| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
३. विपाकत्तिकवण्णना
3. Vipākattikavaṇṇanā
१-२३. विपाकत्तिके विपाकधम्मं पटिच्चाति विपाकं धम्मं पटिच्च। समासेनपि हि सोयेवत्थो वुत्तोति पाळियं समासं कत्वा लिखितं।
1-23. Vipākattike vipākadhammaṃ paṭiccāti vipākaṃ dhammaṃ paṭicca. Samāsenapi hi soyevattho vuttoti pāḷiyaṃ samāsaṃ katvā likhitaṃ.
२४-५२. ‘‘नेवविपाकनविपाकधम्मधम्मं पटिच्च नेवविपाकनविपाकधम्मधम्मो उप्पज्जति नविपाकपच्चया’’ति एतस्स विभङ्गे ‘‘महाभूते पटिच्च चित्तसमुट्ठानं रूपं उपादारूप’’न्ति एत्तकमेव वुत्तं, न वुत्तं ‘‘कटत्तारूप’’न्ति। तं खन्धे पटिच्च उप्पज्जमानस्स महाभूते पटिच्च उप्पत्तिदस्सनत्थत्ता न वुत्तं। न हेत्थ कटत्तारूपस्स खन्धे पटिच्च उप्पत्ति अत्थि, यस्स महाभूते पटिच्च उप्पत्ति वत्तब्बा सिया। पवत्तियं पन कटत्तारूपं ‘‘असञ्ञसत्तानं…पे॰… महाभूते पटिच्च कटत्तारूपं उपादारूप’’न्ति एतेनेव दस्सितं होति। एवञ्च कत्वा असञ्ञसत्तानं रूपसमानगतिकत्ता नाहारपच्चये च पवत्तियं कटत्तारूपं न उद्धटं। तम्पि हि उप्पादक्खणे आहारपच्चयेन विना उप्पज्जतीति उद्धरितब्बं सियाति।
24-52. ‘‘Nevavipākanavipākadhammadhammaṃpaṭicca nevavipākanavipākadhammadhammo uppajjati navipākapaccayā’’ti etassa vibhaṅge ‘‘mahābhūte paṭicca cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ upādārūpa’’nti ettakameva vuttaṃ, na vuttaṃ ‘‘kaṭattārūpa’’nti. Taṃ khandhe paṭicca uppajjamānassa mahābhūte paṭicca uppattidassanatthattā na vuttaṃ. Na hettha kaṭattārūpassa khandhe paṭicca uppatti atthi, yassa mahābhūte paṭicca uppatti vattabbā siyā. Pavattiyaṃ pana kaṭattārūpaṃ ‘‘asaññasattānaṃ…pe… mahābhūte paṭicca kaṭattārūpaṃ upādārūpa’’nti eteneva dassitaṃ hoti. Evañca katvā asaññasattānaṃ rūpasamānagatikattā nāhārapaccaye ca pavattiyaṃ kaṭattārūpaṃ na uddhaṭaṃ. Tampi hi uppādakkhaṇe āhārapaccayena vinā uppajjatīti uddharitabbaṃ siyāti.
विपाकत्तिकवण्णना निट्ठिता।
Vipākattikavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ३. विपाकत्तिकवण्णना • 3. Vipākattikavaṇṇanā
