Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
൭. വീമംസകസുത്തവണ്ണനാ
7. Vīmaṃsakasuttavaṇṇanā
൪൮൭. അത്ഥവീമംസകോതി അത്തത്ഥപരത്ഥാദിഅത്ഥവിജാനനകോ. സങ്ഖാരവീമംസകോതി സങ്ഖതധമ്മേ സലക്ഖണതോ സാമഞ്ഞലക്ഖണതോ വാ ആയതനാദിവിഭാഗതോ ച വീമംസകോ. സത്ഥുവീമംസകോതി ‘‘സത്ഥാ നാമ ഗുണതോ ഏദിസോ ഏദിസോ ചാ’’തി സത്ഥു ഉപപരിക്ഖകോ. വീമംസകോതി വിചാരകോ. യം ചേതസോ സരാഗാദിവിഭാഗതോ പരിച്ഛിന്ദനം, തം ചേതോപരിയായോ. തേനാഹ ‘‘ചിത്തപരിച്ഛേദ’’ന്തി. യസ്മാ ചേതോപരിയായഞാണലാഭീ – ‘‘ഇദം ചിത്തം ഇതോ പരം പവത്തം ഇദമിതോ പര’’ന്തി പരസ്സ ചിത്തുപ്പത്തിം പജാനാതി, തസ്മാ വുത്തം ‘‘ചേതോപരിയായന്തി ചിത്തവാര’’ന്തി. വാരത്ഥേപി ഹി പരിയായ-സദ്ദോ ഹോതി – ‘‘കസ്സ നു ഖോ, ആനന്ദ, പരിയായോ അജ്ജ ഭിക്ഖുനിയോ ഓവദിതു’’ന്തിആദീസു (മ॰ നി॰ ൩.൩൯൮). ചിത്തചാരന്തിപി പാഠോ, ചിത്തപവത്തിന്തി അത്ഥോ. ഏവം വിജാനനത്ഥായാതി ഇദാനി വുച്ചമാനാകാരേന വീമംസനത്ഥായ.
487.Atthavīmaṃsakoti attatthaparatthādiatthavijānanako. Saṅkhāravīmaṃsakoti saṅkhatadhamme salakkhaṇato sāmaññalakkhaṇato vā āyatanādivibhāgato ca vīmaṃsako. Satthuvīmaṃsakoti ‘‘satthā nāma guṇato ediso ediso cā’’ti satthu upaparikkhako. Vīmaṃsakoti vicārako. Yaṃ cetaso sarāgādivibhāgato paricchindanaṃ, taṃ cetopariyāyo. Tenāha ‘‘cittapariccheda’’nti. Yasmā cetopariyāyañāṇalābhī – ‘‘idaṃ cittaṃ ito paraṃ pavattaṃ idamito para’’nti parassa cittuppattiṃ pajānāti, tasmā vuttaṃ ‘‘cetopariyāyanti cittavāra’’nti. Vāratthepi hi pariyāya-saddo hoti – ‘‘kassa nu kho, ānanda, pariyāyo ajja bhikkhuniyo ovaditu’’ntiādīsu (ma. ni. 3.398). Cittacārantipi pāṭho, cittapavattinti attho. Evaṃ vijānanatthāyāti idāni vuccamānākārena vīmaṃsanatthāya.
൪൮൮. കല്യാണമിത്തൂപനിസ്സയന്തി കല്യാണമിത്തസങ്ഖാതം ബ്രഹ്മചരിയവാസസ്സ ബലവസന്നിസ്സയം. ഉപഡ്ഢം അത്തനോ ആനുഭാവേനാതി ഇമിനാ പുഗ്ഗലേന സമ്പാദിയമാനസ്സ ബ്രഹ്മചരിയസ്സ ഉപഡ്ഢഭാഗമത്തം അത്തനോ വിമുത്തിപരിപാചകധമ്മാനുഭാവേന സിജ്ഝതി. ഉപഡ്ഢം കല്യാണമിത്താനുഭാവേനാതി ഇതരോ പന ഉപഡ്ഢഭാഗോ യം നിസ്സായ ബ്രഹ്മചരിയം വുസ്സതി, തസ്സ കല്യാണമിത്തസ്സ ഉപദേസാനുഭാവേന ഹോതി, സിജ്ഝതീതി അത്ഥോ. ലോകസിദ്ധോ ഏവ അയമത്ഥോ. ലോകിയാ ഹി –
488.Kalyāṇamittūpanissayanti kalyāṇamittasaṅkhātaṃ brahmacariyavāsassa balavasannissayaṃ. Upaḍḍhaṃ attano ānubhāvenāti iminā puggalena sampādiyamānassa brahmacariyassa upaḍḍhabhāgamattaṃ attano vimuttiparipācakadhammānubhāvena sijjhati. Upaḍḍhaṃ kalyāṇamittānubhāvenāti itaro pana upaḍḍhabhāgo yaṃ nissāya brahmacariyaṃ vussati, tassa kalyāṇamittassa upadesānubhāvena hoti, sijjhatīti attho. Lokasiddho eva ayamattho. Lokiyā hi –
‘‘പാദോ സിദ്ധോ ആചരിയാ, പാദോ ഹിസ്സാനുഭാവതോ;
‘‘Pādo siddho ācariyā, pādo hissānubhāvato;
തംവിജ്ജാസേവകാ പാദോ, പാദോ കാലേന പച്ചതീ’’തി. –
Taṃvijjāsevakā pādo, pādo kālena paccatī’’ti. –
വദന്തി. അത്തനോ ധമ്മതായാതി അത്തനോ സഭാവേന, ഞാണേനാതി അത്ഥോ. കല്യാണമിത്തതാതി കല്യാണോ ഭദ്രോ സുന്ദരോ മിത്തോ ഏതസ്സാതി കല്യാണമിത്തോ, തസ്സ ഭാവോ കല്യാണമിത്തതാ, കല്യാണമിത്തവന്തതാ. സീലാദിഗുണസമ്പന്നേഹി കല്യാണപുഗ്ഗലേഹേവ അയനം പവത്തി കല്യാണസഹായതാ. തേസു ഏവ ചിത്തേന ചേവ കായേന ച നിന്നപോണപബ്ഭാരഭാവേന പവത്തി കല്യാണസമ്പവങ്കതാ. മാഹേവന്തി ഏവം മാ ആഹ, ‘‘ഉപഡ്ഢം ബ്രഹ്മചരിയസ്സാ’’തി മാ കഥേഹീതി അത്ഥോ. തദമിനാതി ഏത്ഥ ന്തി നിപാതമത്തം ദ-കാരോ പദസന്ധികരോ ഇ-കാരസ്സ അ-കാരം കത്വാ നിദ്ദേസോ. ഇമിനാപീതി ഇദാനി വുച്ചമാനേനപീതി അത്ഥോ. പരിയായേനാതി കാരണേന. ഇദാനി തം കാരണം ദസ്സേതും ‘‘മമം ഹീ’’തിആദി വുത്തം.
Vadanti. Attano dhammatāyāti attano sabhāvena, ñāṇenāti attho. Kalyāṇamittatāti kalyāṇo bhadro sundaro mitto etassāti kalyāṇamitto, tassa bhāvo kalyāṇamittatā, kalyāṇamittavantatā. Sīlādiguṇasampannehi kalyāṇapuggaleheva ayanaṃ pavatti kalyāṇasahāyatā. Tesu eva cittena ceva kāyena ca ninnapoṇapabbhārabhāvena pavatti kalyāṇasampavaṅkatā. Māhevanti evaṃ mā āha, ‘‘upaḍḍhaṃ brahmacariyassā’’ti mā kathehīti attho. Tadamināti ettha nti nipātamattaṃ da-kāro padasandhikaro i-kārassa a-kāraṃ katvā niddeso. Imināpīti idāni vuccamānenapīti attho. Pariyāyenāti kāraṇena. Idāni taṃ kāraṇaṃ dassetuṃ ‘‘mamaṃ hī’’tiādi vuttaṃ.
യഥാ ചേത്ഥ, അഞ്ഞേസുപി സുത്തേസു കല്യാണമിത്തുപനിസ്സയമേവ വിസേസോതി ദസ്സേന്തോ ‘‘ഭിക്ഖൂനം ബാഹിരങ്ഗസമ്പത്തിം കഥേന്തോപീ’’തിആദിമാഹ. തത്ഥ വിമുത്തിപരിപാചനിയധമ്മേതി വിമുത്തിയാ അരഹത്തസ്സ പരിപാചകധമ്മേ. പച്ചയേതി ഗിലാനപച്ചയഭേസജ്ജേ. മഹാജച്ചോതി മഹാകുലീനോ.
Yathā cettha, aññesupi suttesu kalyāṇamittupanissayameva visesoti dassento ‘‘bhikkhūnaṃ bāhiraṅgasampattiṃ kathentopī’’tiādimāha. Tattha vimuttiparipācaniyadhammeti vimuttiyā arahattassa paripācakadhamme. Paccayeti gilānapaccayabhesajje. Mahājaccoti mahākulīno.
കായികോ സമാചാരോതി അഭിക്കമപടിക്കമാദികോ സതിസമ്പജഞ്ഞപരിക്ഖതോ പാകതികോ ച. വീമംസകസ്സ ഉപപരിക്ഖകസ്സ. ചക്ഖുവിഞ്ഞേയ്യോ നാമ ചക്ഖുദ്വാരാനുസാരേന വിഞ്ഞാതബ്ബത്താ. സോതവിഞ്ഞേയ്യോതി ഏത്ഥാപി ഏസേവ നയോ. സംകിലിട്ഠാതി രാഗാദിസംകിലേസധമ്മേഹി വിബാധിതാ, ഉപതാപിതാ വിദൂസിതാ മലീനാ ചാതി അത്ഥോ. തേ പന തേഹി സമന്നാഗതാ ഹോന്തീതി ആഹ ‘‘കിലേസസമ്പയുത്താ’’തി. യദി ന ചക്ഖുസോതവിഞ്ഞേയ്യാ, പാളിയം കഥം തഥാ വുത്താതി ആഹ ‘‘യഥാ പനാ’’തിആദി. കായവചീസമാചാരാപി സംകിലിട്ഠായേവ നാമ സംകിലിട്ഠചിത്തസമുട്ഠാനതോ. ഭവതി ഹി തംഹേതുകേപി തദുപചാരോ യഥാ ‘‘സേമ്ഹോ ഗുളോ’’തി. ‘‘മാ മേ ഇദം അസാരുപ്പം പരോ അഞ്ഞാസീ’’തി പന പടിച്ഛന്നതായ ന ന ഉപലബ്ഭന്തി. ‘‘ന ഖോ മയം, ഭന്തേ, ഭഗവതോ കിഞ്ചി ഗരഹാമാ’’തി വത്വാ ഗരഹിതബ്ബാഭാവം ദസ്സേന്തോ ‘‘ഭഗവാ ഹീ’’തിആദിമാഹ. അഭാവിതമഗ്ഗസ്സ ഹി ഗരഹിതബ്ബതാ നാമ സിയാ, ന ഭാവിതമഗ്ഗസ്സ. ഏസ ഉത്തരോ മാണവോ ‘‘ബുദ്ധമ്പി ഗരഹിത്വാ പക്കമിസ്സാമീ’’തി കത്വാ അനുബന്ധി. ഏവം ചിന്തേസി മഹാഭിനിക്ഖമനദിവസേ അത്തനോ വചനേ അട്ഠിതത്താ. കിഞ്ചി വജ്ജം അപസ്സന്തോ മാരോ ഏവമാഹ –
Kāyiko samācāroti abhikkamapaṭikkamādiko satisampajaññaparikkhato pākatiko ca. Vīmaṃsakassa upaparikkhakassa. Cakkhuviññeyyo nāma cakkhudvārānusārena viññātabbattā. Sotaviññeyyoti etthāpi eseva nayo. Saṃkiliṭṭhāti rāgādisaṃkilesadhammehi vibādhitā, upatāpitā vidūsitā malīnā cāti attho. Te pana tehi samannāgatā hontīti āha ‘‘kilesasampayuttā’’ti. Yadi na cakkhusotaviññeyyā, pāḷiyaṃ kathaṃ tathā vuttāti āha ‘‘yathā panā’’tiādi. Kāyavacīsamācārāpisaṃkiliṭṭhāyeva nāma saṃkiliṭṭhacittasamuṭṭhānato. Bhavati hi taṃhetukepi tadupacāro yathā ‘‘semho guḷo’’ti. ‘‘Mā me idaṃ asāruppaṃ paro aññāsī’’ti pana paṭicchannatāya na na upalabbhanti. ‘‘Na kho mayaṃ, bhante, bhagavato kiñci garahāmā’’ti vatvā garahitabbābhāvaṃ dassento ‘‘bhagavā hī’’tiādimāha. Abhāvitamaggassa hi garahitabbatā nāma siyā, na bhāvitamaggassa. Esa uttaro māṇavo ‘‘buddhampi garahitvā pakkamissāmī’’ti katvā anubandhi. Evaṃ cintesi mahābhinikkhamanadivase attano vacane aṭṭhitattā. Kiñci vajjaṃ apassanto māro evamāha –
‘‘സത്ത വസ്സാനി ഭഗവന്തം, അനുബന്ധിം പദാപദം;
‘‘Satta vassāni bhagavantaṃ, anubandhiṃ padāpadaṃ;
ഓതാരം നാധിഗച്ഛിസ്സം, സമ്ബുദ്ധസ്സ സതീമതോ’’തി. (സു॰ നി॰ ൪൪൮);
Otāraṃ nādhigacchissaṃ, sambuddhassa satīmato’’ti. (su. ni. 448);
കാലേ കണ്ഹാ, കാലേ സുക്കാതി യഥാസമാദിന്നം സമ്മാപടിപത്തിം പരിസുദ്ധം കത്വാ പവത്തേതും അസക്കോന്തസ്സ കദാചി കണ്ഹാ അപരിസുദ്ധാ കായസമാചാരാദയോ, കദാചി സുക്കാ പരിസുദ്ധാതി ഏവം അന്തരന്തരാ ബ്യാമിസ്സവസേന വോമിസ്സകാ. നിക്കിലേസാതി നിരുപക്കിലേസാ അനുപക്കിലിട്ഠാ.
Kāle kaṇhā, kāle sukkāti yathāsamādinnaṃ sammāpaṭipattiṃ parisuddhaṃ katvā pavattetuṃ asakkontassa kadāci kaṇhā aparisuddhā kāyasamācārādayo, kadāci sukkā parisuddhāti evaṃ antarantarā byāmissavasena vomissakā. Nikkilesāti nirupakkilesā anupakkiliṭṭhā.
അനവജ്ജം വജ്ജരഹിതത്താ. ദീഘരത്തന്തി അച്ചന്തസംയോഗേ ഉപയോഗവചനം. സമാപന്നോതി സമ്മാ ആപന്നോ സമങ്ഗീഭൂതോ. തേനാഹ ‘‘സമന്നാഗതോ’’തി. അത്തനാ കതസ്സ അസാരുപ്പസ്സ പടിച്ഛാദനത്ഥം ആരഞ്ഞകോ വിയ ഹുത്വാ. തസ്സ പരിഹാരന്തി ഉളാരേഹി പൂജാസക്കാരേഹി മനുസ്സേഹി തസ്സ പരിഹരിയമാനതം. അതിദപ്പിതോതി ഏവം മനുസ്സാനം സമ്ഭാവനായ അതിവിയ ദത്തോ ഗബ്ബിതോ.
Anavajjaṃ vajjarahitattā. Dīgharattanti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ. Samāpannoti sammā āpanno samaṅgībhūto. Tenāha ‘‘samannāgato’’ti. Attanā katassa asāruppassa paṭicchādanatthaṃ āraññakoviya hutvā. Tassa parihāranti uḷārehi pūjāsakkārehi manussehi tassa parihariyamānataṃ. Atidappitoti evaṃ manussānaṃ sambhāvanāya ativiya datto gabbito.
ന ഇത്തരസമാപന്നോതി ജാനാതി. കസ്മാ? സീലം നാമ ദീഘേന അദ്ധുനാ ജാനിതബ്ബം, ന ഇത്തരേന. ഇദാനി അനേകജാതിസമുദാചാരവസേന തഥാഗതോ ഇമം കുസലം ധമ്മം ദീഘരത്തം സമാപന്നോ, തഞ്ചസ്സ അതിവിയ അച്ഛരിയന്തി ദസ്സേതും ‘‘അനച്ഛരിയം ചേത’’ന്തിആദി വുത്തം.
Na ittarasamāpannoti jānāti. Kasmā? Sīlaṃ nāma dīghena addhunā jānitabbaṃ, na ittarena. Idāni anekajātisamudācāravasena tathāgato imaṃ kusalaṃ dhammaṃ dīgharattaṃ samāpanno, tañcassa ativiya acchariyanti dassetuṃ ‘‘anacchariyaṃ ceta’’ntiādi vuttaṃ.
അരഞ്ഞഗാമകേതി അരഞ്ഞപദേസേ ഏകസ്മിം ഖുദ്ദകഗാമേ. തത്ഥ നേസം ദിവസേ ദിവസേ പിണ്ഡായ ചരണസ്സ അവിച്ഛിന്നതം ദസ്സേതും ‘‘പിണ്ഡായ ചരന്തീ’’തി വുത്തം. പിവന്തീതി ഏത്ഥാപി ഏസേവ നയോ. ദുല്ലഭലോണോ ഹോതി സമുദ്ദസ്സ ദൂരതായ.
Araññagāmaketi araññapadese ekasmiṃ khuddakagāme. Tattha nesaṃ divase divase piṇḍāya caraṇassa avicchinnataṃ dassetuṃ ‘‘piṇḍāya carantī’’ti vuttaṃ. Pivantīti etthāpi eseva nayo. Dullabhaloṇo hoti samuddassa dūratāya.
തദാ കിര വിദേഹരട്ഠേ സോളസ ഗാമസഹസ്സാനി മഹന്താനേവ. തേനാഹ – ‘‘ഹിത്വാ ഗാമസഹസ്സാനി, പരിപുണ്ണാനി സോളസാ’’തി. ഇദാനി കസ്മാ ‘‘സന്നിധിം ദാനി കുബ്ബസീ’’തി മം ഘട്ടേഥാതി വത്ഥുകാമോ തം അനാവികത്വാ ‘‘ലോണ…പേ॰… ന കരോഥാ’’തി ആഹ. ഗന്ധാരോ തസ്സാധിപ്പായം വിഭാവേതുകാമോ ‘‘കിം മയാ കതം വേദേഹീസീ’’തി ആഹ.
Tadā kira videharaṭṭhe soḷasa gāmasahassāni mahantāneva. Tenāha – ‘‘hitvā gāmasahassāni, paripuṇṇāni soḷasā’’ti. Idāni kasmā ‘‘sannidhiṃ dāni kubbasī’’ti maṃ ghaṭṭethāti vatthukāmo taṃ anāvikatvā ‘‘loṇa…pe… na karothā’’ti āha. Gandhāro tassādhippāyaṃ vibhāvetukāmo ‘‘kiṃ mayā kataṃ vedehīsī’’ti āha.
ഇതരോ അത്തനോ അധിപ്പായം വിഭാവേന്തോ ‘‘ഹിത്വാ’’തി ഗാഥമാഹ. ഇതരോ ‘‘ധമ്മം ഭണാമീ’’തി ഗാഥന്തി ഏവം സബ്ബാപി നേസം വചനപടിവചനഗാഥാ. തത്ഥ പസാസസീതി ഘട്ടേന്തോ വിയ അനുസാസസി. ന പാപമുപലിമ്പതി ചിത്തപ്പകോപാഭാവതോ. മഹത്ഥിയന്തി മഹാഅത്ഥസംഹിതം. നോ ചേ അസ്സ സകാ ബുദ്ധീതിആദി വേദേഹഇസിനോ – ‘‘ആചരിയോ മമ ഹിതേസിതായ ഠത്വാ ധമ്മം ഏവ ഭണതീ’’തി യോനിസോ ഉമ്മുജ്ജനാകാരദസ്സനം. തേനാഹ ‘‘ഏവഞ്ച പന വത്വാ’’തിആദി.
Itaro attano adhippāyaṃ vibhāvento ‘‘hitvā’’ti gāthamāha. Itaro ‘‘dhammaṃ bhaṇāmī’’ti gāthanti evaṃ sabbāpi nesaṃ vacanapaṭivacanagāthā. Tattha pasāsasīti ghaṭṭento viya anusāsasi. Na pāpamupalimpati cittappakopābhāvato. Mahatthiyanti mahāatthasaṃhitaṃ. No ce assa sakā buddhītiādi vedehaisino – ‘‘ācariyo mama hitesitāya ṭhatvā dhammaṃ eva bhaṇatī’’ti yoniso ummujjanākāradassanaṃ. Tenāha ‘‘evañca pana vatvā’’tiādi.
‘‘ഞത്താ’’തി ലോകേ ഞായതി വിസ്സുതോതി ഞാതോ, ഞാതസ്സ ഭാവോ ഞത്തം. അജ്ഝാപന്നോതി ഉപഗതോ. ഞത്ത-ഗ്ഗഹണേന പത്ഥടയസതാ വിഭാവിതാതി ആഹ ‘‘യസഞ്ച പരിവാരസമ്പത്തി’’ന്തി. കിന്തി കിംപയോജനം, കോ ഏത്ഥ ദോസോതി അധിപ്പായോ.
‘‘Ñattā’’ti loke ñāyati vissutoti ñāto, ñātassa bhāvo ñattaṃ. Ajjhāpannoti upagato. Ñatta-ggahaṇena patthaṭayasatā vibhāvitāti āha ‘‘yasañca parivārasampatti’’nti. Kinti kiṃpayojanaṃ, ko ettha dosoti adhippāyo.
തത്ഥ തത്ഥ വിജ്ഝന്തോതി യസമദേന പരിവാരമദേന ച മത്തോ ഹുത്വാ ഗാമേപി വിഹാരേപി ജനവിവിത്തേപി സങ്ഘമജ്ഝേപി അഞ്ഞേ ഭിക്ഖൂ ഘട്ടേന്തോ ‘‘മയ്ഹം നാമ പാദാ ഇതരേസം പാദഫുസനട്ഠാനം ഫുസന്തീ’’തി അഫുസിതുകാമതായ അഗ്ഗപാദേന ഭൂമിം ഫുസന്തോ വിയ ചരതി. ഓനമതീതി നിവാതവുത്തിതായ അവനമതി അനുദ്ധതോ അത്ഥദ്ധോ ഹോതി. അകിഞ്ചനഭാവന്തി ‘‘പബ്ബജിതേന നാമ അകിഞ്ചനഞാണേന സമപരിഗ്ഗഹേന ഭവിതബ്ബ’’ന്തി അകിഞ്ചനജ്ഝാസയം പടിഅവേക്ഖിത്വാ. ലാഭേപി താദീ, അലാഭേപി താദീതി യഥാ അലാഭകാലേ ലാഭസ്സ ലദ്ധകാലേപി തഥേവാതി താദീ ഏകസദിസോ. യസേ സതിപി മഹാപരിവാരകാലേപി.
Tattha tattha vijjhantoti yasamadena parivāramadena ca matto hutvā gāmepi vihārepi janavivittepi saṅghamajjhepi aññe bhikkhū ghaṭṭento ‘‘mayhaṃ nāma pādā itaresaṃ pādaphusanaṭṭhānaṃ phusantī’’ti aphusitukāmatāya aggapādena bhūmiṃ phusanto viya carati. Onamatīti nivātavuttitāya avanamati anuddhato atthaddho hoti. Akiñcanabhāvanti ‘‘pabbajitena nāma akiñcanañāṇena samapariggahena bhavitabba’’nti akiñcanajjhāsayaṃ paṭiavekkhitvā. Lābhepi tādī, alābhepi tādīti yathā alābhakāle lābhassa laddhakālepi tathevāti tādī ekasadiso. Yase satipi mahāparivārakālepi.
അഭയോ ഹുത്വാ ഉപരതോതി നിബ്ഭയോ ഹുത്വാ ഭയസ്സ അഭാവേനേവ ഓരമിതബ്ബതോ ഉപരതോ ഭയഹേതൂനം പഹീനത്താ. തഞ്ച ഖോ ന കതിപയകാലം, അഥ ഖോ അച്ചന്തമേവ ഉപരതോതി അച്ചന്തൂപരതോ. അഥ ഖോ ഭായിതബ്ബവത്ഥും അവേക്ഖിത്വാ തതോ ഭയേന ഉപരതോ. കിലേസാ ഏവ ഭായിതബ്ബതോ കിലേസഭയം. ഏസ നയോ സേസേസുപി. സത്ത സേക്ഖാതി സത്ത സേക്ഖാപി ഭയൂപരതാ, പഗേവ പുഥുജ്ജനോതി അധിപ്പായോ.
Abhayo hutvā uparatoti nibbhayo hutvā bhayassa abhāveneva oramitabbato uparato bhayahetūnaṃ pahīnattā. Tañca kho na katipayakālaṃ, atha kho accantameva uparatoti accantūparato. Atha kho bhāyitabbavatthuṃ avekkhitvā tato bhayena uparato. Kilesā eva bhāyitabbato kilesabhayaṃ. Esa nayo sesesupi. Satta sekkhāti satta sekkhāpi bhayūparatā, pageva puthujjanoti adhippāyo.
ഥണ്ഡിലപീഠകന്തി ഥണ്ഡിലമഞ്ചസദിസം പീഠകന്തി അത്ഥോ. നിസ്സായാതി അപസ്സായ തം അപസ്സായം കത്വാ. ദ്വിന്നം മജ്ഝേ ഥണ്ഡിലപീഠകാ ദ്വാരേ ഠത്വാ ഓലോകേന്തസ്സ നേവാസികഭിക്ഖുസ്സ ന പഞ്ഞായി. അസഞ്ഞതനീഹാരേനാതി ന സഞ്ഞതാകാരേന. ‘‘മം ഭായന്തോ ഹേട്ഠാമഞ്ചം പവിട്ഠോ ഭവിസ്സതീ’’തി ഹേട്ഠാമഞ്ചം ഓലോകേത്വാ. ഉക്കാസി ‘‘ബഹി ഗച്ഛന്തോ അക്കോസിത്വാ മാ അപുഞ്ഞം പസവീ’’തി. അധിവാസേതുന്തി താദിസം ഇദ്ധാനഭാവം ദിസ്വാപി പടപടായന്തോ അത്തനോ കോധം അധിവാസേതും അസക്കോന്തോ.
Thaṇḍilapīṭhakanti thaṇḍilamañcasadisaṃ pīṭhakanti attho. Nissāyāti apassāya taṃ apassāyaṃ katvā. Dvinnaṃ majjhe thaṇḍilapīṭhakā dvāre ṭhatvā olokentassa nevāsikabhikkhussa na paññāyi. Asaññatanīhārenāti na saññatākārena. ‘‘Maṃ bhāyanto heṭṭhāmañcaṃ paviṭṭho bhavissatī’’ti heṭṭhāmañcaṃ oloketvā. Ukkāsi ‘‘bahi gacchanto akkositvā mā apuññaṃ pasavī’’ti. Adhivāsetunti tādisaṃ iddhānabhāvaṃ disvāpi paṭapaṭāyanto attano kodhaṃ adhivāsetuṃ asakkonto.
ഖയേനേവാതി രാഗസ്സ അച്ചന്തക്ഖയേനേവ വീതരാഗത്താ. ന പടിസങ്ഖായ വാരേത്വാതി ന പടിസങ്ഖാനബലേന രാഗപരിയുട്ഠാനം നിവാരേത്വാ വീതരാഗത്താ. ഏവം വുത്തപ്പകാരേന. കായസമാചാരാദീനം സംകിലിട്ഠാനം വീതിക്കമിയാനഞ്ച അഭാവം ആചാരസ്സ വോദാനം ചിരകാലസമാചിണ്ണതായ ഞാതസ്സ സഹിതഭാവേപി അനുപക്കിലിട്ഠതായ അഭയൂപരതഭാവസമന്നേസനായ ആകരീയതി ഞാപേതും ഇച്ഛിതോ അത്ഥോ പകാരതോ ഞാപീയതി ഏതേഹീതി ആകാരാ, ഉപപത്തിസാധനകാരണാനി. താനി പന യസ്മാ അത്തനോ യഥാനുമതസ്സ അത്ഥസ്സ ഞാപകഭാവേന വവത്ഥീയന്തി, തസ്മാ താനി തേസം മൂലകാരണഭൂതാനി അനുമാനഞാണാനി ച ദസ്സേന്തോ ഭഗവാ – ‘‘കേ പനായസ്മതോ ആകാരാ കേ അന്വയാ’’തി അവോചാതി ഇമമത്ഥം വിഭാവേന്തോ ‘‘ആകാരാതി കാരണാനി, അന്വയാതി അനുബുദ്ധിയോ’’തി ആഹ. യഥാ ഹി ലോകേ ദിട്ഠേന ധൂമേന അദിട്ഠം അഗ്ഗിം അന്വേതി അനുമാനതോ ജാനാതി, ഏവം വീമംസകോ ഭിക്ഖു – ‘‘ഭഗവാ ഏകേകവിഹാരേസു സുപ്പടിപന്നേസു ദുപ്പടിപന്നേസു ച യഥാ ഏകസദിസതാദസ്സനേന അഭയൂപരതതം അന്വേതി അനുമാനതോ ജാനാതി, സുപ്പടിപന്നദുപ്പടിപന്നപുഗ്ഗലേസു അനുസ്സാദനാനപസാദനപ്പത്തായ സത്ഥു അവിപരീതധമ്മദേസനതായ സമ്മാസമ്ബുദ്ധതം സങ്ഘസുപ്പടിപത്തിഞ്ച അന്വേതി അനുമാനതോ ജാനാതി, ഏവം ജാനന്തോ ച അഭയൂപരതോ തഥാഗതോ സബ്ബധി വീതരാഗത്താ, യോ യത്ഥ വീതരാഗോ, ന സോ തന്നിമിത്തം കിഞ്ചി ഭയം പസ്സതി സേയ്യഥാപി ബ്രഹ്മാ കാമഭവനിമിത്തം, തഥാ സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ ഭഗവാ അവിപരീതധമ്മദേസനത്താ, സ്വാഖാതോ ധമ്മോ ഏകന്തനിയ്യാനികത്താ, സുപ്പടിപന്നോ സങ്ഘോ അവേച്ചപ്പസന്നത്താ’’തി വത്ഥുത്തയം ഗുണതോ യാഥാവതോ ജാനാതി.
Khayenevāti rāgassa accantakkhayeneva vītarāgattā. Na paṭisaṅkhāya vāretvāti na paṭisaṅkhānabalena rāgapariyuṭṭhānaṃ nivāretvā vītarāgattā. Evaṃ vuttappakārena. Kāyasamācārādīnaṃ saṃkiliṭṭhānaṃ vītikkamiyānañca abhāvaṃ ācārassa vodānaṃ cirakālasamāciṇṇatāya ñātassa sahitabhāvepi anupakkiliṭṭhatāya abhayūparatabhāvasamannesanāya ākarīyati ñāpetuṃ icchito attho pakārato ñāpīyati etehīti ākārā, upapattisādhanakāraṇāni. Tāni pana yasmā attano yathānumatassa atthassa ñāpakabhāvena vavatthīyanti, tasmā tāni tesaṃ mūlakāraṇabhūtāni anumānañāṇāni ca dassento bhagavā – ‘‘ke panāyasmato ākārā ke anvayā’’ti avocāti imamatthaṃ vibhāvento ‘‘ākārāti kāraṇāni, anvayāti anubuddhiyo’’ti āha. Yathā hi loke diṭṭhena dhūmena adiṭṭhaṃ aggiṃ anveti anumānato jānāti, evaṃ vīmaṃsako bhikkhu – ‘‘bhagavā ekekavihāresu suppaṭipannesu duppaṭipannesu ca yathā ekasadisatādassanena abhayūparatataṃ anveti anumānato jānāti, suppaṭipannaduppaṭipannapuggalesu anussādanānapasādanappattāya satthu aviparītadhammadesanatāya sammāsambuddhataṃ saṅghasuppaṭipattiñca anveti anumānato jānāti, evaṃ jānanto ca abhayūparato tathāgato sabbadhi vītarāgattā, yo yattha vītarāgo, na so tannimittaṃ kiñci bhayaṃ passati seyyathāpi brahmā kāmabhavanimittaṃ, tathā sammāsambuddho bhagavā aviparītadhammadesanattā, svākhāto dhammo ekantaniyyānikattā, suppaṭipanno saṅgho aveccappasannattā’’ti vatthuttayaṃ guṇato yāthāvato jānāti.
ഗണബന്ധനേനാതി ‘‘മമ സദ്ധിവിഹാരികാ മമ അന്തേവാസികാ’’തി ഏവം ഗണേ അപേക്ഖാസങ്ഖാതേന ബന്ധനേന ബദ്ധാ പയുത്താ. തായ തായ പടിപത്തിയാതി ‘‘സുഗതാ ദുഗ്ഗതാ’’തി വുത്തായ സുപ്പടിപത്തിയാ ദുപ്പടിപത്തിയാ ച. ഉസ്സാദനാതി ഗുണവസേന ഉക്കംസനാ. അപസാദനാതി ഹീളനാ. ഉഭയത്ഥ ഗേഹസ്സിതവസേനാതി ഇമിനാ സമ്മാപടിപത്തിയാ പരേസം ഉയ്യോജനത്ഥം – ‘‘പണ്ഡിതോ, ഭിക്ഖവേ, മഹാകച്ചാനോ’’തിആദിനാ (മ॰ നി॰ ൧.൨൦൫; ൩.൨൮൫, ൩൨൨) ഗുണതോ ഉക്കംസനമ്പി ആയതിം സംവരായ യഥാപരാധം ഗരഹണമ്പി ന നിവാരേതി.
Gaṇabandhanenāti ‘‘mama saddhivihārikā mama antevāsikā’’ti evaṃ gaṇe apekkhāsaṅkhātena bandhanena baddhā payuttā. Tāya tāya paṭipattiyāti ‘‘sugatā duggatā’’ti vuttāya suppaṭipattiyā duppaṭipattiyā ca. Ussādanāti guṇavasena ukkaṃsanā. Apasādanāti hīḷanā. Ubhayattha gehassitavasenāti iminā sammāpaṭipattiyā paresaṃ uyyojanatthaṃ – ‘‘paṇḍito, bhikkhave, mahākaccāno’’tiādinā (ma. ni. 1.205; 3.285, 322) guṇato ukkaṃsanampi āyatiṃ saṃvarāya yathāparādhaṃ garahaṇampi na nivāreti.
൪൮൯. വീമംസകസ്സപി അധിപ്പായോ വീമംസനവസേന പവത്തോ. മൂലവീമംസകോ ഹേതുവാദിതായ. ഗണ്ഠിവീമംസകസ്സ അനുസ്സുതിഭാവതോ വുത്തം ‘‘പരസ്സേവ കഥായ നിട്ഠങ്ഗതോ’’തി. തേനാഹ ഭഗവാ – ‘‘പരസ്സ ചേതോപരിയായം അജാനന്തേനാ’’തി. തഥാഗതോവ പടിപുച്ഛിതബ്ബോതി ഇമിനാ പുബ്ബേ സാധാരണതോ വുത്തം അനുമാനം ഉക്കംസം പാപേത്വാ വദതി. ഉക്കംസഗതഞ്ഹേതം അനുമാനം, യദിദം സബ്ബഞ്ഞുവചനം അവിസംവാദം സാമഞ്ഞതോ അപുഥുജ്ജനഗോചരസ്സ അത്ഥസ്സ അനുമാനതോ. തിവിധോ ഹി അത്ഥോ, കോചി പച്ചക്ഖസിദ്ധോ, യോ രൂപാദിധമ്മാനം പച്ചത്തവേദനിയോ അനിദ്ദിസിതബ്ബാകാരോ. കോചി അനുമാനസിദ്ധോ, യോ ഘടാദീസു പസിദ്ധേന പച്ചയായത്തഭാവേന സാധിയമാനോ സദ്ദാദീനം അനിച്ചതാദിആകാരോ. കോചി ഓകപ്പനസിദ്ധോ, യോ പചുരജനസ്സ അച്ചന്തമദിട്ഠോ സദ്ധാവിസയോ പരലോകനിബ്ബാനാദി. തത്ഥ യസ്സ സത്ഥുനോ വചനം പച്ചക്ഖസിദ്ധേ അനുമാനസിദ്ധേ ച അത്ഥേ ന വിസംവാദേതി അവിപരീതപ്പവത്തിയാ, തസ്സ വചനേന സദ്ധേയ്യത്ഥസിദ്ധി, സദ്ധേയ്യരൂപാ ഏവ ച യേഭുയ്യേന സത്ഥുഗുണാ അച്ചന്തസമ്ഭവതോ.
489. Vīmaṃsakassapi adhippāyo vīmaṃsanavasena pavatto. Mūlavīmaṃsako hetuvāditāya. Gaṇṭhivīmaṃsakassa anussutibhāvato vuttaṃ ‘‘parasseva kathāya niṭṭhaṅgato’’ti. Tenāha bhagavā – ‘‘parassa cetopariyāyaṃ ajānantenā’’ti. Tathāgatova paṭipucchitabboti iminā pubbe sādhāraṇato vuttaṃ anumānaṃ ukkaṃsaṃ pāpetvā vadati. Ukkaṃsagatañhetaṃ anumānaṃ, yadidaṃ sabbaññuvacanaṃ avisaṃvādaṃ sāmaññato aputhujjanagocarassa atthassa anumānato. Tividho hi attho, koci paccakkhasiddho, yo rūpādidhammānaṃ paccattavedaniyo aniddisitabbākāro. Koci anumānasiddho, yo ghaṭādīsu pasiddhena paccayāyattabhāvena sādhiyamāno saddādīnaṃ aniccatādiākāro. Koci okappanasiddho, yo pacurajanassa accantamadiṭṭho saddhāvisayo paralokanibbānādi. Tattha yassa satthuno vacanaṃ paccakkhasiddhe anumānasiddhe ca atthe na visaṃvādeti aviparītappavattiyā, tassa vacanena saddheyyatthasiddhi, saddheyyarūpā eva ca yebhuyyena satthuguṇā accantasambhavato.
ഏസ മയ്ഹം പഥോതി യ്വായം ആജീവട്ഠമകസീലസങ്ഖാതോ മയ്ഹം ഓരമത്തകോ ഗുണോ, ഏസ അപരചിത്തവിദുനോ വീമംസകസ്സ ഭിക്ഖുനോ മമ ജാനനപഥോ ജാനനമഗ്ഗോ. ഏസ ഗോചരോതി ഏസോ ഏത്തകോ ഏവ തസ്സ മയി ഗോചരോ, ന ഇതോ പരം. തഥാ ഹി ബ്രഹ്മജാലേപി (ദീ॰ നി॰ ൧.൭) ഭഗവതാ ആജീവട്ഠമകസീലമേവ നിദ്ദിട്ഠം. ഏതാപാഥോതി ഏത്തകാപാഥോ. യോ സീലേ പതിട്ഠിതോ ‘‘ഏതം മമാ’’തി, ‘‘ഇമിനാഹം സീലേന ദേവോ വാ ഭവിസ്സാമി ദേവഞ്ഞതരോ വാ’’തി തണ്ഹായ പരാമസന്തോ, തസ്സ വിസേസഭാഗിയതായ, നിബ്ബേധഭാഗിയതായ വാ അകാരണേന തണ്ഹം അനതിവത്തനതോ സോ തമ്മയോ നാമ. തേനാഹ ‘‘ന തമ്മയോ ന സതണ്ഹോ’’തിആദി.
Esa mayhaṃ pathoti yvāyaṃ ājīvaṭṭhamakasīlasaṅkhāto mayhaṃ oramattako guṇo, esa aparacittaviduno vīmaṃsakassa bhikkhuno mama jānanapatho jānanamaggo. Esa gocaroti eso ettako eva tassa mayi gocaro, na ito paraṃ. Tathā hi brahmajālepi (dī. ni. 1.7) bhagavatā ājīvaṭṭhamakasīlameva niddiṭṭhaṃ. Etāpāthoti ettakāpātho. Yo sīle patiṭṭhito ‘‘etaṃ mamā’’ti, ‘‘imināhaṃ sīlena devo vā bhavissāmi devaññataro vā’’ti taṇhāya parāmasanto, tassa visesabhāgiyatāya, nibbedhabhāgiyatāya vā akāraṇena taṇhaṃ anativattanato so tammayo nāma. Tenāha ‘‘na tammayo na sataṇho’’tiādi.
സുതസ്സ ഉപരൂപരി വിസേസാവഹഭാവേന ഉത്തരുത്തരഞ്ചേവ തസ്സ ച വിസേസസ്സ അനുക്കമേന പണീതതരഭാവതോ പണീതതരഞ്ച കത്വാ ദേസേതി. സവിപക്ഖന്തി പഹാതബ്ബപഹായകഭാവേന സപ്പടിപക്ഖം. കണ്ഹം പടിബാഹിത്വാ സുക്കന്തി ഇദം ധമ്മജാതം കണ്ഹം നാമ, ഇമസ്സ പഹായകം ഇദം സുക്കം നാമാതി ഏവം കണ്ഹം പടിബാഹിത്വാ സുക്കം. സുക്കം പടിബാഹിത്വാ കണ്ഹന്തി ഏത്ഥാപി ഏസേവ നയോ. ഇധ പന ‘‘ഇമിനാ പഹാതബ്ബ’’ന്തി വത്തബ്ബം. സഉസ്സാഹന്തി സബ്യാപാരം. കിരിയമയചിത്താനഞ്ഹി അനുപച്ഛിന്നാവിജ്ജാതണ്ഹാമാനാദികേ സന്താനേ സബ്യാപാരതാ സഉസ്സാഹതാ, സവിപാകധമ്മതാതി അത്ഥോ. തസ്മിം ദേസിതേ ധമ്മേതി തസ്മിം സത്ഥാരാ ദേസിതേ ലോകിയലോകുത്തരധമ്മേ. ഏകച്ചം ഏകദേസഭൂതം മഗ്ഗഫലനിബ്ബാനസങ്ഖാതം പടിവേധധമ്മം അഭിഞ്ഞായ അഭിവിസിട്ഠായ മഗ്ഗപഞ്ഞായ ജാനിത്വാ. പടിവേധധമ്മേന മഗ്ഗേന. ദേസനാധമ്മേതി ദേസനാരുള്ഹേ പുബ്ബഭാഗിയേ ബോധിപക്ഖിയധമ്മേ നിട്ഠം ഗച്ഛതി – ‘‘അദ്ധാ ഇമായ പടിപദായ ജരാമരണതോ മുച്ചിസ്സാമീ’’തി. പുബ്ബേ പോഥുജ്ജനികസദ്ധായപി പസന്നോ, തതോ ഭിയ്യോസോമത്തായ അവിപരീതധമ്മദേസനോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ സോ ഭഗവാതി സത്ഥരി പസീദതി. നിയ്യാനികത്താതി വട്ടദുക്ഖതോ ഏവ തതോ നിയ്യാനാവഹത്താ. വങ്കാദീതി ആദി-സദ്ദേന അഞ്ഞം അസാമീചിപരിയായം സബ്ബം ദോസം സങ്ഗണ്ഹാതി.
Sutassa uparūpari visesāvahabhāvena uttaruttarañceva tassa ca visesassa anukkamena paṇītatarabhāvato paṇītatarañca katvā deseti. Savipakkhanti pahātabbapahāyakabhāvena sappaṭipakkhaṃ. Kaṇhaṃ paṭibāhitvā sukkanti idaṃ dhammajātaṃ kaṇhaṃ nāma, imassa pahāyakaṃ idaṃ sukkaṃ nāmāti evaṃ kaṇhaṃ paṭibāhitvā sukkaṃ. Sukkaṃ paṭibāhitvā kaṇhanti etthāpi eseva nayo. Idha pana ‘‘iminā pahātabba’’nti vattabbaṃ. Saussāhanti sabyāpāraṃ. Kiriyamayacittānañhi anupacchinnāvijjātaṇhāmānādike santāne sabyāpāratā saussāhatā, savipākadhammatāti attho. Tasmiṃ desite dhammeti tasmiṃ satthārā desite lokiyalokuttaradhamme. Ekaccaṃ ekadesabhūtaṃ maggaphalanibbānasaṅkhātaṃ paṭivedhadhammaṃ abhiññāya abhivisiṭṭhāya maggapaññāya jānitvā. Paṭivedhadhammena maggena. Desanādhammeti desanāruḷhe pubbabhāgiye bodhipakkhiyadhamme niṭṭhaṃ gacchati – ‘‘addhā imāya paṭipadāya jarāmaraṇato muccissāmī’’ti. Pubbe pothujjanikasaddhāyapi pasanno, tato bhiyyosomattāya aviparītadhammadesano sammāsambuddho so bhagavāti satthari pasīdati. Niyyānikattāti vaṭṭadukkhato eva tato niyyānāvahattā. Vaṅkādīti ādi-saddena aññaṃ asāmīcipariyāyaṃ sabbaṃ dosaṃ saṅgaṇhāti.
൪൯൦. ഇമേഹി സത്ഥുവീമംസനകാരണേഹീതി ‘‘പരിസുദ്ധകായസമാചാരതാദീഹി ചേവ ഉത്തരുത്തരിപണീതപണീതഅവിപരീതധമ്മദേസനാഹി ചാ’’തി ഇമേഹി യഥാവുത്തേഹി സത്ഥുഉപപരിക്ഖനകാരണേഹി. അക്ഖരസമ്പിണ്ഡനപദേഹീതി തേസംയേവ കാരണാനം സമ്ബോധനേഹി അക്ഖരസമുദായലക്ഖണേഹി പദേഹി. ഇധ വുത്തേഹി അക്ഖരേഹീതി ഇമസ്മിം സുത്തേ വുത്തേഹി യഥാവുത്തസ്സ അത്ഥസ്സ അഭിബ്യഞ്ജനതോ ബ്യഞ്ജനസഞ്ഞിതേഹി അക്ഖരേഹി. ഓകപ്പനാതി സദ്ധേയ്യവത്ഥും ഓക്കന്തിത്വാ പസീദനതോ ഓകപ്പനലക്ഖണാ. സദ്ധായ മൂലം നാമാതി അവേച്ചപ്പസാദഭൂതായ സദ്ധായ മൂലം നാമ കാരണന്തി സദ്ദഹനസ്സ കാരണം പരിസുദ്ധകായസമാചാരാദികം. ഥിരാ പടിപക്ഖസമുച്ഛേദേന സുപ്പതിട്ഠിതത്താ. ഹരിതും ന സക്കാതി അപനേതും അസക്കുണേയ്യാ. ഇതരേസു സമണബ്രാഹ്മണദേവേസു വത്തബ്ബമേവ നത്ഥീതി ആഹ ‘‘സമിതപാപസമണേന വാ’’തിആദി.
490.Imehi satthuvīmaṃsanakāraṇehīti ‘‘parisuddhakāyasamācāratādīhi ceva uttaruttaripaṇītapaṇītaaviparītadhammadesanāhi cā’’ti imehi yathāvuttehi satthuupaparikkhanakāraṇehi. Akkharasampiṇḍanapadehīti tesaṃyeva kāraṇānaṃ sambodhanehi akkharasamudāyalakkhaṇehi padehi. Idha vuttehi akkharehīti imasmiṃ sutte vuttehi yathāvuttassa atthassa abhibyañjanato byañjanasaññitehi akkharehi. Okappanāti saddheyyavatthuṃ okkantitvā pasīdanato okappanalakkhaṇā. Saddhāya mūlaṃ nāmāti aveccappasādabhūtāya saddhāya mūlaṃ nāma kāraṇanti saddahanassa kāraṇaṃ parisuddhakāyasamācārādikaṃ. Thirā paṭipakkhasamucchedena suppatiṭṭhitattā. Harituṃ na sakkāti apanetuṃ asakkuṇeyyā. Itaresu samaṇabrāhmaṇadevesu vattabbameva natthīti āha ‘‘samitapāpasamaṇena vā’’tiādi.
‘‘ബുദ്ധാനം കേസഞ്ചി സാവകാനഞ്ച വിബാധനത്ഥം മാരോ ഉപഗച്ഛതീ’’തി സുതപുബ്ബത്താ ‘‘അയം മാരോ ആഗതോ’’തി ചിന്തേസി. ആനുഭാവസമ്പന്നേന അരിയസാവകേന പുച്ഛിതത്താ മുസാവാദം കാതും നാസക്ഖി. ഏതേതി യഥാവുത്തേ സമിതപാപസമണാദയോ ഠപേത്വാ. സഭാവസമന്നേസനാതി യാഥാവസമന്നേസനാ അവിപരീതവീമംസാ. സഭാവേനേവാതി സബ്ഭാവേനേവ യഥാഭൂതഗുണതോ ഏവ. സുട്ഠു സമ്മദേവ. സമന്നേസിതോതി ഉപപരിക്ഖിതോ. സേസം സുവിഞ്ഞേയ്യമേവാതി.
‘‘Buddhānaṃ kesañci sāvakānañca vibādhanatthaṃ māro upagacchatī’’ti sutapubbattā ‘‘ayaṃ māro āgato’’ti cintesi. Ānubhāvasampannena ariyasāvakena pucchitattā musāvādaṃ kātuṃ nāsakkhi. Eteti yathāvutte samitapāpasamaṇādayo ṭhapetvā. Sabhāvasamannesanāti yāthāvasamannesanā aviparītavīmaṃsā. Sabhāvenevāti sabbhāveneva yathābhūtaguṇato eva. Suṭṭhu sammadeva. Samannesitoti upaparikkhito. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
വീമംസകസുത്തവണ്ണനായ ലീനത്ഥപ്പകാസനാ സമത്താ.
Vīmaṃsakasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya / ൭. വീമംസകസുത്തം • 7. Vīmaṃsakasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൭. വീമംസകസുത്തവണ്ണനാ • 7. Vīmaṃsakasuttavaṇṇanā