Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
੧੬. વਿਮਲਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ
16. Vimalattheragāthāvaṇṇanā
ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੇਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ વਿਮਲਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਾਧੁਕੀਲ਼ਨਦਿવਸੇਸੁ વੀਤਿવਤ੍ਤੇਸੁ ਸਤ੍ਥੁ ਸਰੀਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਉਪਾਸਕੇਸੁ ਝਾਪਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਸਤ੍ਥੁ ਗੁਣੇ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਸੁਮਨਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਪੂਜਮਕਾਸਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਮਲੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸੋਮਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਤੇਨੇવ ਉਸ੍ਸਾਹਿਤੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ॰ ਥੇਰ ੨.੪੬.੫੮-੬੨) –
Pāpamitteti āyasmato vimalattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto satthari parinibbute sādhukīḷanadivasesu vītivattesu satthu sarīraṃ gahetvā upāsakesu jhāpanaṭṭhānaṃ gacchantesu satthu guṇe āvajjitvā pasannamānaso sumanapupphehi pūjamakāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde bārāṇasiyaṃ brāhmaṇakule nibbattitvā vimaloti laddhanāmo vayappatto somamittattheraṃ nissāya sāsane pabbajitvā teneva ussāhito vipassanaṃ paṭṭhapetvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.46.58-62) –
‘‘ਨੀਹਰਨ੍ਤੇ ਸਰੀਰਮ੍ਹਿ, વਜ੍ਜਮਾਨਾਸੁ ਭੇਰਿਸੁ।
‘‘Nīharante sarīramhi, vajjamānāsu bherisu;
ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਸੁਮਨੋ, ਪਟ੍ਟਿਪੁਪ੍ਫਮਪੂਜਯਿਂ॥
Pasannacitto sumano, paṭṭipupphamapūjayiṃ.
‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਪੁਪ੍ਫਮਭਿਪੂਜਯਿਂ।
‘‘Satasahassito kappe, yaṃ pupphamabhipūjayiṃ;
ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਦੇਹਪੂਜਾਯਿਦਂ ਫਲਂ॥
Duggatiṃ nābhijānāmi, dehapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ॰… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਹਾਯਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਓવਾਦਂ ਦੇਨ੍ਤੋ –
Arahattaṃ pana patvā attano sahāyassa bhikkhussa ovādaṃ dento –
੨੬੪.
264.
‘‘ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੇ વਿવਜ੍ਜੇਤ੍વਾ, ਭਜੇਯ੍ਯੁਤ੍ਤਮਪੁਗ੍ਗਲਂ।
‘‘Pāpamitte vivajjetvā, bhajeyyuttamapuggalaṃ;
ਓવਾਦੇ ਚਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ, ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਅਚਲਂ ਸੁਖਂ॥
Ovāde cassa tiṭṭheyya, patthento acalaṃ sukhaṃ.
੨੬੫.
265.
‘‘ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਦਾਰੁਮਾਰੁਯ੍ਹ, ਯਥਾ ਸੀਦੇ ਮਹਣ੍ਣવੇ।
‘‘Parittaṃ dārumāruyha, yathā sīde mahaṇṇave;
ਏવਂ ਕੁਸੀਤਮਾਗਮ੍ਮ, ਸਾਧੁਜੀવੀਪਿ ਸੀਦਤਿ।
Evaṃ kusītamāgamma, sādhujīvīpi sīdati;
ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਪਰਿવਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਕੁਸੀਤਂ ਹੀਨવੀਰਿਯਂ॥
Tasmā taṃ parivajjeyya, kusītaṃ hīnavīriyaṃ.
੨੬੬.
266.
‘‘ਪવਿવਿਤ੍ਤੇਹਿ ਅਰਿਯੇਹਿ, ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਹਿ ਝਾਯਿਭਿ।
‘‘Pavivittehi ariyehi, pahitattehi jhāyibhi;
ਨਿਚ੍ਚਂ ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੇਹਿ, ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਸਹਾવਸੇ’’ਤਿ॥ –
Niccaṃ āraddhavīriyehi, paṇḍitehi sahāvase’’ti. –
ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ।
Tisso gāthā abhāsi.
ਤਤ੍ਥ ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੇਤਿ ਅਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇ ਹੀਨવੀਰਿਯੇ। વਿવਜ੍ਜੇਤ੍વਾਤਿ ਤਂ ਅਭਜਨવਸੇਨ ਦੂਰਤੋ વਜ੍ਜੇਤ੍વਾ। ਭਜੇਯ੍ਯੁਤ੍ਤਮਪੁਗ੍ਗਲਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਂ ਪਣ੍ਡਿਤਂ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਂ ਓવਾਦਾਨੁਸਾਸਨੀਗਹਣવਸੇਨ ਸੇવੇਯ੍ਯ। ਓવਾਦੇ ਚਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਸ੍ਸ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਓવਾਦੇ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿਯਂ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨવਸੇਨ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ। ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋਤਿ ਆਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ। ਅਚਲਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਂ ਫਲਸੁਖਞ੍ਚ। ਤਮ੍ਪਿ ਹਿ ਅਕੁਪ੍ਪਭਾવਤੋ ‘‘ਅਚਲ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸੇਸਂ વੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇવ।
Tattha pāpamitteti akalyāṇamitte asappurise hīnavīriye. Vivajjetvāti taṃ abhajanavasena dūrato vajjetvā. Bhajeyyuttamapuggalanti sappurisaṃ paṇḍitaṃ kalyāṇamittaṃ ovādānusāsanīgahaṇavasena seveyya. Ovāde cassa tiṭṭheyyāti assa kalyāṇamittassa ovāde anusiṭṭhiyaṃ yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjanavasena tiṭṭheyya. Patthentoti ākaṅkhanto. Acalaṃ sukhanti nibbānasukhaṃ phalasukhañca. Tampi hi akuppabhāvato ‘‘acala’’nti vuccati. Sesaṃ vuttatthameva.
વਿਮਲਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Vimalattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਤਿਕਨਿਪਾਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Tikanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.
ਪਠਮੋ ਭਾਗੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
Paṭhamo bhāgo niṭṭhito.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi / ੧੬. વਿਮਲਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ • 16. Vimalattheragāthā