| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पटिसम्भिदामग्गपाळि • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
८. विपल्लासकथा
8. Vipallāsakathā
२३६. पुरिमनिदानं । ‘‘चत्तारोमे , भिक्खवे 1, सञ्ञाविपल्लासा चित्तविपल्लासा दिट्ठिविपल्लासा। कतमे चत्तारो? अनिच्चे, भिक्खवे, निच्चन्ति सञ्ञाविपल्लासो चित्तविपल्लासो दिट्ठिविपल्लासो। दुक्खे, भिक्खवे, सुखन्ति सञ्ञाविपल्लासो चित्तविपल्लासो दिट्ठिविपल्लासो। अनत्तनि, भिक्खवे, अत्ताति सञ्ञाविपल्लासो चित्तविपल्लासो दिट्ठिविपल्लासो। असुभे, भिक्खवे, सुभन्ति सञ्ञाविपल्लासो चित्तविपल्लासो दिट्ठिविपल्लासो। इमे खो, भिक्खवे, चत्तारो सञ्ञाविपल्लासा चित्तविपल्लासा दिट्ठिविपल्लासा।
236. Purimanidānaṃ . ‘‘Cattārome , bhikkhave 2, saññāvipallāsā cittavipallāsā diṭṭhivipallāsā. Katame cattāro? Anicce, bhikkhave, niccanti saññāvipallāso cittavipallāso diṭṭhivipallāso. Dukkhe, bhikkhave, sukhanti saññāvipallāso cittavipallāso diṭṭhivipallāso. Anattani, bhikkhave, attāti saññāvipallāso cittavipallāso diṭṭhivipallāso. Asubhe, bhikkhave, subhanti saññāvipallāso cittavipallāso diṭṭhivipallāso. Ime kho, bhikkhave, cattāro saññāvipallāsā cittavipallāsā diṭṭhivipallāsā.
‘‘चत्तारोमे, भिक्खवे, नसञ्ञाविपल्लासा नचित्तविपल्लासा नदिट्ठिविपल्लासा। कतमे चत्तारो? अनिच्चे, भिक्खवे, अनिच्चन्ति नसञ्ञाविपल्लासो नचित्तविपल्लासो नदिट्ठिविपल्लासो। दुक्खे, भिक्खवे, दुक्खन्ति नसञ्ञाविपल्लासो नचित्तविपल्लासो नदिट्ठिविपल्लासो। अनत्तनि, भिक्खवे, अनत्ताति नसञ्ञाविपल्लासो नचित्तविपल्लासो नदिट्ठिविपल्लासो। असुभे, भिक्खवे, असुभन्ति नसञ्ञाविपल्लासो नचित्तविपल्लासो नदिट्ठिविपल्लासो। इमे खो, भिक्खवे, चत्तारो नसञ्ञाविपल्लासा नचित्तविपल्लासा नदिट्ठिविपल्लासा’’ति।
‘‘Cattārome, bhikkhave, nasaññāvipallāsā nacittavipallāsā nadiṭṭhivipallāsā. Katame cattāro? Anicce, bhikkhave, aniccanti nasaññāvipallāso nacittavipallāso nadiṭṭhivipallāso. Dukkhe, bhikkhave, dukkhanti nasaññāvipallāso nacittavipallāso nadiṭṭhivipallāso. Anattani, bhikkhave, anattāti nasaññāvipallāso nacittavipallāso nadiṭṭhivipallāso. Asubhe, bhikkhave, asubhanti nasaññāvipallāso nacittavipallāso nadiṭṭhivipallāso. Ime kho, bhikkhave, cattāro nasaññāvipallāsā nacittavipallāsā nadiṭṭhivipallāsā’’ti.
‘‘अनिच्चे निच्चसञ्ञिनो, दुक्खे च सुखसञ्ञिनो।
‘‘Anicce niccasaññino, dukkhe ca sukhasaññino;
मिच्छादिट्ठिहता सत्ता, खित्तचित्ता विसञ्ञिनो॥
Micchādiṭṭhihatā sattā, khittacittā visaññino.
‘‘ते योगयुत्ता मारस्स, अयोगक्खेमिनो जना।
‘‘Te yogayuttā mārassa, ayogakkhemino janā;
सत्ता गच्छन्ति संसारं, जातिमरणगामिनो॥
Sattā gacchanti saṃsāraṃ, jātimaraṇagāmino.
‘‘यदा च बुद्धा लोकस्मिं, उप्पज्जन्ति पभङ्करा।
‘‘Yadā ca buddhā lokasmiṃ, uppajjanti pabhaṅkarā;
ते इमं धम्मं पकासेन्ति, दुक्खूपसमगामिनं॥
Te imaṃ dhammaṃ pakāsenti, dukkhūpasamagāminaṃ.
‘‘तेसं सुत्वान सप्पञ्ञा, सचित्तं पच्चलद्धु 5 ते।
‘‘Tesaṃ sutvāna sappaññā, sacittaṃ paccaladdhu 6 te;
अनिच्चं अनिच्चतो दक्खुं, दुक्खमद्दक्खु दुक्खतो॥
Aniccaṃ aniccato dakkhuṃ, dukkhamaddakkhu dukkhato.
‘‘अनत्तनि अनत्ताति, असुभं असुभतद्दसुं।
‘‘Anattani anattāti, asubhaṃ asubhataddasuṃ;
सम्मादिट्ठिसमादाना, सब्बं दुक्खं उपच्चगु’’न्ति॥
Sammādiṭṭhisamādānā, sabbaṃ dukkhaṃ upaccagu’’nti.
इमे चत्तारो विपल्लासा दिट्ठिसम्पन्नस्स पुग्गलस्स पहीना, अप्पहीनाति। केचि पहीना, केचि अप्पहीना? अनिच्चे निच्चन्ति सञ्ञाविपल्लासो चित्तविपल्लासो दिट्ठिविपल्लासो पहीनो। दुक्खे सुखन्ति सञ्ञा उप्पज्जति, चित्तं उप्पज्जति, दिट्ठिविपल्लासो पहीनो। अनत्तनि अत्ताति सञ्ञाविपल्लासो चित्तविपल्लासो दिट्ठिविपल्लासो पहीनो। असुभे सुभन्ति सञ्ञा उप्पज्जति, चित्तं उप्पज्जति, दिट्ठिविपल्लासो पहीनो। द्वीसु वत्थूसु छ विपल्लासा पहीना । द्वीसु वत्थूसु द्वे विपल्लासा पहीना, चत्तारो विपल्लासा अप्पहीना। चतूसु वत्थूसु अट्ठ विपल्लासा पहीना, चत्तारो विपल्लासा अप्पहीनाति।
Ime cattāro vipallāsā diṭṭhisampannassa puggalassa pahīnā, appahīnāti. Keci pahīnā, keci appahīnā? Anicce niccanti saññāvipallāso cittavipallāso diṭṭhivipallāso pahīno. Dukkhe sukhanti saññā uppajjati, cittaṃ uppajjati, diṭṭhivipallāso pahīno. Anattani attāti saññāvipallāso cittavipallāso diṭṭhivipallāso pahīno. Asubhe subhanti saññā uppajjati, cittaṃ uppajjati, diṭṭhivipallāso pahīno. Dvīsu vatthūsu cha vipallāsā pahīnā . Dvīsu vatthūsu dve vipallāsā pahīnā, cattāro vipallāsā appahīnā. Catūsu vatthūsu aṭṭha vipallāsā pahīnā, cattāro vipallāsā appahīnāti.
विपल्लासकथा निट्ठिता।
Vipallāsakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / पटिसम्भिदामग्ग-अट्ठकथा • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / विपल्लासकथावण्णना • Vipallāsakathāvaṇṇanā
