| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਪਾਲ਼ਿ • Milindapañhapāḷi |
੧੫. વਿਞ੍ਞਾਣਨਾਨਤ੍ਥਪਞ੍ਹੋ
15. Viññāṇanānatthapañho
੧੫. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ‘વਿਞ੍ਞਾਣ’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘ਪਞ੍ਞਾ’ਤਿ વਾ ‘ਭੂਤਸ੍ਮਿਂ ਜੀવੋ’ਤਿ વਾ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਨਤ੍ਥਾ ਚੇવ ਨਾਨਾਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਚ, ਉਦਾਹੁ ਏਕਤ੍ਥਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇવ ਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ? ‘‘વਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਮਹਾਰਾਜ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾ, ਭੂਤਸ੍ਮਿਂ ਜੀવੋ ਨੁਪਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਯਦਿ ਜੀવੋ ਨੁਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਅਥ ਕੋ ਚਰਹਿ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਘਾਨੇਨ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਤਿ, ਜਿવ੍ਹਾਯ ਰਸਂ ਸਾਯਤਿ, ਕਾਯੇਨ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸਤਿ, ਮਨਸਾ ਧਮ੍ਮਂ વਿਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ? ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਯਦਿ ਜੀવੋ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਮਨਸਾ ਧਮ੍ਮਂ વਿਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਜੀવੋ ਚਕ੍ਖੁਦ੍વਾਰੇਸੁ ਉਪ੍ਪਾਟਿਤੇਸੁ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਆਕਾਸੇਨ ਬਹਿਮੁਖੋ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਸੋਤੇਸੁ ਉਪ੍ਪਾਟਿਤੇਸੁ, ਘਾਨੇ ਉਪ੍ਪਾਟਿਤੇ, ਜਿવ੍ਹਾਯ ਉਪ੍ਪਾਟਿਤਾਯ, ਕਾਯੇ ਉਪ੍ਪਾਟਿਤੇ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਆਕਾਸੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣੇਯ੍ਯ, ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯੇਯ੍ਯ, ਰਸਂ ਸਾਯੇਯ੍ਯ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ , ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭੂਤਸ੍ਮਿਂ ਜੀવੋ ਨੁਪਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ।
15. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, ‘viññāṇa’nti vā ‘paññā’ti vā ‘bhūtasmiṃ jīvo’ti vā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā byañjanameva nāna’’nti ? ‘‘Vijānanalakkhaṇaṃ, mahārāja, viññāṇaṃ, pajānanalakkhaṇā paññā, bhūtasmiṃ jīvo nupalabbhatī’’ti. ‘‘Yadi jīvo nupalabbhati, atha ko carahi cakkhunā rūpaṃ passati, sotena saddaṃ suṇāti, ghānena gandhaṃ ghāyati, jivhāya rasaṃ sāyati, kāyena phoṭṭhabbaṃ phusati, manasā dhammaṃ vijānātī’’ti? Thero āha ‘‘yadi jīvo cakkhunā rūpaṃ passati…pe… manasā dhammaṃ vijānāti, so jīvo cakkhudvāresu uppāṭitesu mahantena ākāsena bahimukho suṭṭhutaraṃ rūpaṃ passeyya, sotesu uppāṭitesu, ghāne uppāṭite, jivhāya uppāṭitāya, kāye uppāṭite mahantena ākāsena suṭṭhutaraṃ saddaṃ suṇeyya, gandhaṃ ghāyeyya, rasaṃ sāyeyya, phoṭṭhabbaṃ phuseyyā’’ti? ‘‘Na hi , bhante’’ti. ‘‘Tena hi, mahārāja, bhūtasmiṃ jīvo nupalabbhatī’’ti.
‘‘ਕਲ੍ਲੋਸਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ।
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
વਿਞ੍ਞਾਣਨਾਨਤ੍ਥਪਞ੍ਹੋ ਪਨ੍ਨਰਸਮੋ।
Viññāṇanānatthapañho pannarasamo.
