| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มิลินฺทปญฺหปาฬิ • Milindapañhapāḷi |
๓. วีมํสนปโญฺห
3. Vīmaṃsanapañho
๓. ราชา อาห ‘‘ภเนฺต นาคเสน, สลฺลปิสฺสสิ มยา สทฺธิ’’นฺติ? ‘‘สเจ, ตฺวํ มหาราช, ปณฺฑิตวาทํ 1 สลฺลปิสฺสสิ สลฺลปิสฺสามิ, สเจ ปน ราชวาทํ สลฺลปิสฺสสิ น สลฺลปิสฺสามี’’ติฯ ‘‘กถํ, ภเนฺต นาคเสน, ปณฺฑิตา สลฺลปนฺตี’’ติ? ‘‘ปณฺฑิตานํ โข, มหาราช, สลฺลาเป อาเวฐนมฺปิ กยิรติ, นิเพฺพฐนมฺปิ กยิรติ, นิคฺคโหปิ กยิรติ, ปฎิกมฺมมฺปิ กยิรติ, วิสฺสาโสปิ 2 กยิรติ, ปฎิวิสฺสาโสปิ กยิรติ, น จ เตน ปณฺฑิตา กุปฺปนฺติ, เอวํ โข, มหาราช, ปณฺฑิตา สลฺลปนฺตี’’ติฯ ‘‘กถํ ปน, ภเนฺต, ราชาโน สลฺลปนฺตี’’ติ? ‘‘ราชาโน โข, มหาราช, สลฺลาเป เอกํ วตฺถุํ ปฎิชานนฺติ, โย ตํ วตฺถุํ วิโลเมติ, ตสฺส ทณฺฑํ อาณาเปนฺติ ‘อิมสฺส ทณฺฑํ ปเณถา’ติ, เอวํ โข, มหาราช, ราชาโน สลฺลปนฺตี’’ติฯ ‘‘ปณฺฑิตวาทาหํ, ภเนฺต, สลฺลปิสฺสามิ, โน ราชวาทํ, วิสฺสโฎฺฐ ภทโนฺต สลฺลปตุ ยถา ภิกฺขุนา วา สามเณเรน วา อุปาสเกน วา อารามิเกน วา สทฺธิํ สลฺลปติ , เอวํ วิสฺสโฎฺฐ ภทโนฺต สลฺลปตุ มา ภายตู’’ติฯ ‘‘สุฎฺฐุ มหาราชา’’ติ เถโร อพฺภานุโมทิฯ
3. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, sallapissasi mayā saddhi’’nti? ‘‘Sace, tvaṃ mahārāja, paṇḍitavādaṃ 3 sallapissasi sallapissāmi, sace pana rājavādaṃ sallapissasi na sallapissāmī’’ti. ‘‘Kathaṃ, bhante nāgasena, paṇḍitā sallapantī’’ti? ‘‘Paṇḍitānaṃ kho, mahārāja, sallāpe āveṭhanampi kayirati, nibbeṭhanampi kayirati, niggahopi kayirati, paṭikammampi kayirati, vissāsopi 4 kayirati, paṭivissāsopi kayirati, na ca tena paṇḍitā kuppanti, evaṃ kho, mahārāja, paṇḍitā sallapantī’’ti. ‘‘Kathaṃ pana, bhante, rājāno sallapantī’’ti? ‘‘Rājāno kho, mahārāja, sallāpe ekaṃ vatthuṃ paṭijānanti, yo taṃ vatthuṃ vilometi, tassa daṇḍaṃ āṇāpenti ‘imassa daṇḍaṃ paṇethā’ti, evaṃ kho, mahārāja, rājāno sallapantī’’ti. ‘‘Paṇḍitavādāhaṃ, bhante, sallapissāmi, no rājavādaṃ, vissaṭṭho bhadanto sallapatu yathā bhikkhunā vā sāmaṇerena vā upāsakena vā ārāmikena vā saddhiṃ sallapati , evaṃ vissaṭṭho bhadanto sallapatu mā bhāyatū’’ti. ‘‘Suṭṭhu mahārājā’’ti thero abbhānumodi.
ราชา อาห ‘‘ภเนฺต นาคเสน, ปุจฺฉิสฺสามี’’ติฯ ‘‘ปุจฺฉ มหาราชา’’ติฯ ‘‘ปุจฺฉิโตสิ เม ภเนฺต’’ติฯ ‘‘วิสชฺชิตํ มหาราชา’’ติฯ ‘‘กิํ ปน, ภเนฺต, ตยา วิสชฺชิต’’นฺติ? ‘‘กิํ ปน, มหาราช, ตยา ปุจฺฉิต’’นฺติฯ
Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, pucchissāmī’’ti. ‘‘Puccha mahārājā’’ti. ‘‘Pucchitosi me bhante’’ti. ‘‘Visajjitaṃ mahārājā’’ti. ‘‘Kiṃ pana, bhante, tayā visajjita’’nti? ‘‘Kiṃ pana, mahārāja, tayā pucchita’’nti.
วีมํสนปโญฺห ตติโยฯ
Vīmaṃsanapañho tatiyo.
Footnotes:
