| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi |
15. විඤ්‌ඤාණනානත්‌ථපඤ්‌හො
15. Viññāṇanānatthapañho
15. රාජා ආහ ‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, ‘විඤ්‌ඤාණ’න්‌ති වා ‘පඤ්‌ඤා’ති වා ‘භූතස්‌මිං ජීවො’ති වා ඉමෙ ධම්‌මා නානත්‌ථා චෙව නානාබ්‍යඤ්‌ජනා ච, උදාහු එකත්‌ථා බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නාන’’න්‌ති ? ‘‘විජානනලක්‌ඛණං, මහාරාජ, විඤ්‌ඤාණං, පජානනලක්‌ඛණා පඤ්‌ඤා, භූතස්‌මිං ජීවො නුපලබ්‌භතී’’ති. ‘‘යදි ජීවො නුපලබ්‌භති, අථ කො චරහි චක්‌ඛුනා රූපං පස්‌සති, සොතෙන සද්‌දං සුණාති, ඝානෙන ගන්‌ධං ඝායති, ජිව්‌හාය රසං සායති, කායෙන ඵොට්‌ඨබ්‌බං ඵුසති, මනසා ධම්‌මං විජානාතී’’ති? ථෙරො ආහ ‘‘යදි ජීවො චක්‌ඛුනා රූපං පස්‌සති…පෙ.… මනසා ධම්‌මං විජානාති, සො ජීවො චක්‌ඛුද්‌වාරෙසු උප්‌පාටිතෙසු මහන්‌තෙන ආකාසෙන බහිමුඛො සුට්‌ඨුතරං රූපං පස්‌සෙය්‍ය, සොතෙසු උප්‌පාටිතෙසු, ඝානෙ උප්‌පාටිතෙ, ජිව්‌හාය උප්‌පාටිතාය, කායෙ උප්‌පාටිතෙ මහන්‌තෙන ආකාසෙන සුට්‌ඨුතරං සද්‌දං සුණෙය්‍ය, ගන්‌ධං ඝායෙය්‍ය, රසං සායෙය්‍ය, ඵොට්‌ඨබ්‌බං ඵුසෙය්‍යා’’ති? ‘‘න හි , භන්‌තෙ’’ති. ‘‘තෙන හි, මහාරාජ, භූතස්‌මිං ජීවො නුපලබ්‌භතී’’ති.
15. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, ‘viññāṇa’nti vā ‘paññā’ti vā ‘bhūtasmiṃ jīvo’ti vā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā byañjanameva nāna’’nti ? ‘‘Vijānanalakkhaṇaṃ, mahārāja, viññāṇaṃ, pajānanalakkhaṇā paññā, bhūtasmiṃ jīvo nupalabbhatī’’ti. ‘‘Yadi jīvo nupalabbhati, atha ko carahi cakkhunā rūpaṃ passati, sotena saddaṃ suṇāti, ghānena gandhaṃ ghāyati, jivhāya rasaṃ sāyati, kāyena phoṭṭhabbaṃ phusati, manasā dhammaṃ vijānātī’’ti? Thero āha ‘‘yadi jīvo cakkhunā rūpaṃ passati…pe… manasā dhammaṃ vijānāti, so jīvo cakkhudvāresu uppāṭitesu mahantena ākāsena bahimukho suṭṭhutaraṃ rūpaṃ passeyya, sotesu uppāṭitesu, ghāne uppāṭite, jivhāya uppāṭitāya, kāye uppāṭite mahantena ākāsena suṭṭhutaraṃ saddaṃ suṇeyya, gandhaṃ ghāyeyya, rasaṃ sāyeyya, phoṭṭhabbaṃ phuseyyā’’ti? ‘‘Na hi , bhante’’ti. ‘‘Tena hi, mahārāja, bhūtasmiṃ jīvo nupalabbhatī’’ti.
‘‘කල්‌ලොසි, භන්‌තෙ නාගසෙනා’’ති.
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
විඤ්‌ඤාණනානත්‌ථපඤ්‌හො පන්‌නරසමො.
Viññāṇanānatthapañho pannarasamo.
