| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
3. විපරීතකථාවණ්‌ණනා
3. Viparītakathāvaṇṇanā
424. ඉදානි විපරීතකථා නාම හොති. තත්‌ථ ‘‘ය්‌වායං පථවීකසිණෙ පථවීසඤ්‌ඤී සමාපජ්‌ජති, තස්‌ස තං ඤාණං විපරීතඤාණ’’න්‌ති යෙසං ලද්‌ධි, සෙය්‍යථාපි අන්‌ධකානං, තෙ සන්‌ධාය පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස, පටිඤ්‌ඤා ඉතරස්‌ස. පථවිං නිස්‌සාය උප්‌පන්‌නනිමිත්‌තඤ්‌හි න පථවීයෙව, තත්‍ර චායං පථවීසඤ්‌ඤී. තස්‌මා විපරීතඤාණන්‌ති අයමෙතස්‌ස අධිප්‌පායො. තතො සකවාදී ‘‘ලක්‌ඛණපථවීපි සසම්‌භාරපථවීපි නිමිත්‌තපථවීපි පථවීදෙවතාපි සබ්‌බා පථවීයෙව, තාසු පථවීති ඤාණං විපරීතං න හොති. අනිච්‌චෙ නිච්‌චන්‌තිආදිවිපරියෙසො පන විපරීතඤාණං නාම. කිං තෙ ඉදං එතෙසු අඤ්‌ඤතර’’න්‌ති චොදෙතුං අනිච්‌චෙ නිච්‌චන්‌තිආදිමාහ. ඉතරො විපල්‌ලාසලක්‌ඛණාභාවං සන්‌ධාය පටික්‌ඛිපති, පථවීනිමිත්‌තං සන්‌ධාය පටිජානාති.
424. Idāni viparītakathā nāma hoti. Tattha ‘‘yvāyaṃ pathavīkasiṇe pathavīsaññī samāpajjati, tassa taṃ ñāṇaṃ viparītañāṇa’’nti yesaṃ laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ, te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Pathaviṃ nissāya uppannanimittañhi na pathavīyeva, tatra cāyaṃ pathavīsaññī. Tasmā viparītañāṇanti ayametassa adhippāyo. Tato sakavādī ‘‘lakkhaṇapathavīpi sasambhārapathavīpi nimittapathavīpi pathavīdevatāpi sabbā pathavīyeva, tāsu pathavīti ñāṇaṃ viparītaṃ na hoti. Anicce niccantiādivipariyeso pana viparītañāṇaṃ nāma. Kiṃ te idaṃ etesu aññatara’’nti codetuṃ anicce niccantiādimāha. Itaro vipallāsalakkhaṇābhāvaṃ sandhāya paṭikkhipati, pathavīnimittaṃ sandhāya paṭijānāti.
කුසලන්‌ති සෙක්‌ඛපුථුජ්‌ජනානං ඤාණං සන්‌ධාය වුත්‌තං. අත්‌ථි අරහතොති පඤ්‌හෙසුපි විපල්‌ලාසලක්‌ඛණාභාවෙන පටික්‌ඛිපති. පථවීනිමිත්‌තං සන්‌ධාය පටිජානාති. සබ්‌බෙව පථවීති සබ්‌බං තං පථවීකසිණං ලක්‌ඛණපථවීයෙව හොතීති පුච්‌ඡති. සකවාදී තථා අභාවතො පටික්‌ඛිපති. නනු පථවී අත්‌ථි, අත්‌ථි ච කොචි පථවිං පථවිතො සමාපජ්‌ජතීති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස . තස්‌සත්‌ථො – නනු නිමිත්‌තපථවී අත්‌ථි, අත්‌ථි ච කොචි තං පථවිං පථවිතොයෙව සමාපජ්‌ජති, න ආපතො වා තෙජතො වාති. පථවී අත්‌ථීතිආදි ‘‘යදි යං යථා අත්‌ථි, තං තථා සමාපජ්‌ජන්‌තස්‌ස ඤාණං විපරීතං හොති, නිබ්‌බානං අත්‌ථි, තම්‌පි සමාපජ්‌ජන්‌තස්‌ස සබ්‌බවිපරියෙසසමුග්‌ඝාතනං මග්‌ගඤාණම්‌පි තෙ විපරීතං හොතූ’’ති දස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තන්‌ති.
Kusalanti sekkhaputhujjanānaṃ ñāṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Atthi arahatoti pañhesupi vipallāsalakkhaṇābhāvena paṭikkhipati. Pathavīnimittaṃ sandhāya paṭijānāti. Sabbeva pathavīti sabbaṃ taṃ pathavīkasiṇaṃ lakkhaṇapathavīyeva hotīti pucchati. Sakavādī tathā abhāvato paṭikkhipati. Nanu pathavī atthi, atthi ca koci pathaviṃ pathavito samāpajjatīti pucchā sakavādissa . Tassattho – nanu nimittapathavī atthi, atthi ca koci taṃ pathaviṃ pathavitoyeva samāpajjati, na āpato vā tejato vāti. Pathavī atthītiādi ‘‘yadi yaṃ yathā atthi, taṃ tathā samāpajjantassa ñāṇaṃ viparītaṃ hoti, nibbānaṃ atthi, tampi samāpajjantassa sabbavipariyesasamugghātanaṃ maggañāṇampi te viparītaṃ hotū’’ti dassanatthaṃ vuttanti.
විපරීතකථාවණ්‌ණනා.
Viparītakathāvaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (45) 3. විපරීතකථා • (45) 3. Viparītakathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 3. විපරීතකථාවණ්‌ණනා • 3. Viparītakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 3. විපරීතකථාවණ්‌ණනා • 3. Viparītakathāvaṇṇanā
