| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
6. විමොක්‌ඛසුත්‌තවණ්‌ණනා
6. Vimokkhasuttavaṇṇanā
66. ඡට්‌ඨෙ (දී. නි. ටී. 2.129) කෙනට්‌ඨෙනාති කෙන සභාවෙන. සභාවො හි ඤාණෙන යාථාවතො අරණීයතො ඤාතබ්‌බතො ‘‘අත්‌ථො’’ති වුච්‌චති, සො එව ත්‌ථ-කාරස්‌ස ට්‌ඨ-කාරං කත්‌වා ‘‘අට්‌ඨො’’ති වුත්‌තො. අධිමුච්‌චනට්‌ඨෙනාති අධිකං සවිසෙසං මුච්‌චනට්‌ඨෙන. එතෙන සතිපි සබ්‌බස්‌සපි රූපාවචරජ්‌ඣානස්‌ස වික්‌ඛම්‌භනවසෙන පටිපක්‌ඛතො විමුත්‌තභාවෙ යෙන භාවනාවිසෙසෙන තං ඣානං සාතිසයං පටිපක්‌ඛතො විමුච්‌චිත්‌වා පවත්‌තති, සො භාවනාවිසෙසො දීපිතො. භවති හි සමානජාතියුත්‌තොපි භාවනාවිසෙසෙන පවත්‌තිආකාරවිසෙසො. යථා තං සද්‌ධාවිමුත්‌තතො දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තස්‌ස, තථා පච්‌චනීකධම්‌මෙහි සුට්‌ඨු විමුත්‌තතාය එව අනිග්‌ගහිතභාවෙන නිරාසඞ්‌කතාය අභිරතිවසෙන සුට්‌ඨු අධිමුච්‌චනට්‌ඨෙනපි විමොක්‌ඛො. තෙනාහ ‘‘ආරම්‌මණෙ චා’’තිආදි. අයං පනත්‌ථොති අයං අධිමුච්‌චනට්‌ඨො පච්‌ඡිමෙ විමොක්‌ඛෙ නිරොධෙ නත්‌ථි. කෙවලො විමුත්‌තට්‌ඨො එව තත්‌ථ ලබ්‌භති, තං සයමෙව පරතො වක්‌ඛති.
66. Chaṭṭhe (dī. ni. ṭī. 2.129) kenaṭṭhenāti kena sabhāvena. Sabhāvo hi ñāṇena yāthāvato araṇīyato ñātabbato ‘‘attho’’ti vuccati, so eva ttha-kārassa ṭṭha-kāraṃ katvā ‘‘aṭṭho’’ti vutto. Adhimuccanaṭṭhenāti adhikaṃ savisesaṃ muccanaṭṭhena. Etena satipi sabbassapi rūpāvacarajjhānassa vikkhambhanavasena paṭipakkhato vimuttabhāve yena bhāvanāvisesena taṃ jhānaṃ sātisayaṃ paṭipakkhato vimuccitvā pavattati, so bhāvanāviseso dīpito. Bhavati hi samānajātiyuttopi bhāvanāvisesena pavattiākāraviseso. Yathā taṃ saddhāvimuttato diṭṭhippattassa, tathā paccanīkadhammehi suṭṭhu vimuttatāya eva aniggahitabhāvena nirāsaṅkatāya abhirativasena suṭṭhu adhimuccanaṭṭhenapi vimokkho. Tenāha ‘‘ārammaṇe cā’’tiādi. Ayaṃ panatthoti ayaṃ adhimuccanaṭṭho pacchime vimokkhe nirodhe natthi. Kevalo vimuttaṭṭho eva tattha labbhati, taṃ sayameva parato vakkhati.
රූපීති යෙනායං සසන්‌තතිපරියාපන්‌නෙන රූපෙන සමන්‌නාගතො, තං යස්‌ස ඣානස්‌ස හෙතුභාවෙන විසිට්‌ඨරූපං හොති, යෙන විසිට්‌ඨෙන රූපෙන ‘‘රූපී’’ති වුච්‌චෙය්‍ය රූපීසද්‌දස්‌ස අතිසයත්‌ථදීපනතො, තදෙව සසන්‌තතිපරියාපන්‌නරූපස්‌ස වසෙන පටිලද්‌ධජ්‌ඣානං ඉධ පරමත්‌ථතො රූපිභාවසාධකන්‌ති දට්‌ඨබ්‌බං. තෙනාහ ‘‘අජ්‌ඣත්‌ත’’න්‌තිආදි. රූපජ්‌ඣානං රූපං උත්‌තරපදලොපෙන. රූපානීති පනෙත්‌ථ පුරිමපදලොපො දට්‌ඨබ්‌බො. තෙන වුත්‌තං ‘‘නීලකසිණාදීනි රූපානී’’ති. රූපෙ කසිණරූපෙ සඤ්‌ඤා රූපසඤ්‌ඤා , සා එතස්‌ස අත්‌ථීති රූපසඤ්‌ඤී, සඤ්‌ඤාසීසෙන ඣානං වදති. තප්‌පටිපක්‌ඛෙන අරූපසඤ්‌ඤී. තෙනාහ ‘‘අජ්‌ඣත්‌තං න රූපසඤ්‌ඤී’’තිආදි.
Rūpīti yenāyaṃ sasantatipariyāpannena rūpena samannāgato, taṃ yassa jhānassa hetubhāvena visiṭṭharūpaṃ hoti, yena visiṭṭhena rūpena ‘‘rūpī’’ti vucceyya rūpīsaddassa atisayatthadīpanato, tadeva sasantatipariyāpannarūpassa vasena paṭiladdhajjhānaṃ idha paramatthato rūpibhāvasādhakanti daṭṭhabbaṃ. Tenāha ‘‘ajjhatta’’ntiādi. Rūpajjhānaṃ rūpaṃ uttarapadalopena. Rūpānīti panettha purimapadalopo daṭṭhabbo. Tena vuttaṃ ‘‘nīlakasiṇādīni rūpānī’’ti. Rūpe kasiṇarūpe saññā rūpasaññā , sā etassa atthīti rūpasaññī, saññāsīsena jhānaṃ vadati. Tappaṭipakkhena arūpasaññī. Tenāha ‘‘ajjhattaṃ na rūpasaññī’’tiādi.
අන්‌තො අප්‌පනායං ‘‘සුභ’’න්‌ති ආභොගො නත්‌ථීති ඉමිනා පුබ්‌බාභොගවසෙන තථා අධිමුත්‌ති සියාති දස්‌සෙති. එවඤ්‌හෙත්‌ථ තථාවත්‌තබ්‌බතාපත්‌තිචොදනා අනවට්‌ඨානා හොති. යස්‌මා සුවිසුද්‌ධෙසු නීලාදීසු වණ්‌ණකසිණෙසු තත්‌ථ කතාධිකාරානං අභිරතිවසෙන සුට්‌ඨු අධිමුච්‌චනට්‌ඨො සම්‌භවති, තස්‌මා අට්‌ඨකථායං තථා තතියො විමොක්‌ඛො සංවණ්‌ණිතො. යස්‌මා පන මෙත්‌තාදිවසෙන පවත්‌තමානා භාවනා සත්‌තෙ අප්‌පටිකූලතො දහන්‌ති, තෙ සුභතො අධිමුච්‌චිත්‌වා පවත්‌තති, තස්‌මා පටිසම්‌භිදාමග්‌ගෙ (පටි. ම. 1.212-213) බ්‍රහ්‌මවිහාරභාවනා ‘‘සුභවිමොක්‌ඛො’’ති වුත්‌තා. තයිදං උභයම්‌පි තෙන තෙන පරියායෙන වුත්‌තත්‌තා න විරුජ්‌ඣතීති දට්‌ඨබ්‌බං.
Anto appanāyaṃ ‘‘subha’’nti ābhogo natthīti iminā pubbābhogavasena tathā adhimutti siyāti dasseti. Evañhettha tathāvattabbatāpatticodanā anavaṭṭhānā hoti. Yasmā suvisuddhesu nīlādīsu vaṇṇakasiṇesu tattha katādhikārānaṃ abhirativasena suṭṭhu adhimuccanaṭṭho sambhavati, tasmā aṭṭhakathāyaṃ tathā tatiyo vimokkho saṃvaṇṇito. Yasmā pana mettādivasena pavattamānā bhāvanā satte appaṭikūlato dahanti, te subhato adhimuccitvā pavattati, tasmā paṭisambhidāmagge (paṭi. ma. 1.212-213) brahmavihārabhāvanā ‘‘subhavimokkho’’ti vuttā. Tayidaṃ ubhayampi tena tena pariyāyena vuttattā na virujjhatīti daṭṭhabbaṃ.
සබ්‌බසොති අනවසෙසතො. න හි චතුන්‌නං අරූපක්‌ඛන්‌ධානං එකදෙසොපි තත්‌ථ අවසිස්‌සති. විස්‌සට්‌ඨත්‌තාති යථාපරිච්‌ඡින්‌නකාලෙ නිරොධිතත්‌තා. උත්‌තමො විමොක්‌ඛො නාම අරියෙහෙව සමාපජ්‌ජිතබ්‌බතො අරියඵලපරියොසානත්‌තා දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ නිබ්‌බානප්‌පත්‌තිභාවතො ච.
Sabbasoti anavasesato. Na hi catunnaṃ arūpakkhandhānaṃ ekadesopi tattha avasissati. Vissaṭṭhattāti yathāparicchinnakāle nirodhitattā. Uttamo vimokkho nāma ariyeheva samāpajjitabbato ariyaphalapariyosānattā diṭṭheva dhamme nibbānappattibhāvato ca.
විමොක්‌ඛසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Vimokkhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 6. විමොක්‌ඛසුත්‌තං • 6. Vimokkhasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 6. විමොක්‌ඛසුත්‌තවණ්‌ණනා • 6. Vimokkhasuttavaṇṇanā
