| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
१४. विपाकपच्चयनिद्देसवण्णना
14. Vipākapaccayaniddesavaṇṇanā
१४. विपाकपच्चयनिद्देसे विपाका चत्तारो खन्धाति यस्मा कम्मसमुट्ठानापि रूपा विपाका न होन्ति, तस्मा ‘‘विपाका’’ति वत्वा ‘‘चत्तारो खन्धा’’ति वुत्तं। एवं अयं पाळि अरूपधम्मानञ्ञेव विपाकपच्चयवसेन आगता। पञ्हावारे पन ‘‘विपाकाब्याकतो एको खन्धो तिण्णं खन्धानं चित्तसमुट्ठानानञ्च रूपानं विपाकपच्चयेन पच्चयो। पटिसन्धिक्खणे विपाकाब्याकतो एको खन्धो तिण्णन्नं खन्धानं कटत्ता च रूपानं विपाकपच्चयेन पच्चयो’’ति आगतत्ता चित्तसमुट्ठानकम्मसमुट्ठानरूपानम्पि विपाकपच्चयो लब्भति। इध पन सावसेसवसेन देसना कताति अयं तावेत्थ पाळिवण्णना। अयं पन विपाकपच्चयो विपाकभावेन जातितो एकविधो, भूमिभेदतो कामावचरादिवसेन चतुधा भिज्जतीति एवमेत्थ नानप्पकारभेदतो विञ्ञातब्बो विनिच्छयो।
14. Vipākapaccayaniddese vipākā cattāro khandhāti yasmā kammasamuṭṭhānāpi rūpā vipākā na honti, tasmā ‘‘vipākā’’ti vatvā ‘‘cattāro khandhā’’ti vuttaṃ. Evaṃ ayaṃ pāḷi arūpadhammānaññeva vipākapaccayavasena āgatā. Pañhāvāre pana ‘‘vipākābyākato eko khandho tiṇṇaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ vipākapaccayena paccayo. Paṭisandhikkhaṇe vipākābyākato eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ vipākapaccayena paccayo’’ti āgatattā cittasamuṭṭhānakammasamuṭṭhānarūpānampi vipākapaccayo labbhati. Idha pana sāvasesavasena desanā katāti ayaṃ tāvettha pāḷivaṇṇanā. Ayaṃ pana vipākapaccayo vipākabhāvena jātito ekavidho, bhūmibhedato kāmāvacarādivasena catudhā bhijjatīti evamettha nānappakārabhedato viññātabbo vinicchayo.
एवं भिन्ने पनेत्थ कामावचररूपावचरविपाको अत्तना सम्पयुत्तधम्मानं पवत्ते चित्तसमुट्ठानरूपानं पटिसन्धियं कटत्तारूपानञ्च विपाकपच्चयो होति। अरूपावचरविपाको सम्पयुत्तधम्मानञ्ञेव। लोकुत्तरविपाको पञ्चवोकारे सम्पयुत्तधम्मानञ्चेव चित्तसमुट्ठानरूपस्स च, चतुवोकारे सम्पयुत्तक्खन्धानञ्ञेव विपाकपच्चयो होतीति एवमेत्थ पच्चयुप्पन्नतोपि विञ्ञातब्बो विनिच्छयोति।
Evaṃ bhinne panettha kāmāvacararūpāvacaravipāko attanā sampayuttadhammānaṃ pavatte cittasamuṭṭhānarūpānaṃ paṭisandhiyaṃ kaṭattārūpānañca vipākapaccayo hoti. Arūpāvacaravipāko sampayuttadhammānaññeva. Lokuttaravipāko pañcavokāre sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, catuvokāre sampayuttakkhandhānaññeva vipākapaccayo hotīti evamettha paccayuppannatopi viññātabbo vinicchayoti.
विपाकपच्चयनिद्देसवण्णना।
Vipākapaccayaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / पट्ठानपाळि • Paṭṭhānapāḷi / (२) पच्चयनिद्देसो • (2) Paccayaniddeso
