| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
೩. ವಿಪಾಕತ್ತಿಕವಣ್ಣನಾ
3. Vipākattikavaṇṇanā
೧-೨೩. ಸೋಯೇವಾತಿ ಅಕತಸಮಾಸೇಹಿ ಪದೇಹಿ ಯೋ ಅತ್ಥೋ ವುಚ್ಚತಿ, ಸೋಯೇವ ಅತ್ಥೋ ವುತ್ತೋ ಹೋತಿ।
1-23. Soyevāti akatasamāsehi padehi yo attho vuccati, soyeva attho vutto hoti.
೨೪-೫೨. ತನ್ತಿ ತಂ ವಚನಂ, ತಂ ವಾ ಕಟತ್ತಾರೂಪಂ। ಯಸ್ಮಾ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಉಪಾದಾರೂಪಸ್ಸ ಯಥಾ ಖನ್ಧೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪತ್ತಿ, ತಥಾ ಮಹಾಭೂತೇ ಚ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪತ್ತಿ। ನ ಹಿ ತಸ್ಸ ತದುಭಯಂ ವಿನಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ ಅತ್ಥಿ, ನ ಏವಂ ಕಟತ್ತಾರೂಪಸ್ಸ। ತಞ್ಹಿ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಂ ಮಹಾಭೂತೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಂ ರೂಪಂ ಉಪಾದಾರೂಪಸ್ಸ ತಂ ವಿಸೇಸಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ತದೇವ ವುತ್ತಂ, ನ ಕಟತ್ತಾರೂಪಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಖನ್ಧೇ ಪಟಿಚ್ಚಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಯದಿಪಿ ಕಟತ್ತಾರೂಪಂ ‘‘ಮಹಾಭೂತೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಂ ರೂಪಂ ಉಪಾದಾರೂಪ’’ನ್ತಿ ಏತ್ಥ ನ ಗಹಿತಂ, ವಚನನ್ತರೇನ ಪನ ಗಹಿತಮೇವಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಪವತ್ತಿಯಂ ಪನಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಏವಞ್ಚ ಕತ್ವಾತಿ ಖನ್ಧೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅಭಾವತೋಯೇವ। ನಾಹಾರಪಚ್ಚಯೇತಿ ಆಹಾರಪಚ್ಚಯೇ ಪಚ್ಚನೀಯತೋ ಠಿತೇ। ತಮ್ಪೀತಿ ಕಟತ್ತಾರೂಪಮ್ಪಿ। ಠಿತಿಕ್ಖಣೇ ಕಟತ್ತಾರೂಪಸ್ಸ ಆಹಾರೋ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಕೋ ಹೋತೀತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಉಪ್ಪಾದಕ್ಖಣೇ’’ತಿ।
24-52. Tanti taṃ vacanaṃ, taṃ vā kaṭattārūpaṃ. Yasmā cittasamuṭṭhānassa upādārūpassa yathā khandhe paṭicca uppatti, tathā mahābhūte ca paṭicca uppatti. Na hi tassa tadubhayaṃ vinā uppatti atthi, na evaṃ kaṭattārūpassa. Tañhi kammassa kaṭattā uppajjamānaṃ mahābhūte paṭicca uppajjati, tasmā cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ upādārūpassa taṃ visesaṃ dassetuṃ tadeva vuttaṃ, na kaṭattārūpaṃ vuttanti imamatthaṃ dassetuṃ ‘‘khandhe paṭiccā’’tiādimāha. Yadipi kaṭattārūpaṃ ‘‘mahābhūte paṭicca cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ upādārūpa’’nti ettha na gahitaṃ, vacanantarena pana gahitamevāti dassento ‘‘pavattiyaṃ panā’’tiādimāha. Evañca katvāti khandhe paṭicca uppattiyā abhāvatoyeva. Nāhārapaccayeti āhārapaccaye paccanīyato ṭhite. Tampīti kaṭattārūpampi. Ṭhitikkhaṇe kaṭattārūpassa āhāro upatthambhako hotīti katvā vuttaṃ ‘‘uppādakkhaṇe’’ti.
ವಿಪಾಕತ್ತಿಕವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vipākattikavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೩. ವಿಪಾಕತ್ತಿಕವಣ್ಣನಾ • 3. Vipākattikavaṇṇanā
