Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปฎิสมฺภิทามคฺค-อฎฺฐกถา • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    ๕. วิโมกฺขกถา

    5. Vimokkhakathā

    ๑. วิโมกฺขุเทฺทสวณฺณนา

    1. Vimokkhuddesavaṇṇanā

    ๒๐๙. อิทานิ อินฺทฺริยกถานนฺตรํ กถิตาย วิโมกฺขกถาย อปุพฺพตฺถานุวณฺณนา อนุปฺปตฺตาฯ อยญฺหิ วิโมกฺขกถา อินฺทฺริยภาวนานุยุตฺตสฺส วิโมกฺขสพฺภาวโต อินฺทฺริยกถานนฺตรํ กถิตาฯ ตญฺจ กเถโนฺต ภควโต สมฺมุขา สุตสุตฺตนฺตเทสนาปุพฺพงฺคมํ กตฺวา กเถสิฯ ตตฺถ สุตฺตเนฺต ตาว สุญฺญโต วิโมโกฺขติอาทีสุ สุญฺญตากาเรน นิพฺพานํ อารมฺมณํ กตฺวา ปวโตฺต อริยมโคฺค สุญฺญโต วิโมโกฺขฯ โส หิ สุญฺญตาย ธาตุยา อุปฺปนฺนตฺตา สุญฺญโต, กิเลเสหิ วิมุตฺตตฺตา วิโมโกฺขฯ เอเตเนว นเยน อนิมิตฺตากาเรน นิพฺพานํ อารมฺมณํ กตฺวา ปวโตฺต อนิมิโตฺต, อปฺปณิหิตากาเรน นิพฺพานํ อารมฺมณํ กตฺวา ปวโตฺต อปฺปณิหิโตติ เวทิตโพฺพฯ

    209. Idāni indriyakathānantaraṃ kathitāya vimokkhakathāya apubbatthānuvaṇṇanā anuppattā. Ayañhi vimokkhakathā indriyabhāvanānuyuttassa vimokkhasabbhāvato indriyakathānantaraṃ kathitā. Tañca kathento bhagavato sammukhā sutasuttantadesanāpubbaṅgamaṃ katvā kathesi. Tattha suttante tāva suññato vimokkhotiādīsu suññatākārena nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā pavatto ariyamaggo suññato vimokkho. So hi suññatāya dhātuyā uppannattā suññato, kilesehi vimuttattā vimokkho. Eteneva nayena animittākārena nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā pavatto animitto, appaṇihitākārena nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā pavatto appaṇihitoti veditabbo.

    เอโก หิ อาทิโตว อนิจฺจโต สงฺขาเร สมฺมสติฯ ยสฺมา ปน น อนิจฺจโต สมฺมสนมเตฺตเนว มคฺควุฎฺฐานํ โหติ, ทุกฺขโตปิ อนตฺตโตปิ สมฺมสิตพฺพเมว, ตสฺมา ทุกฺขโตปิ อนตฺตโตปิ สมฺมสติฯ ตสฺส เอวํ ปฎิปนฺนสฺส อนิจฺจโต เจ สมฺมสนกาเล มคฺควุฎฺฐานํ โหติ, อยํ อนิจฺจโต อภินิวิสิตฺวา อนิจฺจโต วุฎฺฐาติ นามฯ สเจ ปนสฺส ทุกฺขโต อนตฺตโต สมฺมสนกาเล มคฺควุฎฺฐานํ โหติ, อยํ อนิจฺจโต อภินิวิสิตฺวา ทุกฺขโต, อนตฺตโต วุฎฺฐาติ นามฯ เอส นโย ทุกฺขโต อนตฺตโต อภินิวิสิตฺวา วุฎฺฐาเนสุปิฯ เอตฺถ จ โยปิ อนิจฺจโต อภินิวิโฎฺฐ, โยปิ ทุกฺขโต, โยปิ อนตฺตโตฯ วุฎฺฐานกาเล เจ อนิจฺจโต วุฎฺฐานํ โหติ, ตโยปิ ชนา อธิโมกฺขพหุลา โหนฺติ, สทฺธินฺทฺริยํ ปฎิลภนฺติ, อนิมิตฺตวิโมเกฺขน วิมุจฺจนฺติ, ปฐมมคฺคกฺขเณ สทฺธานุสาริโน โหนฺติ, สตฺตสุ ฐาเนสุ สทฺธาวิมุตฺตาฯ สเจ ปน ทุกฺขโต วุฎฺฐานํ โหติ, ตโยปิ ชนา ปสฺสทฺธิพหุลา โหนฺติ, สมาธินฺทฺริยํ ปฎิลภนฺติ, อปฺปณิหิตวิโมเกฺขน วิมุจฺจนฺติ, สพฺพตฺถ กายสกฺขิโน โหนฺติฯ ยสฺส ปเนตฺถ อรูปชฺฌานํ ปาทกํ โหติ, โส อคฺคผเล อุภโตภาควิมุโตฺต โหติฯ อถ เนสํ อนตฺตโต วุฎฺฐานํ โหติ, ตโยปิ ชนา เวทพหุลา โหนฺติ, ปญฺญินฺทฺริยํ ปฎิลภนฺติ, สุญฺญตวิโมเกฺขน วิมุจฺจนฺติ, ปฐมมคฺคกฺขเณ ธมฺมานุสาริโน โหนฺติ, ฉสุ ฐาเนสุ ทิฎฺฐิปฺปตฺตา, อคฺคผเล ปญฺญาวิมุตฺตาติฯ

    Eko hi āditova aniccato saṅkhāre sammasati. Yasmā pana na aniccato sammasanamatteneva maggavuṭṭhānaṃ hoti, dukkhatopi anattatopi sammasitabbameva, tasmā dukkhatopi anattatopi sammasati. Tassa evaṃ paṭipannassa aniccato ce sammasanakāle maggavuṭṭhānaṃ hoti, ayaṃ aniccato abhinivisitvā aniccato vuṭṭhāti nāma. Sace panassa dukkhato anattato sammasanakāle maggavuṭṭhānaṃ hoti, ayaṃ aniccato abhinivisitvā dukkhato, anattato vuṭṭhāti nāma. Esa nayo dukkhato anattato abhinivisitvā vuṭṭhānesupi. Ettha ca yopi aniccato abhiniviṭṭho, yopi dukkhato, yopi anattato. Vuṭṭhānakāle ce aniccato vuṭṭhānaṃ hoti, tayopi janā adhimokkhabahulā honti, saddhindriyaṃ paṭilabhanti, animittavimokkhena vimuccanti, paṭhamamaggakkhaṇe saddhānusārino honti, sattasu ṭhānesu saddhāvimuttā. Sace pana dukkhato vuṭṭhānaṃ hoti, tayopi janā passaddhibahulā honti, samādhindriyaṃ paṭilabhanti, appaṇihitavimokkhena vimuccanti, sabbattha kāyasakkhino honti. Yassa panettha arūpajjhānaṃ pādakaṃ hoti, so aggaphale ubhatobhāgavimutto hoti. Atha nesaṃ anattato vuṭṭhānaṃ hoti, tayopi janā vedabahulā honti, paññindriyaṃ paṭilabhanti, suññatavimokkhena vimuccanti, paṭhamamaggakkhaṇe dhammānusārino honti, chasu ṭhānesu diṭṭhippattā, aggaphale paññāvimuttāti.

    อปิจ มโคฺค นาม ปญฺจหิ การเณหิ นามํ ลภติ สรเสน วา ปจฺจนีเกน วา สคุเณน วา อารมฺมเณน วา อาคมเนน วาฯ สเจ หิ สงฺขารุเปกฺขา อนิจฺจโต สงฺขาเร สมฺมสิตฺวา วุฎฺฐาติ, อนิมิตฺตวิโมเกฺขน วิมุจฺจติฯ สเจ ทุกฺขโต สมฺมสิตฺวา วุฎฺฐาติ, อปฺปณิหิตวิโมเกฺขน วิมุจฺจติฯ สเจ อนตฺตโต สมฺมสิตฺวา วุฎฺฐาติ, สุญฺญตวิโมเกฺขน วิมุจฺจติฯ อิทํ สรสโต นามํ นามฯ อนิจฺจานุปสฺสนาย ปน สงฺขารานํ ฆนวินิโพฺภคํ กตฺวา นิจฺจนิมิตฺตธุวนิมิตฺตสสฺสตนิมิตฺตานิ ปหาย อาคตตฺตา อนิมิโตฺต, ทุกฺขานุปสฺสนาย สุขสญฺญํ ปหาย ปณิธิปตฺถนํ สุกฺขาเปตฺวา อาคตตฺตา อปฺปณิหิโต, อนตฺตานุปสฺสนาย อตฺตสตฺตปุคฺคลสญฺญํ ปหาย สงฺขาเร สุญฺญโต ทิฎฺฐตฺตา สุญฺญโตติ อิทํ ปจฺจนีกโต นามํ นามฯ ราคาทีหิ ปน สุญฺญตฺตา สุญฺญโต, รูปนิมิตฺตาทีนํ, ราคนิมิตฺตาทีนํเยว วา อภาเวน อนิมิโตฺต, ราคปณิธิอาทีนํ อภาวโต อปฺปณิหิโตติ อิทมสฺส สคุณโต นามํ นามฯ โสยํ สุญฺญํ อนิมิตฺตํ อปฺปณิหิตญฺจ นิพฺพานํ อารมฺมณํ กโรตีติปิ สุญฺญโต อนิมิโตฺต อปฺปณิหิโตติ วุจฺจติฯ อิทมสฺส อารมฺมณโต นามํ นามฯ อาคมนํ ปน ทุวิธํ วิปสฺสนาคมนํ มคฺคาคมนญฺจฯ ตตฺถ มเคฺค วิปสฺสนาคมนํ ลพฺภติ, ผเล มคฺคาคมนํฯ อนตฺตานุปสฺสนา หิ สุญฺญตา นาม, สุญฺญตวิปสฺสนาย มโคฺค สุญฺญโต, สุญฺญตมคฺคสฺส ผลํ สุญฺญตํฯ อนิจฺจานุปสฺสนา อนิมิตฺตา นาม, อนิมิตฺตวิปสฺสนาย มโคฺค อนิมิโตฺตฯ อิทํ ปน นามํ อภิธมฺมปริยาเย น ลพฺภติ, สุตฺตนฺตปริยาเย ปน ลพฺภติฯ ตตฺถ หิ โคตฺรภุญาณํ อนิมิตฺตํ นิพฺพานํ อารมฺมณํ กตฺวา อนิมิตฺตนามกํ หุตฺวา สยํ อาคมนียฎฺฐาเน ฐตฺวา มคฺคสฺส นามํ เทตีติ วทนฺติฯ เตน มโคฺค อนิมิโตฺตติ วุโตฺตฯ มคฺคาคมเนน ผลํ อนิมิตฺตนฺติ ยุชฺชติเยวฯ ทุกฺขานุปสฺสนา สงฺขาเรสุ ปณิธิํ สุกฺขาเปตฺวา อาคตตฺตา อปฺปณิหิตา นาม, อปฺปณิหิตวิปสฺสนาย มโคฺค อปฺปณิหิโต, อปฺปณิหิตมคฺคสฺส ผลํ อปฺปณิหิตนฺติ เอวํ วิปสฺสนา อตฺตโน นามํ มคฺคสฺส เทติ, มโคฺค ผลสฺสาติ อิทํ อาคมนโต นามํ นามฯ เอวํ สงฺขารุเปกฺขา วิโมกฺขวิเสสํ นิยเมตีติฯ

    Apica maggo nāma pañcahi kāraṇehi nāmaṃ labhati sarasena vā paccanīkena vā saguṇena vā ārammaṇena vā āgamanena vā. Sace hi saṅkhārupekkhā aniccato saṅkhāre sammasitvā vuṭṭhāti, animittavimokkhena vimuccati. Sace dukkhato sammasitvā vuṭṭhāti, appaṇihitavimokkhena vimuccati. Sace anattato sammasitvā vuṭṭhāti, suññatavimokkhena vimuccati. Idaṃ sarasato nāmaṃ nāma. Aniccānupassanāya pana saṅkhārānaṃ ghanavinibbhogaṃ katvā niccanimittadhuvanimittasassatanimittāni pahāya āgatattā animitto, dukkhānupassanāya sukhasaññaṃ pahāya paṇidhipatthanaṃ sukkhāpetvā āgatattā appaṇihito, anattānupassanāya attasattapuggalasaññaṃ pahāya saṅkhāre suññato diṭṭhattā suññatoti idaṃ paccanīkato nāmaṃ nāma. Rāgādīhi pana suññattā suññato, rūpanimittādīnaṃ, rāganimittādīnaṃyeva vā abhāvena animitto, rāgapaṇidhiādīnaṃ abhāvato appaṇihitoti idamassa saguṇato nāmaṃ nāma. Soyaṃ suññaṃ animittaṃ appaṇihitañca nibbānaṃ ārammaṇaṃ karotītipi suññato animitto appaṇihitoti vuccati. Idamassa ārammaṇato nāmaṃ nāma. Āgamanaṃ pana duvidhaṃ vipassanāgamanaṃ maggāgamanañca. Tattha magge vipassanāgamanaṃ labbhati, phale maggāgamanaṃ. Anattānupassanā hi suññatā nāma, suññatavipassanāya maggo suññato, suññatamaggassa phalaṃ suññataṃ. Aniccānupassanā animittā nāma, animittavipassanāya maggo animitto. Idaṃ pana nāmaṃ abhidhammapariyāye na labbhati, suttantapariyāye pana labbhati. Tattha hi gotrabhuñāṇaṃ animittaṃ nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā animittanāmakaṃ hutvā sayaṃ āgamanīyaṭṭhāne ṭhatvā maggassa nāmaṃ detīti vadanti. Tena maggo animittoti vutto. Maggāgamanena phalaṃ animittanti yujjatiyeva. Dukkhānupassanā saṅkhāresu paṇidhiṃ sukkhāpetvā āgatattā appaṇihitā nāma, appaṇihitavipassanāya maggo appaṇihito, appaṇihitamaggassa phalaṃ appaṇihitanti evaṃ vipassanā attano nāmaṃ maggassa deti, maggo phalassāti idaṃ āgamanato nāmaṃ nāma. Evaṃ saṅkhārupekkhā vimokkhavisesaṃ niyametīti.

    เอวํ ภควตา เทสิเต ตโย มหาวตฺถุเก วิโมเกฺข อุทฺทิสิตฺวา ตํนิเทฺทสวเสเนว อปเรปิ วิโมเกฺข นิทฺทิสิตุกาโม อปิจ อฎฺฐสฎฺฐิ วิโมกฺขาติอาทิมาหฯ ตตฺถ อปิจาติ อปรปริยายทสฺสนํฯ กถํ เต อฎฺฐสฎฺฐิ โหนฺติ, นนุ เต ปญฺจสตฺตตีติ? สจฺจํ ยถารุตวเสน ปญฺจสตฺตติฯ ภควตา ปน เทสิเต ตโย วิโมเกฺข ฐเปตฺวา อญฺญวิโมเกฺข นิทฺทิสนโต อิเมสํ ตทวโรธโต จ อิเม ตโย น คเณตพฺพา, อชฺฌตฺตวิโมกฺขาทโย ตโยปิ วิโมกฺขา จตุธา วิตฺถารวจเนเยว อโนฺตคธตฺตา น คเณตพฺพา, ‘‘ปณิหิโต วิโมโกฺข, อปฺปณิหิโต วิโมโกฺข’’ติ เอตฺถ อปฺปณิหิโต วิโมโกฺข ปฐมํ อุทฺทิเฎฺฐน เอกนามิกตฺตา น คเณตโพฺพ, เอวํ อิเมสุ สตฺตสุ อปนีเตสุ เสสา อฎฺฐสฎฺฐิ วิโมกฺขา โหนฺติฯ เอวํ สเนฺต สุญฺญตวิโมกฺขาทโย ตโย ปุน กสฺมา อุทฺทิฎฺฐาติ เจ? อุเทฺทเสน สงฺคเหตฺวา เตสมฺปิ นิเทฺทสกรณตฺถํฯ อชฺฌตฺตวุฎฺฐานาทโย ปน ตโย ปเภทํ วินา มูลราสิวเสน อุทฺทิฎฺฐา, ปณิหิตวิโมกฺขปฎิปกฺขวเสน ปุน อปฺปณิหิโต วิโมโกฺข อุทฺทิโฎฺฐติ เวทิตโพฺพฯ

    Evaṃ bhagavatā desite tayo mahāvatthuke vimokkhe uddisitvā taṃniddesavaseneva aparepi vimokkhe niddisitukāmo apica aṭṭhasaṭṭhi vimokkhātiādimāha. Tattha apicāti aparapariyāyadassanaṃ. Kathaṃ te aṭṭhasaṭṭhi honti, nanu te pañcasattatīti? Saccaṃ yathārutavasena pañcasattati. Bhagavatā pana desite tayo vimokkhe ṭhapetvā aññavimokkhe niddisanato imesaṃ tadavarodhato ca ime tayo na gaṇetabbā, ajjhattavimokkhādayo tayopi vimokkhā catudhā vitthāravacaneyeva antogadhattā na gaṇetabbā, ‘‘paṇihito vimokkho, appaṇihito vimokkho’’ti ettha appaṇihito vimokkho paṭhamaṃ uddiṭṭhena ekanāmikattā na gaṇetabbo, evaṃ imesu sattasu apanītesu sesā aṭṭhasaṭṭhi vimokkhā honti. Evaṃ sante suññatavimokkhādayo tayo puna kasmā uddiṭṭhāti ce? Uddesena saṅgahetvā tesampi niddesakaraṇatthaṃ. Ajjhattavuṭṭhānādayo pana tayo pabhedaṃ vinā mūlarāsivasena uddiṭṭhā, paṇihitavimokkhapaṭipakkhavasena puna appaṇihito vimokkho uddiṭṭhoti veditabbo.

    อชฺฌตฺตวุฎฺฐานาทีสุ อชฺฌตฺตโต วุฎฺฐาตีติ อชฺฌตฺตวุฎฺฐาโนฯ อนุโลเมนฺตีติ อนุโลมาฯ อชฺฌตฺตวุฎฺฐานานํ ปฎิปฺปสฺสทฺธิ อปคมา อชฺฌตฺตวุฎฺฐานปฎิปฺปสฺสทฺธิฯ รูปีติ อชฺฌตฺตํ เกสาทีสุ อุปฺปาทิตํ รูปชฺฌานํ รูปํ, ตํ รูปมสฺส อตฺถีติ รูปี รูปานิ ปสฺสตีติ พหิทฺธา นีลกสิณาทิรูปานิ ฌานจกฺขุนา ปสฺสติฯ อิมินา อชฺฌตฺตพหิทฺธาวตฺถุเกสุ กสิเณสุ ฌานปฎิลาโภ ทสฺสิโตฯ อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญีติ อชฺฌตฺตํ น รูปสญฺญี, อตฺตโน เกสาทีสุ อนุปฺปาทิตรูปาวจรชฺฌาโนติ อโตฺถฯ อิมินา พหิทฺธา ปริกมฺมํ กตฺวา พหิทฺธาว ปฎิลทฺธชฺฌานตา ทสฺสิตาฯ สุภเนฺตว อธิมุโตฺตติ ‘‘สุภ’’มิเจฺจว อารมฺมเณ อธิมุโตฺตฯ ตตฺถ กิญฺจาปิ อโนฺตอปฺปนายํ ‘‘สุภ’’นฺติ อาโภโค นตฺถิ, โย ปน อปฺปฎิกูลากาเรน สตฺตารมฺมณํ ผรโนฺต วิหรติ, โส ยสฺมา ‘‘สุภ’’เนฺตว อธิมุโตฺต โหติ, ตสฺมา เอวํ อุเทฺทโส กโตติฯ อปฺปิตปฺปิตสมเย เอว วิกฺขมฺภนวิมุตฺติสพฺภาวโต สมยวิโมโกฺขฯ โสเยว สกิจฺจกรณวเสน อปฺปิตสมเย เอว นิยุโตฺตติ สามยิโกฯ สามายิโกติปิ ปาโฐฯ โกเปตุํ ภญฺชิตุํ สกฺกุเณยฺยตาย กุโปฺปฯ โลกํ อนติกฺกมนโต โลเก นิยุโตฺตติ โลกิโกฯ โลกิโยติปิ ปาโฐฯ โลกํ อุตฺตรติ, อุตฺติโณฺณติ วา โลกุตฺตโรฯ อารมฺมณกรณวเสน สห อาสเวหีติ สาสโวฯ อารมฺมณกรณวเสน สมฺปโยควเสน จ นเตฺถตฺถ อาสวาติ อนาสโวฯ รูปสงฺขาเตน สห อามิเสนาติ สามิโสฯ สพฺพโส รูปารูปปฺปหานา นิรามิสโตปิ นิรามิสตโรติ นิรามิสา นิรามิสตโรฯ ปณิหิโตติ ตณฺหาวเสน ปณิหิโต ปตฺถิโตฯ อารมฺมณกรณวเสน สโญฺญชเนหิ สํยุตฺตตฺตา สญฺญุโตฺตฯ เอกตฺตวิโมโกฺขติ กิเลเสหิ อนชฺฌารุฬฺหตฺตา เอกสภาโว วิโมโกฺขฯ สญฺญาวิโมโกฺขติ วิปสฺสนาญาณเมว วิปรีตสญฺญาย วิมุจฺจนโต สญฺญาวิโมโกฺขฯ ตเทว วิปสฺสนาญาณํ สโมฺมหโต วิมุจฺจนวเสน ญาณเมว วิโมโกฺขติ ญาณวิโมโกฺขฯ สีติสิยาวิโมโกฺขติ วิปสฺสนาญาณเมว สีติ ภเวยฺยาติ ปวโตฺต วิโมโกฺข สีติสิยาวิโมโกฺข ฯ สีติสิกาวิโมโกฺขติปิ ปาโฐ, สีติภาวิกาย วิโมโกฺขติ ตสฺส อตฺถํ วณฺณยนฺติฯ ฌานวิโมโกฺขติ อุปจารปฺปนาเภทํ โลกิยโลกุตฺตรเภทญฺจ ฌานเมว วิโมโกฺขฯ อนุปาทา จิตฺตสฺส วิโมโกฺขติ อนุปาทิยิตฺวา คหณํ อกตฺวา จิตฺตสฺส วิโมโกฺขฯ เสสํ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพนฺติฯ

    Ajjhattavuṭṭhānādīsu ajjhattato vuṭṭhātīti ajjhattavuṭṭhāno. Anulomentīti anulomā. Ajjhattavuṭṭhānānaṃ paṭippassaddhi apagamā ajjhattavuṭṭhānapaṭippassaddhi. Rūpīti ajjhattaṃ kesādīsu uppāditaṃ rūpajjhānaṃ rūpaṃ, taṃ rūpamassa atthīti rūpī rūpāni passatīti bahiddhā nīlakasiṇādirūpāni jhānacakkhunā passati. Iminā ajjhattabahiddhāvatthukesu kasiṇesu jhānapaṭilābho dassito. Ajjhattaṃ arūpasaññīti ajjhattaṃ na rūpasaññī, attano kesādīsu anuppāditarūpāvacarajjhānoti attho. Iminā bahiddhā parikammaṃ katvā bahiddhāva paṭiladdhajjhānatā dassitā. Subhanteva adhimuttoti ‘‘subha’’micceva ārammaṇe adhimutto. Tattha kiñcāpi antoappanāyaṃ ‘‘subha’’nti ābhogo natthi, yo pana appaṭikūlākārena sattārammaṇaṃ pharanto viharati, so yasmā ‘‘subha’’nteva adhimutto hoti, tasmā evaṃ uddeso katoti. Appitappitasamaye eva vikkhambhanavimuttisabbhāvato samayavimokkho. Soyeva sakiccakaraṇavasena appitasamaye eva niyuttoti sāmayiko. Sāmāyikotipi pāṭho. Kopetuṃ bhañjituṃ sakkuṇeyyatāya kuppo. Lokaṃ anatikkamanato loke niyuttoti lokiko. Lokiyotipi pāṭho. Lokaṃ uttarati, uttiṇṇoti vā lokuttaro. Ārammaṇakaraṇavasena saha āsavehīti sāsavo. Ārammaṇakaraṇavasena sampayogavasena ca natthettha āsavāti anāsavo. Rūpasaṅkhātena saha āmisenāti sāmiso. Sabbaso rūpārūpappahānā nirāmisatopi nirāmisataroti nirāmisā nirāmisataro. Paṇihitoti taṇhāvasena paṇihito patthito. Ārammaṇakaraṇavasena saññojanehi saṃyuttattā saññutto. Ekattavimokkhoti kilesehi anajjhāruḷhattā ekasabhāvo vimokkho. Saññāvimokkhoti vipassanāñāṇameva viparītasaññāya vimuccanato saññāvimokkho. Tadeva vipassanāñāṇaṃ sammohato vimuccanavasena ñāṇameva vimokkhoti ñāṇavimokkho. Sītisiyāvimokkhoti vipassanāñāṇameva sīti bhaveyyāti pavatto vimokkho sītisiyāvimokkho . Sītisikāvimokkhotipi pāṭho, sītibhāvikāya vimokkhoti tassa atthaṃ vaṇṇayanti. Jhānavimokkhoti upacārappanābhedaṃ lokiyalokuttarabhedañca jhānameva vimokkho. Anupādā cittassa vimokkhoti anupādiyitvā gahaṇaṃ akatvā cittassa vimokkho. Sesaṃ vuttanayeneva veditabbanti.

    วิโมกฺขุเทฺทสวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ

    Vimokkhuddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / ปฎิสมฺภิทามคฺคปาฬิ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ๑. อุเทฺทโส • 1. Uddeso


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact