Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-అట్ఠకథా • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
౩. విపరీతకథావణ్ణనా
3. Viparītakathāvaṇṇanā
౪౨౪. ఇదాని విపరీతకథా నామ హోతి. తత్థ ‘‘య్వాయం పథవీకసిణే పథవీసఞ్ఞీ సమాపజ్జతి, తస్స తం ఞాణం విపరీతఞాణ’’న్తి యేసం లద్ధి, సేయ్యథాపి అన్ధకానం, తే సన్ధాయ పుచ్ఛా సకవాదిస్స, పటిఞ్ఞా ఇతరస్స. పథవిం నిస్సాయ ఉప్పన్ననిమిత్తఞ్హి న పథవీయేవ, తత్ర చాయం పథవీసఞ్ఞీ. తస్మా విపరీతఞాణన్తి అయమేతస్స అధిప్పాయో. తతో సకవాదీ ‘‘లక్ఖణపథవీపి ససమ్భారపథవీపి నిమిత్తపథవీపి పథవీదేవతాపి సబ్బా పథవీయేవ, తాసు పథవీతి ఞాణం విపరీతం న హోతి. అనిచ్చే నిచ్చన్తిఆదివిపరియేసో పన విపరీతఞాణం నామ. కిం తే ఇదం ఏతేసు అఞ్ఞతర’’న్తి చోదేతుం అనిచ్చే నిచ్చన్తిఆదిమాహ. ఇతరో విపల్లాసలక్ఖణాభావం సన్ధాయ పటిక్ఖిపతి, పథవీనిమిత్తం సన్ధాయ పటిజానాతి.
424. Idāni viparītakathā nāma hoti. Tattha ‘‘yvāyaṃ pathavīkasiṇe pathavīsaññī samāpajjati, tassa taṃ ñāṇaṃ viparītañāṇa’’nti yesaṃ laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ, te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Pathaviṃ nissāya uppannanimittañhi na pathavīyeva, tatra cāyaṃ pathavīsaññī. Tasmā viparītañāṇanti ayametassa adhippāyo. Tato sakavādī ‘‘lakkhaṇapathavīpi sasambhārapathavīpi nimittapathavīpi pathavīdevatāpi sabbā pathavīyeva, tāsu pathavīti ñāṇaṃ viparītaṃ na hoti. Anicce niccantiādivipariyeso pana viparītañāṇaṃ nāma. Kiṃ te idaṃ etesu aññatara’’nti codetuṃ anicce niccantiādimāha. Itaro vipallāsalakkhaṇābhāvaṃ sandhāya paṭikkhipati, pathavīnimittaṃ sandhāya paṭijānāti.
కుసలన్తి సేక్ఖపుథుజ్జనానం ఞాణం సన్ధాయ వుత్తం. అత్థి అరహతోతి పఞ్హేసుపి విపల్లాసలక్ఖణాభావేన పటిక్ఖిపతి. పథవీనిమిత్తం సన్ధాయ పటిజానాతి. సబ్బేవ పథవీతి సబ్బం తం పథవీకసిణం లక్ఖణపథవీయేవ హోతీతి పుచ్ఛతి. సకవాదీ తథా అభావతో పటిక్ఖిపతి. నను పథవీ అత్థి, అత్థి చ కోచి పథవిం పథవితో సమాపజ్జతీతి పుచ్ఛా సకవాదిస్స . తస్సత్థో – నను నిమిత్తపథవీ అత్థి, అత్థి చ కోచి తం పథవిం పథవితోయేవ సమాపజ్జతి, న ఆపతో వా తేజతో వాతి. పథవీ అత్థీతిఆది ‘‘యది యం యథా అత్థి, తం తథా సమాపజ్జన్తస్స ఞాణం విపరీతం హోతి, నిబ్బానం అత్థి, తమ్పి సమాపజ్జన్తస్స సబ్బవిపరియేససముగ్ఘాతనం మగ్గఞాణమ్పి తే విపరీతం హోతూ’’తి దస్సనత్థం వుత్తన్తి.
Kusalanti sekkhaputhujjanānaṃ ñāṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Atthi arahatoti pañhesupi vipallāsalakkhaṇābhāvena paṭikkhipati. Pathavīnimittaṃ sandhāya paṭijānāti. Sabbeva pathavīti sabbaṃ taṃ pathavīkasiṇaṃ lakkhaṇapathavīyeva hotīti pucchati. Sakavādī tathā abhāvato paṭikkhipati. Nanu pathavī atthi, atthi ca koci pathaviṃ pathavito samāpajjatīti pucchā sakavādissa . Tassattho – nanu nimittapathavī atthi, atthi ca koci taṃ pathaviṃ pathavitoyeva samāpajjati, na āpato vā tejato vāti. Pathavī atthītiādi ‘‘yadi yaṃ yathā atthi, taṃ tathā samāpajjantassa ñāṇaṃ viparītaṃ hoti, nibbānaṃ atthi, tampi samāpajjantassa sabbavipariyesasamugghātanaṃ maggañāṇampi te viparītaṃ hotū’’ti dassanatthaṃ vuttanti.
విపరీతకథావణ్ణనా.
Viparītakathāvaṇṇanā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / కథావత్థుపాళి • Kathāvatthupāḷi / (౪౫) ౩. విపరీతకథా • (45) 3. Viparītakathā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ౩. విపరీతకథావణ్ణనా • 3. Viparītakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ౩. విపరీతకథావణ్ణనా • 3. Viparītakathāvaṇṇanā