| Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi |
൧൫. വിഞ്ഞാണനാനത്ഥപഞ്ഹോ
15. Viññāṇanānatthapañho
൧൫. രാജാ ആഹ ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, ‘വിഞ്ഞാണ’ന്തി വാ ‘പഞ്ഞാ’തി വാ ‘ഭൂതസ്മിം ജീവോ’തി വാ ഇമേ ധമ്മാ നാനത്ഥാ ചേവ നാനാബ്യഞ്ജനാ ച, ഉദാഹു ഏകത്ഥാ ബ്യഞ്ജനമേവ നാന’’ന്തി ? ‘‘വിജാനനലക്ഖണം, മഹാരാജ, വിഞ്ഞാണം, പജാനനലക്ഖണാ പഞ്ഞാ, ഭൂതസ്മിം ജീവോ നുപലബ്ഭതീ’’തി. ‘‘യദി ജീവോ നുപലബ്ഭതി, അഥ കോ ചരഹി ചക്ഖുനാ രൂപം പസ്സതി, സോതേന സദ്ദം സുണാതി, ഘാനേന ഗന്ധം ഘായതി, ജിവ്ഹായ രസം സായതി, കായേന ഫോട്ഠബ്ബം ഫുസതി, മനസാ ധമ്മം വിജാനാതീ’’തി? ഥേരോ ആഹ ‘‘യദി ജീവോ ചക്ഖുനാ രൂപം പസ്സതി…പേ॰… മനസാ ധമ്മം വിജാനാതി, സോ ജീവോ ചക്ഖുദ്വാരേസു ഉപ്പാടിതേസു മഹന്തേന ആകാസേന ബഹിമുഖോ സുട്ഠുതരം രൂപം പസ്സേയ്യ, സോതേസു ഉപ്പാടിതേസു, ഘാനേ ഉപ്പാടിതേ, ജിവ്ഹായ ഉപ്പാടിതായ, കായേ ഉപ്പാടിതേ മഹന്തേന ആകാസേന സുട്ഠുതരം സദ്ദം സുണേയ്യ, ഗന്ധം ഘായേയ്യ, രസം സായേയ്യ, ഫോട്ഠബ്ബം ഫുസേയ്യാ’’തി? ‘‘ന ഹി , ഭന്തേ’’തി. ‘‘തേന ഹി, മഹാരാജ, ഭൂതസ്മിം ജീവോ നുപലബ്ഭതീ’’തി.
15. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, ‘viññāṇa’nti vā ‘paññā’ti vā ‘bhūtasmiṃ jīvo’ti vā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā byañjanameva nāna’’nti ? ‘‘Vijānanalakkhaṇaṃ, mahārāja, viññāṇaṃ, pajānanalakkhaṇā paññā, bhūtasmiṃ jīvo nupalabbhatī’’ti. ‘‘Yadi jīvo nupalabbhati, atha ko carahi cakkhunā rūpaṃ passati, sotena saddaṃ suṇāti, ghānena gandhaṃ ghāyati, jivhāya rasaṃ sāyati, kāyena phoṭṭhabbaṃ phusati, manasā dhammaṃ vijānātī’’ti? Thero āha ‘‘yadi jīvo cakkhunā rūpaṃ passati…pe… manasā dhammaṃ vijānāti, so jīvo cakkhudvāresu uppāṭitesu mahantena ākāsena bahimukho suṭṭhutaraṃ rūpaṃ passeyya, sotesu uppāṭitesu, ghāne uppāṭite, jivhāya uppāṭitāya, kāye uppāṭite mahantena ākāsena suṭṭhutaraṃ saddaṃ suṇeyya, gandhaṃ ghāyeyya, rasaṃ sāyeyya, phoṭṭhabbaṃ phuseyyā’’ti? ‘‘Na hi , bhante’’ti. ‘‘Tena hi, mahārāja, bhūtasmiṃ jīvo nupalabbhatī’’ti.
‘‘കല്ലോസി, ഭന്തേ നാഗസേനാ’’തി.
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
വിഞ്ഞാണനാനത്ഥപഞ്ഹോ പന്നരസമോ.
Viññāṇanānatthapañho pannarasamo.
