| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-மூலடீகா • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
விபாகுத்³தா⁴ரகதா²வண்ணனா
Vipākuddhārakathāvaṇṇanā
யதோ யத்தகோ ச விபாகோ ஹோதி, யஸ்மிஞ்ச டா²னே விபச்சதி, தங் த³ஸ்ஸேதுங் விபாகுத்³தா⁴ரகதா² ஆரத்³தா⁴. எத்தே²வாதி ஏகாய சேதனாய கம்மே ஆயூஹிதேயேவ. து³ஹேதுகபடிஸந்தி⁴வஸேன த்³வாத³ஸகமக்³கோ³பி ஹோதி , த்³வாத³ஸகப்பகாரோபீதி அத்தோ². அஹேதுகபடிஸந்தி⁴வஸேன அஹேதுகட்ட²கம்பி. அஸங்கா²ரிகஸஸங்கா²ரிகானங் ஸஸங்கா²ரிகஅஸங்கா²ரிகவிபாகஸங்கரங் அனிச்ச²ந்தோ து³தியத்தே²ரோ ‘‘த்³வாத³ஸா’’திஆதி³மாஹ. புரிமஸ்ஸ ஹி பச்சயதோஸஸங்கா²ரிகஅஸங்கா²ரிகபா⁴வோ, இதரேஸங் கம்மதோ. ததியோ திஹேதுகதோ து³ஹேதுகம்பி அனிச்ச²ந்தோ ‘‘த³ஸா’’திஆதி³மாஹ.
Yato yattako ca vipāko hoti, yasmiñca ṭhāne vipaccati, taṃ dassetuṃ vipākuddhārakathā āraddhā. Etthevāti ekāya cetanāya kamme āyūhiteyeva. Duhetukapaṭisandhivasena dvādasakamaggopi hoti , dvādasakappakāropīti attho. Ahetukapaṭisandhivasena ahetukaṭṭhakampi. Asaṅkhārikasasaṅkhārikānaṃ sasaṅkhārikaasaṅkhārikavipākasaṅkaraṃ anicchanto dutiyatthero ‘‘dvādasā’’tiādimāha. Purimassa hi paccayatosasaṅkhārikaasaṅkhārikabhāvo, itaresaṃ kammato. Tatiyo tihetukato duhetukampi anicchanto ‘‘dasā’’tiādimāha.
இமஸ்மிங் விபாகுத்³தா⁴ரட்டா²னே கம்மபடிஸந்தி⁴வவத்தா²னத்த²ங் ஸாகேதபஞ்ஹங் க³ண்ஹிங்ஸு. கம்மவஸேன விபாகஸ்ஸ தங்தங்கு³ணதோ³ஸுஸ்ஸத³னிமித்ததங் த³ஸ்ஸேதுங் உஸ்ஸத³கித்தனங் க³ண்ஹிங்ஸு. ஹேதுகித்தனங் இத⁴ பட²மத்தே²ரஸ்ஸ அதி⁴ப்பாயேன வுத்தங். து³தியத்தே²ரவாதா³தீ³ஸு விஸேஸங் தத்த² தத்தே²வ வக்கா²மி. ஞாணஸ்ஸ ஜச்சந்தா⁴தி³விபத்தினிமித்தபடிபக்க²பா⁴வதோ திஹேதுகங் அதிது³ப்³ப³லம்பி ஸமானங் படிஸந்தி⁴ங் ஆகட்³ட⁴ந்தங் து³ஹேதுகங் ஆகட்³டெ⁴ய்யாதி ‘‘அஹேதுகா ந ஹோதீ’’தி ஆஹ. யங் பன படிஸம்பி⁴தா³மக்³கே³ ஸுக³தியங் ஜச்சந்த⁴ப³தி⁴ராதி³விபத்தியா அஹேதுகஉபபத்திங் வஜ்ஜெத்வா க³திஸம்பத்தியா ஸஹேதுகோபபத்திங் த³ஸ்ஸெந்தேன ‘‘க³திஸம்பத்தியா ஞாணஸம்பயுத்தே கதமேஸங் அட்ட²ன்னங் ஹேதூனங் பச்சயா உபபத்தி ஹோதி’’ச்சேவ (படி॰ ம॰ 1.232) வுத்தங். தேன ஞாணவிப்பயுத்தேன கம்முனா ஞாணஸம்பயுத்தபடிஸந்தி⁴ ந ஹோதீதி தீ³பிதங் ஹோதி. அஞ்ஞதா² ‘‘ஸத்தன்னங் ஹேதூனங் பச்சயா உபபத்தி ஹோதீ’’தி இத³ம்பி வுச்செய்ய. ததா² ஹி ‘‘க³திஸம்பத்தியா ஞாணஸம்பயுத்தே கதமேஸங் அட்ட²ன்னங் ஹேதூனங் பச்சயா உபபத்தி ஹோதி? குஸலஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ ஜவனக்க²ணே தயோ ஹேதூ குஸலா தஸ்மிங் க²ணே ஜாதசேதனாய ஸஹஜாதபச்சயா ஹொந்தி. தேன வுச்சதி குஸலமூலபச்சயாபி ஸங்கா²ரா. நிகந்திக்க²ணே த்³வே ஹேதூ அகுஸலா தஸ்மிங் க²ணே ஜாதசேதனாய ஸஹஜாதபச்சயா ஹொந்தி. தேன வுச்சதி அகுஸலமூலபச்சயாபி ஸங்கா²ரா. படிஸந்தி⁴க்க²ணே தயோ ஹேதூ அப்³யாகதா தஸ்மிங் க²ணே ஜாதசேதனாய ஸஹஜாதபச்சயா ஹொந்தி. தேன வுச்சதி நாமரூபபச்சயாபி விஞ்ஞாணங், விஞ்ஞாணபச்சயாபி நாமரூப’’ந்தி விஸ்ஸஜ்ஜிதங் ஞாணஸம்பயுத்தோபபத்தியங்.
Imasmiṃ vipākuddhāraṭṭhāne kammapaṭisandhivavatthānatthaṃ sāketapañhaṃ gaṇhiṃsu. Kammavasena vipākassa taṃtaṃguṇadosussadanimittataṃ dassetuṃ ussadakittanaṃ gaṇhiṃsu. Hetukittanaṃ idha paṭhamattherassa adhippāyena vuttaṃ. Dutiyattheravādādīsu visesaṃ tattha tattheva vakkhāmi. Ñāṇassa jaccandhādivipattinimittapaṭipakkhabhāvato tihetukaṃ atidubbalampi samānaṃ paṭisandhiṃ ākaḍḍhantaṃ duhetukaṃ ākaḍḍheyyāti ‘‘ahetukā na hotī’’ti āha. Yaṃ pana paṭisambhidāmagge sugatiyaṃ jaccandhabadhirādivipattiyā ahetukaupapattiṃ vajjetvā gatisampattiyā sahetukopapattiṃ dassentena ‘‘gatisampattiyā ñāṇasampayutte katamesaṃ aṭṭhannaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti’’cceva (paṭi. ma. 1.232) vuttaṃ. Tena ñāṇavippayuttena kammunā ñāṇasampayuttapaṭisandhi na hotīti dīpitaṃ hoti. Aññathā ‘‘sattannaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hotī’’ti idampi vucceyya. Tathā hi ‘‘gatisampattiyā ñāṇasampayutte katamesaṃ aṭṭhannaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti? Kusalassa kammassa javanakkhaṇe tayo hetū kusalā tasmiṃ khaṇe jātacetanāya sahajātapaccayā honti. Tena vuccati kusalamūlapaccayāpi saṅkhārā. Nikantikkhaṇe dve hetū akusalā tasmiṃ khaṇe jātacetanāya sahajātapaccayā honti. Tena vuccati akusalamūlapaccayāpi saṅkhārā. Paṭisandhikkhaṇe tayo hetū abyākatā tasmiṃ khaṇe jātacetanāya sahajātapaccayā honti. Tena vuccati nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi nāmarūpa’’nti vissajjitaṃ ñāṇasampayuttopapattiyaṃ.
ஏவங் ஞாணவிப்பயுத்ததோ ஞாணஸம்பயுத்துபபத்தியா ச விஜ்ஜமானாய ‘‘க³திஸம்பத்தியா ஞாணஸம்பயுத்தே கதமேஸங் ஸத்தன்னங் ஹேதூனங் பச்சயா உபபத்தி ஹோதி? குஸலஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ ஜவனக்க²ணே த்³வே ஹேதூ குஸலா’’தி வத்வா அஞ்ஞத்த² ச புப்³பே³ வுத்தனயேனேவ ஸக்கா விஸ்ஸஜ்ஜனங் காதுந்தி. யதா² பன ‘‘ஞாணஸம்பயுத்தே ஸத்தன்னங் ஹேதூனங் பச்சயா’’தி அவசனதோ ஞாணவிப்பயுத்ததோ ஞாணஸம்பயுத்தா படிஸந்தி⁴ ந ஹோதி, ஏவங் ‘‘க³திஸம்பத்தியா ஞாணவிப்பயுத்தே ச²ன்னங் ஹேதூனங் பச்சயா உபபத்தி ஹோதி’’ச்சேவ (படி॰ ம॰ 1.233) வத்வா ‘‘ஸத்தன்னங் ஹேதூனங் பச்சயா’’தி அவசனதோ ஞாணஸம்பயுத்ததோ ஞாணவிப்பயுத்தாபி படிஸந்தி⁴ ந ஹோதீதி ஆபன்னங். எத்தா²பி ஹி ந ந ஸக்கா கம்மனிகந்திக்க²ணேஸு தயோ ச த்³வே ச ஹேதூ யோஜெத்வா படிஸந்தி⁴க்க²ணே த்³வே யோஜேதுந்தி. இமஸ்ஸ பன தே²ரஸ்ஸ அயமதி⁴ப்பாயோ ஸியா ‘‘கம்மஸரிக்க²கவிபாகத³ஸ்ஸனவஸேன இத⁴ பாடோ² ஸாவஸேஸோ கதி²தோ’’தி. ‘‘ஞாணஸம்பயுத்தே அட்ட²ன்னங் ஹேதூனங் பச்சயா’’தி எத்தா²பி பாட²ஸ்ஸ ஸாவஸேஸதாபத்தீதி சே? ந, து³ப்³ப³லஸ்ஸ து³ஹேதுககம்மஸ்ஸ ஞாணஸம்பயுத்தவிபாகதா³னே அஸமத்த²த்தா. திஹேதுகஸ்ஸ பன அஹேதுகவிபச்சனே விய து³ஹேதுகவிபச்சனேபி நத்தி² ஸமத்த²தாவிகா⁴தோதி. ஆரம்மணேன வேத³னா பரிவத்தேதப்³பா³தி ஸந்தீரணததா³ரம்மணே ஸந்தா⁴ய வுத்தங். விபா⁴க³க்³க³ஹணஸமத்த²தாபா⁴வதோ ஹி சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³னி இட்ட²இட்ட²மஜ்ஜ²த்தேஸு உபெக்கா²ஸஹக³தானேவ ஹொந்தி, காயவிஞ்ஞாணஞ்ச ஸுக²ஸஹக³தமேவ படிக⁴ட்டனாவிஸேஸேனாதி.
Evaṃ ñāṇavippayuttato ñāṇasampayuttupapattiyā ca vijjamānāya ‘‘gatisampattiyā ñāṇasampayutte katamesaṃ sattannaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti? Kusalassa kammassa javanakkhaṇe dve hetū kusalā’’ti vatvā aññattha ca pubbe vuttanayeneva sakkā vissajjanaṃ kātunti. Yathā pana ‘‘ñāṇasampayutte sattannaṃ hetūnaṃ paccayā’’ti avacanato ñāṇavippayuttato ñāṇasampayuttā paṭisandhi na hoti, evaṃ ‘‘gatisampattiyā ñāṇavippayutte channaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti’’cceva (paṭi. ma. 1.233) vatvā ‘‘sattannaṃ hetūnaṃ paccayā’’ti avacanato ñāṇasampayuttato ñāṇavippayuttāpi paṭisandhi na hotīti āpannaṃ. Etthāpi hi na na sakkā kammanikantikkhaṇesu tayo ca dve ca hetū yojetvā paṭisandhikkhaṇe dve yojetunti. Imassa pana therassa ayamadhippāyo siyā ‘‘kammasarikkhakavipākadassanavasena idha pāṭho sāvaseso kathito’’ti. ‘‘Ñāṇasampayutte aṭṭhannaṃ hetūnaṃ paccayā’’ti etthāpi pāṭhassa sāvasesatāpattīti ce? Na, dubbalassa duhetukakammassa ñāṇasampayuttavipākadāne asamatthattā. Tihetukassa pana ahetukavipaccane viya duhetukavipaccanepi natthi samatthatāvighātoti. Ārammaṇena vedanā parivattetabbāti santīraṇatadārammaṇe sandhāya vuttaṃ. Vibhāgaggahaṇasamatthatābhāvato hi cakkhuviññāṇādīni iṭṭhaiṭṭhamajjhattesu upekkhāsahagatāneva honti, kāyaviññāṇañca sukhasahagatameva paṭighaṭṭanāvisesenāti.
விஸேஸவதா காலேன ததா³ரம்மணபச்சயஸப்³ப³ஜவனவதா விபாகப்பவத்திங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸங்வராஸங்வரே…பே॰… உபக³தஸ்ஸா’’தி வுத்தங் அஞ்ஞகாலே பஞ்சவிஞ்ஞாணாதி³பரிபுண்ணவிபாகப்பவத்திஅபா⁴வா. கக்கடக…பே॰… ப⁴வங்கோ³தரணந்தி ஏதேன இத³ங் த³ஸ்ஸேதி – கேதா³ரே பூரெத்வா நதீ³பவேஸனமக்³க³பூ⁴தங் மாதிகங் அப்பவிஸித்வா கக்கடகமக்³கா³தி³னா அமக்³கே³ன நதீ³ஓதரணங் விய சித்தஸ்ஸ ஜவித்வா ப⁴வங்க³ப்பவேஸனமக்³க³பூ⁴தே ததா³ரம்மணே அனுப்பன்னே மக்³கே³ன வினா ப⁴வங்கோ³தரணந்தி.
Visesavatā kālena tadārammaṇapaccayasabbajavanavatā vipākappavattiṃ dassetuṃ ‘‘saṃvarāsaṃvare…pe… upagatassā’’ti vuttaṃ aññakāle pañcaviññāṇādiparipuṇṇavipākappavattiabhāvā. Kakkaṭaka…pe… bhavaṅgotaraṇanti etena idaṃ dasseti – kedāre pūretvā nadīpavesanamaggabhūtaṃ mātikaṃ appavisitvā kakkaṭakamaggādinā amaggena nadīotaraṇaṃ viya cittassa javitvā bhavaṅgappavesanamaggabhūte tadārammaṇe anuppanne maggena vinā bhavaṅgotaraṇanti.
ஏதேஸு தீஸு மோக⁴வாரேஸு து³தியோ உபபரிக்கி²த்வா க³ஹேதப்³போ³. யதி³ ஹி அனுலோமே வேத³னாத்திகே படிச்சவாராதீ³ஸு ‘‘ஆஸேவனபச்சயா ந மக்³கே³ த்³வே’’தி ‘‘ந மக்³க³பச்சயா ஆஸேவனே த்³வே’’தி ச வுத்தங் ஸியா, ஸோபி மோக⁴வாரோ லப்³பெ⁴ய்ய. யதி³ பன வொட்ட²ப்³ப³னம்பி ஆஸேவனபச்சயோ ஸியா, குஸலாகுஸலானம்பி ஸியா. ந ஹி ஆஸேவனபச்சயங் லத்³து⁴ங் யுத்தஸ்ஸ ஆஸேவனபச்சயபா⁴வீ த⁴ம்மோ ஆஸேவனபச்சயோதி அவுத்தோ அத்தி². வொட்ட²ப்³ப³னஸ்ஸ பன குஸலாகுஸலானங் ஆஸேவனபச்சயபா⁴வோ அவுத்தோ. ‘‘குஸலங் த⁴ம்மங் படிச்ச குஸலோ த⁴ம்மோ உப்பஜ்ஜதி நாஸேவனபச்சயா. அகுஸலங் த⁴ம்மங்…பே॰… நாஸேவனபச்சயா’’தி (பட்டா²॰ 1.1.93) வசனதோ படிக்கி²த்தோவ. அதா²பி ஸியா ‘‘அஸமானவேத³னானங் வஸேன ஏவங் வுத்த’’ந்தி, ஏவமபி யதா² ‘‘ஆவஜ்ஜனா குஸலானங் க²ந்தா⁴னங் அகுஸலானங் க²ந்தா⁴னங் அனந்தரபச்சயேன பச்சயோ’’தி (பட்டா²॰ 1.1.417) வுத்தங், ஏவங் ‘‘ஆஸேவனபச்சயேன பச்சயோதி’’பி வத்தப்³ப³ங் ஸியா, ஜாதிபே⁴தா³ ந வுத்தந்தி சே? பூ⁴மிபி⁴ன்னஸ்ஸ காமாவசரஸ்ஸ ரூபாவசராதீ³னங் ஆஸேவனபச்சயபா⁴வோ விய ஜாதிபி⁴ன்னஸ்ஸபி ப⁴வெய்யாதி வத்தப்³போ³ ஏவ ஸியா. அபி⁴ன்னஜாதிகஸ்ஸ ச வஸேன யதா² ‘‘ஆவஜ்ஜனா ஸஹேதுகானங் க²ந்தா⁴னங் அனந்தரபச்சயேன பச்சயோ’’தி வுத்தங், ஏவங் ‘‘ஆஸேவனபச்சயேன பச்சயோ’’திபி வத்தப்³ப³ங் ஸியா, ந து வுத்தங். தஸ்மா வேத³னாத்திகேபி ஸங்கி²த்தாய க³ணனாய ‘‘ஆஸேவனபச்சயா ந மக்³கே³ ஏகங், ந மக்³க³பச்சயா ஆஸேவனே ஏக’’ந்தி ஏவங் க³ணனாய நித்³தா⁴ரியமானாய வொட்ட²ப்³ப³னஸ்ஸ ஆஸேவனபச்சயத்தஸ்ஸ அபா⁴வா யதா²வுத்தப்பகாரோ து³தியோ மோக⁴வாரோ வீமங்ஸிதப்³போ³.
Etesu tīsu moghavāresu dutiyo upaparikkhitvā gahetabbo. Yadi hi anulome vedanāttike paṭiccavārādīsu ‘‘āsevanapaccayā na magge dve’’ti ‘‘na maggapaccayā āsevane dve’’ti ca vuttaṃ siyā, sopi moghavāro labbheyya. Yadi pana voṭṭhabbanampi āsevanapaccayo siyā, kusalākusalānampi siyā. Na hi āsevanapaccayaṃ laddhuṃ yuttassa āsevanapaccayabhāvī dhammo āsevanapaccayoti avutto atthi. Voṭṭhabbanassa pana kusalākusalānaṃ āsevanapaccayabhāvo avutto. ‘‘Kusalaṃ dhammaṃ paṭicca kusalo dhammo uppajjati nāsevanapaccayā. Akusalaṃ dhammaṃ…pe… nāsevanapaccayā’’ti (paṭṭhā. 1.1.93) vacanato paṭikkhittova. Athāpi siyā ‘‘asamānavedanānaṃ vasena evaṃ vutta’’nti, evamapi yathā ‘‘āvajjanā kusalānaṃ khandhānaṃ akusalānaṃ khandhānaṃ anantarapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 1.1.417) vuttaṃ, evaṃ ‘‘āsevanapaccayena paccayoti’’pi vattabbaṃ siyā, jātibhedā na vuttanti ce? Bhūmibhinnassa kāmāvacarassa rūpāvacarādīnaṃ āsevanapaccayabhāvo viya jātibhinnassapi bhaveyyāti vattabbo eva siyā. Abhinnajātikassa ca vasena yathā ‘‘āvajjanā sahetukānaṃ khandhānaṃ anantarapaccayena paccayo’’ti vuttaṃ, evaṃ ‘‘āsevanapaccayena paccayo’’tipi vattabbaṃ siyā, na tu vuttaṃ. Tasmā vedanāttikepi saṅkhittāya gaṇanāya ‘‘āsevanapaccayā na magge ekaṃ, na maggapaccayā āsevane eka’’nti evaṃ gaṇanāya niddhāriyamānāya voṭṭhabbanassa āsevanapaccayattassa abhāvā yathāvuttappakāro dutiyo moghavāro vīmaṃsitabbo.
வொட்ட²ப்³ப³னங் பன வீதி²விபாகஸந்ததியா ஆவட்டனதோ ஆவஜ்ஜனா, ததோ விஸதி³ஸஸ்ஸ ஜவனஸ்ஸ கரணதோ மனஸிகாரோ ச. ஏவஞ்ச கத்வா பட்டா²னே ‘‘வொட்ட²ப்³ப³னங் குஸலானங் க²ந்தா⁴னங் அனந்தரபச்சயேன பச்சயோ’’திஆதி³ ந வுத்தங், ‘‘ஆவஜ்ஜனா’’இச்சேவ வுத்தங். தஸ்மா வொட்ட²ப்³ப³னதோ சதுன்னங் வா பஞ்சன்னங் வா ஜவனானங் ஆரம்மணபுரேஜாதங் ப⁴விதுங் அஸக்கொந்தங் ரூபாதி³ஆவஜ்ஜனாதீ³னங் பச்சயோ ப⁴விதுங் ந ஸக்கோதி, அயமேதஸ்ஸ ஸபா⁴வோதி ஜவனாபாரிபூரியா து³தியோ மோக⁴வாரோ த³ஸ்ஸேதுங் யுத்தோ ஸியா, அயம்பி அட்ட²கதா²யங் அனாக³தத்தா ஸுட்டு² விசாரேதப்³போ³. ப⁴வங்க³ஸ்ஸ ஜவனானுப³ந்த⁴னபூ⁴தத்தா ‘‘ததா³ரம்மணங் ப⁴வங்க³’’ந்தி வுத்தங். பட்டா²னே (பட்டா²॰ 3.1.102) ச வுத்தங் ‘‘ஸஹேதுகங் ப⁴வங்க³ங் அஹேதுகஸ்ஸ ப⁴வங்க³ஸ்ஸ அனந்தரபச்சயேன பச்சயோ’’தி, ‘‘அஹேதுகங் ப⁴வங்க³ங் ஸஹேதுகஸ்ஸ ப⁴வங்க³ஸ்ஸ அனந்தரபச்சயேன பச்சயோ’’தி ச. குஸலாகுஸலானங் ஸுக²து³க்க²விபாகமத்தோ விபாகோ ந இட்டா²னிட்டா²னங் விபா⁴க³ங் கரோதி, ஜவனங் பன ரஜ்ஜனவிரஜ்ஜனாதி³வஸேன இட்டா²னிட்ட²விபா⁴க³ங் கரோதீதி ‘‘ஆரம்மணரஸங் ஜவனமேவ அனுப⁴வதீ’’தி வுத்தங்.
Voṭṭhabbanaṃ pana vīthivipākasantatiyā āvaṭṭanato āvajjanā, tato visadisassa javanassa karaṇato manasikāro ca. Evañca katvā paṭṭhāne ‘‘voṭṭhabbanaṃ kusalānaṃ khandhānaṃ anantarapaccayena paccayo’’tiādi na vuttaṃ, ‘‘āvajjanā’’icceva vuttaṃ. Tasmā voṭṭhabbanato catunnaṃ vā pañcannaṃ vā javanānaṃ ārammaṇapurejātaṃ bhavituṃ asakkontaṃ rūpādiāvajjanādīnaṃ paccayo bhavituṃ na sakkoti, ayametassa sabhāvoti javanāpāripūriyā dutiyo moghavāro dassetuṃ yutto siyā, ayampi aṭṭhakathāyaṃ anāgatattā suṭṭhu vicāretabbo. Bhavaṅgassa javanānubandhanabhūtattā ‘‘tadārammaṇaṃ bhavaṅga’’nti vuttaṃ. Paṭṭhāne (paṭṭhā. 3.1.102) ca vuttaṃ ‘‘sahetukaṃ bhavaṅgaṃ ahetukassa bhavaṅgassa anantarapaccayena paccayo’’ti, ‘‘ahetukaṃ bhavaṅgaṃ sahetukassa bhavaṅgassa anantarapaccayena paccayo’’ti ca. Kusalākusalānaṃ sukhadukkhavipākamatto vipāko na iṭṭhāniṭṭhānaṃ vibhāgaṃ karoti, javanaṃ pana rajjanavirajjanādivasena iṭṭhāniṭṭhavibhāgaṃ karotīti ‘‘ārammaṇarasaṃ javanameva anubhavatī’’ti vuttaṃ.
அவிஜ்ஜமானே காரகே கத²ங் ஆவஜ்ஜனாதி³பா⁴வேன பவத்தி ஹோதீதி தங் த³ஸ்ஸேதுங் பஞ்சவித⁴ங் நியாமங் நாம க³ண்ஹிங்ஸு. நியாமோ ச த⁴ம்மானங் ஸபா⁴வகிச்சபச்சயபா⁴வவிஸேஸோவ. தங்தங்ஸதி³ஸப²லதா³னந்தி தஸ்ஸ தஸ்ஸ அத்தனோ அனுரூபப²லஸ்ஸ தா³னங். ஸதி³ஸவிபாகதா³னந்தி ச அனுரூபவிபாகதா³னந்தி அத்தோ². இத³ங் வத்து²ந்தி ஏகவசனநித்³தே³ஸோ ஏககா³தா²வத்து²பா⁴வேன கதோ. ஜக³திப்பதே³ஸோதி யதா²வுத்ததோ அஞ்ஞோபி லோகப்பதே³ஸோ. காலக³திஉபதி⁴பயோக³படிபா³ள்ஹஞ்ஹி பாபங் ந விபச்செய்ய, ந பதே³ஸபடிபா³ள்ஹந்தி. ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணபத³ட்டா²னபடிஸந்தி⁴யாதி³த⁴ம்மானங் நியாமோ த³ஸஸஹஸ்ஸிகம்பனபச்சயபா⁴வோ த⁴ம்மனியாமோ. அயங் இத⁴ அதி⁴ப்பேதோதி ஏதேன நியாமவஸேன ஆவஜ்ஜனாதி³பா⁴வோ, ந காரகவஸேனாதி ஏதமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதி.
Avijjamāne kārake kathaṃ āvajjanādibhāvena pavatti hotīti taṃ dassetuṃ pañcavidhaṃ niyāmaṃ nāma gaṇhiṃsu. Niyāmo ca dhammānaṃ sabhāvakiccapaccayabhāvavisesova. Taṃtaṃsadisaphaladānanti tassa tassa attano anurūpaphalassa dānaṃ. Sadisavipākadānanti ca anurūpavipākadānanti attho. Idaṃ vatthunti ekavacananiddeso ekagāthāvatthubhāvena kato. Jagatippadesoti yathāvuttato aññopi lokappadeso. Kālagatiupadhipayogapaṭibāḷhañhi pāpaṃ na vipacceyya, na padesapaṭibāḷhanti. Sabbaññutaññāṇapadaṭṭhānapaṭisandhiyādidhammānaṃ niyāmo dasasahassikampanapaccayabhāvo dhammaniyāmo. Ayaṃ idha adhippetoti etena niyāmavasena āvajjanādibhāvo, na kārakavasenāti etamatthaṃ dasseti.
இமஸ்மிங் டா²னேதி ஸோளஸவிபாககதா²டா²னே. த்³வாத³ஸஹி வாஹேதப்³பா³ நாளியந்தோபமா ந த்³வாத³ஸன்னங் சித்தானங் ஏகஸ்மிங் த்³வாரே ஏகாரம்மணே ஸஹ கிச்சகரணவஸேன வுத்தா, அத² கோ² த்³வாத³ஸன்னங் ஏகஸ்மிங் த்³வாரே ஸகிச்சகரணமத்தவஸேன. அஹேதுகபடிஸந்தி⁴ஜனகஸதி³ஸஜவனானந்தரங் அஹேதுகததா³ரம்மணங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘சதுன்னங் பன து³ஹேதுககுஸலசித்தானங் அஞ்ஞதரஜவனஸ்ஸ…பே॰… பதிட்டா²தீ’’தி ஆஹ. அஹேதுகபடிஸந்தி⁴கஸ்ஸ பன திஹேதுகஜவனே ஜவிதே படிஸந்தி⁴தா³யகேன கம்மேன அஹேதுகஸ்ஸ ததா³ரம்மணஸ்ஸ நிப்³ப³த்தி ந படிஸேதி⁴தா. ஏவங் து³ஹேதுகபடிஸந்தி⁴கஸ்ஸபி திஹேதுகானந்தரங் து³ஹேதுகததா³ரம்மணங் அப்படிஸித்³த⁴ங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். பரிபுண்ணவிபாகஸ்ஸ ச படிஸந்தி⁴ஜனககம்மஸ்ஸ வஸேனாயங் விபாகவிபா⁴வனா தஸ்ஸா முக²னித³ஸ்ஸனமத்தமேவாதி பவத்திவிபாகஸ்ஸ ச ஏகஸ்ஸ திஹேதுகாதி³கம்மஸ்ஸ ஸோளஸவிபாகசித்தாதீ³னி வுத்தனயேன யோஜேதப்³பா³னி. தஸ்மா யேன கேனசி கம்முனா ஏகேன அனேகங் ததா³ரம்மணங் பவத்தமானங் கம்மவிஸேஸாபா⁴வா யேஸங் தங் அனுப³ந்த⁴பூ⁴தங், தேஸங் ஜவனஸங்கா²தானங் பச்சயானங் விஸேஸேன விஸிட்ட²ங் ஹோதீதி ஜவனேனாயங் ததா³ரம்மணனியாமோ வுத்தோ, ந நானாகம்முனா நிப்³ப³த்தமானஸ்ஸ வஸேன. ஏவஞ்ச கத்வா பட்டா²னே (பட்டா²॰ 3.1.98) ‘‘ஸஹேதுகே க²ந்தே⁴ அனிச்சதோ து³க்க²தோ அனத்ததோ விபஸ்ஸதி. குஸலாகுஸலே நிருத்³தே⁴ அஹேதுகோ விபாகோ ததா³ரம்மணதா உப்பஜ்ஜதீ’’தி ஞாணானந்தரங் அஹேதுகததா³ரம்மணங், ‘‘குஸலாகுஸலே நிருத்³தே⁴ ஸஹேதுகோ விபாகோ ததா³ரம்மணதா உப்பஜ்ஜதீ’’தி அகுஸலானந்தரஞ்ச ஸஹேதுகததா³ரம்மணங் வுத்தங், ந ச ‘‘தங் ஏதேன தே²ரேன அத³ஸ்ஸித’’ந்தி கத்வா தஸ்ஸ படிஸேதோ⁴ கதோ ஹோதீதி.
Imasmiṃ ṭhāneti soḷasavipākakathāṭhāne. Dvādasahi vāhetabbā nāḷiyantopamā na dvādasannaṃ cittānaṃ ekasmiṃ dvāre ekārammaṇe saha kiccakaraṇavasena vuttā, atha kho dvādasannaṃ ekasmiṃ dvāre sakiccakaraṇamattavasena. Ahetukapaṭisandhijanakasadisajavanānantaraṃ ahetukatadārammaṇaṃ dassento ‘‘catunnaṃ pana duhetukakusalacittānaṃ aññatarajavanassa…pe… patiṭṭhātī’’ti āha. Ahetukapaṭisandhikassa pana tihetukajavane javite paṭisandhidāyakena kammena ahetukassa tadārammaṇassa nibbatti na paṭisedhitā. Evaṃ duhetukapaṭisandhikassapi tihetukānantaraṃ duhetukatadārammaṇaṃ appaṭisiddhaṃ daṭṭhabbaṃ. Paripuṇṇavipākassa ca paṭisandhijanakakammassa vasenāyaṃ vipākavibhāvanā tassā mukhanidassanamattamevāti pavattivipākassa ca ekassa tihetukādikammassa soḷasavipākacittādīni vuttanayena yojetabbāni. Tasmā yena kenaci kammunā ekena anekaṃ tadārammaṇaṃ pavattamānaṃ kammavisesābhāvā yesaṃ taṃ anubandhabhūtaṃ, tesaṃ javanasaṅkhātānaṃ paccayānaṃ visesena visiṭṭhaṃ hotīti javanenāyaṃ tadārammaṇaniyāmo vutto, na nānākammunā nibbattamānassa vasena. Evañca katvā paṭṭhāne (paṭṭhā. 3.1.98) ‘‘sahetuke khandhe aniccato dukkhato anattato vipassati. Kusalākusale niruddhe ahetuko vipāko tadārammaṇatā uppajjatī’’ti ñāṇānantaraṃ ahetukatadārammaṇaṃ, ‘‘kusalākusale niruddhe sahetuko vipāko tadārammaṇatā uppajjatī’’ti akusalānantarañca sahetukatadārammaṇaṃ vuttaṃ, na ca ‘‘taṃ etena therena adassita’’nti katvā tassa paṭisedho kato hotīti.
யங் பன ஜவனேன…பே॰… தங் குஸலங் ஸந்தா⁴ய வுத்தந்தி இத³ங் குஸலஸ்ஸ விய அகுஸலஸ்ஸ ஸதி³ஸோ விபாகோ நத்தீ²தி கத்வா வுத்தங். ஸஸங்கா²ரிகாஸங்கா²ரிகனியமனங் பன ஸந்தா⁴ய தஸ்மிங் வுத்தே அகுஸலேபி ந தங் ந யுஜ்ஜதீதி. அட்டா²னமேதந்தி இத³ங் நியமிதாதி³வஸேன யோனிஸோ அயோனிஸோ வா ஆவட்டிதே அயோனிஸோ யோனிஸோ வா வவத்தா²பனஸ்ஸ அபா⁴வங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங்.
Yaṃpana javanena…pe… taṃ kusalaṃ sandhāya vuttanti idaṃ kusalassa viya akusalassa sadiso vipāko natthīti katvā vuttaṃ. Sasaṅkhārikāsaṅkhārikaniyamanaṃ pana sandhāya tasmiṃ vutte akusalepi na taṃ na yujjatīti. Aṭṭhānametanti idaṃ niyamitādivasena yoniso ayoniso vā āvaṭṭite ayoniso yoniso vā vavatthāpanassa abhāvaṃ sandhāya vuttaṃ.
படிஸித்³த⁴ந்தி அவசனமேவ படிஸேதோ⁴தி கத்வா வுத்தங். காமதண்ஹானிப்³ப³த்தேன கம்முனா மஹக்³க³தலோகுத்தரானுப⁴வனவிபாகோ ந ஹோதீதி தத்த² ததா³ரம்மணாபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³. ஆபாத²க³தே விஸயே தன்னின்னங் ப⁴வங்க³ங் ஆவஜ்ஜனங் உப்பாதே³தீதி ஆவஜ்ஜனங் விஸயே நின்னத்தா உப்பஜ்ஜதி. ப⁴வங்க³ங் பன ஸப்³ப³தா³ ஸவிஸயே நின்னமேவாதி விஸயந்தரவிஞ்ஞாணஸ்ஸ பச்சயோ ஹுத்வாபி தத³பா⁴வா வினா ஆவஜ்ஜனேன ஸவிஸயே நின்னத்தாவ உப்பஜ்ஜதி. சிண்ணத்தாதி ஆவஜ்ஜனேன வினா ப³ஹுலங் உப்பன்னபுப்³ப³த்தா. ஸமுதா³சாரத்தாதி ஆபாத²க³தே விஸயே படிஸந்தி⁴விஸயே ச ப³ஹுலங் உப்பாதி³தபுப்³ப³த்தா. சிண்ணத்தாதி வா புக்³க³லேன ஆஸேவிதபா⁴வோ வுத்தோ. ஸமுதா³சாரத்தாதி ஸயங் ப³ஹுலங் பவத்தபா⁴வோ. நிரோத⁴ஸ்ஸ அனந்தரபச்சயங் நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனந்தி இத³ங் தத³னந்தரமேவ நிரோத⁴பு²ஸனங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங், ந அரூபக்க²ந்தா⁴னங் விய நிரோத⁴ஸ்ஸ அனந்தரபச்சயபா⁴வங். நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங் பன கிஞ்சி பரிகம்மேன வினா உப்பஜ்ஜமானங் நத்தி². பரிகம்மாவஜ்ஜனமேவ தஸ்ஸ ஆவஜ்ஜனந்தி அஞ்ஞஸ்ஸ விய ஏதஸ்ஸபி ஸாவஜ்ஜனதாய ப⁴விதப்³ப³ங்.
Paṭisiddhanti avacanameva paṭisedhoti katvā vuttaṃ. Kāmataṇhānibbattena kammunā mahaggatalokuttarānubhavanavipāko na hotīti tattha tadārammaṇābhāvo veditabbo. Āpāthagate visaye tanninnaṃ bhavaṅgaṃ āvajjanaṃ uppādetīti āvajjanaṃ visaye ninnattā uppajjati. Bhavaṅgaṃ pana sabbadā savisaye ninnamevāti visayantaraviññāṇassa paccayo hutvāpi tadabhāvā vinā āvajjanena savisaye ninnattāva uppajjati. Ciṇṇattāti āvajjanena vinā bahulaṃ uppannapubbattā. Samudācārattāti āpāthagate visaye paṭisandhivisaye ca bahulaṃ uppāditapubbattā. Ciṇṇattāti vā puggalena āsevitabhāvo vutto. Samudācārattāti sayaṃ bahulaṃ pavattabhāvo. Nirodhassa anantarapaccayaṃ nevasaññānāsaññāyatananti idaṃ tadanantarameva nirodhaphusanaṃ sandhāya vuttaṃ, na arūpakkhandhānaṃ viya nirodhassa anantarapaccayabhāvaṃ. Nevasaññānāsaññāyatanaṃ pana kiñci parikammena vinā uppajjamānaṃ natthi. Parikammāvajjanameva tassa āvajjananti aññassa viya etassapi sāvajjanatāya bhavitabbaṃ.
அயங் பனெத்தா²தி⁴ப்பாயோ த³ட்ட²ப்³போ³ – நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனஸ்ஸ ந நிரோத⁴ஸ்ஸ அனந்தரபச்சயபா⁴வே நின்னாதி³தா அஞ்ஞத்த² தி³ட்டா² அதத³த்த²பரிகம்மபா⁴வே ச உப்பத்தியா, அத² ச தங் தஸ்ஸ அனந்தரபச்சயோ ஹோதி, ததா² ச உப்பஜ்ஜதி. ஏவங் யதா²வுத்தா மனோவிஞ்ஞாணதா⁴து அஸதிபி நிராவஜ்ஜனுப்பத்தியங் நின்னாதி³பா⁴வே நிராவஜ்ஜனா உப்பஜ்ஜதீதி. ஏவஞ்ச கத்வா ‘‘அரியமக்³க³சித்தங் மக்³கா³னந்தரானி ப²லசித்தானீ’’தி இத³ங் வுத்தங். யதி³ ஹி நிப்³பா³னாரம்மணாவஜ்ஜனாபா⁴வங் ஸந்தா⁴யேதங் வுத்தங் ஸியா, கொ³த்ரபு⁴வோதா³னானி நித³ஸ்ஸனானி ஸியுங் தேஹேவ ஏதேஸங் நிராவஜ்ஜனதாஸித்³தி⁴தோ. ப²லஸமாபத்திகாலே ச ‘‘பரித்தாரம்மணங் மஹக்³க³தாரம்மணங் அனுலோமங் ப²லஸமாபத்தியா அனந்தரபச்சயேன பச்சயோ’’தி வசனதோ ஸமானாரம்மணாவஜ்ஜனரஹிதத்தா ‘‘மக்³கா³னந்தரானி ப²லசித்தானீ’’தி ஏவங் ப²லஸமாபத்திசித்தானி ந வஜ்ஜேதப்³பா³னி ஸியுங், கொ³த்ரபு⁴வோதா³னானி பன யதி³பி நிப்³பா³னே சிண்ணானி ஸமுதா³சாரானி ச ந ஹொந்தி, ஆரம்மணந்தரே சிண்ணஸமுதா³சாரானேவ. ப²லஸமாபத்திசித்தானி ச மக்³க³வீதி²தோ உத்³த⁴ங் தத³த்த²பரிகம்மஸப்³பா⁴வாதி தேஸங் க³ஹணங் ந கதங், அனுலோமானந்தரஞ்ச ப²லஸமாபத்திசித்தங் சிண்ணங் ஸமுதா³சாரங், ந நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனானந்தரங் மக்³கா³னந்தரஸ்ஸ விய தத³த்த²பரிகம்மாபா⁴வாதி ‘‘நிரோதா⁴ வுட்ட²ஹந்தஸ்ஸா’’தி தஞ்ச நித³ஸ்ஸனங். ஆரம்மணேன பன வினா நுப்பஜ்ஜதீதி இத³ங் ஏதஸ்ஸ மஹக்³க³தாரம்மணத்தாபா⁴வா புச்ச²ங் காரெத்வா ஆரம்மணனித்³தா⁴ரணத்த²ங் வுத்தங்.
Ayaṃ panetthādhippāyo daṭṭhabbo – nevasaññānāsaññāyatanassa na nirodhassa anantarapaccayabhāve ninnāditā aññattha diṭṭhā atadatthaparikammabhāve ca uppattiyā, atha ca taṃ tassa anantarapaccayo hoti, tathā ca uppajjati. Evaṃ yathāvuttā manoviññāṇadhātu asatipi nirāvajjanuppattiyaṃ ninnādibhāve nirāvajjanā uppajjatīti. Evañca katvā ‘‘ariyamaggacittaṃ maggānantarāni phalacittānī’’ti idaṃ vuttaṃ. Yadi hi nibbānārammaṇāvajjanābhāvaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ siyā, gotrabhuvodānāni nidassanāni siyuṃ teheva etesaṃ nirāvajjanatāsiddhito. Phalasamāpattikāle ca ‘‘parittārammaṇaṃ mahaggatārammaṇaṃ anulomaṃ phalasamāpattiyā anantarapaccayena paccayo’’ti vacanato samānārammaṇāvajjanarahitattā ‘‘maggānantarāni phalacittānī’’ti evaṃ phalasamāpatticittāni na vajjetabbāni siyuṃ, gotrabhuvodānāni pana yadipi nibbāne ciṇṇāni samudācārāni ca na honti, ārammaṇantare ciṇṇasamudācārāneva. Phalasamāpatticittāni ca maggavīthito uddhaṃ tadatthaparikammasabbhāvāti tesaṃ gahaṇaṃ na kataṃ, anulomānantarañca phalasamāpatticittaṃ ciṇṇaṃ samudācāraṃ, na nevasaññānāsaññāyatanānantaraṃ maggānantarassa viya tadatthaparikammābhāvāti ‘‘nirodhā vuṭṭhahantassā’’ti tañca nidassanaṃ. Ārammaṇena pana vinā nuppajjatīti idaṃ etassa mahaggatārammaṇattābhāvā pucchaṃ kāretvā ārammaṇaniddhāraṇatthaṃ vuttaṃ.
தத்தா²தி விபாககதா²யங். ஜச்சந்த⁴பீட²ஸப்பிஉபமானித³ஸ்ஸனங் விபாகஸ்ஸ நிஸ்ஸயேன வினா அப்பவத்தித³ஸ்ஸனத்த²ங். விஸயக்³கா³ஹோதி இத³ங் சக்கா²தீ³னங் ஸவிஸயக்³க³ஹணேன சக்கு²விஞ்ஞாணாதி³விபாகஸ்ஸ த³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங். உபனிஸ்ஸயதோ சக்கா²தீ³னங் த³ஸ்ஸனாதி³அத்த²தோ ச தஸ்ஸேவ விபாகஸ்ஸ த³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘உபனிஸ்ஸயமத்த²ஸோ’’தி வுத்தங். ஹத³யவத்து²மேவாதி யதா² புரிமசித்தானி ஹத³யவத்து²னிஸ்ஸிதானி ச பஸாத³வத்து²அனுக³தானி ச அஞ்ஞாரம்மணானி ஹொந்தி, ந ஏவங் ப⁴வங்க³ங், தங் பனேதங் வத்தா²ரம்மணந்தரரஹிதங் கேவலங் ஹத³யவத்து²மேவ நிஸ்ஸாய பவத்ததீதி வுத்தங் ஹோதி. ஹத³யரூபவத்து²கந்தி இதா⁴பி அஞ்ஞவத்தா²னுக³தந்தி அதி⁴ப்பாயோ வேதி³தப்³போ³. மக்கடகஸ்ஸ ஹி ஸுத்தாரோஹணங் விய பஸாத³வத்து²கங் சித்தங், ஸுத்தேன க³மனாதீ³னி விய தத³னுக³தானி ஸேஸசித்தானீதி. ஸுத்தக⁴ட்டனமக்கடகசலனானி விய பஸாத³க⁴ட்டனப⁴வங்க³சலனானி ஸஹ ஹொந்தீதி தீ³பனதோ ‘‘ஏகேகங்…பே॰… ஆக³ச்ச²தீ’’திபி தீ³பேதி.
Tatthāti vipākakathāyaṃ. Jaccandhapīṭhasappiupamānidassanaṃ vipākassa nissayena vinā appavattidassanatthaṃ. Visayaggāhoti idaṃ cakkhādīnaṃ savisayaggahaṇena cakkhuviññāṇādivipākassa dassanatthaṃ vuttaṃ. Upanissayato cakkhādīnaṃ dassanādiatthato ca tasseva vipākassa dassanatthaṃ ‘‘upanissayamatthaso’’ti vuttaṃ. Hadayavatthumevāti yathā purimacittāni hadayavatthunissitāni ca pasādavatthuanugatāni ca aññārammaṇāni honti, na evaṃ bhavaṅgaṃ, taṃ panetaṃ vatthārammaṇantararahitaṃ kevalaṃ hadayavatthumeva nissāya pavattatīti vuttaṃ hoti. Hadayarūpavatthukanti idhāpi aññavatthānugatanti adhippāyo veditabbo. Makkaṭakassa hi suttārohaṇaṃ viya pasādavatthukaṃ cittaṃ, suttena gamanādīni viya tadanugatāni sesacittānīti. Suttaghaṭṭanamakkaṭakacalanāni viya pasādaghaṭṭanabhavaṅgacalanāni saha hontīti dīpanato ‘‘ekekaṃ…pe… āgacchatī’’tipi dīpeti.
ப⁴வங்க³ஸ்ஸ ஆவட்டிதகாலோதி இத³ங் தோ³வாரிகஸதி³ஸானங் சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³னங் பாத³பரிமஜ்ஜகஸதி³ஸஸ்ஸ ஆவஜ்ஜனஸ்ஸ ஸஞ்ஞாதா³னஸதி³ஸோ அனந்தரபச்சயபா⁴வோ ஏவ ப⁴வங்கா³வட்டனந்தி கத்வா வுத்தங். விபாகமனோதா⁴துஆதீ³னங் அதி³ஸ்வாவ ஸம்படிச்ச²னாதி³கரணங் கா³ள்ஹக்³க³ஹணமத்தபுது²லசதுரஸ்ஸபா⁴வவிஜானநமத்தகஹாபணபா⁴வவிஜானநமத்தகம்மோபனயனமத்தஸாமஞ்ஞவஸேன வுத்தங், ந கா³ள்ஹக்³கா³ஹகாதீ³னங் கஹாபணத³ஸ்ஸனஸ்ஸ அபா⁴வோ தங்ஸமானபா⁴வோ ச ஸம்படிச்ச²னாதீ³னங் அதி⁴ப்பேதோதி வேதி³தப்³போ³.
Bhavaṅgassa āvaṭṭitakāloti idaṃ dovārikasadisānaṃ cakkhuviññāṇādīnaṃ pādaparimajjakasadisassa āvajjanassa saññādānasadiso anantarapaccayabhāvo eva bhavaṅgāvaṭṭananti katvā vuttaṃ. Vipākamanodhātuādīnaṃ adisvāva sampaṭicchanādikaraṇaṃ gāḷhaggahaṇamattaputhulacaturassabhāvavijānanamattakahāpaṇabhāvavijānanamattakammopanayanamattasāmaññavasena vuttaṃ, na gāḷhaggāhakādīnaṃ kahāpaṇadassanassa abhāvo taṃsamānabhāvo ca sampaṭicchanādīnaṃ adhippetoti veditabbo.
பண்ட³ரங் ஏதந்தி பண்ட³ரரூபத³ஸ்ஸனஸாமஞ்ஞதோ சக்கு²விஞ்ஞாணமேவ த³ஸ்ஸனகிச்சங் ஸாதே⁴தீதி தீ³பனங் வேதி³தப்³ப³ங். ஏவங் ஸோதத்³வாராதீ³ஸுபி யோஜேதப்³ப³ங் ஸவனாதி³வஸேன. ஸந்தாபனவஸேன கு³ளஸீலோ கு³ளப்பயோஜனோ வா கோ³ளியகோ. உபனிஸ்ஸயதோதி ந உபனிஸ்ஸயபச்சயங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். யஸ்மிங் பன அஸதி யோ ந ஹோதி, ஸோ இத⁴ ‘‘உபனிஸ்ஸயோ’’தி அதி⁴ப்பேதோ. ஆலோகஸன்னிஸ்ஸிதந்தி இத³ம்பி ஆலோகே ஸதி ஸப்³பா⁴வங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங், ந உபனிஸ்ஸயபச்சயதங். மந்த³தா²மக³தங் நாம கிரியசித்தஸ்ஸ பச்சயபா⁴வங் அனுபக³ந்த்வா ஸயமேவ பவத்தமானங்.
Paṇḍaraṃetanti paṇḍararūpadassanasāmaññato cakkhuviññāṇameva dassanakiccaṃ sādhetīti dīpanaṃ veditabbaṃ. Evaṃ sotadvārādīsupi yojetabbaṃ savanādivasena. Santāpanavasena guḷasīlo guḷappayojano vā goḷiyako. Upanissayatoti na upanissayapaccayaṃ sandhāya vuttaṃ. Yasmiṃ pana asati yo na hoti, so idha ‘‘upanissayo’’ti adhippeto. Ālokasannissitanti idampi āloke sati sabbhāvaṃ sandhāya vuttaṃ, na upanissayapaccayataṃ. Mandathāmagataṃ nāma kiriyacittassa paccayabhāvaṃ anupagantvā sayameva pavattamānaṃ.
அஸங்கா²ரிகஸஸங்கா²ரிகேஸு தோ³ஸங் தி³ஸ்வாதி ந கம்மஸ்ஸ விருத்³த⁴ஸபா⁴வேன விபாகேன ப⁴விதப்³ப³ந்தி அஸங்கா²ரிககம்மஸ்ஸ ஸஸங்கா²ரிகவிபாகேஸு, ஸஸங்கா²ரிககம்மஸ்ஸ ச அஸங்கா²ரிகவிபாகேஸு தோ³ஸங் தி³ஸ்வா. அஹேதுகானங் பன ரூபாதீ³ஸு அபி⁴னிபாதமத்தாதி³கிச்சானங் ந ஸஸங்கா²ரிகவிருத்³தோ⁴ ஸபா⁴வோதி அஸங்கா²ரிகதா நத்தி², அஸங்கா²ரிகவிருத்³த⁴ஸபா⁴வாபா⁴வா நாபி ஸஸங்கா²ரிகதாதி உப⁴யாவிரோதா⁴ உப⁴யேனபி தேஸங் நிப்³ப³த்திங் அனுஜானாதி. சித்தனியாமந்தி ததா³ரம்மணனியாமங். கிரியதோ பஞ்சாதி இமேஸங்…பே॰… பதிட்டா²தீதி கிரியஜவனானந்தரஞ்ச ததா³ரம்மணங் வுத்தங். பட்டா²னே (பட்டா²॰ 1.3.94) பன ‘‘குஸலாகுஸலே நிருத்³தே⁴ விபாகோ ததா³ரம்மணதா உப்பஜ்ஜதீ’’தி விபாகத⁴ம்மத⁴ம்மானமேவ அனந்தரா ததா³ரம்மணங் வுத்தங். குஸலத்திகே ச ‘‘ஸெக்கா² வா புது²ஜ்ஜனா வா குஸலங் அனிச்சதோ’’திஆதி³னா (பட்டா²॰ 1.1.406) குஸலாகுஸலஜவனமேவ வத்வா தத³னந்தரங் ததா³ரம்மணங் வுத்தங், ந அப்³யாகதானந்தரங், ந ச கத்த²சி கிரியானந்தரங் ததா³ரம்மணஸ்ஸ வுத்தட்டா²னங் தி³ஸ்ஸதி. விஜ்ஜமானே ச தஸ்மிங் அவசனே காரணங் நத்தி², தஸ்மா உபபரிக்கி²தப்³போ³ ஏஸோ தே²ரவாதோ³. விப்பா²ரிகஞ்ஹி ஜவனங் நாவங் விய நதீ³ஸோதோ ப⁴வங்க³ங் அனுப³ந்த⁴தீதி யுத்தங், ந பன ச²ளங்கு³பெக்க²வதோ ஸந்தவுத்திங் கிரியஜவனங் பண்ணபுடங் விய நதீ³ஸோதோதி.
Asaṅkhārikasasaṅkhārikesudosaṃ disvāti na kammassa viruddhasabhāvena vipākena bhavitabbanti asaṅkhārikakammassa sasaṅkhārikavipākesu, sasaṅkhārikakammassa ca asaṅkhārikavipākesu dosaṃ disvā. Ahetukānaṃ pana rūpādīsu abhinipātamattādikiccānaṃ na sasaṅkhārikaviruddho sabhāvoti asaṅkhārikatā natthi, asaṅkhārikaviruddhasabhāvābhāvā nāpi sasaṅkhārikatāti ubhayāvirodhā ubhayenapi tesaṃ nibbattiṃ anujānāti. Cittaniyāmanti tadārammaṇaniyāmaṃ. Kiriyato pañcāti imesaṃ…pe… patiṭṭhātīti kiriyajavanānantarañca tadārammaṇaṃ vuttaṃ. Paṭṭhāne (paṭṭhā. 1.3.94) pana ‘‘kusalākusale niruddhe vipāko tadārammaṇatā uppajjatī’’ti vipākadhammadhammānameva anantarā tadārammaṇaṃ vuttaṃ. Kusalattike ca ‘‘sekkhā vā puthujjanā vā kusalaṃ aniccato’’tiādinā (paṭṭhā. 1.1.406) kusalākusalajavanameva vatvā tadanantaraṃ tadārammaṇaṃ vuttaṃ, na abyākatānantaraṃ, na ca katthaci kiriyānantaraṃ tadārammaṇassa vuttaṭṭhānaṃ dissati. Vijjamāne ca tasmiṃ avacane kāraṇaṃ natthi, tasmā upaparikkhitabbo eso theravādo. Vipphārikañhi javanaṃ nāvaṃ viya nadīsoto bhavaṅgaṃ anubandhatīti yuttaṃ, na pana chaḷaṅgupekkhavato santavuttiṃ kiriyajavanaṃ paṇṇapuṭaṃ viya nadīsototi.
பிண்ட³ஜவனங் ஜவதீதி குஸலாகுஸலகிரியஜவனானி பிண்டெ³த்வா கதி²தானீதி ததா² கதி²தானி ஜவனானி பிண்டி³தானி விய வுத்தானி, ஏகஸ்மிங் வா ததா³ரம்மணே பிண்டெ³த்வா த³ஸ்ஸிதானி ஹுத்வா ஜவிதானேவ வுத்தானி. இமஞ்ச பன பிண்ட³ஜவனங் வத³ந்தேன அகுஸலதோ சத்தாரியேவ உபெக்கா²ஸஹக³தானி க³ஹெத்வா த்³வாத³ஸுபெக்கா²ஸஹக³தஜவனானி பிண்டி³தானி விய வுத்தானி. பட்டா²னே பன ‘‘குஸலங் அஸ்ஸாதே³தி அபி⁴னந்த³தி, தங் ஆரப்³ப⁴ ராகோ³ உப்பஜ்ஜதி. தி³ட்டி², விசிகிச்சா² , உத்³த⁴ச்சங், தோ³மனஸ்ஸங் உப்பஜ்ஜதி. அகுஸலே நிருத்³தே⁴ விபாகோ ததா³ரம்மணதா உப்பஜ்ஜதீ’’தி வுத்தத்தா இதரானி த்³வே இட்டா²ரம்மணே பவத்தவிசிகிச்சு²த்³த⁴ச்சஸஹக³தானிபி குஸலவிபாகே ததா³ரம்மணே பிண்டே³தப்³பா³னி ஸியுங். தேஸங் பன அனந்தரங் அஹேதுகவிபாகேனேவ ததா³ரம்மணேன ப⁴விதப்³ப³ங், ஸோ ச ஸந்தீரணபா⁴வேனேவ க³ஹிதோதி அபுப்³ப³ங் க³ஹேதப்³ப³ங் நத்தி². அஹேதுகே ச பிண்டே³தப்³ப³ங் நாரஹந்தீதி அதி⁴ப்பாயேன ந பிண்டே³தீதி.
Piṇḍajavanaṃ javatīti kusalākusalakiriyajavanāni piṇḍetvā kathitānīti tathā kathitāni javanāni piṇḍitāni viya vuttāni, ekasmiṃ vā tadārammaṇe piṇḍetvā dassitāni hutvā javitāneva vuttāni. Imañca pana piṇḍajavanaṃ vadantena akusalato cattāriyeva upekkhāsahagatāni gahetvā dvādasupekkhāsahagatajavanāni piṇḍitāni viya vuttāni. Paṭṭhāne pana ‘‘kusalaṃ assādeti abhinandati, taṃ ārabbha rāgo uppajjati. Diṭṭhi, vicikicchā , uddhaccaṃ, domanassaṃ uppajjati. Akusale niruddhe vipāko tadārammaṇatā uppajjatī’’ti vuttattā itarāni dve iṭṭhārammaṇe pavattavicikicchuddhaccasahagatānipi kusalavipāke tadārammaṇe piṇḍetabbāni siyuṃ. Tesaṃ pana anantaraṃ ahetukavipākeneva tadārammaṇena bhavitabbaṃ, so ca santīraṇabhāveneva gahitoti apubbaṃ gahetabbaṃ natthi. Ahetuke ca piṇḍetabbaṃ nārahantīti adhippāyena na piṇḍetīti.
திஹேதுகஜவனாவஸானே பனெத்தா²தி ஏதஸ்மிங் து³தியவாதே³ திஹேதுகஜவனாவஸானே திஹேதுகததா³ரம்மணங் யுத்தந்தி த³ஸ்ஸேதுங் யுத்தங் வத³தி ஜவனஸமானத்தா, நாலப்³ப⁴மானத்தா அஞ்ஞஸ்ஸ. பட²மத்தே²ரேன அகுஸலானந்தரங் வுத்தஸ்ஸ அஹேதுகததா³ரம்மணஸ்ஸ, குஸலானந்தரங் வுத்தஸ்ஸ ச ஸஹேதுகததா³ரம்மணஸ்ஸ அகுஸலானந்தரங் உப்பத்திங் வத³ந்தஸ்ஸ ஹி படிஸந்தி⁴ஜனகங் திஹேதுககம்மங் து³ஹேதுகாஹேதுகங் விபாகங் ஜனயந்தம்பி திஹேதுகஜவனானந்தரங் ந ஜனேதீதி ந எத்த² காரணங் தி³ஸ்ஸதீதி ஏவங் யுத்தங் க³ஹேதப்³ப³ங் அவுத்தம்பீதி அதி⁴ப்பாயோ. அத² வா தஸ்மிங் தஸ்மிங் தே²ரவாதே³ யேன அதி⁴ப்பாயேன ஸஸங்கா²ராஸங்கா²ரவிதா⁴னாதி³ வுத்தங், தங் தேனேவ அதி⁴ப்பாயேன யுத்தங் க³ஹேதப்³ப³ங், ந அதி⁴ப்பாயந்தரங் அதி⁴ப்பாயந்தரேன ஆலோளேதப்³ப³ந்தி அத்தோ². ஹேதுஸதி³ஸமேவாதி ஜனககம்மஹேதுஸதி³ஸமேவ. மஹாபகரணே ஆவி ப⁴விஸ்ஸதீதி மஹாபகரணே ஆக³தபாளியா பாகடங் உப்பத்திவிதா⁴னங் ஆவி ப⁴விஸ்ஸதீதி அதி⁴ப்பாயேன வத³தி.
Tihetukajavanāvasāne panetthāti etasmiṃ dutiyavāde tihetukajavanāvasāne tihetukatadārammaṇaṃ yuttanti dassetuṃ yuttaṃ vadati javanasamānattā, nālabbhamānattā aññassa. Paṭhamattherena akusalānantaraṃ vuttassa ahetukatadārammaṇassa, kusalānantaraṃ vuttassa ca sahetukatadārammaṇassa akusalānantaraṃ uppattiṃ vadantassa hi paṭisandhijanakaṃ tihetukakammaṃ duhetukāhetukaṃ vipākaṃ janayantampi tihetukajavanānantaraṃ na janetīti na ettha kāraṇaṃ dissatīti evaṃ yuttaṃ gahetabbaṃ avuttampīti adhippāyo. Atha vā tasmiṃ tasmiṃ theravāde yena adhippāyena sasaṅkhārāsaṅkhāravidhānādi vuttaṃ, taṃ teneva adhippāyena yuttaṃ gahetabbaṃ, na adhippāyantaraṃ adhippāyantarena āloḷetabbanti attho. Hetusadisamevāti janakakammahetusadisameva. Mahāpakaraṇe āvi bhavissatīti mahāpakaraṇe āgatapāḷiyā pākaṭaṃ uppattividhānaṃ āvi bhavissatīti adhippāyena vadati.
காமாவசரகுஸலவிபாககதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Kāmāvacarakusalavipākakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
