| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๖. วิมุตฺตายตนสุตฺตวณฺณนา
6. Vimuttāyatanasuttavaṇṇanā
๒๖. ฉเฎฺฐ วิมุตฺตายตนานีติ วิมุจฺจนการณานิฯ ยตฺถาติ เยสุ วิมุตฺตายตเนสุฯ สตฺถา ธมฺมํ เทเสตีติ จตุสจฺจธมฺมํ เทเสติฯ อตฺถปฎิสํเวทิโนติ ปาฬิอตฺถํ ชานนฺตสฺสฯ ธมฺมปฎิสํเวทิโนติ ปาฬิํ ชานนฺตสฺสฯ ปาโมชฺชนฺติ ตรุณปีติฯ ปีตีติ ตุฎฺฐาการภูตา พลวปีติฯ กาโยติ นามกาโยฯ ปสฺสมฺภตีติ ปฎิปฺปสฺสมฺภติฯ สุขํ เวเทตีติ สุขํ ปฎิลภติฯ จิตฺตํ สมาธิยตีติ อรหตฺตผลสมาธินา สมาธิยติฯ อยญฺหิ ตํ ธมฺมํ สุณโนฺต อาคตาคตฎฺฐาเน ฌานวิปสฺสนามคฺคผลานิ ชานาติ, ตสฺส เอวํ ชานโต ปีติ อุปฺปชฺชติฯ โส ตสฺสา ปีติยา อนฺตรา โอสกฺกิตุํ น เทโนฺต อุปจารกมฺมฎฺฐานิโก หุตฺวา วิปสฺสนํ วเฑฺฒตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณาติฯ ตํ สนฺธาย วุตฺตํ – ‘‘จิตฺตํ สมาธิยตี’’ติฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ อยํ ปน วิเสโส – สมาธินิมิตฺตนฺติ อฎฺฐติํสาย อารมฺมเณสุ อญฺญตโร สมาธิเยว สมาธินิมิตฺตํฯ สุคฺคหิตํ โหตีติอาทิสุ อาจริยสฺส สนฺติเก กมฺมฎฺฐานํ อุคฺคณฺหเนฺตน สุฎฺฐุ คหิตํ โหติ สุฎฺฐุ มนสิกตํ สุฎฺฐุ อุปธาริตํฯ สุปฺปฎิวิทฺธํ ปญฺญายาติ ปญฺญาย สุฎฺฐุ ปจฺจกฺขํ กตํฯ ตสฺมิํ ธเมฺมติ ตสฺมิํ กมฺมฎฺฐานปาฬิธเมฺมฯ อิติ อิมสฺมิํ สุเตฺต ปญฺจปิ วิมุตฺตายตนานิ อรหตฺตํ ปาเปตฺวา กถิตานีติฯ
26. Chaṭṭhe vimuttāyatanānīti vimuccanakāraṇāni. Yatthāti yesu vimuttāyatanesu. Satthā dhammaṃ desetīti catusaccadhammaṃ deseti. Atthapaṭisaṃvedinoti pāḷiatthaṃ jānantassa. Dhammapaṭisaṃvedinoti pāḷiṃ jānantassa. Pāmojjanti taruṇapīti. Pītīti tuṭṭhākārabhūtā balavapīti. Kāyoti nāmakāyo. Passambhatīti paṭippassambhati. Sukhaṃ vedetīti sukhaṃ paṭilabhati. Cittaṃ samādhiyatīti arahattaphalasamādhinā samādhiyati. Ayañhi taṃ dhammaṃ suṇanto āgatāgataṭṭhāne jhānavipassanāmaggaphalāni jānāti, tassa evaṃ jānato pīti uppajjati. So tassā pītiyā antarā osakkituṃ na dento upacārakammaṭṭhāniko hutvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇāti. Taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘cittaṃ samādhiyatī’’ti. Sesesupi eseva nayo. Ayaṃ pana viseso – samādhinimittanti aṭṭhatiṃsāya ārammaṇesu aññataro samādhiyeva samādhinimittaṃ. Suggahitaṃhotītiādisu ācariyassa santike kammaṭṭhānaṃ uggaṇhantena suṭṭhu gahitaṃ hoti suṭṭhu manasikataṃ suṭṭhu upadhāritaṃ. Suppaṭividdhaṃ paññāyāti paññāya suṭṭhu paccakkhaṃ kataṃ. Tasmiṃ dhammeti tasmiṃ kammaṭṭhānapāḷidhamme. Iti imasmiṃ sutte pañcapi vimuttāyatanāni arahattaṃ pāpetvā kathitānīti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๖. วิมุตฺตายตนสุตฺตํ • 6. Vimuttāyatanasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๖. วิมุตฺตายตนสุตฺตวณฺณนา • 6. Vimuttāyatanasuttavaṇṇanā
