| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๓. วินยเปยฺยาลํ
3. Vinayapeyyālaṃ
๒๐๑. เทฺวเม , ภิกฺขเว, อตฺถวเส ปฎิจฺจาติ, ภิกฺขเว, เทฺว อเตฺถ นิสฺสาย เทฺว การณานิ สนฺธายฯ สิกฺขาปทํ ปญฺญตฺตนฺติ สิกฺขาโกฎฺฐาโส ฐปิโตฯ สงฺฆสุฎฺฐุตายาติ สงฺฆสฺส สุฎฺฐุภาวาย, ‘‘สุฎฺฐุ, ภเนฺต’’ติ วตฺวา สมฺปฎิจฺฉนตฺถายาติ อโตฺถฯ สงฺฆผาสุตายาติ สงฺฆสฺส ผาสุวิหารตฺถายฯ ทุมฺมงฺกูนนฺติ ทุสฺสีลานํฯ เปสลานนฺติ ปียสีลานํฯ ทิฎฺฐธมฺมิกานํ อาสวานนฺติ ทิฎฺฐธเมฺม อิมสฺมิํเยว อตฺตภาเว วีติกฺกมปจฺจยา ปฎิลทฺธพฺพานํ วธพนฺธนาทิทุกฺขธมฺมสงฺขาตานํ อาสวานํฯ สํวรายาติ ปิทหนตฺถายฯ สมฺปรายิกานนฺติ ตถารูปานํเยว อปายทุกฺขสงฺขาตานํ สมฺปราเย อุปฺปชฺชนกอาสวานํฯ ปฎิฆาตายาติ ปฎิเสธนตฺถายฯ เวรานนฺติ อกุสลเวรานมฺปิ ปุคฺคลเวรานมฺปิฯ วชฺชานนฺติ โทสานํฯ เต เอว วา ทุกฺขธมฺมา วชฺชนียตฺตา อิธ วชฺชาติ อธิเปฺปตาฯ ภยานนฺติ จิตฺตุตฺราสภยานมฺปิ ภยเหตูนํ เตสํเยว ทุกฺขธมฺมานมฺปิฯ อกุสลานนฺติ อกฺขมเฎฺฐน อกุสลสงฺขาตานํ ทุกฺขธมฺมานํฯ คิหีนํ อนุกมฺปายาติ คิหีสุ อุชฺฌายเนฺตสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทํ คิหีนํ อนุกมฺปาย ปญฺญตฺตํ นามฯ ปาปิจฺฉานํ ปกฺขุปเจฺฉทายาติ ปาปิจฺฉา ปกฺขํ นิสฺสาย สงฺฆํ ภิเนฺทยฺยุนฺติ เตสํ ปกฺขุปเจฺฉทนตฺถายฯ อปฺปสนฺนานํ ปสาทายาติ ปุเพฺพ อปฺปสนฺนานมฺปิ ปณฺฑิตมนุสฺสานํ สิกฺขาปทปญฺญตฺติสมฺปทํ ทิสฺวา ปสาทุปฺปตฺติอตฺถายฯ ปสนฺนานํ ภิโยฺยภาวายาติ ปสนฺนานํ อุปรูปริปสาทภาวายฯ สทฺธมฺมฎฺฐิติยาติ สทฺธมฺมสฺส จิรฎฺฐิตตฺถํฯ วินยานุคฺคหายาติ ปญฺจวิธสฺสาปิ วินยสฺส อนุคฺคณฺหนตฺถายฯ
201.Dveme, bhikkhave, atthavase paṭiccāti, bhikkhave, dve atthe nissāya dve kāraṇāni sandhāya. Sikkhāpadaṃ paññattanti sikkhākoṭṭhāso ṭhapito. Saṅghasuṭṭhutāyāti saṅghassa suṭṭhubhāvāya, ‘‘suṭṭhu, bhante’’ti vatvā sampaṭicchanatthāyāti attho. Saṅghaphāsutāyāti saṅghassa phāsuvihāratthāya. Dummaṅkūnanti dussīlānaṃ. Pesalānanti pīyasīlānaṃ. Diṭṭhadhammikānaṃ āsavānanti diṭṭhadhamme imasmiṃyeva attabhāve vītikkamapaccayā paṭiladdhabbānaṃ vadhabandhanādidukkhadhammasaṅkhātānaṃ āsavānaṃ. Saṃvarāyāti pidahanatthāya. Samparāyikānanti tathārūpānaṃyeva apāyadukkhasaṅkhātānaṃ samparāye uppajjanakaāsavānaṃ. Paṭighātāyāti paṭisedhanatthāya. Verānanti akusalaverānampi puggalaverānampi. Vajjānanti dosānaṃ. Te eva vā dukkhadhammā vajjanīyattā idha vajjāti adhippetā. Bhayānanti cittutrāsabhayānampi bhayahetūnaṃ tesaṃyeva dukkhadhammānampi. Akusalānanti akkhamaṭṭhena akusalasaṅkhātānaṃ dukkhadhammānaṃ. Gihīnaṃ anukampāyāti gihīsu ujjhāyantesu paññattasikkhāpadaṃ gihīnaṃ anukampāya paññattaṃ nāma. Pāpicchānaṃ pakkhupacchedāyāti pāpicchā pakkhaṃ nissāya saṅghaṃ bhindeyyunti tesaṃ pakkhupacchedanatthāya. Appasannānaṃ pasādāyāti pubbe appasannānampi paṇḍitamanussānaṃ sikkhāpadapaññattisampadaṃ disvā pasāduppattiatthāya. Pasannānaṃ bhiyyobhāvāyāti pasannānaṃ uparūparipasādabhāvāya. Saddhammaṭṭhitiyāti saddhammassa ciraṭṭhitatthaṃ. Vinayānuggahāyāti pañcavidhassāpi vinayassa anuggaṇhanatthāya.
๒๐๒-๒๓๐. ปาติโมกฺขํ ปญฺญตฺตนฺติ ภิกฺขุปาติโมกฺขํ ภิกฺขุนิปาติโมกฺขนฺติ ทุวิธํ ปาติโมกฺขํ ปญฺญตฺตํฯ ปาติโมกฺขุเทฺทโสติ ภิกฺขูนํ ปญฺจ, ภิกฺขุนีนํ จตฺตาโรติ นว ปาติโมกฺขุเทฺทสา ปญฺญตฺตาฯ ปาติโมกฺขฎฺฐปนนฺติ อุโปสถฎฺฐปนํฯ ปวารณา ปญฺญตฺตาติ จาตุทฺทสิกา ปนฺนรสิกาติ เทฺว ปวารณา ปญฺญตฺตาฯ ปวารณฎฺฐปนํ ปญฺญตฺตนฺติ สาปตฺติกสฺส ภิกฺขุโน ปวารณา อุตฺติยา วตฺตมานาย ปวารณฎฺฐปนํ ปญฺญตฺตํฯ ตชฺชนียกมฺมาทีสุ ภิกฺขู วาจาสตฺตีหิ วิตุทนฺตานํ ปณฺฑุกโลหิตกานํ ภิกฺขูนํ ตชฺชนียกมฺมํ (จูฬว. ๑ อาทโย) ปญฺญตฺตํฯ พาลสฺส อพฺยตฺตสฺส เสยฺยสกสฺส ภิกฺขุโน นิยสฺสกมฺมํ ปญฺญตฺตํฯ กุลทูสเก อสฺสชิปุนพฺพสุเก ภิกฺขู อารพฺภ ปพฺพาชนียกมฺมํ (จูฬว. ๒๑ อาทโย) ปญฺญตฺตํฯ คิหีนํ อโกฺกสกสฺส สุธมฺมเตฺถรสฺส ปฎิสารณียกมฺมํ (จูฬว. ๓๓ อาทโย) ปญฺญตฺตํฯ อาปตฺติยา อทสฺสนาทีสุ อุเกฺขปนียกมฺมํ ปญฺญตฺตํฯ ครุกาปตฺติํ อาปนฺนสฺส ปฎิจฺฉนฺนาย อาปตฺติยา ปริวาสทานํ ปญฺญตฺตํฯ ปริวาเส อนฺตราปตฺติํ อาปนฺนสฺส มูลาย ปฎิกสฺสนํ ปญฺญตฺตํฯ ปฎิจฺฉนฺนายปิ อปฺปฎิจฺฉนฺนายปิ อาปตฺติยา มานตฺตทานํ ปญฺญตฺตํฯ จิณฺณมานตฺตสฺส อพฺภานํ ปญฺญตฺตํฯ สมฺมา วตฺตนฺตสฺส โอสารณียํ ปญฺญตฺตํฯ อสมฺมาวตฺตนาทีสุ นิสฺสารณียํ ปญฺญตฺตํฯ
202-230.Pātimokkhaṃ paññattanti bhikkhupātimokkhaṃ bhikkhunipātimokkhanti duvidhaṃ pātimokkhaṃ paññattaṃ. Pātimokkhuddesoti bhikkhūnaṃ pañca, bhikkhunīnaṃ cattāroti nava pātimokkhuddesā paññattā. Pātimokkhaṭṭhapananti uposathaṭṭhapanaṃ. Pavāraṇā paññattāti cātuddasikā pannarasikāti dve pavāraṇā paññattā. Pavāraṇaṭṭhapanaṃ paññattanti sāpattikassa bhikkhuno pavāraṇā uttiyā vattamānāya pavāraṇaṭṭhapanaṃ paññattaṃ. Tajjanīyakammādīsu bhikkhū vācāsattīhi vitudantānaṃ paṇḍukalohitakānaṃ bhikkhūnaṃ tajjanīyakammaṃ (cūḷava. 1 ādayo) paññattaṃ. Bālassa abyattassa seyyasakassa bhikkhuno niyassakammaṃ paññattaṃ. Kuladūsake assajipunabbasuke bhikkhū ārabbha pabbājanīyakammaṃ (cūḷava. 21 ādayo) paññattaṃ. Gihīnaṃ akkosakassa sudhammattherassa paṭisāraṇīyakammaṃ (cūḷava. 33 ādayo) paññattaṃ. Āpattiyā adassanādīsu ukkhepanīyakammaṃ paññattaṃ. Garukāpattiṃ āpannassa paṭicchannāya āpattiyā parivāsadānaṃ paññattaṃ. Parivāse antarāpattiṃ āpannassa mūlāya paṭikassanaṃ paññattaṃ. Paṭicchannāyapi appaṭicchannāyapi āpattiyā mānattadānaṃ paññattaṃ. Ciṇṇamānattassa abbhānaṃ paññattaṃ. Sammā vattantassa osāraṇīyaṃ paññattaṃ. Asammāvattanādīsu nissāraṇīyaṃ paññattaṃ.
เอหิภิกฺขูปสมฺปทา สรณคมนูปสมฺปทา โอวาทูปสมฺปทา ปญฺหาพฺยากรณูปสมฺปทา ญตฺติจตุตฺถกมฺมูปสมฺปทา ครุธมฺมูปสมฺปทา อุภโตสเงฺฆ อุปสมฺปทา ทูเตน อุปสมฺปทาติ อฎฺฐวิธา อุปสมฺปทา ปญฺญตฺตาฯ ญตฺติกมฺมํ นว ฐานานิ คจฺฉตีติ เอวํ นวฎฺฐานิกํ ญตฺติกมฺมํ ปญฺญตฺตํฯ ญตฺติทุติยกมฺมํ สตฺต ฐานานิ คจฺฉตีติ เอวํ สตฺตฎฺฐานิกเมว ญตฺติทุติยกมฺมํ ปญฺญตฺตํฯ ญตฺติจตุตฺถกมฺมํ สตฺต ฐานานิ คจฺฉตีติ เอวํ สตฺตฎฺฐานิกเมว ญตฺติจตุตฺถกมฺมํ ปญฺญตฺตํฯ ปฐมปาราชิกาทีนํ ปฐมปญฺญตฺติ อปญฺญเตฺต ปญฺญตฺตํฯ เตสํเยว อนุปญฺญตฺติ ปญฺญเตฺต อนุปญฺญตฺตํฯ ธมฺมสมฺมุขตา วินยสมฺมุขตา สงฺฆสมฺมุขตา ปุคฺคลสมฺมุขตาติ อิมสฺส จตุพฺพิธสฺส สมฺมุขีภาวสฺส วเสน สมฺมุขาวินโย ปญฺญโตฺตฯ สติเวปุลฺลปฺปตฺตสฺส ขีณาสวสฺส อโจทนตฺถาย สติวินโย ปญฺญโตฺตฯ อุมฺมตฺตกสฺส ภิกฺขุโน อมูฬฺหวินโย ปญฺญโตฺตฯ อปฺปฎิญฺญาย จุทิตกสฺส อาปตฺติยา อตรณตฺถํ ปฎิญฺญาตกรณํ ปญฺญตฺตํฯ พหุตรานํ ธมฺมวาทีนํ ลทฺธิํ คเหตฺวา อธิกรณวูปสมนตฺถํฯ เยภุยฺยสิกา ปญฺญตฺตาฯ ปาปุสฺสนฺนสฺส ปุคฺคลสฺส นิคฺคณฺหนตฺถํ ตสฺสปาปิยสิกา ปญฺญตฺตาฯ ภณฺฑนาทิวเสน พหุํ อสฺสามณกํ กตฺวา อาปตฺติํ อาปนฺนานํ ภิกฺขูนํ ฐเปตฺวา ถุลฺลวชฺชํ ฐเปตฺวา คิหิปฎิสํยุตฺตญฺจ อวเสสาปตฺตีนํ วูปสมนตฺถาย ติณวตฺถารโก ปญฺญโตฺตฯ
Ehibhikkhūpasampadā saraṇagamanūpasampadā ovādūpasampadā pañhābyākaraṇūpasampadā ñatticatutthakammūpasampadā garudhammūpasampadā ubhatosaṅghe upasampadā dūtena upasampadāti aṭṭhavidhā upasampadā paññattā. Ñattikammaṃ nava ṭhānāni gacchatīti evaṃ navaṭṭhānikaṃ ñattikammaṃ paññattaṃ. Ñattidutiyakammaṃ satta ṭhānāni gacchatīti evaṃ sattaṭṭhānikameva ñattidutiyakammaṃ paññattaṃ. Ñatticatutthakammaṃ satta ṭhānāni gacchatīti evaṃ sattaṭṭhānikameva ñatticatutthakammaṃ paññattaṃ. Paṭhamapārājikādīnaṃ paṭhamapaññatti apaññatte paññattaṃ. Tesaṃyeva anupaññatti paññatte anupaññattaṃ. Dhammasammukhatā vinayasammukhatā saṅghasammukhatā puggalasammukhatāti imassa catubbidhassa sammukhībhāvassa vasena sammukhāvinayo paññatto. Sativepullappattassa khīṇāsavassa acodanatthāya sativinayo paññatto. Ummattakassa bhikkhuno amūḷhavinayo paññatto. Appaṭiññāya cuditakassa āpattiyā ataraṇatthaṃ paṭiññātakaraṇaṃ paññattaṃ. Bahutarānaṃ dhammavādīnaṃ laddhiṃ gahetvā adhikaraṇavūpasamanatthaṃ. Yebhuyyasikā paññattā. Pāpussannassa puggalassa niggaṇhanatthaṃ tassapāpiyasikā paññattā. Bhaṇḍanādivasena bahuṃ assāmaṇakaṃ katvā āpattiṃ āpannānaṃ bhikkhūnaṃ ṭhapetvā thullavajjaṃ ṭhapetvā gihipaṭisaṃyuttañca avasesāpattīnaṃ vūpasamanatthāya tiṇavatthārako paññatto.
วินยเปยฺยาลํ นิฎฺฐิตํฯ
Vinayapeyyālaṃ niṭṭhitaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๓. วินยเปยฺยาลํ • 3. Vinayapeyyālaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๓. วินยเปยฺยาลํ • 3. Vinayapeyyālaṃ
