Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೬. ವಿಮೋಕ್ಖಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
6. Vimokkhasuttavaṇṇanā
೬೬. ಛಟ್ಠೇ (ದೀ॰ ನಿ॰ ಟೀ॰ ೨.೧೨೯) ಕೇನಟ್ಠೇನಾತಿ ಕೇನ ಸಭಾವೇನ। ಸಭಾವೋ ಹಿ ಞಾಣೇನ ಯಾಥಾವತೋ ಅರಣೀಯತೋ ಞಾತಬ್ಬತೋ ‘‘ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಸೋ ಏವ ತ್ಥ-ಕಾರಸ್ಸ ಟ್ಠ-ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಅಟ್ಠೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ। ಅಧಿಮುಚ್ಚನಟ್ಠೇನಾತಿ ಅಧಿಕಂ ಸವಿಸೇಸಂ ಮುಚ್ಚನಟ್ಠೇನ। ಏತೇನ ಸತಿಪಿ ಸಬ್ಬಸ್ಸಪಿ ರೂಪಾವಚರಜ್ಝಾನಸ್ಸ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನವಸೇನ ಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ವಿಮುತ್ತಭಾವೇ ಯೇನ ಭಾವನಾವಿಸೇಸೇನ ತಂ ಝಾನಂ ಸಾತಿಸಯಂ ಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ವಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ಪವತ್ತತಿ, ಸೋ ಭಾವನಾವಿಸೇಸೋ ದೀಪಿತೋ। ಭವತಿ ಹಿ ಸಮಾನಜಾತಿಯುತ್ತೋಪಿ ಭಾವನಾವಿಸೇಸೇನ ಪವತ್ತಿಆಕಾರವಿಸೇಸೋ। ಯಥಾ ತಂ ಸದ್ಧಾವಿಮುತ್ತತೋ ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ, ತಥಾ ಪಚ್ಚನೀಕಧಮ್ಮೇಹಿ ಸುಟ್ಠು ವಿಮುತ್ತತಾಯ ಏವ ಅನಿಗ್ಗಹಿತಭಾವೇನ ನಿರಾಸಙ್ಕತಾಯ ಅಭಿರತಿವಸೇನ ಸುಟ್ಠು ಅಧಿಮುಚ್ಚನಟ್ಠೇನಪಿ ವಿಮೋಕ್ಖೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಆರಮ್ಮಣೇ ಚಾ’’ತಿಆದಿ। ಅಯಂ ಪನತ್ಥೋತಿ ಅಯಂ ಅಧಿಮುಚ್ಚನಟ್ಠೋ ಪಚ್ಛಿಮೇ ವಿಮೋಕ್ಖೇ ನಿರೋಧೇ ನತ್ಥಿ। ಕೇವಲೋ ವಿಮುತ್ತಟ್ಠೋ ಏವ ತತ್ಥ ಲಬ್ಭತಿ, ತಂ ಸಯಮೇವ ಪರತೋ ವಕ್ಖತಿ।
66. Chaṭṭhe (dī. ni. ṭī. 2.129) kenaṭṭhenāti kena sabhāvena. Sabhāvo hi ñāṇena yāthāvato araṇīyato ñātabbato ‘‘attho’’ti vuccati, so eva ttha-kārassa ṭṭha-kāraṃ katvā ‘‘aṭṭho’’ti vutto. Adhimuccanaṭṭhenāti adhikaṃ savisesaṃ muccanaṭṭhena. Etena satipi sabbassapi rūpāvacarajjhānassa vikkhambhanavasena paṭipakkhato vimuttabhāve yena bhāvanāvisesena taṃ jhānaṃ sātisayaṃ paṭipakkhato vimuccitvā pavattati, so bhāvanāviseso dīpito. Bhavati hi samānajātiyuttopi bhāvanāvisesena pavattiākāraviseso. Yathā taṃ saddhāvimuttato diṭṭhippattassa, tathā paccanīkadhammehi suṭṭhu vimuttatāya eva aniggahitabhāvena nirāsaṅkatāya abhirativasena suṭṭhu adhimuccanaṭṭhenapi vimokkho. Tenāha ‘‘ārammaṇe cā’’tiādi. Ayaṃ panatthoti ayaṃ adhimuccanaṭṭho pacchime vimokkhe nirodhe natthi. Kevalo vimuttaṭṭho eva tattha labbhati, taṃ sayameva parato vakkhati.
ರೂಪೀತಿ ಯೇನಾಯಂ ಸಸನ್ತತಿಪರಿಯಾಪನ್ನೇನ ರೂಪೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ತಂ ಯಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಹೇತುಭಾವೇನ ವಿಸಿಟ್ಠರೂಪಂ ಹೋತಿ, ಯೇನ ವಿಸಿಟ್ಠೇನ ರೂಪೇನ ‘‘ರೂಪೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚೇಯ್ಯ ರೂಪೀಸದ್ದಸ್ಸ ಅತಿಸಯತ್ಥದೀಪನತೋ, ತದೇವ ಸಸನ್ತತಿಪರಿಯಾಪನ್ನರೂಪಸ್ಸ ವಸೇನ ಪಟಿಲದ್ಧಜ್ಝಾನಂ ಇಧ ಪರಮತ್ಥತೋ ರೂಪಿಭಾವಸಾಧಕನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಜ್ಝತ್ತ’’ನ್ತಿಆದಿ। ರೂಪಜ್ಝಾನಂ ರೂಪಂ ಉತ್ತರಪದಲೋಪೇನ। ರೂಪಾನೀತಿ ಪನೇತ್ಥ ಪುರಿಮಪದಲೋಪೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ನೀಲಕಸಿಣಾದೀನಿ ರೂಪಾನೀ’’ತಿ। ರೂಪೇ ಕಸಿಣರೂಪೇ ಸಞ್ಞಾ ರೂಪಸಞ್ಞಾ , ಸಾ ಏತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ರೂಪಸಞ್ಞೀ, ಸಞ್ಞಾಸೀಸೇನ ಝಾನಂ ವದತಿ। ತಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖೇನ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ನ ರೂಪಸಞ್ಞೀ’’ತಿಆದಿ।
Rūpīti yenāyaṃ sasantatipariyāpannena rūpena samannāgato, taṃ yassa jhānassa hetubhāvena visiṭṭharūpaṃ hoti, yena visiṭṭhena rūpena ‘‘rūpī’’ti vucceyya rūpīsaddassa atisayatthadīpanato, tadeva sasantatipariyāpannarūpassa vasena paṭiladdhajjhānaṃ idha paramatthato rūpibhāvasādhakanti daṭṭhabbaṃ. Tenāha ‘‘ajjhatta’’ntiādi. Rūpajjhānaṃ rūpaṃ uttarapadalopena. Rūpānīti panettha purimapadalopo daṭṭhabbo. Tena vuttaṃ ‘‘nīlakasiṇādīni rūpānī’’ti. Rūpe kasiṇarūpe saññā rūpasaññā , sā etassa atthīti rūpasaññī, saññāsīsena jhānaṃ vadati. Tappaṭipakkhena arūpasaññī. Tenāha ‘‘ajjhattaṃ na rūpasaññī’’tiādi.
ಅನ್ತೋ ಅಪ್ಪನಾಯಂ ‘‘ಸುಭ’’ನ್ತಿ ಆಭೋಗೋ ನತ್ಥೀತಿ ಇಮಿನಾ ಪುಬ್ಬಾಭೋಗವಸೇನ ತಥಾ ಅಧಿಮುತ್ತಿ ಸಿಯಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಏವಞ್ಹೇತ್ಥ ತಥಾವತ್ತಬ್ಬತಾಪತ್ತಿಚೋದನಾ ಅನವಟ್ಠಾನಾ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಸುವಿಸುದ್ಧೇಸು ನೀಲಾದೀಸು ವಣ್ಣಕಸಿಣೇಸು ತತ್ಥ ಕತಾಧಿಕಾರಾನಂ ಅಭಿರತಿವಸೇನ ಸುಟ್ಠು ಅಧಿಮುಚ್ಚನಟ್ಠೋ ಸಮ್ಭವತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ತಥಾ ತತಿಯೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ ಸಂವಣ್ಣಿತೋ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಮೇತ್ತಾದಿವಸೇನ ಪವತ್ತಮಾನಾ ಭಾವನಾ ಸತ್ತೇ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲತೋ ದಹನ್ತಿ, ತೇ ಸುಭತೋ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ಪವತ್ತತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗೇ (ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೧.೨೧೨-೨೧೩) ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಭಾವನಾ ‘‘ಸುಭವಿಮೋಕ್ಖೋ’’ತಿ ವುತ್ತಾ। ತಯಿದಂ ಉಭಯಮ್ಪಿ ತೇನ ತೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ವುತ್ತತ್ತಾ ನ ವಿರುಜ್ಝತೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
Anto appanāyaṃ ‘‘subha’’nti ābhogo natthīti iminā pubbābhogavasena tathā adhimutti siyāti dasseti. Evañhettha tathāvattabbatāpatticodanā anavaṭṭhānā hoti. Yasmā suvisuddhesu nīlādīsu vaṇṇakasiṇesu tattha katādhikārānaṃ abhirativasena suṭṭhu adhimuccanaṭṭho sambhavati, tasmā aṭṭhakathāyaṃ tathā tatiyo vimokkho saṃvaṇṇito. Yasmā pana mettādivasena pavattamānā bhāvanā satte appaṭikūlato dahanti, te subhato adhimuccitvā pavattati, tasmā paṭisambhidāmagge (paṭi. ma. 1.212-213) brahmavihārabhāvanā ‘‘subhavimokkho’’ti vuttā. Tayidaṃ ubhayampi tena tena pariyāyena vuttattā na virujjhatīti daṭṭhabbaṃ.
ಸಬ್ಬಸೋತಿ ಅನವಸೇಸತೋ। ನ ಹಿ ಚತುನ್ನಂ ಅರೂಪಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಏಕದೇಸೋಪಿ ತತ್ಥ ಅವಸಿಸ್ಸತಿ। ವಿಸ್ಸಟ್ಠತ್ತಾತಿ ಯಥಾಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಕಾಲೇ ನಿರೋಧಿತತ್ತಾ। ಉತ್ತಮೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ ನಾಮ ಅರಿಯೇಹೇವ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತಬ್ಬತೋ ಅರಿಯಫಲಪರಿಯೋಸಾನತ್ತಾ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ನಿಬ್ಬಾನಪ್ಪತ್ತಿಭಾವತೋ ಚ।
Sabbasoti anavasesato. Na hi catunnaṃ arūpakkhandhānaṃ ekadesopi tattha avasissati. Vissaṭṭhattāti yathāparicchinnakāle nirodhitattā. Uttamo vimokkho nāma ariyeheva samāpajjitabbato ariyaphalapariyosānattā diṭṭheva dhamme nibbānappattibhāvato ca.
ವಿಮೋಕ್ಖಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vimokkhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೬. ವಿಮೋಕ್ಖಸುತ್ತಂ • 6. Vimokkhasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೬. ವಿಮೋಕ್ಖಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Vimokkhasuttavaṇṇanā