Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    3. විනයපෙය්‍යාලං

    3. Vinayapeyyālaṃ

    201. අත්‌ථවසෙති වුද්‌ධිවිසෙසෙ ආනිසංසවිසෙසෙ. තෙසං පන සික්‌ඛාපදපඤ්‌ඤත්‌තිකාරණත්‌තා ආහ ‘‘ද්‌වෙ කාරණානි සන්‌ධායා’’ති. අත්‌ථොයෙව වා අත්‌ථවසො, ද්‌වෙ අත්‌ථෙ ද්‌වෙ කාරණානීති වුත්‌තං හොති. අථ වා අත්‌ථො ඵලං තදධීනවුත්‌තිතාය වසො එතස්‌සාති අත්‌ථවසො, කාරණන්‌ති එවම්‌පෙත්‌ථ අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො. යථා ‘‘අනභිජ්‌ඣා ධම්‌මපද’’න්‌ති වුත්‌තෙ අනභිජ්‌ඣා එකො ධම්‌මකොට්‌ඨාසොති අත්‌ථො හොති. එවමිධාපි සික්‌ඛාපදන්‌ති සික්‌ඛාකොට්‌ඨාසො සික්‌ඛාය එකො පදෙසොති අයමෙත්‌ථ අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බොති ආහ ‘‘සික්‌ඛාපදං පඤ්‌ඤත්‌තන්‌ති සික්‌ඛාකොට්‌ඨාසො ඨපිතො’’ති.

    201.Atthavaseti vuddhivisese ānisaṃsavisese. Tesaṃ pana sikkhāpadapaññattikāraṇattā āha ‘‘dve kāraṇāni sandhāyā’’ti. Atthoyeva vā atthavaso, dve atthe dve kāraṇānīti vuttaṃ hoti. Atha vā attho phalaṃ tadadhīnavuttitāya vaso etassāti atthavaso, kāraṇanti evampettha attho daṭṭhabbo. Yathā ‘‘anabhijjhā dhammapada’’nti vutte anabhijjhā eko dhammakoṭṭhāsoti attho hoti. Evamidhāpi sikkhāpadanti sikkhākoṭṭhāso sikkhāya eko padesoti ayamettha attho daṭṭhabboti āha ‘‘sikkhāpadaṃ paññattanti sikkhākoṭṭhāso ṭhapito’’ti.

    සඞ්‌ඝසුට්‌ඨු නාම සඞ්‌ඝස්‌ස සුට්‌ඨුභාවො ‘‘සුට්‌ඨු දෙවා’’ති (පාරා. අට්‌ඨ. 39) ආගතට්‌ඨානෙ විය ‘‘සුට්‌ඨු, භන්‌තෙ’’ති වචනසම්‌පටිච්‌ඡනභාවො. තෙනාහ ‘‘සඞ්‌ඝසුට්‌ඨුතායාති සඞ්‌ඝස්‌ස සුට්‌ඨුභාවායා’’තිආදි. දුම්‌මඞ්‌කූනං පුග්‌ගලානං නිග්‌ගහායාති දුම්‌මඞ්‌කූ නාම දුස්‌සීලපුග්‌ගලා. යෙ මඞ්‌කුතං ආපාදියමානාපි දුක්‌ඛෙන ආපජ්‌ජන්‌ති, වීතික්‌කමං කරොන්‌තා වා කත්‌වා වා න ලජ්‌ජන්‌ති, තෙසං නිග්‌ගහත්‌ථාය. තෙ හි සික්‌ඛාපදෙ අසති ‘‘කිං තුම්‌හෙහි දිට්‌ඨං, කිං සුතං, කිං අම්‌හෙහි කතං, කතරස්‌මිං වත්‌ථුස්‌මිං කතමං ආපත්‌තිං රොපෙත්‌වා අම්‌හෙ නිග්‌ගණ්‌හථා’’ති සඞ්‌ඝං විහෙඨෙස්‌සන්‌ති, සික්‌ඛාපදෙ පන සති තෙසං සඞ්‌ඝො සික්‌ඛාපදං දස්‌සෙත්‌වා ධම්‌මෙන විනයෙන සත්‌ථුසාසනෙන නිග්‌ගහෙස්‌සති. තෙන වුත්‌තං ‘‘දුම්‌මඞ්‌කූනං පුග්‌ගලානං නිග්‌ගහායා’’ති.

    Saṅghasuṭṭhu nāma saṅghassa suṭṭhubhāvo ‘‘suṭṭhu devā’’ti (pārā. aṭṭha. 39) āgataṭṭhāne viya ‘‘suṭṭhu, bhante’’ti vacanasampaṭicchanabhāvo. Tenāha ‘‘saṅghasuṭṭhutāyāti saṅghassa suṭṭhubhāvāyā’’tiādi. Dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāyāti dummaṅkū nāma dussīlapuggalā. Ye maṅkutaṃ āpādiyamānāpi dukkhena āpajjanti, vītikkamaṃ karontā vā katvā vā na lajjanti, tesaṃ niggahatthāya. Te hi sikkhāpade asati ‘‘kiṃ tumhehi diṭṭhaṃ, kiṃ sutaṃ, kiṃ amhehi kataṃ, katarasmiṃ vatthusmiṃ katamaṃ āpattiṃ ropetvā amhe niggaṇhathā’’ti saṅghaṃ viheṭhessanti, sikkhāpade pana sati tesaṃ saṅgho sikkhāpadaṃ dassetvā dhammena vinayena satthusāsanena niggahessati. Tena vuttaṃ ‘‘dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāyā’’ti.

    පෙසලානං භික්‌ඛූනං ඵාසුවිහාරායාති පෙසලානං පියසීලානං භික්‌ඛූනං ඵාසුවිහාරත්‌ථාය. පියසීලා හි භික්‌ඛූ කත්‌තබ්‌බාකත්‌තබ්‌බං සාවජ්‌ජානවජ්‌ජං වෙලං මරියාදං අජානන්‌තා සික්‌ඛත්‌තයපාරිපූරියා ඝටමානා කිලමන්‌ති, උබ්‌බාළ්‌හා හොන්‌ති, කත්‌තබ්‌බාකත්‌තබ්‌බං පන සාවජ්‌ජානවජ්‌ජං වෙලං මරියාදඤ්‌ච ඤත්‌වා සික්‌ඛත්‌තයපාරිපූරියා ඝටෙන්‌තා න කිලමන්‌ති, න උබ්‌බාළ්‌හා හොන්‌ති. තෙන තෙසං සික්‌ඛාපදප්‌පඤ්‌ඤාපනා ඵාසුවිහාරාය සංවත්‌තති. යො වා දුම්‌මඞ්‌කූනං පුග්‌ගලානං නිග්‌ගහො, ස්‌වෙව එතෙසං ඵාසුවිහාරො. දුස්‌සීලපුග්‌ගලෙ නිස්‌සාය හි උපොසථො න තිට්‌ඨති, පවාරණා න තිට්‌ඨති, සඞ්‌ඝකම්‌මානි නප්‌පවත්‌තන්‌ති, සාමග්‌ගී න හොති, භික්‌ඛූ අනෙකග්‌ගා උද්‌දෙසපරිපුච්‌ඡාකම්‌මට්‌ඨානාදීනි අනුයුඤ්‌ජිතුං න සක්‌කොන්‌ති. දුස්‌සීලෙසු පන නිග්‌ගහිතෙසු සබ්‌බොපි අයං උපද්‌දවො න හොති, තතො පෙසලා භික්‌ඛූ ඵාසු විහරන්‌ති. එවං ‘‘පෙසලානං භික්‌ඛූනං ඵාසුවිහාරායා’’ති එත්‌ථ ද්‌විධා අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො.

    Pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāyāti pesalānaṃ piyasīlānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihāratthāya. Piyasīlā hi bhikkhū kattabbākattabbaṃ sāvajjānavajjaṃ velaṃ mariyādaṃ ajānantā sikkhattayapāripūriyā ghaṭamānā kilamanti, ubbāḷhā honti, kattabbākattabbaṃ pana sāvajjānavajjaṃ velaṃ mariyādañca ñatvā sikkhattayapāripūriyā ghaṭentā na kilamanti, na ubbāḷhā honti. Tena tesaṃ sikkhāpadappaññāpanā phāsuvihārāya saṃvattati. Yo vā dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggaho, sveva etesaṃ phāsuvihāro. Dussīlapuggale nissāya hi uposatho na tiṭṭhati, pavāraṇā na tiṭṭhati, saṅghakammāni nappavattanti, sāmaggī na hoti, bhikkhū anekaggā uddesaparipucchākammaṭṭhānādīni anuyuñjituṃ na sakkonti. Dussīlesu pana niggahitesu sabbopi ayaṃ upaddavo na hoti, tato pesalā bhikkhū phāsu viharanti. Evaṃ ‘‘pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāyā’’ti ettha dvidhā attho veditabbo.

    ‘‘න වො අහං, චුන්‌ද, දිට්‌ඨධම්‌මිකානංයෙව ආසවානං සංවරාය ධම්‌මං දෙසෙමී’’ති (දී. නි. 3.182) එත්‌ථ විවාදමූලභූතා කිලෙසා ආසවාති ආගතා.

    ‘‘Na vo ahaṃ, cunda, diṭṭhadhammikānaṃyeva āsavānaṃ saṃvarāya dhammaṃ desemī’’ti (dī. ni. 3.182) ettha vivādamūlabhūtā kilesā āsavāti āgatā.

    ‘‘යෙන දෙවූපපත්‍යස්‌ස, ගන්‌ධබ්‌බො වා විහඞ්‌ගමො;

    ‘‘Yena devūpapatyassa, gandhabbo vā vihaṅgamo;

    යක්‌ඛත්‌තං යෙන ගච්‌ඡෙය්‍යං, මනුස්‌සත්‌තඤ්‌ච අබ්‌බජෙ;

    Yakkhattaṃ yena gaccheyyaṃ, manussattañca abbaje;

    තෙ මය්‌හං ආසවා ඛීණා, විද්‌ධස්‌තා විනළීකතා’’ති. (අ. නි. 4.36) –

    Te mayhaṃ āsavā khīṇā, viddhastā vinaḷīkatā’’ti. (a. ni. 4.36) –

    එත්‌ථ තෙභූමකං කම්‌මං අවසෙසා ච අකුසලා ධම්‌මා. ඉධ පන පරූපවාදවිප්‌පටිසාරවධබන්‌ධනාදයො චෙව අපායදුක්‌ඛභූතා ච නානප්‌පකාරා උපද්‌දවා ආසවාති ආහ – ‘‘දිට්‌ඨධම්‌මෙ ඉමස්‌මිංයෙව අත්‌තභාවෙ වීතික්‌කමපච්‌චයා පටිලද්‌ධබ්‌බාන’’න්‌තිආදි. යදි හි භගවා සික්‌ඛාපදං න පඤ්‌ඤාපෙය්‍ය, තතො අසද්‌ධම්‌මප්‌පටිසෙවනඅදින්‌නාදානපාණාතිපාතාදිහෙතු යෙ උප්‌පජ්‌ජෙය්‍යුං පරූපවාදාදයො දිට්‌ඨධම්‌මිකා නානප්‌පකාරා අනත්‌ථා, යෙ ච තන්‌නිමිත්‌තමෙව නිරයාදීසු නිබ්‌බත්‌තස්‌ස පඤ්‌ඤවිධබන්‌ධනකම්‌මකාරණාදිවසෙන මහාදුක්‌ඛානුභවනප්‌පකාරා අනත්‌ථා, තෙ සන්‌ධාය ඉදං වුත්‌තං ‘‘දිට්‌ඨධම්‌මිකානං ආසවානං සංවරාය සම්‌පරායිකානං ආසවානං පටිඝාතායා’’ති. දිට්‌ඨධම්‌මො වුච්‌චති පච්‌චක්‌ඛො අත්‌තභාවො, තත්‌ථ භවා දිට්‌ඨධම්‌මිකා. සම්‌පරෙතබ්‌බතො පෙච්‌ච ගන්‌තබ්‌බතො සම්‌පරායො, පරලොකො, තත්‌ථ භවා සම්‌පරායිකා.

    Ettha tebhūmakaṃ kammaṃ avasesā ca akusalā dhammā. Idha pana parūpavādavippaṭisāravadhabandhanādayo ceva apāyadukkhabhūtā ca nānappakārā upaddavā āsavāti āha – ‘‘diṭṭhadhamme imasmiṃyeva attabhāve vītikkamapaccayā paṭiladdhabbāna’’ntiādi. Yadi hi bhagavā sikkhāpadaṃ na paññāpeyya, tato asaddhammappaṭisevanaadinnādānapāṇātipātādihetu ye uppajjeyyuṃ parūpavādādayo diṭṭhadhammikā nānappakārā anatthā, ye ca tannimittameva nirayādīsu nibbattassa paññavidhabandhanakammakāraṇādivasena mahādukkhānubhavanappakārā anatthā, te sandhāya idaṃ vuttaṃ ‘‘diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya samparāyikānaṃ āsavānaṃ paṭighātāyā’’ti. Diṭṭhadhammo vuccati paccakkho attabhāvo, tattha bhavā diṭṭhadhammikā. Samparetabbato pecca gantabbato samparāyo, paraloko, tattha bhavā samparāyikā.

    අකුසලවෙරානන්‌ති පාණාතිපාතාදිපඤ්‌චදුච්‌චරිතානං. තානි වෙරකාරණත්‌තා ‘‘වෙරානී’’ති වුච්‌චන්‌ති, පුග්‌ගලෙසු පන උප්‌පජ්‌ජමානානි වෙරානි. තෙ එව වා දුක්‌ඛධම්‌මාති හෙට්‌ඨා වුත්‌තා වධබන්‌ධනාදයො. තෙසං පක්‌ඛුපච්‌ඡෙදනත්‌ථායාති තෙසං පාපිච්‌ඡානං පක්‌ඛුපච්‌ඡෙදාය ගණභොජනසදිසං සික්‌ඛාපදං පඤ්‌ඤත්‌තං. පණ්‌ඩිතමනුස්‌සානන්‌ති ලොකියපරික්‌ඛකජනානං. තෙ හි සික්‌ඛාපදපඤ්‌ඤත්‌තියා සති සික්‌ඛාපදපඤ්‌ඤත්‌තිං ඤත්‌වා වා යථාපඤ්‌ඤත්‌තං පටිපජ්‌ජමානෙ භික්‌ඛූ දිස්‌වා වා – ‘‘යානි වත ලොකෙ මහාජනස්‌ස රජ්‌ජනදුස්‌සනමුය්‌හනට්‌ඨානානි, තෙහි ඉමෙ සමණා සක්‍යපුත්‌තියා ආරකා විහරන්‌ති, දුක්‌කරං වත කරොන්‌ති, භාරියං වත කරොන්‌තී’’ති පසාදං ආපජ්‌ජන්‌ති විනයපිටකෙ පොත්‌ථකං දිස්‌වා මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකතවෙදිබ්‍රාහ්‌මණො විය. උපරූපරිපසාදභාවායාති භිය්‍යො භිය්‍යො පසාදුප්‌පාදනත්‌ථං. යෙපි හි සාසනෙ පසන්‌නා කුලපුත්‌තා, තෙපි සික්‌ඛාපදපඤ්‌ඤත්‌තිං වා ඤත්‌වා යථාපඤ්‌ඤත්‌තං පටිපජ්‌ජමානෙ භික්‌ඛූ වා දිස්‌වා ‘‘අහො, අය්‍යා, දුක්‌කරකාරිනො, යෙ යාවජීවං එකභත්‌තං බ්‍රහ්‌මචරියං විනයසංවරං අනුපාලෙන්‌තී’’ති භිය්‍යො භිය්‍යො පසීදන්‌ති.

    Akusalaverānanti pāṇātipātādipañcaduccaritānaṃ. Tāni verakāraṇattā ‘‘verānī’’ti vuccanti, puggalesu pana uppajjamānāni verāni. Te eva vā dukkhadhammāti heṭṭhā vuttā vadhabandhanādayo. Tesaṃ pakkhupacchedanatthāyāti tesaṃ pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya gaṇabhojanasadisaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ. Paṇḍitamanussānanti lokiyaparikkhakajanānaṃ. Te hi sikkhāpadapaññattiyā sati sikkhāpadapaññattiṃ ñatvā vā yathāpaññattaṃ paṭipajjamāne bhikkhū disvā vā – ‘‘yāni vata loke mahājanassa rajjanadussanamuyhanaṭṭhānāni, tehi ime samaṇā sakyaputtiyā ārakā viharanti, dukkaraṃ vata karonti, bhāriyaṃ vata karontī’’ti pasādaṃ āpajjanti vinayapiṭake potthakaṃ disvā micchādiṭṭhikatavedibrāhmaṇo viya. Uparūparipasādabhāvāyāti bhiyyo bhiyyo pasāduppādanatthaṃ. Yepi hi sāsane pasannā kulaputtā, tepi sikkhāpadapaññattiṃ vā ñatvā yathāpaññattaṃ paṭipajjamāne bhikkhū vā disvā ‘‘aho, ayyā, dukkarakārino, ye yāvajīvaṃ ekabhattaṃ brahmacariyaṃ vinayasaṃvaraṃ anupālentī’’ti bhiyyo bhiyyo pasīdanti.

    සද්‌ධම්‌මස්‌ස චිරට්‌ඨිතත්‌ථන්‌ති පරියත්‌තිසද්‌ධම්‌මො, පටිපත්‌තිසද්‌ධම්‌මො, අධිගමසද්‌ධම්‌මොති තිවිධස්‌සපි සද්‌ධම්‌මස්‌ස චිරට්‌ඨිතත්‌ථං. තත්‌ථ පිටකත්‌තයසඞ්‌ගහිතං සබ්‌බම්‌පි බුද්‌ධවචනං පරියත්‌තිසද්‌ධම්‌මො නාම. තෙරස ධුතගුණා, චුද්‌දස ඛන්‌ධකවත්‌තානි, ද්‌වෙඅසීති මහාවත්‌තානි, සීලසමාධිවිපස්‌සනාති අයං පටිපත්‌තිසද්‌ධම්‌මො නාම. චත්‌තාරො අරියමග්‌ගා චත්‌තාරි ච සාමඤ්‌ඤඵලානි නිබ්‌බානඤ්‌චාති අයං අධිගමසද්‌ධම්‌මො නාම. සො සබ්‌බො යස්‌මා සික්‌ඛාපදපඤ්‌ඤත්‌තියා සති භික්‌ඛූ සික්‌ඛාපදඤ්‌ච තස්‌ස විභඞ්‌ගඤ්‌ච තදත්‌ථජොතනත්‌ථං අඤ්‌ඤඤ්‌ච බුද්‌ධවචනං පරියාපුණන්‌ති, යථාපඤ්‌ඤත්‌තඤ්‌ච පටිපජ්‌ජමානා පටිපත්‌තිං පූරෙත්‌වා පටිපත්‌තියා අධිගන්‌තබ්‌බං ලොකුත්‌තරධම්‌මං අධිගච්‌ඡන්‌ති, තස්‌මා සික්‌ඛාපදපඤ්‌ඤත්‌තියා චිරට්‌ඨිතිකො හොති.

    Saddhammassaciraṭṭhitatthanti pariyattisaddhammo, paṭipattisaddhammo, adhigamasaddhammoti tividhassapi saddhammassa ciraṭṭhitatthaṃ. Tattha piṭakattayasaṅgahitaṃ sabbampi buddhavacanaṃ pariyattisaddhammo nāma. Terasa dhutaguṇā, cuddasa khandhakavattāni, dveasīti mahāvattāni, sīlasamādhivipassanāti ayaṃ paṭipattisaddhammo nāma. Cattāro ariyamaggā cattāri ca sāmaññaphalāni nibbānañcāti ayaṃ adhigamasaddhammo nāma. So sabbo yasmā sikkhāpadapaññattiyā sati bhikkhū sikkhāpadañca tassa vibhaṅgañca tadatthajotanatthaṃ aññañca buddhavacanaṃ pariyāpuṇanti, yathāpaññattañca paṭipajjamānā paṭipattiṃ pūretvā paṭipattiyā adhigantabbaṃ lokuttaradhammaṃ adhigacchanti, tasmā sikkhāpadapaññattiyā ciraṭṭhitiko hoti.

    පඤ්‌චවිධස්‌සපි විනයස්‌සාති තදඞ්‌ගවිනයාදිවසෙන පඤ්‌චප්‌පකාරස්‌ස විනයස්‌ස. විනයට්‌ඨකථායං (පාරා. අට්‌ඨ. 39) පන සික්‌ඛාපදපඤ්‌ඤත්‌තියා සති සංවරවිනයො ච පහානවිනයො ච සමථවිනයො ච පඤ්‌ඤත්‌තිවිනයො චාති චතුබ්‌බිධොපි විනයො අනුග්‌ගහිතො හොති උපත්‌ථම්‌භිතො සුපත්‌ථම්‌භිතො. තෙන වුත්‌තං ‘‘විනයානුග්‌ගහායා’’ති. තත්‌ථ සංවරවිනයොති සීලසංවරො, සතිසංවරො, ඤාණසංවරො, ඛන්‌තිසංවරො, වීරියසංවරොති පඤ්‌චවිධොපි සංවරො යථාසකං සංවරිතබ්‌බානං විනෙතබ්‌බානඤ්‌ච කායදුච්‌චරිතාදීනං සංවරණතො සංවරො, විනයනතො විනයොති වුච්‌චති. පහානවිනයොති තදඞ්‌ගප්‌පහානං, වික්‌ඛම්‌භනප්‌පහානං, සමුච්‌ඡෙදප්‌පහානං, පටිප්‌පස්‌සද්‌ධිප්‌පහානං, නිස්‌සරණප්‌පහානන්‌ති පඤ්‌චවිධම්‌පි පහානං යස්‌මා චාගට්‌ඨෙන පහානං, විනයනට්‌ඨෙන විනයො, තස්‌මා පහානවිනයොති වුච්‌චති. සමථවිනයොති සත්‌ත අධිකරණසමථා. පඤ්‌ඤත්‌තිවිනයොති සික්‌ඛාපදමෙව. සික්‌ඛාපදපඤ්‌ඤත්‌තියා හි විජ්‌ජමානාය එව සික්‌ඛාපදසම්‌භවතො සික්‌ඛාපදසඞ්‌ඛාතො පඤ්‌ඤත්‌තිවිනයොති සික්‌ඛාපදපඤ්‌ඤත්‌තියා අනුග්‌ගහිතො හොති.

    Pañcavidhassapivinayassāti tadaṅgavinayādivasena pañcappakārassa vinayassa. Vinayaṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 39) pana sikkhāpadapaññattiyā sati saṃvaravinayo ca pahānavinayo ca samathavinayo ca paññattivinayo cāti catubbidhopi vinayo anuggahito hoti upatthambhito supatthambhito. Tena vuttaṃ ‘‘vinayānuggahāyā’’ti. Tattha saṃvaravinayoti sīlasaṃvaro, satisaṃvaro, ñāṇasaṃvaro, khantisaṃvaro, vīriyasaṃvaroti pañcavidhopi saṃvaro yathāsakaṃ saṃvaritabbānaṃ vinetabbānañca kāyaduccaritādīnaṃ saṃvaraṇato saṃvaro, vinayanato vinayoti vuccati. Pahānavinayoti tadaṅgappahānaṃ, vikkhambhanappahānaṃ, samucchedappahānaṃ, paṭippassaddhippahānaṃ, nissaraṇappahānanti pañcavidhampi pahānaṃ yasmā cāgaṭṭhena pahānaṃ, vinayanaṭṭhena vinayo, tasmā pahānavinayoti vuccati. Samathavinayoti satta adhikaraṇasamathā. Paññattivinayoti sikkhāpadameva. Sikkhāpadapaññattiyā hi vijjamānāya eva sikkhāpadasambhavato sikkhāpadasaṅkhāto paññattivinayoti sikkhāpadapaññattiyā anuggahito hoti.

    202-230. භික්‌ඛූනං පඤ්‌චාති නිදානපාරාජිකසඞ්‌ඝාදිසෙසානියතවිත්‌ථාරුද්‌දෙසවසෙන පඤ්‌ච භික්‌ඛූනං උද්‌දෙසා. භික්‌ඛුනීනං චත්‌තාරොති භික්‌ඛූනං වුත්‌තෙසු අනියතුද්‌දෙසං ඨපෙත්‌වා අවසෙසා චත්‌තාරො.

    202-230.Bhikkhūnaṃ pañcāti nidānapārājikasaṅghādisesāniyatavitthāruddesavasena pañca bhikkhūnaṃ uddesā. Bhikkhunīnaṃ cattāroti bhikkhūnaṃ vuttesu aniyatuddesaṃ ṭhapetvā avasesā cattāro.

    එහිභික්‌ඛූපසම්‌පදාති ‘‘එහි භික්‌ඛූ’’ති වචනමත්‌තෙන පඤ්‌ඤත්‌තඋපසම්‌පදා. භගවා හි එහිභික්‌ඛුභාවාය උපනිස්‌සයසම්‌පන්‌නං පුග්‌ගලං දිස්‌වා රත්‌තපංසුකූලන්‌තරතො සුවණ්‌ණවණ්‌ණං දක්‌ඛිණහත්‌ථං නීහරිත්‌වා බ්‍රහ්‌මඝොසං නිච්‌ඡාරෙන්‌තො ‘‘එහි භික්‌ඛු, චර බ්‍රහ්‌මචරියං සම්‌මා දුක්‌ඛස්‌ස අන්‌තකිරියායා’’ති වදති. තස්‌ස සහෙව භගවතො වචනෙන ගිහිලිඞ්‌ගං අන්‌තරධායති, පබ්‌බජ්‌ජා ච උපසම්‌පදා ච රුහති, භණ්‌ඩු කාසාවවසනො හොති – එකං නිවාසෙත්‌වා එකං පාරුපිත්‌වා එකං අංසෙ ඨපෙත්‌වා වාමඅංසකූටෙ ආසත්‌තනීලුප්‌පලවණ්‌ණමත්‌තිකාපත්‌තො.

    Ehibhikkhūpasampadāti ‘‘ehi bhikkhū’’ti vacanamattena paññattaupasampadā. Bhagavā hi ehibhikkhubhāvāya upanissayasampannaṃ puggalaṃ disvā rattapaṃsukūlantarato suvaṇṇavaṇṇaṃ dakkhiṇahatthaṃ nīharitvā brahmaghosaṃ nicchārento ‘‘ehi bhikkhu, cara brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti vadati. Tassa saheva bhagavato vacanena gihiliṅgaṃ antaradhāyati, pabbajjā ca upasampadā ca ruhati, bhaṇḍu kāsāvavasano hoti – ekaṃ nivāsetvā ekaṃ pārupitvā ekaṃ aṃse ṭhapetvā vāmaaṃsakūṭe āsattanīluppalavaṇṇamattikāpatto.

    ‘‘තිචීවරඤ්‌ච පත්‌තො ච, වාසි සූචි ච බන්‌ධනං;

    ‘‘Ticīvarañca patto ca, vāsi sūci ca bandhanaṃ;

    පරිස්‌සාවනෙන අට්‌ඨෙතෙ, යුත්‌තයොගස්‌ස භික්‌ඛුනො’’ති. (දී. නි. අට්‌ඨ. 1.215; ම. නි. අට්‌ඨ. 1.294; 2.349; අ. නි. අට්‌ඨ. 2.4.198; පාරා. අට්‌ඨ. 45 පදභාජනීයවණ්‌ණනා; අප. අට්‌ඨ. 1.අවිදූරෙනිදානකථා; බු. වං. අට්‌ඨ. 27.අවිදූරෙනිදානකථා; ජා. අට්‌ඨ. 1.අවිදූරෙනිදානකථා; මහානි. අට්‌ඨ. 206) –

    Parissāvanena aṭṭhete, yuttayogassa bhikkhuno’’ti. (dī. ni. aṭṭha. 1.215; ma. ni. aṭṭha. 1.294; 2.349; a. ni. aṭṭha. 2.4.198; pārā. aṭṭha. 45 padabhājanīyavaṇṇanā; apa. aṭṭha. 1.avidūrenidānakathā; bu. vaṃ. aṭṭha. 27.avidūrenidānakathā; jā. aṭṭha. 1.avidūrenidānakathā; mahāni. aṭṭha. 206) –

    එවං වුත්‌තෙහි අට්‌ඨහි පරික්‌ඛාරෙහි සරීරෙ පටිමුක්‌කෙහියෙව වස්‌සසතිකත්‌ථෙරො විය ඉරියාපථසම්‌පන්‌නො බුද්‌ධාචරියකො බුද්‌ධුපජ්‌ඣායකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං වන්‌දමානොයෙව තිට්‌ඨති.

    Evaṃ vuttehi aṭṭhahi parikkhārehi sarīre paṭimukkehiyeva vassasatikatthero viya iriyāpathasampanno buddhācariyako buddhupajjhāyako sammāsambuddhaṃ vandamānoyeva tiṭṭhati.

    සරණගමනූපසම්‌පදාති ‘‘බුද්‌ධං සරණං ගච්‌ඡාමී’’තිආදිනා නයෙන තික්‌ඛත්‌තුං වාචං භින්‌දිත්‌වා වුත්‌තෙහි තීහි සරණගමනෙහි අනුඤ්‌ඤාතඋපසම්‌පදා. ඔවාදූපසම්‌පදාති ඔවාදප්‌පටිග්‌ගහණඋපසම්‌පදා. සා ච ‘‘තස්‌මාතිහ තෙ, කස්‌සප, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං ‘තිබ්‌බං මෙ හිරොත්‌තප්‌පං, පච්‌චුපට්‌ඨිතං භවිස්‌සති ථෙරෙසු නවෙසු මජ්‌ඣිමෙසූ’ති. එවඤ්‌හි තෙ, කස්‌සප, සික්‌ඛිතබ්‌බං. තස්‌මාතිහ තෙ, කස්‌සප, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං ‘යං කිඤ්‌චි ධම්‌මං සුණිස්‌සාමි කුසලූපසංහිතං, සබ්‌බං තං අට්‌ඨිං කත්‌වා මනසි කරිත්‌වා සබ්‌බචෙතසා සමන්‌නාහරිත්‌වා ඔහිතසොතො ධම්‌මං සුණිස්‌සාමී’ති, එවඤ්‌හි තෙ, කස්‌සප, සික්‌ඛිතබ්‌බං. තස්‌මාතිහ තෙ, කස්‌සප, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං ‘සාතසහගතා ච මෙ කායගතාසති න විජහිස්‌සතී’ති, එවඤ්‌හි තෙ, කස්‌සප, සික්‌ඛිතබ්‌බ’’න්‌ති (සං. නි. 2.154) ඉමිනා ඔවාදප්‌පටිග්‌ගහණෙන මහාකස්‌සපත්‌ථෙරස්‌ස අනුඤ්‌ඤාතඋපසම්‌පදා.

    Saraṇagamanūpasampadāti ‘‘buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmī’’tiādinā nayena tikkhattuṃ vācaṃ bhinditvā vuttehi tīhi saraṇagamanehi anuññātaupasampadā. Ovādūpasampadāti ovādappaṭiggahaṇaupasampadā. Sā ca ‘‘tasmātiha te, kassapa, evaṃ sikkhitabbaṃ ‘tibbaṃ me hirottappaṃ, paccupaṭṭhitaṃ bhavissati theresu navesu majjhimesū’ti. Evañhi te, kassapa, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, kassapa, evaṃ sikkhitabbaṃ ‘yaṃ kiñci dhammaṃ suṇissāmi kusalūpasaṃhitaṃ, sabbaṃ taṃ aṭṭhiṃ katvā manasi karitvā sabbacetasā samannāharitvā ohitasoto dhammaṃ suṇissāmī’ti, evañhi te, kassapa, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, kassapa, evaṃ sikkhitabbaṃ ‘sātasahagatā ca me kāyagatāsati na vijahissatī’ti, evañhi te, kassapa, sikkhitabba’’nti (saṃ. ni. 2.154) iminā ovādappaṭiggahaṇena mahākassapattherassa anuññātaupasampadā.

    පඤ්‌හබ්‍යාකරණූපසම්‌පදා නාම සොපාකස්‌ස අනුඤ්‌ඤාතඋපසම්‌පදා. භගවා කිර පුබ්‌බාරාමෙ අනුචඞ්‌කමන්‌තං සොපාකසාමණෙරං ‘‘උද්‌ධුමාතකසඤ්‌ඤාති වා, සොපාක, රූපසඤ්‌ඤාති වා ඉමෙ ධම්‌මා නානත්‌ථා නානාබ්‍යඤ්‌ජනා, උදාහු එකත්‌ථා බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නාන’’න්‌ති දස අසුභනිස්‌සිතෙ පඤ්‌හෙ පුච්‌ඡි. සො බ්‍යාකාසි. භගවා තස්‌ස සාධුකාරං දත්‌වා ‘‘කතිවස්‌සොසි, ත්‌වං සොපාකා’’ති පුච්‌ඡි. සත්‌තවස්‌සොහං භගවාති. සොපාක, ත්‌වං මම සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණෙන සද්‌ධිං සංසන්‌දිත්‌වා පඤ්‌හෙ බ්‍යාකාසීති ආරද්‌ධචිත්‌තො උපසම්‌පදං අනුජානි. අයං පඤ්‌හබ්‍යාකරණූපසම්‌පදා.

    Pañhabyākaraṇūpasampadā nāma sopākassa anuññātaupasampadā. Bhagavā kira pubbārāme anucaṅkamantaṃ sopākasāmaṇeraṃ ‘‘uddhumātakasaññāti vā, sopāka, rūpasaññāti vā ime dhammā nānatthā nānābyañjanā, udāhu ekatthā byañjanameva nāna’’nti dasa asubhanissite pañhe pucchi. So byākāsi. Bhagavā tassa sādhukāraṃ datvā ‘‘kativassosi, tvaṃ sopākā’’ti pucchi. Sattavassohaṃ bhagavāti. Sopāka, tvaṃ mama sabbaññutaññāṇena saddhiṃ saṃsanditvā pañhe byākāsīti āraddhacitto upasampadaṃ anujāni. Ayaṃ pañhabyākaraṇūpasampadā.

    ඤත්‌තිචතුත්‌ථඋපසම්‌පදා නාම භික්‌ඛූනං එතරහි උපසම්‌පදා. ගරුධම්‌මූපසම්‌පදාති ගරුධම්‌මප්‌පටිග්‌ගහණෙන උපසම්‌පදා. සා ච මහාපජාපතියා අට්‌ඨගරුධම්‌මප්‌පටිග්‌ගහණෙන අනුඤ්‌ඤාතා . උභතොසඞ්‌ඝෙ උපසම්‌පදා නාම භික්‌ඛුනියා භික්‌ඛුනිසඞ්‌ඝතො ඤත්‌තිචතුත්‌ථෙන, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝතො ඤත්‌තිචතුත්‌ථෙනාති ඉමෙහි ද්‌වීහි කම්‌මෙහි අනුඤ්‌ඤාතා අට්‌ඨවාචිකූපසම්‌පදා. දූතෙන උපසම්‌පදා නාම අඩ්‌ඪකාසියා ගණිකාය අනුඤ්‌ඤාතා උපසම්‌පදා.

    Ñatticatutthaupasampadā nāma bhikkhūnaṃ etarahi upasampadā. Garudhammūpasampadāti garudhammappaṭiggahaṇena upasampadā. Sā ca mahāpajāpatiyā aṭṭhagarudhammappaṭiggahaṇena anuññātā . Ubhatosaṅghe upasampadā nāma bhikkhuniyā bhikkhunisaṅghato ñatticatutthena, bhikkhusaṅghato ñatticatutthenāti imehi dvīhi kammehi anuññātā aṭṭhavācikūpasampadā. Dūtena upasampadā nāma aḍḍhakāsiyā gaṇikāya anuññātā upasampadā.

    ඤත්‌තිකම්‌මං නව ඨානානි ගච්‌ඡතීති කතමානි නව ඨානානි ගච්‌ඡති? ඔසාරණං, නිස්‌සාරණං, උපොසථො, පවාරණා, සම්‌මුති, දානං, පටිග්‌ගහං, පච්‌චුක්‌කඩ්‌ඪනං, කම්‌මලක්‌ඛණඤ්‌ඤෙව නවමන්‌ති එවං වුත්‌තානි නව ඨානානි ගච්‌ඡති. තත්‌ථ ‘‘සුණාතු මෙ, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො, ඉත්‌ථන්‌නාමො ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස ආයස්‌මතො උපසම්‌පදාපෙක්‌ඛො, අනුසිට්‌ඨො සො මයා, යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, ඉත්‌ථන්‌නාමො ආගච්‌ඡෙය්‍ය, ආගච්‌ඡාහීති වත්‌තබ්‌බො’’ති (මහාව. 126) එවං උපසම්‌පදාපෙක්‌ඛස්‌ස ඔසාරණා ඔසාරණා නාම.

    Ñattikammaṃnava ṭhānāni gacchatīti katamāni nava ṭhānāni gacchati? Osāraṇaṃ, nissāraṇaṃ, uposatho, pavāraṇā, sammuti, dānaṃ, paṭiggahaṃ, paccukkaḍḍhanaṃ, kammalakkhaṇaññeva navamanti evaṃ vuttāni nava ṭhānāni gacchati. Tattha ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, itthannāmo itthannāmassa āyasmato upasampadāpekkho, anusiṭṭho so mayā, yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo āgaccheyya, āgacchāhīti vattabbo’’ti (mahāva. 126) evaṃ upasampadāpekkhassa osāraṇā osāraṇā nāma.

    ‘‘සුණන්‌තු මෙ, ආයස්‌මන්‌තා, අයං ඉත්‌ථන්‌නාමො භික්‌ඛු ධම්‌මකථිකො, ඉමස්‌ස නෙව සුත්‌තං ආගච්‌ඡති, නො සුත්‌තවිභඞ්‌ගො, සො අත්‌ථං අසල්‌ලක්‌ඛෙත්‌වා බ්‍යඤ්‌ජනච්‌ඡායාය අත්‌ථං පටිබාහති. යදායස්‌මන්‌තානං පත්‌තකල්‌ලං, ඉත්‌ථන්‌නාමං භික්‌ඛුං වුට්‌ඨාපෙත්‌වා අවසෙසා ඉමං අධිකරණං වූපසමෙය්‍යාමා’’ති එවං උබ්‌බාහිකවිනිච්‌ඡයෙ ධම්‌මකථිකස්‌ස භික්‌ඛුනො නිස්‌සාරණා නිස්‌සාරණා නාම.

    ‘‘Suṇantu me, āyasmantā, ayaṃ itthannāmo bhikkhu dhammakathiko, imassa neva suttaṃ āgacchati, no suttavibhaṅgo, so atthaṃ asallakkhetvā byañjanacchāyāya atthaṃ paṭibāhati. Yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, itthannāmaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpetvā avasesā imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasameyyāmā’’ti evaṃ ubbāhikavinicchaye dhammakathikassa bhikkhuno nissāraṇā nissāraṇā nāma.

    ‘‘සුණාතු මෙ, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො, අජ්‌ජුපොසථො පන්‌නරසො. යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, සඞ්‌ඝො උපොසථං කරෙය්‍යා’’ති එවං උපොසථකම්‌මවසෙන ඨපිතා ඤත්‌ති උපොසථො නාම.

    ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, ajjuposatho pannaraso. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho uposathaṃ kareyyā’’ti evaṃ uposathakammavasena ṭhapitā ñatti uposatho nāma.

    ‘‘සුණාතු මෙ, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො, අජ්‌ජ පවාරණා පන්‌නරසී. යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, සඞ්‌ඝො පවාරෙය්‍යා’’ති එවං පවාරණාකම්‌මවසෙන ඨපිතා ඤත්‌ති පවාරණා නාම.

    ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, ajja pavāraṇā pannarasī. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho pavāreyyā’’ti evaṃ pavāraṇākammavasena ṭhapitā ñatti pavāraṇā nāma.

    ‘‘සුණාතු මෙ, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො, ඉත්‌ථන්‌නාමො ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස ආයස්‌මතො උපසම්‌පදාපෙක්‌ඛො. යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, අහං ඉත්‌ථන්‌නාමං අනුසාසෙය්‍ය’’න්‌ති, ‘‘යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, ඉත්‌ථන්‌නාමො ඉත්‌ථන්‌නාමං අනුසාසෙය්‍යා’’ති, ‘‘යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, අහං ඉත්‌ථන්‌නාමං අන්‌තරායිකෙ ධම්‌මෙ පුච්‌ඡෙය්‍ය’’න්‌ති, ‘‘යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, ඉත්‌ථන්‌නාමො ඉත්‌ථන්‌නාමං අන්‌තරායිකෙ ධම්‌මෙ පුච්‌ඡෙය්‍යා’’ති, ‘‘යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, අහං ඉත්‌ථන්‌නාමං විනයං පුච්‌ඡෙය්‍ය’’න්‌ති, ‘‘යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, ඉත්‌ථන්‌නාමො ඉත්‌ථන්‌නාමං විනයං පුච්‌ඡෙය්‍යා’’ති, ‘‘යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, අහං ඉත්‌ථන්‌නාමෙන විනයං පුට්‌ඨො විස්‌සජ්‌ජෙය්‍ය’’න්‌ති, ‘‘යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, ඉත්‌ථන්‌නාමො ඉත්‌ථන්‌නාමෙන විනයං පුට්‌ඨො විස්‌සජ්‌ජෙය්‍යා’’ති එවං අත්‌තානං වා පරං වා සම්‌මන්‌නිතුං ඨපිතා ඤත්‌ති සම්‌මුති නාම.

    ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, itthannāmo itthannāmassa āyasmato upasampadāpekkho. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmaṃ anusāseyya’’nti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmaṃ anusāseyyā’’ti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmaṃ antarāyike dhamme puccheyya’’nti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmaṃ antarāyike dhamme puccheyyā’’ti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmaṃ vinayaṃ puccheyya’’nti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmaṃ vinayaṃ puccheyyā’’ti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmena vinayaṃ puṭṭho vissajjeyya’’nti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmena vinayaṃ puṭṭho vissajjeyyā’’ti evaṃ attānaṃ vā paraṃ vā sammannituṃ ṭhapitā ñatti sammuti nāma.

    ‘‘සුණාතු මෙ, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො, ඉදං චීවරං ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස භික්‌ඛුනො නිස්‌සග්‌ගියං සඞ්‌ඝස්‌ස නිස්‌සට්‌ඨං. යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, සඞ්‌ඝො ඉමං චීවරං ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස භික්‌ඛුනො දදෙය්‍යා’’ති, ‘‘යදායස්‌මන්‌තානං පත්‌තකල්‌ලං, ආයස්‌මන්‌තා ඉමං චීවරං ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස භික්‌ඛුනො දදෙය්‍යු’’න්‌ති එවං නිස්‌සට්‌ඨචීවරපත්‌තාදීනං දානං දානං නාම.

    ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, idaṃ cīvaraṃ itthannāmassa bhikkhuno nissaggiyaṃ saṅghassa nissaṭṭhaṃ. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa bhikkhuno dadeyyā’’ti, ‘‘yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, āyasmantā imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa bhikkhuno dadeyyu’’nti evaṃ nissaṭṭhacīvarapattādīnaṃ dānaṃ dānaṃ nāma.

    ‘‘සුණාතු මෙ, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො, අයං ඉත්‌ථන්‌නාමො භික්‌ඛු ආපත්‌තිං සරති විවරති උත්‌තානිං කරොති දෙසෙති. යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, අහං ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස භික්‌ඛුනො ආපත්‌තිං පටිග්‌ගණ්‌හෙය්‍ය’’න්‌ති, ‘‘යදායස්‌මන්‌තානං පත්‌තකල්‌ලං, අහං ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස භික්‌ඛුනො ආපතිං පටිග්‌ගණ්‌හෙය්‍ය’’න්‌ති, තෙන වත්‌තබ්‌බො ‘‘පස්‌සසී’’ති? ආම පස්‌සාමීති. ‘‘ආයතිං සංවරෙය්‍යාසී’’ති එවං ආපත්‌තිප්‌පටිග්‌ගහො පටිග්‌ගහො නාම.

    ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, ayaṃ itthannāmo bhikkhu āpattiṃ sarati vivarati uttāniṃ karoti deseti. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmassa bhikkhuno āpattiṃ paṭiggaṇheyya’’nti, ‘‘yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmassa bhikkhuno āpatiṃ paṭiggaṇheyya’’nti, tena vattabbo ‘‘passasī’’ti? Āma passāmīti. ‘‘Āyatiṃ saṃvareyyāsī’’ti evaṃ āpattippaṭiggaho paṭiggaho nāma.

    ‘‘සුණන්‌තු මෙ, ආයස්‌මන්‌තා ආවාසිකා, යදායස්‌මන්‌තානං පත්‌තකල්‌ලං, ඉදානි උපොසථං කරෙය්‍යාම, පාතිමොක්‌ඛං උද්‌දිසෙය්‍යාම, ආගමෙ කාලෙ පවාරෙය්‍යාමා’’ති, තෙ චෙ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛූ භණ්‌ඩනකාරකා කලහකාරකා සඞ්‌ඝෙ අධිකරණකාරකා තං කාලං අනුවසෙය්‍යුං, ආවාසිකෙන භික්‌ඛුනා බ්‍යත්‌තෙන පටිබලෙන ආවාසිකා භික්‌ඛූ ඤාපෙතබ්‌බා ‘‘සුණන්‌තු මෙ, ආයස්‌මන්‌තා ආවාසිකා, යදායස්‌මන්‌තානං පත්‌තකල්‌ලං, ඉදානි උපොසථං කරෙය්‍යාම, පාතිමොක්‌ඛං උද්‌දිසෙය්‍යාම, ආගමෙ ජුණ්‌හෙ පවාරෙය්‍යාමා’’ති එවං කතා පවාරණා පච්‌චුක්‌කඩ්‌ඪනා නාම.

    ‘‘Suṇantu me, āyasmantā āvāsikā, yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, idāni uposathaṃ kareyyāma, pātimokkhaṃ uddiseyyāma, āgame kāle pavāreyyāmā’’ti, te ce, bhikkhave, bhikkhū bhaṇḍanakārakā kalahakārakā saṅghe adhikaraṇakārakā taṃ kālaṃ anuvaseyyuṃ, āvāsikena bhikkhunā byattena paṭibalena āvāsikā bhikkhū ñāpetabbā ‘‘suṇantu me, āyasmantā āvāsikā, yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, idāni uposathaṃ kareyyāma, pātimokkhaṃ uddiseyyāma, āgame juṇhe pavāreyyāmā’’ti evaṃ katā pavāraṇā paccukkaḍḍhanā nāma.

    සබ්‌බෙහෙව එකජ්‌ඣං සන්‌නිපතිතබ්‌බං, සන්‌නිපතිත්‌වා බ්‍යත්‌තෙන භික්‌ඛුනා පටිබලෙන සඞ්‌ඝො ඤාපෙතබ්‌බො ‘‘සුණාතු මෙ, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො, අම්‌හාකං භණ්‌ඩනජාතානං කලහජාතානං විවාදාපන්‌නානං විහරතං බහු අස්‌සාමණකං අජ්‌ඣාචිණ්‌ණං භාසිතපරික්‌කන්‌තං. සචෙ මයං ඉමාහි ආපත්‌තීහි අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං කාරෙස්‌සාම, සියාපි තං අධිකරණං කක්‌ඛළත්‌තාය වාළත්‌තාය භෙදාය සංවත්‌තෙය්‍ය. යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, සඞ්‌ඝො ඉමං අධිකරණං තිණවත්‌ථාරකෙන වූපසමෙය්‍ය ඨපෙත්‌වා ථුල්‌ලවජ්‌ජං, ඨපෙත්‌වා ගිහිපටිසංයුත්‌ත’’න්‌ති එවං තිණවත්‌ථාරකසමථෙ කතා සබ්‌බපඨමා සබ්‌බසඞ්‌ගාහිකඤත්‌ති කම්‌මලක්‌ඛණං නාම.

    Sabbeheva ekajjhaṃ sannipatitabbaṃ, sannipatitvā byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, amhākaṃ bhaṇḍanajātānaṃ kalahajātānaṃ vivādāpannānaṃ viharataṃ bahu assāmaṇakaṃ ajjhāciṇṇaṃ bhāsitaparikkantaṃ. Sace mayaṃ imāhi āpattīhi aññamaññaṃ kāressāma, siyāpi taṃ adhikaraṇaṃ kakkhaḷattāya vāḷattāya bhedāya saṃvatteyya. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho imaṃ adhikaraṇaṃ tiṇavatthārakena vūpasameyya ṭhapetvā thullavajjaṃ, ṭhapetvā gihipaṭisaṃyutta’’nti evaṃ tiṇavatthārakasamathe katā sabbapaṭhamā sabbasaṅgāhikañatti kammalakkhaṇaṃ nāma.

    ඤත්‌තිදුතියං කම්‌මං සත්‌ත ඨානානි ගච්‌ඡතීති කතමානි සත්‌ත ඨානානි ගච්‌ඡති? ඔසාරණං , නිස්‌සාරණං, සම්‌මුති, දානං, උද්‌ධරණං, දෙසනං, කම්‌මලක්‌ඛණඤ්‌ඤෙව සත්‌තමන්‌ති එවං වුත්‌තානි සත්‌ත ඨානානි ගච්‌ඡති. තත්‌ථ වඩ්‌ඪස්‌ස ලිච්‌ඡවිනො පත්‌තනික්‌කුජ්‌ජනවසෙන ඛන්‌ධකෙ වුත්‌තා නිස්‌සාරණා, තස්‌සෙව පතඋක්‌කුජ්‌ජනවසෙන වුත්‌තා ඔසාරණා ච වෙදිතබ්‌බා. සීමාසම්‌මුති තිචීවරෙන අවිප්‌පවාසසම්‌මුති සන්‌ථතසම්‌මුති භත්‌තුද්‌දෙසකසෙනාසනග්‌ගාහාපකභණ්‌ඩාගාරික- චීවරප්‌පටිග්‌ගාහක-චීවරභාජක-යාගුභාජක-ඵලභාජක-ඛජ්‌ජභාජක-අප්‌පමත්‌තකවිස්‌සජ්‌ජක- සාටියග්‌ගාහාපක-පත්‌තග්‌ගාහාපක-ආරාමිකපෙසක-සාමණෙරපෙසකසම්‌මුතීති එතාසං සම්‌මුතීනං වසෙන සම්‌මුති වෙදිතබ්‌බා. කඨිනචීවරදානමතකචීවරදානවසෙන දානං වෙදිතබ්‌බං. කඨිනුද්‌ධාරණවසෙන උද්‌ධාරො වෙදිතබ්‌බො. කුටිවත්‌ථුවිහාරවත්‌ථුදෙසනාවසෙන දෙසනා වෙදිතබ්‌බා. යා පන තිණවත්‌ථාරකසමථෙ සබ්‌බසඞ්‌ගාහිකඤත්‌තිඤ්‌ච එකෙකස්‌මිං පක්‌ඛෙ එකෙකං ඤත්‌තිඤ්‌චාති තිස්‌සොපි ඤත්‌තියො ඨපෙත්‌වා පුන එකස්‌මිං පක්‌ඛෙ එකා, එකස්‌මිං පක්‌ඛෙ එකාති ද්‌වෙපි ඤත්‌තිදුතියකම්‌මවාචා වුත්‌තා. තාසං වසෙන කම්‌මලක්‌ඛණං වෙදිතබ්‌බං.

    Ñattidutiyaṃkammaṃ satta ṭhānāni gacchatīti katamāni satta ṭhānāni gacchati? Osāraṇaṃ , nissāraṇaṃ, sammuti, dānaṃ, uddharaṇaṃ, desanaṃ, kammalakkhaṇaññeva sattamanti evaṃ vuttāni satta ṭhānāni gacchati. Tattha vaḍḍhassa licchavino pattanikkujjanavasena khandhake vuttā nissāraṇā, tasseva pataukkujjanavasena vuttā osāraṇā ca veditabbā. Sīmāsammuti ticīvarena avippavāsasammuti santhatasammuti bhattuddesakasenāsanaggāhāpakabhaṇḍāgārika- cīvarappaṭiggāhaka-cīvarabhājaka-yāgubhājaka-phalabhājaka-khajjabhājaka-appamattakavissajjaka- sāṭiyaggāhāpaka-pattaggāhāpaka-ārāmikapesaka-sāmaṇerapesakasammutīti etāsaṃ sammutīnaṃ vasena sammuti veditabbā. Kaṭhinacīvaradānamatakacīvaradānavasena dānaṃ veditabbaṃ. Kaṭhinuddhāraṇavasena uddhāro veditabbo. Kuṭivatthuvihāravatthudesanāvasena desanā veditabbā. Yā pana tiṇavatthārakasamathe sabbasaṅgāhikañattiñca ekekasmiṃ pakkhe ekekaṃ ñattiñcāti tissopi ñattiyo ṭhapetvā puna ekasmiṃ pakkhe ekā, ekasmiṃ pakkhe ekāti dvepi ñattidutiyakammavācā vuttā. Tāsaṃ vasena kammalakkhaṇaṃ veditabbaṃ.

    ඤත්‌තිචතුත්‌ථකම්‌මං සත්‌ත ඨානානි ගච්‌ඡතීති කතමානි සත්‌ත ඨානානි ගච්‌ඡති? ඔසාරණං, නිස්‌සාරණං, සම්‌මුති, දානං, නිග්‌ගහං, සමනුභාසනං, කම්‌මලක්‌ඛණඤ්‌ඤෙව සත්‌තමන්‌ති එවං වුත්‌තානි සත්‌ත ඨානානි ගච්‌ඡති. තත්‌ථ තජ්‌ජනීයකම්‌මාදීනං සත්‌තන්‌නං කම්‌මානං වසෙන නිස්‌සාරණා, තෙසංයෙව ච කම්‌මානං පටිප්‌පස්‌සම්‌භනවසෙන ඔසාරණා වෙදිතබ්‌බා. භික්‌ඛුනොවාදකසම්‌මුතිවසෙන සම්‌මුති වෙදිතබ්‌බා. පරිවාසදානමානත්‌තදානවසෙන දානං වෙදිතබ්‌බං. මූලායපටිකස්‌සනකම්‌මවසෙන නිග්‌ගහො වෙදිතබ්‌බො. උක්‌ඛිත්‌තානුවත්‌තකා, අට්‌ඨ යාවතතියකා, අරිට්‌ඨො, චණ්‌ඩකාළී ච ඉමෙතෙ යාවතතියකාති ඉමාසං එකාදසන්‌නං සමනුභාසනානං වසෙන සමනුභාසනා වෙදිතබ්‌බා. උපසම්‌පදකම්‌මඅබ්‌භානකම්‌මවසෙන කම්‌මලක්‌ඛණං වෙදිතබ්‌බං.

    Ñatticatutthakammaṃ satta ṭhānāni gacchatīti katamāni satta ṭhānāni gacchati? Osāraṇaṃ, nissāraṇaṃ, sammuti, dānaṃ, niggahaṃ, samanubhāsanaṃ, kammalakkhaṇaññeva sattamanti evaṃ vuttāni satta ṭhānāni gacchati. Tattha tajjanīyakammādīnaṃ sattannaṃ kammānaṃ vasena nissāraṇā, tesaṃyeva ca kammānaṃ paṭippassambhanavasena osāraṇā veditabbā. Bhikkhunovādakasammutivasena sammuti veditabbā. Parivāsadānamānattadānavasena dānaṃ veditabbaṃ. Mūlāyapaṭikassanakammavasena niggaho veditabbo. Ukkhittānuvattakā, aṭṭha yāvatatiyakā, ariṭṭho, caṇḍakāḷī ca imete yāvatatiyakāti imāsaṃ ekādasannaṃ samanubhāsanānaṃ vasena samanubhāsanā veditabbā. Upasampadakammaabbhānakammavasena kammalakkhaṇaṃ veditabbaṃ.

    ධම්‌මසම්‌මුඛතාතිආදීසු යෙන ධම්‌මෙන, යෙන විනයෙන, යෙන සත්‌ථුසාසනෙන සඞ්‌ඝො කම්‌මං කරොති, අයං ධම්‌මසම්‌මුඛතා, විනයසම්‌මුඛතා, සත්‌ථුසාසනසම්‌මුඛතා. තත්‌ථ ධම්‌මොති භූතවත්‌ථු. විනයොති චොදනා චෙව සාරණා ච. සත්‌ථුසාසනං නාම ඤත්‌තිසම්‌පදා චෙව අනුසාවනසම්‌පදා ච. යාවතිකා භික්‌ඛූ කම්‌මප්‌පත්‌තා, තෙ ආගතා හොන්‌ති, ඡන්‌දාරහානං ඡන්‌දො ආහටො හොති, සම්‌මුඛීභූතා නප්‌පටික්‌කොසන්‌ති, අයං සඞ්‌ඝසම්‌මුඛතා. යස්‌ස සඞ්‌ඝො කම්‌මං කරොති, තස්‌ස සම්‌මුඛීභාවො පුග්‌ගලසම්‌මුඛතා. සෙසමෙත්‌ථ වුත්‌තනයත්‌තා උත්‌තානත්‌ථමෙව.

    Dhammasammukhatātiādīsu yena dhammena, yena vinayena, yena satthusāsanena saṅgho kammaṃ karoti, ayaṃ dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, satthusāsanasammukhatā. Tattha dhammoti bhūtavatthu. Vinayoti codanā ceva sāraṇā ca. Satthusāsanaṃ nāma ñattisampadā ceva anusāvanasampadā ca. Yāvatikā bhikkhū kammappattā, te āgatā honti, chandārahānaṃ chando āhaṭo hoti, sammukhībhūtā nappaṭikkosanti, ayaṃ saṅghasammukhatā. Yassa saṅgho kammaṃ karoti, tassa sammukhībhāvo puggalasammukhatā. Sesamettha vuttanayattā uttānatthameva.

    ඉති මනොරථපූරණියා අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය-අට්‌ඨකථාය

    Iti manorathapūraṇiyā aṅguttaranikāya-aṭṭhakathāya

    දුකනිපාතවණ්‌ණනාය අනුත්‌තානත්‌ථදීපනා සමත්‌තා.

    Dukanipātavaṇṇanāya anuttānatthadīpanā samattā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 3. විනයපෙය්‍යාලං • 3. Vinayapeyyālaṃ

    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 3. විනයපෙය්‍යාලං • 3. Vinayapeyyālaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact