| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៩. វីណោបមសុត្តំ
9. Vīṇopamasuttaṃ
២៤៦. ‘‘យស្ស កស្សចិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា ចក្ខុវិញ្ញេយ្យេសុ រូបេសុ ឧប្បជ្ជេយ្យ ឆន្ទោ វា រាគោ វា ទោសោ វា មោហោ វា បដិឃំ វាបិ 1 ចេតសោ, តតោ ចិត្តំ និវារេយ្យ។ សភយោ ចេសោ មគ្គោ សប្បដិភយោ ច សកណ្ដកោ ច សគហនោ ច ឧម្មគ្គោ ច កុម្មគ្គោ ច ទុហិតិកោ ច។ អសប្បុរិសសេវិតោ ចេសោ មគ្គោ, ន ចេសោ មគ្គោ សប្បុរិសេហិ សេវិតោ។ ន ត្វំ ឯតំ អរហសីតិ។ តតោ ចិត្តំ និវារយេ ចក្ខុវិញ្ញេយ្យេហិ រូបេហិ…បេ.… យស្ស កស្សចិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា ជិវ្ហាវិញ្ញេយ្យេសុ រសេសុ…បេ.… មនោវិញ្ញេយ្យេសុ ធម្មេសុ ឧប្បជ្ជេយ្យ ឆន្ទោ វា រាគោ វា ទោសោ វា មោហោ វា បដិឃំ វាបិ ចេតសោ តតោ ចិត្តំ និវារេយ្យ។ សភយោ ចេសោ មគ្គោ សប្បដិភយោ ច សកណ្ដកោ ច សគហនោ ច ឧម្មគ្គោ ច កុម្មគ្គោ ច ទុហិតិកោ ច។ អសប្បុរិសសេវិតោ ចេសោ មគ្គោ, ន ចេសោ មគ្គោ សប្បុរិសេហិ សេវិតោ។ ន ត្វំ ឯតំ អរហសីតិ។ តតោ ចិត្តំ និវារយេ មនោវិញ្ញេយ្យេហិ ធម្មេហិ។
246. ‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā cakkhuviññeyyesu rūpesu uppajjeyya chando vā rāgo vā doso vā moho vā paṭighaṃ vāpi 2 cetaso, tato cittaṃ nivāreyya. Sabhayo ceso maggo sappaṭibhayo ca sakaṇṭako ca sagahano ca ummaggo ca kummaggo ca duhitiko ca. Asappurisasevito ceso maggo, na ceso maggo sappurisehi sevito. Na tvaṃ etaṃ arahasīti. Tato cittaṃ nivāraye cakkhuviññeyyehi rūpehi…pe… yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā jivhāviññeyyesu rasesu…pe… manoviññeyyesu dhammesu uppajjeyya chando vā rāgo vā doso vā moho vā paṭighaṃ vāpi cetaso tato cittaṃ nivāreyya. Sabhayo ceso maggo sappaṭibhayo ca sakaṇṭako ca sagahano ca ummaggo ca kummaggo ca duhitiko ca. Asappurisasevito ceso maggo, na ceso maggo sappurisehi sevito. Na tvaṃ etaṃ arahasīti. Tato cittaṃ nivāraye manoviññeyyehi dhammehi.
‘‘សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, កិដ្ឋំ សម្បន្នំ។ កិដ្ឋារក្ខោ 3 ច បមត្តោ, គោណោ ច កិដ្ឋាទោ អទុំ កិដ្ឋំ ឱតរិត្វា យាវទត្ថំ មទំ អាបជ្ជេយ្យ បមាទំ អាបជ្ជេយ្យ ; ឯវមេវ ខោ, ភិក្ខវេ, អស្សុតវា បុថុជ្ជនោ ឆសុ ផស្សាយតនេសុ អសំវុតការី បញ្ចសុ កាមគុណេសុ យាវទត្ថំ មទំ អាបជ្ជតិ បមាទំ អាបជ្ជតិ។
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, kiṭṭhaṃ sampannaṃ. Kiṭṭhārakkho 4 ca pamatto, goṇo ca kiṭṭhādo aduṃ kiṭṭhaṃ otaritvā yāvadatthaṃ madaṃ āpajjeyya pamādaṃ āpajjeyya ; evameva kho, bhikkhave, assutavā puthujjano chasu phassāyatanesu asaṃvutakārī pañcasu kāmaguṇesu yāvadatthaṃ madaṃ āpajjati pamādaṃ āpajjati.
‘‘សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, កិដ្ឋំ សម្បន្នំ កិដ្ឋារក្ខោ ច អប្បមត្តោ គោណោ ច កិដ្ឋាទោ អទុំ កិដ្ឋំ ឱតរេយ្យ។ តមេនំ កិដ្ឋារក្ខោ នាសាយំ សុគ្គហិតំ គណ្ហេយ្យ។ នាសាយំ សុគ្គហិតំ គហេត្វា ឧបរិឃដាយំ សុនិគ្គហិតំ និគ្គណ្ហេយ្យ។ ឧបរិឃដាយំ សុនិគ្គហិតំ និគ្គហេត្វា ទណ្ឌេន សុតាឡិតំ តាឡេយ្យ។ ទណ្ឌេន សុតាឡិតំ តាឡេត្វា ឱសជ្ជេយ្យ។ ទុតិយម្បិ ខោ, ភិក្ខវេ …បេ.… តតិយម្បិ ខោ, ភិក្ខវេ, គោណោ កិដ្ឋាទោ អទុំ កិដ្ឋំ ឱតរេយ្យ។ តមេនំ កិដ្ឋារក្ខោ នាសាយំ សុគ្គហិតំ គណ្ហេយ្យ។ នាសាយំ សុគ្គហិតំ គហេត្វា ឧបរិឃដាយំ សុនិគ្គហិតំ និគ្គណ្ហេយ្យ។ ឧបរិឃដាយំ សុនិគ្គហិតំ និគ្គហេត្វា ទណ្ឌេន សុតាឡិតំ តាឡេយ្យ។ ទណ្ឌេន សុតាឡិតំ តាឡេត្វា ឱសជ្ជេយ្យ។ ឯវញ្ហិ សោ, ភិក្ខវេ, គោណោ កិដ្ឋាទោ គាមគតោ វា អរញ្ញគតោ វា, ឋានពហុលោ វា អស្ស និសជ្ជពហុលោ វា ន តំ កិដ្ឋំ បុន ឱតរេយ្យ – តមេវ បុរិមំ ទណ្ឌសម្ផស្សំ សមនុស្សរន្តោ។ ឯវមេវ ខោ, ភិក្ខវេ, យតោ ខោ ភិក្ខុនោ ឆសុ ផស្សាយតនេសុ ចិត្តំ ឧទុជិតំ ហោតិ សុទុជិតំ, អជ្ឈត្តមេវ សន្តិដ្ឋតិ, សន្និសីទតិ, ឯកោទិ ហោតិ, សមាធិយតិ។
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, kiṭṭhaṃ sampannaṃ kiṭṭhārakkho ca appamatto goṇo ca kiṭṭhādo aduṃ kiṭṭhaṃ otareyya. Tamenaṃ kiṭṭhārakkho nāsāyaṃ suggahitaṃ gaṇheyya. Nāsāyaṃ suggahitaṃ gahetvā uparighaṭāyaṃ suniggahitaṃ niggaṇheyya. Uparighaṭāyaṃ suniggahitaṃ niggahetvā daṇḍena sutāḷitaṃ tāḷeyya. Daṇḍena sutāḷitaṃ tāḷetvā osajjeyya. Dutiyampi kho, bhikkhave …pe… tatiyampi kho, bhikkhave, goṇo kiṭṭhādo aduṃ kiṭṭhaṃ otareyya. Tamenaṃ kiṭṭhārakkho nāsāyaṃ suggahitaṃ gaṇheyya. Nāsāyaṃ suggahitaṃ gahetvā uparighaṭāyaṃ suniggahitaṃ niggaṇheyya. Uparighaṭāyaṃ suniggahitaṃ niggahetvā daṇḍena sutāḷitaṃ tāḷeyya. Daṇḍena sutāḷitaṃ tāḷetvā osajjeyya. Evañhi so, bhikkhave, goṇo kiṭṭhādo gāmagato vā araññagato vā, ṭhānabahulo vā assa nisajjabahulo vā na taṃ kiṭṭhaṃ puna otareyya – tameva purimaṃ daṇḍasamphassaṃ samanussaranto. Evameva kho, bhikkhave, yato kho bhikkhuno chasu phassāyatanesu cittaṃ udujitaṃ hoti sudujitaṃ, ajjhattameva santiṭṭhati, sannisīdati, ekodi hoti, samādhiyati.
‘‘សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, រញ្ញោ វា រាជមហាមត្តស្ស វា វីណាយ សទ្ទោ អស្សុតបុព្ពោ អស្ស។ សោ វីណាសទ្ទំ សុណេយ្យ។ សោ ឯវំ វទេយ្យ – ‘អម្ភោ, កស្ស 5 នុ ខោ ឯសោ សទ្ទោ ឯវំរជនីយោ ឯវំកមនីយោ ឯវំមទនីយោ ឯវំមុច្ឆនីយោ ឯវំពន្ធនីយោ’តិ? តមេនំ ឯវំ វទេយ្យុំ – ‘ឯសា, ខោ, ភន្តេ, វីណា នាម, យស្សា ឯសោ សទ្ទោ ឯវំរជនីយោ ឯវំកមនីយោ ឯវំមទនីយោ ឯវំមុច្ឆនីយោ ឯវំពន្ធនីយោ’តិ។ សោ ឯវំ វទេយ្យ – ‘គច្ឆថ មេ, ភោ, តំ វីណំ អាហរថា’តិ។ តស្ស តំ វីណំ អាហរេយ្យុំ។ តមេនំ ឯវំ វទេយ្យុំ – ‘អយំ ខោ សា, ភន្តេ, វីណា យស្សា ឯសោ សទ្ទោ ឯវំរជនីយោ ឯវំកមនីយោ ឯវំមទនីយោ ឯវំមុច្ឆនីយោ ឯវំពន្ធនីយោ’តិ។ សោ ឯវំ វទេយ្យ – ‘អលំ មេ, ភោ, តាយ វីណាយ, តមេវ មេ សទ្ទំ អាហរថា’តិ។ តមេនំ ឯវំ វទេយ្យុំ – ‘អយំ ខោ, ភន្តេ, វីណា នាម អនេកសម្ភារា មហាសម្ភារា។ អនេកេហិ សម្ភារេហិ សមារទ្ធា វទតិ , សេយ្យថិទំ – ទោណិញ្ច បដិច្ច ចម្មញ្ច បដិច្ច ទណ្ឌញ្ច បដិច្ច ឧបធារណេ ច បដិច្ច តន្តិយោ ច បដិច្ច កោណញ្ច បដិច្ច បុរិសស្ស ច តជ្ជំ វាយាមំ បដិច្ច ឯវាយំ, ភន្តេ, វីណា នាម អនេកសម្ភារា មហាសម្ភារា។ អនេកេហិ សម្ភារេហិ សមារទ្ធា វទតី’តិ។ សោ តំ វីណំ ទសធា វា សតធា វា ផាលេយ្យ, ទសធា វា សតធា វា តំ ផាលេត្វា សកលិកំ សកលិកំ ករេយ្យ។ សកលិកំ សកលិកំ ករិត្វា អគ្គិនា ឌហេយ្យ, អគ្គិនា ឌហិត្វា មសិំ ករេយ្យ។ មសិំ ករិត្វា មហាវាតេ វា ឱផុនេយ្យ 6, នទិយា វា សីឃសោតាយ បវាហេយ្យ។ សោ ឯវំ វទេយ្យ – ‘អសតី កិរាយំ, ភោ, វីណា នាម, យថេវំ យំ 7 កិញ្ចិ វីណា នាម ឯត្ថ ច បនាយំ ជនោ 8 អតិវេលំ បមត្តោ បលឡិតោ’តិ។ ឯវមេវ ខោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ រូបំ សមន្វេសតិ 9 យាវតា រូបស្ស គតិ, វេទនំ សមន្វេសតិ យាវតា វេទនាយ គតិ, សញ្ញំ សមន្វេសតិ យាវតា សញ្ញាយ គតិ, សង្ខារេ សមន្វេសតិ យាវតា សង្ខារានំ គតិ, វិញ្ញាណំ សមន្វេសតិ យាវតា វិញ្ញាណស្ស គតិ។ តស្ស រូបំ សមន្វេសតោ យាវតា រូបស្ស គតិ, វេទនំ សមន្វេសតោ…បេ.… សញ្ញំ… សង្ខារេ… វិញ្ញាណំ សមន្វេសតោ យាវតា វិញ្ញាណស្ស គតិ។ យម្បិស្ស តំ ហោតិ អហន្តិ វា មមន្តិ វា អស្មីតិ វា តម្បិ តស្ស ន ហោតី’’តិ។ នវមំ។
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, rañño vā rājamahāmattassa vā vīṇāya saddo assutapubbo assa. So vīṇāsaddaṃ suṇeyya. So evaṃ vadeyya – ‘ambho, kassa 10 nu kho eso saddo evaṃrajanīyo evaṃkamanīyo evaṃmadanīyo evaṃmucchanīyo evaṃbandhanīyo’ti? Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘esā, kho, bhante, vīṇā nāma, yassā eso saddo evaṃrajanīyo evaṃkamanīyo evaṃmadanīyo evaṃmucchanīyo evaṃbandhanīyo’ti. So evaṃ vadeyya – ‘gacchatha me, bho, taṃ vīṇaṃ āharathā’ti. Tassa taṃ vīṇaṃ āhareyyuṃ. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ayaṃ kho sā, bhante, vīṇā yassā eso saddo evaṃrajanīyo evaṃkamanīyo evaṃmadanīyo evaṃmucchanīyo evaṃbandhanīyo’ti. So evaṃ vadeyya – ‘alaṃ me, bho, tāya vīṇāya, tameva me saddaṃ āharathā’ti. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ayaṃ kho, bhante, vīṇā nāma anekasambhārā mahāsambhārā. Anekehi sambhārehi samāraddhā vadati , seyyathidaṃ – doṇiñca paṭicca cammañca paṭicca daṇḍañca paṭicca upadhāraṇe ca paṭicca tantiyo ca paṭicca koṇañca paṭicca purisassa ca tajjaṃ vāyāmaṃ paṭicca evāyaṃ, bhante, vīṇā nāma anekasambhārā mahāsambhārā. Anekehi sambhārehi samāraddhā vadatī’ti. So taṃ vīṇaṃ dasadhā vā satadhā vā phāleyya, dasadhā vā satadhā vā taṃ phāletvā sakalikaṃ sakalikaṃ kareyya. Sakalikaṃ sakalikaṃ karitvā agginā ḍaheyya, agginā ḍahitvā masiṃ kareyya. Masiṃ karitvā mahāvāte vā ophuneyya 11, nadiyā vā sīghasotāya pavāheyya. So evaṃ vadeyya – ‘asatī kirāyaṃ, bho, vīṇā nāma, yathevaṃ yaṃ 12 kiñci vīṇā nāma ettha ca panāyaṃ jano 13 ativelaṃ pamatto palaḷito’ti. Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu rūpaṃ samanvesati 14 yāvatā rūpassa gati, vedanaṃ samanvesati yāvatā vedanāya gati, saññaṃ samanvesati yāvatā saññāya gati, saṅkhāre samanvesati yāvatā saṅkhārānaṃ gati, viññāṇaṃ samanvesati yāvatā viññāṇassa gati. Tassa rūpaṃ samanvesato yāvatā rūpassa gati, vedanaṃ samanvesato…pe… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ samanvesato yāvatā viññāṇassa gati. Yampissa taṃ hoti ahanti vā mamanti vā asmīti vā tampi tassa na hotī’’ti. Navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៩. វីណោបមសុត្តវណ្ណនា • 9. Vīṇopamasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៩. វីណោបមសុត្តវណ្ណនា • 9. Vīṇopamasuttavaṇṇanā
