| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
3. විපාකත්‌තිකවණ්‌ණනා
3. Vipākattikavaṇṇanā
1-23. විපාකත්‌තිකෙ විපාකධම්‌මං පටිච්‌චාති විපාකං ධම්‌මං පටිච්‌ච. සමාසෙනපි හි සොයෙවත්‌ථො වුත්‌තොති පාළියං සමාසං කත්‌වා ලිඛිතං.
1-23. Vipākattike vipākadhammaṃ paṭiccāti vipākaṃ dhammaṃ paṭicca. Samāsenapi hi soyevattho vuttoti pāḷiyaṃ samāsaṃ katvā likhitaṃ.
24-52. ‘‘නෙවවිපාකනවිපාකධම්‌මධම්‌මං පටිච්‌ච නෙවවිපාකනවිපාකධම්‌මධම්‌මො උප්‌පජ්‌ජති නවිපාකපච්‌චයා’’ති එතස්‌ස විභඞ්‌ගෙ ‘‘මහාභූතෙ පටිච්‌ච චිත්‌තසමුට්‌ඨානං රූපං උපාදාරූප’’න්‌ති එත්‌තකමෙව වුත්‌තං, න වුත්‌තං ‘‘කටත්‌තාරූප’’න්‌ති. තං ඛන්‌ධෙ පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජමානස්‌ස මහාභූතෙ පටිච්‌ච උප්‌පත්‌තිදස්‌සනත්‌ථත්‌තා න වුත්‌තං. න හෙත්‌ථ කටත්‌තාරූපස්‌ස ඛන්‌ධෙ පටිච්‌ච උප්‌පත්‌ති අත්‌ථි, යස්‌ස මහාභූතෙ පටිච්‌ච උප්‌පත්‌ති වත්‌තබ්‌බා සියා. පවත්‌තියං පන කටත්‌තාරූපං ‘‘අසඤ්‌ඤසත්‌තානං…පෙ.… මහාභූතෙ පටිච්‌ච කටත්‌තාරූපං උපාදාරූප’’න්‌ති එතෙනෙව දස්‌සිතං හොති. එවඤ්‌ච කත්‌වා අසඤ්‌ඤසත්‌තානං රූපසමානගතිකත්‌තා නාහාරපච්‌චයෙ ච පවත්‌තියං කටත්‌තාරූපං න උද්‌ධටං. තම්‌පි හි උප්‌පාදක්‌ඛණෙ ආහාරපච්‌චයෙන විනා උප්‌පජ්‌ජතීති උද්‌ධරිතබ්‌බං සියාති.
24-52. ‘‘Nevavipākanavipākadhammadhammaṃpaṭicca nevavipākanavipākadhammadhammo uppajjati navipākapaccayā’’ti etassa vibhaṅge ‘‘mahābhūte paṭicca cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ upādārūpa’’nti ettakameva vuttaṃ, na vuttaṃ ‘‘kaṭattārūpa’’nti. Taṃ khandhe paṭicca uppajjamānassa mahābhūte paṭicca uppattidassanatthattā na vuttaṃ. Na hettha kaṭattārūpassa khandhe paṭicca uppatti atthi, yassa mahābhūte paṭicca uppatti vattabbā siyā. Pavattiyaṃ pana kaṭattārūpaṃ ‘‘asaññasattānaṃ…pe… mahābhūte paṭicca kaṭattārūpaṃ upādārūpa’’nti eteneva dassitaṃ hoti. Evañca katvā asaññasattānaṃ rūpasamānagatikattā nāhārapaccaye ca pavattiyaṃ kaṭattārūpaṃ na uddhaṭaṃ. Tampi hi uppādakkhaṇe āhārapaccayena vinā uppajjatīti uddharitabbaṃ siyāti.
විපාකත්‌තිකවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Vipākattikavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 3. විපාකත්‌තිකවණ්‌ණනා • 3. Vipākattikavaṇṇanā
