| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៣. វិនយបេយ្យាលំ
3. Vinayapeyyālaṃ
២០១. អត្ថវសេតិ វុទ្ធិវិសេសេ អានិសំសវិសេសេ។ តេសំ បន សិក្ខាបទបញ្ញត្តិការណត្តា អាហ ‘‘ទ្វេ ការណានិ សន្ធាយា’’តិ។ អត្ថោយេវ វា អត្ថវសោ, ទ្វេ អត្ថេ ទ្វេ ការណានីតិ វុត្តំ ហោតិ។ អថ វា អត្ថោ ផលំ តទធីនវុត្តិតាយ វសោ ឯតស្សាតិ អត្ថវសោ, ការណន្តិ ឯវម្បេត្ថ អត្ថោ ទដ្ឋព្ពោ។ យថា ‘‘អនភិជ្ឈា ធម្មបទ’’ន្តិ វុត្តេ អនភិជ្ឈា ឯកោ ធម្មកោដ្ឋាសោតិ អត្ថោ ហោតិ។ ឯវមិធាបិ សិក្ខាបទន្តិ សិក្ខាកោដ្ឋាសោ សិក្ខាយ ឯកោ បទេសោតិ អយមេត្ថ អត្ថោ ទដ្ឋព្ពោតិ អាហ ‘‘សិក្ខាបទំ បញ្ញត្តន្តិ សិក្ខាកោដ្ឋាសោ ឋបិតោ’’តិ។
201.Atthavaseti vuddhivisese ānisaṃsavisese. Tesaṃ pana sikkhāpadapaññattikāraṇattā āha ‘‘dve kāraṇāni sandhāyā’’ti. Atthoyeva vā atthavaso, dve atthe dve kāraṇānīti vuttaṃ hoti. Atha vā attho phalaṃ tadadhīnavuttitāya vaso etassāti atthavaso, kāraṇanti evampettha attho daṭṭhabbo. Yathā ‘‘anabhijjhā dhammapada’’nti vutte anabhijjhā eko dhammakoṭṭhāsoti attho hoti. Evamidhāpi sikkhāpadanti sikkhākoṭṭhāso sikkhāya eko padesoti ayamettha attho daṭṭhabboti āha ‘‘sikkhāpadaṃ paññattanti sikkhākoṭṭhāso ṭhapito’’ti.
សង្ឃសុដ្ឋុ នាម សង្ឃស្ស សុដ្ឋុភាវោ ‘‘សុដ្ឋុ ទេវា’’តិ (បារា. អដ្ឋ. ៣៩) អាគតដ្ឋានេ វិយ ‘‘សុដ្ឋុ, ភន្តេ’’តិ វចនសម្បដិច្ឆនភាវោ។ តេនាហ ‘‘សង្ឃសុដ្ឋុតាយាតិ សង្ឃស្ស សុដ្ឋុភាវាយា’’តិអាទិ។ ទុម្មង្កូនំ បុគ្គលានំ និគ្គហាយាតិ ទុម្មង្កូ នាម ទុស្សីលបុគ្គលា។ យេ មង្កុតំ អាបាទិយមានាបិ ទុក្ខេន អាបជ្ជន្តិ, វីតិក្កមំ ករោន្តា វា កត្វា វា ន លជ្ជន្តិ, តេសំ និគ្គហត្ថាយ។ តេ ហិ សិក្ខាបទេ អសតិ ‘‘កិំ តុម្ហេហិ ទិដ្ឋំ, កិំ សុតំ, កិំ អម្ហេហិ កតំ, កតរស្មិំ វត្ថុស្មិំ កតមំ អាបត្តិំ រោបេត្វា អម្ហេ និគ្គណ្ហថា’’តិ សង្ឃំ វិហេឋេស្សន្តិ, សិក្ខាបទេ បន សតិ តេសំ សង្ឃោ សិក្ខាបទំ ទស្សេត្វា ធម្មេន វិនយេន សត្ថុសាសនេន និគ្គហេស្សតិ។ តេន វុត្តំ ‘‘ទុម្មង្កូនំ បុគ្គលានំ និគ្គហាយា’’តិ។
Saṅghasuṭṭhu nāma saṅghassa suṭṭhubhāvo ‘‘suṭṭhu devā’’ti (pārā. aṭṭha. 39) āgataṭṭhāne viya ‘‘suṭṭhu, bhante’’ti vacanasampaṭicchanabhāvo. Tenāha ‘‘saṅghasuṭṭhutāyāti saṅghassa suṭṭhubhāvāyā’’tiādi. Dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāyāti dummaṅkū nāma dussīlapuggalā. Ye maṅkutaṃ āpādiyamānāpi dukkhena āpajjanti, vītikkamaṃ karontā vā katvā vā na lajjanti, tesaṃ niggahatthāya. Te hi sikkhāpade asati ‘‘kiṃ tumhehi diṭṭhaṃ, kiṃ sutaṃ, kiṃ amhehi kataṃ, katarasmiṃ vatthusmiṃ katamaṃ āpattiṃ ropetvā amhe niggaṇhathā’’ti saṅghaṃ viheṭhessanti, sikkhāpade pana sati tesaṃ saṅgho sikkhāpadaṃ dassetvā dhammena vinayena satthusāsanena niggahessati. Tena vuttaṃ ‘‘dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāyā’’ti.
បេសលានំ ភិក្ខូនំ ផាសុវិហារាយាតិ បេសលានំ បិយសីលានំ ភិក្ខូនំ ផាសុវិហារត្ថាយ។ បិយសីលា ហិ ភិក្ខូ កត្តព្ពាកត្តព្ពំ សាវជ្ជានវជ្ជំ វេលំ មរិយាទំ អជានន្តា សិក្ខត្តយបារិបូរិយា ឃដមានា កិលមន្តិ, ឧព្ពាឡ្ហា ហោន្តិ, កត្តព្ពាកត្តព្ពំ បន សាវជ្ជានវជ្ជំ វេលំ មរិយាទញ្ច ញត្វា សិក្ខត្តយបារិបូរិយា ឃដេន្តា ន កិលមន្តិ, ន ឧព្ពាឡ្ហា ហោន្តិ។ តេន តេសំ សិក្ខាបទប្បញ្ញាបនា ផាសុវិហារាយ សំវត្តតិ។ យោ វា ទុម្មង្កូនំ បុគ្គលានំ និគ្គហោ, ស្វេវ ឯតេសំ ផាសុវិហារោ។ ទុស្សីលបុគ្គលេ និស្សាយ ហិ ឧបោសថោ ន តិដ្ឋតិ, បវារណា ន តិដ្ឋតិ, សង្ឃកម្មានិ នប្បវត្តន្តិ, សាមគ្គី ន ហោតិ, ភិក្ខូ អនេកគ្គា ឧទ្ទេសបរិបុច្ឆាកម្មដ្ឋានាទីនិ អនុយុញ្ជិតុំ ន សក្កោន្តិ។ ទុស្សីលេសុ បន និគ្គហិតេសុ សព្ពោបិ អយំ ឧបទ្ទវោ ន ហោតិ, តតោ បេសលា ភិក្ខូ ផាសុ វិហរន្តិ។ ឯវំ ‘‘បេសលានំ ភិក្ខូនំ ផាសុវិហារាយា’’តិ ឯត្ថ ទ្វិធា អត្ថោ វេទិតព្ពោ។
Pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāyāti pesalānaṃ piyasīlānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihāratthāya. Piyasīlā hi bhikkhū kattabbākattabbaṃ sāvajjānavajjaṃ velaṃ mariyādaṃ ajānantā sikkhattayapāripūriyā ghaṭamānā kilamanti, ubbāḷhā honti, kattabbākattabbaṃ pana sāvajjānavajjaṃ velaṃ mariyādañca ñatvā sikkhattayapāripūriyā ghaṭentā na kilamanti, na ubbāḷhā honti. Tena tesaṃ sikkhāpadappaññāpanā phāsuvihārāya saṃvattati. Yo vā dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggaho, sveva etesaṃ phāsuvihāro. Dussīlapuggale nissāya hi uposatho na tiṭṭhati, pavāraṇā na tiṭṭhati, saṅghakammāni nappavattanti, sāmaggī na hoti, bhikkhū anekaggā uddesaparipucchākammaṭṭhānādīni anuyuñjituṃ na sakkonti. Dussīlesu pana niggahitesu sabbopi ayaṃ upaddavo na hoti, tato pesalā bhikkhū phāsu viharanti. Evaṃ ‘‘pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāyā’’ti ettha dvidhā attho veditabbo.
‘‘ន វោ អហំ, ចុន្ទ, ទិដ្ឋធម្មិកានំយេវ អាសវានំ សំវរាយ ធម្មំ ទេសេមី’’តិ (ទី. និ. ៣.១៨២) ឯត្ថ វិវាទមូលភូតា កិលេសា អាសវាតិ អាគតា។
‘‘Na vo ahaṃ, cunda, diṭṭhadhammikānaṃyeva āsavānaṃ saṃvarāya dhammaṃ desemī’’ti (dī. ni. 3.182) ettha vivādamūlabhūtā kilesā āsavāti āgatā.
‘‘យេន ទេវូបបត្យស្ស, គន្ធព្ពោ វា វិហង្គមោ;
‘‘Yena devūpapatyassa, gandhabbo vā vihaṅgamo;
យក្ខត្តំ យេន គច្ឆេយ្យំ, មនុស្សត្តញ្ច អព្ពជេ;
Yakkhattaṃ yena gaccheyyaṃ, manussattañca abbaje;
តេ មយ្ហំ អាសវា ខីណា, វិទ្ធស្តា វិនឡីកតា’’តិ។ (អ. និ. ៤.៣៦) –
Te mayhaṃ āsavā khīṇā, viddhastā vinaḷīkatā’’ti. (a. ni. 4.36) –
ឯត្ថ តេភូមកំ កម្មំ អវសេសា ច អកុសលា ធម្មា។ ឥធ បន បរូបវាទវិប្បដិសារវធពន្ធនាទយោ ចេវ អបាយទុក្ខភូតា ច នានប្បការា ឧបទ្ទវា អាសវាតិ អាហ – ‘‘ទិដ្ឋធម្មេ ឥមស្មិំយេវ អត្តភាវេ វីតិក្កមបច្ចយា បដិលទ្ធព្ពាន’’ន្តិអាទិ។ យទិ ហិ ភគវា សិក្ខាបទំ ន បញ្ញាបេយ្យ, តតោ អសទ្ធម្មប្បដិសេវនអទិន្នាទានបាណាតិបាតាទិហេតុ យេ ឧប្បជ្ជេយ្យុំ បរូបវាទាទយោ ទិដ្ឋធម្មិកា នានប្បការា អនត្ថា, យេ ច តន្និមិត្តមេវ និរយាទីសុ និព្ពត្តស្ស បញ្ញវិធពន្ធនកម្មការណាទិវសេន មហាទុក្ខានុភវនប្បការា អនត្ថា, តេ សន្ធាយ ឥទំ វុត្តំ ‘‘ទិដ្ឋធម្មិកានំ អាសវានំ សំវរាយ សម្បរាយិកានំ អាសវានំ បដិឃាតាយា’’តិ។ ទិដ្ឋធម្មោ វុច្ចតិ បច្ចក្ខោ អត្តភាវោ, តត្ថ ភវា ទិដ្ឋធម្មិកា។ សម្បរេតព្ពតោ បេច្ច គន្តព្ពតោ សម្បរាយោ, បរលោកោ, តត្ថ ភវា សម្បរាយិកា។
Ettha tebhūmakaṃ kammaṃ avasesā ca akusalā dhammā. Idha pana parūpavādavippaṭisāravadhabandhanādayo ceva apāyadukkhabhūtā ca nānappakārā upaddavā āsavāti āha – ‘‘diṭṭhadhamme imasmiṃyeva attabhāve vītikkamapaccayā paṭiladdhabbāna’’ntiādi. Yadi hi bhagavā sikkhāpadaṃ na paññāpeyya, tato asaddhammappaṭisevanaadinnādānapāṇātipātādihetu ye uppajjeyyuṃ parūpavādādayo diṭṭhadhammikā nānappakārā anatthā, ye ca tannimittameva nirayādīsu nibbattassa paññavidhabandhanakammakāraṇādivasena mahādukkhānubhavanappakārā anatthā, te sandhāya idaṃ vuttaṃ ‘‘diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya samparāyikānaṃ āsavānaṃ paṭighātāyā’’ti. Diṭṭhadhammo vuccati paccakkho attabhāvo, tattha bhavā diṭṭhadhammikā. Samparetabbato pecca gantabbato samparāyo, paraloko, tattha bhavā samparāyikā.
អកុសលវេរានន្តិ បាណាតិបាតាទិបញ្ចទុច្ចរិតានំ។ តានិ វេរការណត្តា ‘‘វេរានី’’តិ វុច្ចន្តិ, បុគ្គលេសុ បន ឧប្បជ្ជមានានិ វេរានិ។ តេ ឯវ វា ទុក្ខធម្មាតិ ហេដ្ឋា វុត្តា វធពន្ធនាទយោ។ តេសំ បក្ខុបច្ឆេទនត្ថាយាតិ តេសំ បាបិច្ឆានំ បក្ខុបច្ឆេទាយ គណភោជនសទិសំ សិក្ខាបទំ បញ្ញត្តំ។ បណ្ឌិតមនុស្សានន្តិ លោកិយបរិក្ខកជនានំ។ តេ ហិ សិក្ខាបទបញ្ញត្តិយា សតិ សិក្ខាបទបញ្ញត្តិំ ញត្វា វា យថាបញ្ញត្តំ បដិបជ្ជមានេ ភិក្ខូ ទិស្វា វា – ‘‘យានិ វត លោកេ មហាជនស្ស រជ្ជនទុស្សនមុយ្ហនដ្ឋានានិ, តេហិ ឥមេ សមណា សក្យបុត្តិយា អារកា វិហរន្តិ, ទុក្ករំ វត ករោន្តិ, ភារិយំ វត ករោន្តី’’តិ បសាទំ អាបជ្ជន្តិ វិនយបិដកេ បោត្ថកំ ទិស្វា មិច្ឆាទិដ្ឋិកតវេទិព្រាហ្មណោ វិយ។ ឧបរូបរិបសាទភាវាយាតិ ភិយ្យោ ភិយ្យោ បសាទុប្បាទនត្ថំ។ យេបិ ហិ សាសនេ បសន្នា កុលបុត្តា, តេបិ សិក្ខាបទបញ្ញត្តិំ វា ញត្វា យថាបញ្ញត្តំ បដិបជ្ជមានេ ភិក្ខូ វា ទិស្វា ‘‘អហោ, អយ្យា, ទុក្ករការិនោ, យេ យាវជីវំ ឯកភត្តំ ព្រហ្មចរិយំ វិនយសំវរំ អនុបាលេន្តី’’តិ ភិយ្យោ ភិយ្យោ បសីទន្តិ។
Akusalaverānanti pāṇātipātādipañcaduccaritānaṃ. Tāni verakāraṇattā ‘‘verānī’’ti vuccanti, puggalesu pana uppajjamānāni verāni. Te eva vā dukkhadhammāti heṭṭhā vuttā vadhabandhanādayo. Tesaṃ pakkhupacchedanatthāyāti tesaṃ pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya gaṇabhojanasadisaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ. Paṇḍitamanussānanti lokiyaparikkhakajanānaṃ. Te hi sikkhāpadapaññattiyā sati sikkhāpadapaññattiṃ ñatvā vā yathāpaññattaṃ paṭipajjamāne bhikkhū disvā vā – ‘‘yāni vata loke mahājanassa rajjanadussanamuyhanaṭṭhānāni, tehi ime samaṇā sakyaputtiyā ārakā viharanti, dukkaraṃ vata karonti, bhāriyaṃ vata karontī’’ti pasādaṃ āpajjanti vinayapiṭake potthakaṃ disvā micchādiṭṭhikatavedibrāhmaṇo viya. Uparūparipasādabhāvāyāti bhiyyo bhiyyo pasāduppādanatthaṃ. Yepi hi sāsane pasannā kulaputtā, tepi sikkhāpadapaññattiṃ vā ñatvā yathāpaññattaṃ paṭipajjamāne bhikkhū vā disvā ‘‘aho, ayyā, dukkarakārino, ye yāvajīvaṃ ekabhattaṃ brahmacariyaṃ vinayasaṃvaraṃ anupālentī’’ti bhiyyo bhiyyo pasīdanti.
សទ្ធម្មស្ស ចិរដ្ឋិតត្ថន្តិ បរិយត្តិសទ្ធម្មោ, បដិបត្តិសទ្ធម្មោ, អធិគមសទ្ធម្មោតិ តិវិធស្សបិ សទ្ធម្មស្ស ចិរដ្ឋិតត្ថំ។ តត្ថ បិដកត្តយសង្គហិតំ សព្ពម្បិ ពុទ្ធវចនំ បរិយត្តិសទ្ធម្មោ នាម។ តេរស ធុតគុណា, ចុទ្ទស ខន្ធកវត្តានិ, ទ្វេអសីតិ មហាវត្តានិ, សីលសមាធិវិបស្សនាតិ អយំ បដិបត្តិសទ្ធម្មោ នាម។ ចត្តារោ អរិយមគ្គា ចត្តារិ ច សាមញ្ញផលានិ និព្ពានញ្ចាតិ អយំ អធិគមសទ្ធម្មោ នាម។ សោ សព្ពោ យស្មា សិក្ខាបទបញ្ញត្តិយា សតិ ភិក្ខូ សិក្ខាបទញ្ច តស្ស វិភង្គញ្ច តទត្ថជោតនត្ថំ អញ្ញញ្ច ពុទ្ធវចនំ បរិយាបុណន្តិ, យថាបញ្ញត្តញ្ច បដិបជ្ជមានា បដិបត្តិំ បូរេត្វា បដិបត្តិយា អធិគន្តព្ពំ លោកុត្តរធម្មំ អធិគច្ឆន្តិ, តស្មា សិក្ខាបទបញ្ញត្តិយា ចិរដ្ឋិតិកោ ហោតិ។
Saddhammassaciraṭṭhitatthanti pariyattisaddhammo, paṭipattisaddhammo, adhigamasaddhammoti tividhassapi saddhammassa ciraṭṭhitatthaṃ. Tattha piṭakattayasaṅgahitaṃ sabbampi buddhavacanaṃ pariyattisaddhammo nāma. Terasa dhutaguṇā, cuddasa khandhakavattāni, dveasīti mahāvattāni, sīlasamādhivipassanāti ayaṃ paṭipattisaddhammo nāma. Cattāro ariyamaggā cattāri ca sāmaññaphalāni nibbānañcāti ayaṃ adhigamasaddhammo nāma. So sabbo yasmā sikkhāpadapaññattiyā sati bhikkhū sikkhāpadañca tassa vibhaṅgañca tadatthajotanatthaṃ aññañca buddhavacanaṃ pariyāpuṇanti, yathāpaññattañca paṭipajjamānā paṭipattiṃ pūretvā paṭipattiyā adhigantabbaṃ lokuttaradhammaṃ adhigacchanti, tasmā sikkhāpadapaññattiyā ciraṭṭhitiko hoti.
បញ្ចវិធស្សបិ វិនយស្សាតិ តទង្គវិនយាទិវសេន បញ្ចប្បការស្ស វិនយស្ស។ វិនយដ្ឋកថាយំ (បារា. អដ្ឋ. ៣៩) បន សិក្ខាបទបញ្ញត្តិយា សតិ សំវរវិនយោ ច បហានវិនយោ ច សមថវិនយោ ច បញ្ញត្តិវិនយោ ចាតិ ចតុព្ពិធោបិ វិនយោ អនុគ្គហិតោ ហោតិ ឧបត្ថម្ភិតោ សុបត្ថម្ភិតោ។ តេន វុត្តំ ‘‘វិនយានុគ្គហាយា’’តិ។ តត្ថ សំវរវិនយោតិ សីលសំវរោ, សតិសំវរោ, ញាណសំវរោ, ខន្តិសំវរោ, វីរិយសំវរោតិ បញ្ចវិធោបិ សំវរោ យថាសកំ សំវរិតព្ពានំ វិនេតព្ពានញ្ច កាយទុច្ចរិតាទីនំ សំវរណតោ សំវរោ, វិនយនតោ វិនយោតិ វុច្ចតិ។ បហានវិនយោតិ តទង្គប្បហានំ, វិក្ខម្ភនប្បហានំ, សមុច្ឆេទប្បហានំ, បដិប្បស្សទ្ធិប្បហានំ, និស្សរណប្បហានន្តិ បញ្ចវិធម្បិ បហានំ យស្មា ចាគដ្ឋេន បហានំ, វិនយនដ្ឋេន វិនយោ, តស្មា បហានវិនយោតិ វុច្ចតិ។ សមថវិនយោតិ សត្ត អធិករណសមថា។ បញ្ញត្តិវិនយោតិ សិក្ខាបទមេវ។ សិក្ខាបទបញ្ញត្តិយា ហិ វិជ្ជមានាយ ឯវ សិក្ខាបទសម្ភវតោ សិក្ខាបទសង្ខាតោ បញ្ញត្តិវិនយោតិ សិក្ខាបទបញ្ញត្តិយា អនុគ្គហិតោ ហោតិ។
Pañcavidhassapivinayassāti tadaṅgavinayādivasena pañcappakārassa vinayassa. Vinayaṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 39) pana sikkhāpadapaññattiyā sati saṃvaravinayo ca pahānavinayo ca samathavinayo ca paññattivinayo cāti catubbidhopi vinayo anuggahito hoti upatthambhito supatthambhito. Tena vuttaṃ ‘‘vinayānuggahāyā’’ti. Tattha saṃvaravinayoti sīlasaṃvaro, satisaṃvaro, ñāṇasaṃvaro, khantisaṃvaro, vīriyasaṃvaroti pañcavidhopi saṃvaro yathāsakaṃ saṃvaritabbānaṃ vinetabbānañca kāyaduccaritādīnaṃ saṃvaraṇato saṃvaro, vinayanato vinayoti vuccati. Pahānavinayoti tadaṅgappahānaṃ, vikkhambhanappahānaṃ, samucchedappahānaṃ, paṭippassaddhippahānaṃ, nissaraṇappahānanti pañcavidhampi pahānaṃ yasmā cāgaṭṭhena pahānaṃ, vinayanaṭṭhena vinayo, tasmā pahānavinayoti vuccati. Samathavinayoti satta adhikaraṇasamathā. Paññattivinayoti sikkhāpadameva. Sikkhāpadapaññattiyā hi vijjamānāya eva sikkhāpadasambhavato sikkhāpadasaṅkhāto paññattivinayoti sikkhāpadapaññattiyā anuggahito hoti.
២០២-២៣០. ភិក្ខូនំ បញ្ចាតិ និទានបារាជិកសង្ឃាទិសេសានិយតវិត្ថារុទ្ទេសវសេន បញ្ច ភិក្ខូនំ ឧទ្ទេសា។ ភិក្ខុនីនំ ចត្តារោតិ ភិក្ខូនំ វុត្តេសុ អនិយតុទ្ទេសំ ឋបេត្វា អវសេសា ចត្តារោ។
202-230.Bhikkhūnaṃ pañcāti nidānapārājikasaṅghādisesāniyatavitthāruddesavasena pañca bhikkhūnaṃ uddesā. Bhikkhunīnaṃ cattāroti bhikkhūnaṃ vuttesu aniyatuddesaṃ ṭhapetvā avasesā cattāro.
ឯហិភិក្ខូបសម្បទាតិ ‘‘ឯហិ ភិក្ខូ’’តិ វចនមត្តេន បញ្ញត្តឧបសម្បទា។ ភគវា ហិ ឯហិភិក្ខុភាវាយ ឧបនិស្សយសម្បន្នំ បុគ្គលំ ទិស្វា រត្តបំសុកូលន្តរតោ សុវណ្ណវណ្ណំ ទក្ខិណហត្ថំ នីហរិត្វា ព្រហ្មឃោសំ និច្ឆារេន្តោ ‘‘ឯហិ ភិក្ខុ, ចរ ព្រហ្មចរិយំ សម្មា ទុក្ខស្ស អន្តកិរិយាយា’’តិ វទតិ។ តស្ស សហេវ ភគវតោ វចនេន គិហិលិង្គំ អន្តរធាយតិ, បព្ពជ្ជា ច ឧបសម្បទា ច រុហតិ, ភណ្ឌុ កាសាវវសនោ ហោតិ – ឯកំ និវាសេត្វា ឯកំ បារុបិត្វា ឯកំ អំសេ ឋបេត្វា វាមអំសកូដេ អាសត្តនីលុប្បលវណ្ណមត្តិកាបត្តោ។
Ehibhikkhūpasampadāti ‘‘ehi bhikkhū’’ti vacanamattena paññattaupasampadā. Bhagavā hi ehibhikkhubhāvāya upanissayasampannaṃ puggalaṃ disvā rattapaṃsukūlantarato suvaṇṇavaṇṇaṃ dakkhiṇahatthaṃ nīharitvā brahmaghosaṃ nicchārento ‘‘ehi bhikkhu, cara brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti vadati. Tassa saheva bhagavato vacanena gihiliṅgaṃ antaradhāyati, pabbajjā ca upasampadā ca ruhati, bhaṇḍu kāsāvavasano hoti – ekaṃ nivāsetvā ekaṃ pārupitvā ekaṃ aṃse ṭhapetvā vāmaaṃsakūṭe āsattanīluppalavaṇṇamattikāpatto.
‘‘តិចីវរញ្ច បត្តោ ច, វាសិ សូចិ ច ពន្ធនំ;
‘‘Ticīvarañca patto ca, vāsi sūci ca bandhanaṃ;
បរិស្សាវនេន អដ្ឋេតេ, យុត្តយោគស្ស ភិក្ខុនោ’’តិ។ (ទី. និ. អដ្ឋ. ១.២១៥; ម. និ. អដ្ឋ. ១.២៩៤; ២.៣៤៩; អ. និ. អដ្ឋ. ២.៤.១៩៨; បារា. អដ្ឋ. ៤៥ បទភាជនីយវណ្ណនា; អប. អដ្ឋ. ១.អវិទូរេនិទានកថា; ពុ. វំ. អដ្ឋ. ២៧.អវិទូរេនិទានកថា; ជា. អដ្ឋ. ១.អវិទូរេនិទានកថា; មហានិ. អដ្ឋ. ២០៦) –
Parissāvanena aṭṭhete, yuttayogassa bhikkhuno’’ti. (dī. ni. aṭṭha. 1.215; ma. ni. aṭṭha. 1.294; 2.349; a. ni. aṭṭha. 2.4.198; pārā. aṭṭha. 45 padabhājanīyavaṇṇanā; apa. aṭṭha. 1.avidūrenidānakathā; bu. vaṃ. aṭṭha. 27.avidūrenidānakathā; jā. aṭṭha. 1.avidūrenidānakathā; mahāni. aṭṭha. 206) –
ឯវំ វុត្តេហិ អដ្ឋហិ បរិក្ខារេហិ សរីរេ បដិមុក្កេហិយេវ វស្សសតិកត្ថេរោ វិយ ឥរិយាបថសម្បន្នោ ពុទ្ធាចរិយកោ ពុទ្ធុបជ្ឈាយកោ សម្មាសម្ពុទ្ធំ វន្ទមានោយេវ តិដ្ឋតិ។
Evaṃ vuttehi aṭṭhahi parikkhārehi sarīre paṭimukkehiyeva vassasatikatthero viya iriyāpathasampanno buddhācariyako buddhupajjhāyako sammāsambuddhaṃ vandamānoyeva tiṭṭhati.
សរណគមនូបសម្បទាតិ ‘‘ពុទ្ធំ សរណំ គច្ឆាមី’’តិអាទិនា នយេន តិក្ខត្តុំ វាចំ ភិន្ទិត្វា វុត្តេហិ តីហិ សរណគមនេហិ អនុញ្ញាតឧបសម្បទា។ ឱវាទូបសម្បទាតិ ឱវាទប្បដិគ្គហណឧបសម្បទា។ សា ច ‘‘តស្មាតិហ តេ, កស្សប, ឯវំ សិក្ខិតព្ពំ ‘តិព្ពំ មេ ហិរោត្តប្បំ, បច្ចុបដ្ឋិតំ ភវិស្សតិ ថេរេសុ នវេសុ មជ្ឈិមេសូ’តិ។ ឯវញ្ហិ តេ, កស្សប, សិក្ខិតព្ពំ។ តស្មាតិហ តេ, កស្សប, ឯវំ សិក្ខិតព្ពំ ‘យំ កិញ្ចិ ធម្មំ សុណិស្សាមិ កុសលូបសំហិតំ, សព្ពំ តំ អដ្ឋិំ កត្វា មនសិ ករិត្វា សព្ពចេតសា សមន្នាហរិត្វា ឱហិតសោតោ ធម្មំ សុណិស្សាមី’តិ, ឯវញ្ហិ តេ, កស្សប, សិក្ខិតព្ពំ។ តស្មាតិហ តេ, កស្សប, ឯវំ សិក្ខិតព្ពំ ‘សាតសហគតា ច មេ កាយគតាសតិ ន វិជហិស្សតី’តិ, ឯវញ្ហិ តេ, កស្សប, សិក្ខិតព្ព’’ន្តិ (សំ. និ. ២.១៥៤) ឥមិនា ឱវាទប្បដិគ្គហណេន មហាកស្សបត្ថេរស្ស អនុញ្ញាតឧបសម្បទា។
Saraṇagamanūpasampadāti ‘‘buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmī’’tiādinā nayena tikkhattuṃ vācaṃ bhinditvā vuttehi tīhi saraṇagamanehi anuññātaupasampadā. Ovādūpasampadāti ovādappaṭiggahaṇaupasampadā. Sā ca ‘‘tasmātiha te, kassapa, evaṃ sikkhitabbaṃ ‘tibbaṃ me hirottappaṃ, paccupaṭṭhitaṃ bhavissati theresu navesu majjhimesū’ti. Evañhi te, kassapa, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, kassapa, evaṃ sikkhitabbaṃ ‘yaṃ kiñci dhammaṃ suṇissāmi kusalūpasaṃhitaṃ, sabbaṃ taṃ aṭṭhiṃ katvā manasi karitvā sabbacetasā samannāharitvā ohitasoto dhammaṃ suṇissāmī’ti, evañhi te, kassapa, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, kassapa, evaṃ sikkhitabbaṃ ‘sātasahagatā ca me kāyagatāsati na vijahissatī’ti, evañhi te, kassapa, sikkhitabba’’nti (saṃ. ni. 2.154) iminā ovādappaṭiggahaṇena mahākassapattherassa anuññātaupasampadā.
បញ្ហព្យាករណូបសម្បទា នាម សោបាកស្ស អនុញ្ញាតឧបសម្បទា។ ភគវា កិរ បុព្ពារាមេ អនុចង្កមន្តំ សោបាកសាមណេរំ ‘‘ឧទ្ធុមាតកសញ្ញាតិ វា, សោបាក, រូបសញ្ញាតិ វា ឥមេ ធម្មា នានត្ថា នានាព្យញ្ជនា, ឧទាហុ ឯកត្ថា ព្យញ្ជនមេវ នាន’’ន្តិ ទស អសុភនិស្សិតេ បញ្ហេ បុច្ឆិ។ សោ ព្យាកាសិ។ ភគវា តស្ស សាធុការំ ទត្វា ‘‘កតិវស្សោសិ, ត្វំ សោបាកា’’តិ បុច្ឆិ។ សត្តវស្សោហំ ភគវាតិ។ សោបាក, ត្វំ មម សព្ពញ្ញុតញ្ញាណេន សទ្ធិំ សំសន្ទិត្វា បញ្ហេ ព្យាកាសីតិ អារទ្ធចិត្តោ ឧបសម្បទំ អនុជានិ។ អយំ បញ្ហព្យាករណូបសម្បទា។
Pañhabyākaraṇūpasampadā nāma sopākassa anuññātaupasampadā. Bhagavā kira pubbārāme anucaṅkamantaṃ sopākasāmaṇeraṃ ‘‘uddhumātakasaññāti vā, sopāka, rūpasaññāti vā ime dhammā nānatthā nānābyañjanā, udāhu ekatthā byañjanameva nāna’’nti dasa asubhanissite pañhe pucchi. So byākāsi. Bhagavā tassa sādhukāraṃ datvā ‘‘kativassosi, tvaṃ sopākā’’ti pucchi. Sattavassohaṃ bhagavāti. Sopāka, tvaṃ mama sabbaññutaññāṇena saddhiṃ saṃsanditvā pañhe byākāsīti āraddhacitto upasampadaṃ anujāni. Ayaṃ pañhabyākaraṇūpasampadā.
ញត្តិចតុត្ថឧបសម្បទា នាម ភិក្ខូនំ ឯតរហិ ឧបសម្បទា។ គរុធម្មូបសម្បទាតិ គរុធម្មប្បដិគ្គហណេន ឧបសម្បទា។ សា ច មហាបជាបតិយា អដ្ឋគរុធម្មប្បដិគ្គហណេន អនុញ្ញាតា ។ ឧភតោសង្ឃេ ឧបសម្បទា នាម ភិក្ខុនិយា ភិក្ខុនិសង្ឃតោ ញត្តិចតុត្ថេន, ភិក្ខុសង្ឃតោ ញត្តិចតុត្ថេនាតិ ឥមេហិ ទ្វីហិ កម្មេហិ អនុញ្ញាតា អដ្ឋវាចិកូបសម្បទា។ ទូតេន ឧបសម្បទា នាម អឌ្ឍកាសិយា គណិកាយ អនុញ្ញាតា ឧបសម្បទា។
Ñatticatutthaupasampadā nāma bhikkhūnaṃ etarahi upasampadā. Garudhammūpasampadāti garudhammappaṭiggahaṇena upasampadā. Sā ca mahāpajāpatiyā aṭṭhagarudhammappaṭiggahaṇena anuññātā . Ubhatosaṅghe upasampadā nāma bhikkhuniyā bhikkhunisaṅghato ñatticatutthena, bhikkhusaṅghato ñatticatutthenāti imehi dvīhi kammehi anuññātā aṭṭhavācikūpasampadā. Dūtena upasampadā nāma aḍḍhakāsiyā gaṇikāya anuññātā upasampadā.
ញត្តិកម្មំ នវ ឋានានិ គច្ឆតីតិ កតមានិ នវ ឋានានិ គច្ឆតិ? ឱសារណំ, និស្សារណំ, ឧបោសថោ, បវារណា, សម្មុតិ, ទានំ, បដិគ្គហំ, បច្ចុក្កឌ្ឍនំ, កម្មលក្ខណញ្ញេវ នវមន្តិ ឯវំ វុត្តានិ នវ ឋានានិ គច្ឆតិ។ តត្ថ ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ, ឥត្ថន្នាមោ ឥត្ថន្នាមស្ស អាយស្មតោ ឧបសម្បទាបេក្ខោ, អនុសិដ្ឋោ សោ មយា, យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, ឥត្ថន្នាមោ អាគច្ឆេយ្យ, អាគច្ឆាហីតិ វត្តព្ពោ’’តិ (មហាវ. ១២៦) ឯវំ ឧបសម្បទាបេក្ខស្ស ឱសារណា ឱសារណា នាម។
Ñattikammaṃnava ṭhānāni gacchatīti katamāni nava ṭhānāni gacchati? Osāraṇaṃ, nissāraṇaṃ, uposatho, pavāraṇā, sammuti, dānaṃ, paṭiggahaṃ, paccukkaḍḍhanaṃ, kammalakkhaṇaññeva navamanti evaṃ vuttāni nava ṭhānāni gacchati. Tattha ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, itthannāmo itthannāmassa āyasmato upasampadāpekkho, anusiṭṭho so mayā, yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo āgaccheyya, āgacchāhīti vattabbo’’ti (mahāva. 126) evaṃ upasampadāpekkhassa osāraṇā osāraṇā nāma.
‘‘សុណន្តុ មេ, អាយស្មន្តា, អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ ធម្មកថិកោ, ឥមស្ស នេវ សុត្តំ អាគច្ឆតិ, នោ សុត្តវិភង្គោ, សោ អត្ថំ អសល្លក្ខេត្វា ព្យញ្ជនច្ឆាយាយ អត្ថំ បដិពាហតិ។ យទាយស្មន្តានំ បត្តកល្លំ, ឥត្ថន្នាមំ ភិក្ខុំ វុដ្ឋាបេត្វា អវសេសា ឥមំ អធិករណំ វូបសមេយ្យាមា’’តិ ឯវំ ឧព្ពាហិកវិនិច្ឆយេ ធម្មកថិកស្ស ភិក្ខុនោ និស្សារណា និស្សារណា នាម។
‘‘Suṇantu me, āyasmantā, ayaṃ itthannāmo bhikkhu dhammakathiko, imassa neva suttaṃ āgacchati, no suttavibhaṅgo, so atthaṃ asallakkhetvā byañjanacchāyāya atthaṃ paṭibāhati. Yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, itthannāmaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpetvā avasesā imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasameyyāmā’’ti evaṃ ubbāhikavinicchaye dhammakathikassa bhikkhuno nissāraṇā nissāraṇā nāma.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ, អជ្ជុបោសថោ បន្នរសោ។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧបោសថំ ករេយ្យា’’តិ ឯវំ ឧបោសថកម្មវសេន ឋបិតា ញត្តិ ឧបោសថោ នាម។
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, ajjuposatho pannaraso. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho uposathaṃ kareyyā’’ti evaṃ uposathakammavasena ṭhapitā ñatti uposatho nāma.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ, អជ្ជ បវារណា បន្នរសី។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ បវារេយ្យា’’តិ ឯវំ បវារណាកម្មវសេន ឋបិតា ញត្តិ បវារណា នាម។
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, ajja pavāraṇā pannarasī. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho pavāreyyā’’ti evaṃ pavāraṇākammavasena ṭhapitā ñatti pavāraṇā nāma.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ, ឥត្ថន្នាមោ ឥត្ថន្នាមស្ស អាយស្មតោ ឧបសម្បទាបេក្ខោ។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, អហំ ឥត្ថន្នាមំ អនុសាសេយ្យ’’ន្តិ, ‘‘យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, ឥត្ថន្នាមោ ឥត្ថន្នាមំ អនុសាសេយ្យា’’តិ, ‘‘យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, អហំ ឥត្ថន្នាមំ អន្តរាយិកេ ធម្មេ បុច្ឆេយ្យ’’ន្តិ, ‘‘យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, ឥត្ថន្នាមោ ឥត្ថន្នាមំ អន្តរាយិកេ ធម្មេ បុច្ឆេយ្យា’’តិ, ‘‘យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, អហំ ឥត្ថន្នាមំ វិនយំ បុច្ឆេយ្យ’’ន្តិ, ‘‘យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, ឥត្ថន្នាមោ ឥត្ថន្នាមំ វិនយំ បុច្ឆេយ្យា’’តិ, ‘‘យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, អហំ ឥត្ថន្នាមេន វិនយំ បុដ្ឋោ វិស្សជ្ជេយ្យ’’ន្តិ, ‘‘យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, ឥត្ថន្នាមោ ឥត្ថន្នាមេន វិនយំ បុដ្ឋោ វិស្សជ្ជេយ្យា’’តិ ឯវំ អត្តានំ វា បរំ វា សម្មន្និតុំ ឋបិតា ញត្តិ សម្មុតិ នាម។
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, itthannāmo itthannāmassa āyasmato upasampadāpekkho. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmaṃ anusāseyya’’nti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmaṃ anusāseyyā’’ti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmaṃ antarāyike dhamme puccheyya’’nti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmaṃ antarāyike dhamme puccheyyā’’ti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmaṃ vinayaṃ puccheyya’’nti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmaṃ vinayaṃ puccheyyā’’ti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmena vinayaṃ puṭṭho vissajjeyya’’nti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmena vinayaṃ puṭṭho vissajjeyyā’’ti evaṃ attānaṃ vā paraṃ vā sammannituṃ ṭhapitā ñatti sammuti nāma.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ, ឥទំ ចីវរំ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ និស្សគ្គិយំ សង្ឃស្ស និស្សដ្ឋំ។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥមំ ចីវរំ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ ទទេយ្យា’’តិ, ‘‘យទាយស្មន្តានំ បត្តកល្លំ, អាយស្មន្តា ឥមំ ចីវរំ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ ទទេយ្យុ’’ន្តិ ឯវំ និស្សដ្ឋចីវរបត្តាទីនំ ទានំ ទានំ នាម។
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, idaṃ cīvaraṃ itthannāmassa bhikkhuno nissaggiyaṃ saṅghassa nissaṭṭhaṃ. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa bhikkhuno dadeyyā’’ti, ‘‘yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, āyasmantā imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa bhikkhuno dadeyyu’’nti evaṃ nissaṭṭhacīvarapattādīnaṃ dānaṃ dānaṃ nāma.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ, អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ អាបត្តិំ សរតិ វិវរតិ ឧត្តានិំ ករោតិ ទេសេតិ។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, អហំ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ អាបត្តិំ បដិគ្គណ្ហេយ្យ’’ន្តិ, ‘‘យទាយស្មន្តានំ បត្តកល្លំ, អហំ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ អាបតិំ បដិគ្គណ្ហេយ្យ’’ន្តិ, តេន វត្តព្ពោ ‘‘បស្សសី’’តិ? អាម បស្សាមីតិ។ ‘‘អាយតិំ សំវរេយ្យាសី’’តិ ឯវំ អាបត្តិប្បដិគ្គហោ បដិគ្គហោ នាម។
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, ayaṃ itthannāmo bhikkhu āpattiṃ sarati vivarati uttāniṃ karoti deseti. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmassa bhikkhuno āpattiṃ paṭiggaṇheyya’’nti, ‘‘yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmassa bhikkhuno āpatiṃ paṭiggaṇheyya’’nti, tena vattabbo ‘‘passasī’’ti? Āma passāmīti. ‘‘Āyatiṃ saṃvareyyāsī’’ti evaṃ āpattippaṭiggaho paṭiggaho nāma.
‘‘សុណន្តុ មេ, អាយស្មន្តា អាវាសិកា, យទាយស្មន្តានំ បត្តកល្លំ, ឥទានិ ឧបោសថំ ករេយ្យាម, បាតិមោក្ខំ ឧទ្ទិសេយ្យាម, អាគមេ កាលេ បវារេយ្យាមា’’តិ, តេ ចេ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ ភណ្ឌនការកា កលហការកា សង្ឃេ អធិករណការកា តំ កាលំ អនុវសេយ្យុំ, អាវាសិកេន ភិក្ខុនា ព្យត្តេន បដិពលេន អាវាសិកា ភិក្ខូ ញាបេតព្ពា ‘‘សុណន្តុ មេ, អាយស្មន្តា អាវាសិកា, យទាយស្មន្តានំ បត្តកល្លំ, ឥទានិ ឧបោសថំ ករេយ្យាម, បាតិមោក្ខំ ឧទ្ទិសេយ្យាម, អាគមេ ជុណ្ហេ បវារេយ្យាមា’’តិ ឯវំ កតា បវារណា បច្ចុក្កឌ្ឍនា នាម។
‘‘Suṇantu me, āyasmantā āvāsikā, yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, idāni uposathaṃ kareyyāma, pātimokkhaṃ uddiseyyāma, āgame kāle pavāreyyāmā’’ti, te ce, bhikkhave, bhikkhū bhaṇḍanakārakā kalahakārakā saṅghe adhikaraṇakārakā taṃ kālaṃ anuvaseyyuṃ, āvāsikena bhikkhunā byattena paṭibalena āvāsikā bhikkhū ñāpetabbā ‘‘suṇantu me, āyasmantā āvāsikā, yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, idāni uposathaṃ kareyyāma, pātimokkhaṃ uddiseyyāma, āgame juṇhe pavāreyyāmā’’ti evaṃ katā pavāraṇā paccukkaḍḍhanā nāma.
សព្ពេហេវ ឯកជ្ឈំ សន្និបតិតព្ពំ, សន្និបតិត្វា ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ, អម្ហាកំ ភណ្ឌនជាតានំ កលហជាតានំ វិវាទាបន្នានំ វិហរតំ ពហុ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ។ សចេ មយំ ឥមាហិ អាបត្តីហិ អញ្ញមញ្ញំ ការេស្សាម, សិយាបិ តំ អធិករណំ កក្ខឡត្តាយ វាឡត្តាយ ភេទាយ សំវត្តេយ្យ។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥមំ អធិករណំ តិណវត្ថារកេន វូបសមេយ្យ ឋបេត្វា ថុល្លវជ្ជំ, ឋបេត្វា គិហិបដិសំយុត្ត’’ន្តិ ឯវំ តិណវត្ថារកសមថេ កតា សព្ពបឋមា សព្ពសង្គាហិកញត្តិ កម្មលក្ខណំ នាម។
Sabbeheva ekajjhaṃ sannipatitabbaṃ, sannipatitvā byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, amhākaṃ bhaṇḍanajātānaṃ kalahajātānaṃ vivādāpannānaṃ viharataṃ bahu assāmaṇakaṃ ajjhāciṇṇaṃ bhāsitaparikkantaṃ. Sace mayaṃ imāhi āpattīhi aññamaññaṃ kāressāma, siyāpi taṃ adhikaraṇaṃ kakkhaḷattāya vāḷattāya bhedāya saṃvatteyya. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho imaṃ adhikaraṇaṃ tiṇavatthārakena vūpasameyya ṭhapetvā thullavajjaṃ, ṭhapetvā gihipaṭisaṃyutta’’nti evaṃ tiṇavatthārakasamathe katā sabbapaṭhamā sabbasaṅgāhikañatti kammalakkhaṇaṃ nāma.
ញត្តិទុតិយំ កម្មំ សត្ត ឋានានិ គច្ឆតីតិ កតមានិ សត្ត ឋានានិ គច្ឆតិ? ឱសារណំ , និស្សារណំ, សម្មុតិ, ទានំ, ឧទ្ធរណំ, ទេសនំ, កម្មលក្ខណញ្ញេវ សត្តមន្តិ ឯវំ វុត្តានិ សត្ត ឋានានិ គច្ឆតិ។ តត្ថ វឌ្ឍស្ស លិច្ឆវិនោ បត្តនិក្កុជ្ជនវសេន ខន្ធកេ វុត្តា និស្សារណា, តស្សេវ បតឧក្កុជ្ជនវសេន វុត្តា ឱសារណា ច វេទិតព្ពា។ សីមាសម្មុតិ តិចីវរេន អវិប្បវាសសម្មុតិ សន្ថតសម្មុតិ ភត្តុទ្ទេសកសេនាសនគ្គាហាបកភណ្ឌាគារិក- ចីវរប្បដិគ្គាហក-ចីវរភាជក-យាគុភាជក-ផលភាជក-ខជ្ជភាជក-អប្បមត្តកវិស្សជ្ជក- សាដិយគ្គាហាបក-បត្តគ្គាហាបក-អារាមិកបេសក-សាមណេរបេសកសម្មុតីតិ ឯតាសំ សម្មុតីនំ វសេន សម្មុតិ វេទិតព្ពា។ កឋិនចីវរទានមតកចីវរទានវសេន ទានំ វេទិតព្ពំ។ កឋិនុទ្ធារណវសេន ឧទ្ធារោ វេទិតព្ពោ។ កុដិវត្ថុវិហារវត្ថុទេសនាវសេន ទេសនា វេទិតព្ពា។ យា បន តិណវត្ថារកសមថេ សព្ពសង្គាហិកញត្តិញ្ច ឯកេកស្មិំ បក្ខេ ឯកេកំ ញត្តិញ្ចាតិ តិស្សោបិ ញត្តិយោ ឋបេត្វា បុន ឯកស្មិំ បក្ខេ ឯកា, ឯកស្មិំ បក្ខេ ឯកាតិ ទ្វេបិ ញត្តិទុតិយកម្មវាចា វុត្តា។ តាសំ វសេន កម្មលក្ខណំ វេទិតព្ពំ។
Ñattidutiyaṃkammaṃ satta ṭhānāni gacchatīti katamāni satta ṭhānāni gacchati? Osāraṇaṃ , nissāraṇaṃ, sammuti, dānaṃ, uddharaṇaṃ, desanaṃ, kammalakkhaṇaññeva sattamanti evaṃ vuttāni satta ṭhānāni gacchati. Tattha vaḍḍhassa licchavino pattanikkujjanavasena khandhake vuttā nissāraṇā, tasseva pataukkujjanavasena vuttā osāraṇā ca veditabbā. Sīmāsammuti ticīvarena avippavāsasammuti santhatasammuti bhattuddesakasenāsanaggāhāpakabhaṇḍāgārika- cīvarappaṭiggāhaka-cīvarabhājaka-yāgubhājaka-phalabhājaka-khajjabhājaka-appamattakavissajjaka- sāṭiyaggāhāpaka-pattaggāhāpaka-ārāmikapesaka-sāmaṇerapesakasammutīti etāsaṃ sammutīnaṃ vasena sammuti veditabbā. Kaṭhinacīvaradānamatakacīvaradānavasena dānaṃ veditabbaṃ. Kaṭhinuddhāraṇavasena uddhāro veditabbo. Kuṭivatthuvihāravatthudesanāvasena desanā veditabbā. Yā pana tiṇavatthārakasamathe sabbasaṅgāhikañattiñca ekekasmiṃ pakkhe ekekaṃ ñattiñcāti tissopi ñattiyo ṭhapetvā puna ekasmiṃ pakkhe ekā, ekasmiṃ pakkhe ekāti dvepi ñattidutiyakammavācā vuttā. Tāsaṃ vasena kammalakkhaṇaṃ veditabbaṃ.
ញត្តិចតុត្ថកម្មំ សត្ត ឋានានិ គច្ឆតីតិ កតមានិ សត្ត ឋានានិ គច្ឆតិ? ឱសារណំ, និស្សារណំ, សម្មុតិ, ទានំ, និគ្គហំ, សមនុភាសនំ, កម្មលក្ខណញ្ញេវ សត្តមន្តិ ឯវំ វុត្តានិ សត្ត ឋានានិ គច្ឆតិ។ តត្ថ តជ្ជនីយកម្មាទីនំ សត្តន្នំ កម្មានំ វសេន និស្សារណា, តេសំយេវ ច កម្មានំ បដិប្បស្សម្ភនវសេន ឱសារណា វេទិតព្ពា។ ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិវសេន សម្មុតិ វេទិតព្ពា។ បរិវាសទានមានត្តទានវសេន ទានំ វេទិតព្ពំ។ មូលាយបដិកស្សនកម្មវសេន និគ្គហោ វេទិតព្ពោ។ ឧក្ខិត្តានុវត្តកា, អដ្ឋ យាវតតិយកា, អរិដ្ឋោ, ចណ្ឌកាឡី ច ឥមេតេ យាវតតិយកាតិ ឥមាសំ ឯកាទសន្នំ សមនុភាសនានំ វសេន សមនុភាសនា វេទិតព្ពា។ ឧបសម្បទកម្មអព្ភានកម្មវសេន កម្មលក្ខណំ វេទិតព្ពំ។
Ñatticatutthakammaṃ satta ṭhānāni gacchatīti katamāni satta ṭhānāni gacchati? Osāraṇaṃ, nissāraṇaṃ, sammuti, dānaṃ, niggahaṃ, samanubhāsanaṃ, kammalakkhaṇaññeva sattamanti evaṃ vuttāni satta ṭhānāni gacchati. Tattha tajjanīyakammādīnaṃ sattannaṃ kammānaṃ vasena nissāraṇā, tesaṃyeva ca kammānaṃ paṭippassambhanavasena osāraṇā veditabbā. Bhikkhunovādakasammutivasena sammuti veditabbā. Parivāsadānamānattadānavasena dānaṃ veditabbaṃ. Mūlāyapaṭikassanakammavasena niggaho veditabbo. Ukkhittānuvattakā, aṭṭha yāvatatiyakā, ariṭṭho, caṇḍakāḷī ca imete yāvatatiyakāti imāsaṃ ekādasannaṃ samanubhāsanānaṃ vasena samanubhāsanā veditabbā. Upasampadakammaabbhānakammavasena kammalakkhaṇaṃ veditabbaṃ.
ធម្មសម្មុខតាតិអាទីសុ យេន ធម្មេន, យេន វិនយេន, យេន សត្ថុសាសនេន សង្ឃោ កម្មំ ករោតិ, អយំ ធម្មសម្មុខតា, វិនយសម្មុខតា, សត្ថុសាសនសម្មុខតា។ តត្ថ ធម្មោតិ ភូតវត្ថុ។ វិនយោតិ ចោទនា ចេវ សារណា ច។ សត្ថុសាសនំ នាម ញត្តិសម្បទា ចេវ អនុសាវនសម្បទា ច។ យាវតិកា ភិក្ខូ កម្មប្បត្តា, តេ អាគតា ហោន្តិ, ឆន្ទារហានំ ឆន្ទោ អាហដោ ហោតិ, សម្មុខីភូតា នប្បដិក្កោសន្តិ, អយំ សង្ឃសម្មុខតា។ យស្ស សង្ឃោ កម្មំ ករោតិ, តស្ស សម្មុខីភាវោ បុគ្គលសម្មុខតា។ សេសមេត្ថ វុត្តនយត្តា ឧត្តានត្ថមេវ។
Dhammasammukhatātiādīsu yena dhammena, yena vinayena, yena satthusāsanena saṅgho kammaṃ karoti, ayaṃ dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, satthusāsanasammukhatā. Tattha dhammoti bhūtavatthu. Vinayoti codanā ceva sāraṇā ca. Satthusāsanaṃ nāma ñattisampadā ceva anusāvanasampadā ca. Yāvatikā bhikkhū kammappattā, te āgatā honti, chandārahānaṃ chando āhaṭo hoti, sammukhībhūtā nappaṭikkosanti, ayaṃ saṅghasammukhatā. Yassa saṅgho kammaṃ karoti, tassa sammukhībhāvo puggalasammukhatā. Sesamettha vuttanayattā uttānatthameva.
ឥតិ មនោរថបូរណិយា អង្គុត្តរនិកាយ-អដ្ឋកថាយ
Iti manorathapūraṇiyā aṅguttaranikāya-aṭṭhakathāya
ទុកនិបាតវណ្ណនាយ អនុត្តានត្ថទីបនា សមត្តា។
Dukanipātavaṇṇanāya anuttānatthadīpanā samattā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៣. វិនយបេយ្យាលំ • 3. Vinayapeyyālaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៣. វិនយបេយ្យាលំ • 3. Vinayapeyyālaṃ
