| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
៣. វិបាកត្តិកវណ្ណនា
3. Vipākattikavaṇṇanā
១-២៣. សោយេវាតិ អកតសមាសេហិ បទេហិ យោ អត្ថោ វុច្ចតិ, សោយេវ អត្ថោ វុត្តោ ហោតិ។
1-23. Soyevāti akatasamāsehi padehi yo attho vuccati, soyeva attho vutto hoti.
២៤-៥២. តន្តិ តំ វចនំ, តំ វា កដត្តារូបំ។ យស្មា ចិត្តសមុដ្ឋានស្ស ឧបាទារូបស្ស យថា ខន្ធេ បដិច្ច ឧប្បត្តិ, តថា មហាភូតេ ច បដិច្ច ឧប្បត្តិ។ ន ហិ តស្ស តទុភយំ វិនា ឧប្បត្តិ អត្ថិ, ន ឯវំ កដត្តារូបស្ស។ តញ្ហិ កម្មស្ស កដត្តា ឧប្បជ្ជមានំ មហាភូតេ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ, តស្មា ចិត្តសមុដ្ឋានំ រូបំ ឧបាទារូបស្ស តំ វិសេសំ ទស្សេតុំ តទេវ វុត្តំ, ន កដត្តារូបំ វុត្តន្តិ ឥមមត្ថំ ទស្សេតុំ ‘‘ខន្ធេ បដិច្ចា’’តិអាទិមាហ។ យទិបិ កដត្តារូបំ ‘‘មហាភូតេ បដិច្ច ចិត្តសមុដ្ឋានំ រូបំ ឧបាទារូប’’ន្តិ ឯត្ថ ន គហិតំ, វចនន្តរេន បន គហិតមេវាតិ ទស្សេន្តោ ‘‘បវត្តិយំ បនា’’តិអាទិមាហ។ ឯវញ្ច កត្វាតិ ខន្ធេ បដិច្ច ឧប្បត្តិយា អភាវតោយេវ។ នាហារបច្ចយេតិ អាហារបច្ចយេ បច្ចនីយតោ ឋិតេ។ តម្បីតិ កដត្តារូបម្បិ។ ឋិតិក្ខណេ កដត្តារូបស្ស អាហារោ ឧបត្ថម្ភកោ ហោតីតិ កត្វា វុត្តំ ‘‘ឧប្បាទក្ខណេ’’តិ។
24-52. Tanti taṃ vacanaṃ, taṃ vā kaṭattārūpaṃ. Yasmā cittasamuṭṭhānassa upādārūpassa yathā khandhe paṭicca uppatti, tathā mahābhūte ca paṭicca uppatti. Na hi tassa tadubhayaṃ vinā uppatti atthi, na evaṃ kaṭattārūpassa. Tañhi kammassa kaṭattā uppajjamānaṃ mahābhūte paṭicca uppajjati, tasmā cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ upādārūpassa taṃ visesaṃ dassetuṃ tadeva vuttaṃ, na kaṭattārūpaṃ vuttanti imamatthaṃ dassetuṃ ‘‘khandhe paṭiccā’’tiādimāha. Yadipi kaṭattārūpaṃ ‘‘mahābhūte paṭicca cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ upādārūpa’’nti ettha na gahitaṃ, vacanantarena pana gahitamevāti dassento ‘‘pavattiyaṃ panā’’tiādimāha. Evañca katvāti khandhe paṭicca uppattiyā abhāvatoyeva. Nāhārapaccayeti āhārapaccaye paccanīyato ṭhite. Tampīti kaṭattārūpampi. Ṭhitikkhaṇe kaṭattārūpassa āhāro upatthambhako hotīti katvā vuttaṃ ‘‘uppādakkhaṇe’’ti.
វិបាកត្តិកវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Vipākattikavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ៣. វិបាកត្តិកវណ្ណនា • 3. Vipākattikavaṇṇanā
