| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
๕. ปญฺจมวโคฺค
5. Pañcamavaggo
๑. วิมุตฺติกถาวณฺณนา
1. Vimuttikathāvaṇṇanā
๔๑๘. อิทานิ วิมุตฺติกถา นาม โหติฯ ตตฺถ วิปสฺสนา, มโคฺค, ผลํ, ปจฺจเวกฺขณนฺติ จตุนฺนํ ญาณานํ วิมุตฺติญาณนฺติ นามํฯ เตสุ วิปสฺสนาญาณํ นิจฺจนิมิตฺตาทีหิ วิมุตฺตตฺตา, ตทงฺควิมุตฺติภาเวน วา วิมุตฺตตฺตา วิมุตฺติญาณํฯ มโคฺค สมุเจฺฉทวิมุตฺติ, ผลํ ปฎิปฺปสฺสทฺธิวิมุตฺติ, ปจฺจเวกฺขณญาณํ ปน วิมุตฺติํ ชานาตีติ วิมุตฺติญาณํฯ เอวํ จตุพฺพิเธ วิมุตฺติญาเณ นิปฺปริยาเยน ผลญาณเมว วิมุตฺติฯ เสสานิ ‘‘วิมุตฺตานี’’ติ วา ‘‘อวิมุตฺตานี’’ติ วา น วตฺตพฺพานิฯ ตสฺมา ‘‘อิทํ นาม วิมุตฺติญาณํ วิมุตฺต’’นฺติ อวตฺวา อวิเสเสเนว ‘‘วิมุตฺติญาณํ วิมุตฺต’’นฺติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฎิญฺญา ปรวาทิสฺสฯ ปุน ยํกิญฺจีติ ปุโฎฺฐ ปจฺจเวกฺขณาทีนิ สนฺธาย ปฎิกฺขิปติฯ ปฎิปนฺนสฺสาติ ปุโฎฺฐ มคฺคญาณสฺส อนาสวตํ สนฺธาย ปฎิชานาติฯ ยสฺมา ปน ตํ โสตาปนฺนสฺส ผเล ฐิตสฺส ญาณํ น โหติ, ตสฺมา วิมุตฺตํ นาม น โหตีติ โจทนตฺถํ ปุน สกวาที โสตาปนฺนสฺสาติอาทิมาหฯ อิมินา อุปาเยน สพฺพตฺถ อโตฺถ เวทิตโพฺพฯ
418. Idāni vimuttikathā nāma hoti. Tattha vipassanā, maggo, phalaṃ, paccavekkhaṇanti catunnaṃ ñāṇānaṃ vimuttiñāṇanti nāmaṃ. Tesu vipassanāñāṇaṃ niccanimittādīhi vimuttattā, tadaṅgavimuttibhāvena vā vimuttattā vimuttiñāṇaṃ. Maggo samucchedavimutti, phalaṃ paṭippassaddhivimutti, paccavekkhaṇañāṇaṃ pana vimuttiṃ jānātīti vimuttiñāṇaṃ. Evaṃ catubbidhe vimuttiñāṇe nippariyāyena phalañāṇameva vimutti. Sesāni ‘‘vimuttānī’’ti vā ‘‘avimuttānī’’ti vā na vattabbāni. Tasmā ‘‘idaṃ nāma vimuttiñāṇaṃ vimutta’’nti avatvā aviseseneva ‘‘vimuttiñāṇaṃ vimutta’’nti yesaṃ laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā paravādissa. Puna yaṃkiñcīti puṭṭho paccavekkhaṇādīni sandhāya paṭikkhipati. Paṭipannassāti puṭṭho maggañāṇassa anāsavataṃ sandhāya paṭijānāti. Yasmā pana taṃ sotāpannassa phale ṭhitassa ñāṇaṃ na hoti, tasmā vimuttaṃ nāma na hotīti codanatthaṃ puna sakavādī sotāpannassātiādimāha. Iminā upāyena sabbattha attho veditabbo.
วิมุตฺติกถาวณฺณนาฯ
Vimuttikathāvaṇṇanā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / (๔๓) ๑. วิมุตฺติกถา • (43) 1. Vimuttikathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๑. วิมุตฺติกถาวณฺณนา • 1. Vimuttikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๑. วิมุตฺติกถาวณฺณนา • 1. Vimuttikathāvaṇṇanā
