| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
੩. વਿਪਰੀਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
3. Viparītakathāvaṇṇanā
੪੨੪. ਇਦਾਨਿ વਿਪਰੀਤਕਥਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਯ੍વਾਯਂ ਪਥવੀਕਸਿਣੇ ਪਥવੀਸਞ੍ਞੀ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਞਾਣਂ વਿਪਰੀਤਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਯੇਸਂ ਲਦ੍ਧਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਅਨ੍ਧਕਾਨਂ, ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ, ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਇਤਰਸ੍ਸ। ਪਥવਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਨ ਪਥવੀਯੇવ, ਤਤ੍ਰ ਚਾਯਂ ਪਥવੀਸਞ੍ਞੀ। ਤਸ੍ਮਾ વਿਪਰੀਤਞਾਣਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਤਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਤਤੋ ਸਕવਾਦੀ ‘‘ਲਕ੍ਖਣਪਥવੀਪਿ ਸਸਮ੍ਭਾਰਪਥવੀਪਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਪਥવੀਪਿ ਪਥવੀਦੇવਤਾਪਿ ਸਬ੍ਬਾ ਪਥવੀਯੇવ, ਤਾਸੁ ਪਥવੀਤਿ ਞਾਣਂ વਿਪਰੀਤਂ ਨ ਹੋਤਿ। ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿવਿਪਰਿਯੇਸੋ ਪਨ વਿਪਰੀਤਞਾਣਂ ਨਾਮ। ਕਿਂ ਤੇ ਇਦਂ ਏਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਚੋਦੇਤੁਂ ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਇਤਰੋ વਿਪਲ੍ਲਾਸਲਕ੍ਖਣਾਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਪਥવੀਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ।
424. Idāni viparītakathā nāma hoti. Tattha ‘‘yvāyaṃ pathavīkasiṇe pathavīsaññī samāpajjati, tassa taṃ ñāṇaṃ viparītañāṇa’’nti yesaṃ laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ, te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Pathaviṃ nissāya uppannanimittañhi na pathavīyeva, tatra cāyaṃ pathavīsaññī. Tasmā viparītañāṇanti ayametassa adhippāyo. Tato sakavādī ‘‘lakkhaṇapathavīpi sasambhārapathavīpi nimittapathavīpi pathavīdevatāpi sabbā pathavīyeva, tāsu pathavīti ñāṇaṃ viparītaṃ na hoti. Anicce niccantiādivipariyeso pana viparītañāṇaṃ nāma. Kiṃ te idaṃ etesu aññatara’’nti codetuṃ anicce niccantiādimāha. Itaro vipallāsalakkhaṇābhāvaṃ sandhāya paṭikkhipati, pathavīnimittaṃ sandhāya paṭijānāti.
ਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਸੇਕ੍ਖਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਞਾਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਤ੍ਥਿ ਅਰਹਤੋਤਿ ਪਞ੍ਹੇਸੁਪਿ વਿਪਲ੍ਲਾਸਲਕ੍ਖਣਾਭਾવੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਪਥવੀਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ। ਸਬ੍ਬੇવ ਪਥવੀਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਥવੀਕਸਿਣਂ ਲਕ੍ਖਣਪਥવੀਯੇવ ਹੋਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਸਕવਾਦੀ ਤਥਾ ਅਭਾવਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਨਨੁ ਪਥવੀ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਚ ਕੋਚਿ ਪਥવਿਂ ਪਥવਿਤੋ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ । ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਨਨੁ ਨਿਮਿਤ੍ਤਪਥવੀ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਚ ਕੋਚਿ ਤਂ ਪਥવਿਂ ਪਥવਿਤੋਯੇવ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਆਪਤੋ વਾ ਤੇਜਤੋ વਾਤਿ। ਪਥવੀ ਅਤ੍ਥੀਤਿਆਦਿ ‘‘ਯਦਿ ਯਂ ਯਥਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਤਥਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਂ વਿਪਰੀਤਂ ਹੋਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬવਿਪਰਿਯੇਸਸਮੁਗ੍ਘਾਤਨਂ ਮਗ੍ਗਞਾਣਮ੍ਪਿ ਤੇ વਿਪਰੀਤਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ।
Kusalanti sekkhaputhujjanānaṃ ñāṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Atthi arahatoti pañhesupi vipallāsalakkhaṇābhāvena paṭikkhipati. Pathavīnimittaṃ sandhāya paṭijānāti. Sabbeva pathavīti sabbaṃ taṃ pathavīkasiṇaṃ lakkhaṇapathavīyeva hotīti pucchati. Sakavādī tathā abhāvato paṭikkhipati. Nanu pathavī atthi, atthi ca koci pathaviṃ pathavito samāpajjatīti pucchā sakavādissa . Tassattho – nanu nimittapathavī atthi, atthi ca koci taṃ pathaviṃ pathavitoyeva samāpajjati, na āpato vā tejato vāti. Pathavī atthītiādi ‘‘yadi yaṃ yathā atthi, taṃ tathā samāpajjantassa ñāṇaṃ viparītaṃ hoti, nibbānaṃ atthi, tampi samāpajjantassa sabbavipariyesasamugghātanaṃ maggañāṇampi te viparītaṃ hotū’’ti dassanatthaṃ vuttanti.
વਿਪਰੀਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
Viparītakathāvaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਕਥਾવਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿ • Kathāvatthupāḷi / (੪੫) ੩. વਿਪਰੀਤਕਥਾ • (45) 3. Viparītakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੩. વਿਪਰੀਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 3. Viparītakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੩. વਿਪਰੀਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 3. Viparītakathāvaṇṇanā
