| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปฎิสมฺภิทามคฺคปาฬิ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
๙. วิปสฺสนากถา
9. Vipassanākathā
๓๖. เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามเนฺตสิ – ‘‘ภิกฺขโว’’ติฯ ‘‘ภทเนฺต’’ติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจโสฺสสุํฯ ภควา เอตทโวจ –
36. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘โส วต, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ กญฺจิ 1 สงฺขารํ นิจฺจโต สมนุปสฺสโนฺต อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต ภวิสฺสตีติ – เนตํ ฐานํ วิชฺชติ; อนุโลมิกาย ขนฺติยา อสมนฺนาคโต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมิสฺสตีติ – เนตํ ฐานํ วิชฺชติ; สมฺมตฺตนิยามํ อโนกฺกมมาโน โสตาปตฺติผลํ วา สกทาคามิผลํ วา อนาคามิผลํ วา อรหตฺตํ วา 2 สจฺฉิกริสฺสตีติ – เนตํ ฐานํ วิชฺชติฯ
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu kañci 3 saṅkhāraṃ niccato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; anulomikāya khantiyā asamannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; sammattaniyāmaṃ anokkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaṃ vā 4 sacchikarissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘โส วต, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สพฺพสงฺขาเร อนิจฺจโต สมนุปสฺสโนฺต อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต ภวิสฺสตีติ – ฐานเมตํ วิชฺชติ; อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมิสฺสตีติ – ฐานเมตํ วิชฺชติ, สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมมาโน โสตาปตฺติผลํ วา สกทาคามิผลํ วา อนาคามิผลํ วา อรหตฺตํ วา สจฺฉิกริสฺสตีติ – ฐานเมตํ วิชฺชติฯ
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu sabbasaṅkhāre aniccato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; anulomikāya khantiyā samannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti – ṭhānametaṃ vijjati, sammattaniyāmaṃ okkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaṃ vā sacchikarissatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
‘‘โส วต, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ กญฺจิ สงฺขารํ สุขโต สมนุปสฺสโนฺต อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต ภวิสฺสตีติ – เนตํ ฐานํ วิชฺชติ; อนุโลมิกาย ขนฺติยา อสมนฺนาคโต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมิสฺสตีติ – เนตํ ฐานํ วิชฺชติ; สมฺมตฺตนิยามํ อโนกฺกมมาโน โสตาปตฺติผลํ วา สกทาคามิผลํ วา อนาคามิผลํ วา อรหตฺตํ วา สจฺฉิกริสฺสตีติ – เนตํ ฐานํ วิชฺชติ ฯ
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu kañci saṅkhāraṃ sukhato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; anulomikāya khantiyā asamannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; sammattaniyāmaṃ anokkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaṃ vā sacchikarissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati .
‘‘โส วต, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สพฺพสงฺขาเร ทุกฺขโต สมนุปสฺสโนฺต อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต ภวิสฺสตีติ – ฐานเมตํ วิชฺชติ; อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมิสฺสตีติ – ฐานเมตํ วิชฺชติ; สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมมาโน โสตาปตฺติผลํ วา สกทาคามิผลํ วา อนาคามิผลํ วา อรหตฺตํ วา สจฺฉิกริสฺสตีติ – ฐานเมตํ วิชฺชติฯ
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu sabbasaṅkhāre dukkhato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; anulomikāya khantiyā samannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; sammattaniyāmaṃ okkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaṃ vā sacchikarissatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
‘‘โส วต, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ กญฺจิ ธมฺมํ อตฺตโต สมนุปสฺสโนฺต อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต ภวิสฺสตีติ – เนตํ ฐานํ วิชฺชติ; อนุโลมิกาย ขนฺติยา อสมนฺนาคโต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมิสฺสตีติ – เนตํ ฐานํ วิชฺชติ; สมฺมตฺตนิยามํ อโนกฺกมมาโน โสตาปตฺติผลํ วา สกทาคามิผลํ วา อนาคามิผลํ วา อรหตฺตํ วา สจฺฉิกริสฺสตีติ – เนตํ ฐานํ วิชฺชติฯ
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu kañci dhammaṃ attato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; anulomikāya khantiyā asamannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; sammattaniyāmaṃ anokkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaṃ vā sacchikarissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘โส วต, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สพฺพธเมฺม 5 อนตฺตโต สมนุปสฺสโนฺต อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต ภวิสฺสตีติ – ฐานเมตํ วิชฺชติ; อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมิสฺสตีติ – ฐานเมตํ วิชฺชติ; สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมมาโน โสตาปตฺติผลํ วา สกทาคามิผลํ วา อนาคามิผลํ วา อรหตฺตํ วา สจฺฉิกริสฺสตีติ – ฐานเมตํ วิชฺชติฯ
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu sabbadhamme 6 anattato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; anulomikāya khantiyā samannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; sammattaniyāmaṃ okkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaṃ vā sacchikarissatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
‘‘โส วต, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ นิพฺพานํ ทุกฺขโต สมนุปสฺสโนฺต อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต ภวิสฺสตีติ – เนตํ ฐานํ วิชฺชติ; อนุโลมิกาย ขนฺติยา อสมนฺนาคโต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมิสฺสตีติ – เนตํ ฐานํ วิชฺชติ; สมฺมตฺตนิยามํ อโนกฺกมมาโน โสตาปตฺติผลํ วา สกทาคามิผลํ วา อนาคามิผลํ วา อรหตฺตํ วา สจฺฉิกริสฺสตีติ – เนตํ ฐานํ วิชฺชติฯ
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu nibbānaṃ dukkhato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; anulomikāya khantiyā asamannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; sammattaniyāmaṃ anokkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaṃ vā sacchikarissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘โส วต, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ นิพฺพานํ สุขโต สมนุปสฺสโนฺต อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต ภวิสฺสตีติ – ฐานเมตํ วิชฺชติ; อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมิสฺสตีติ – ฐานเมตํ วิชฺชติ; สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมมาโน โสตาปตฺติผลํ วา สกทาคามิผลํ วา อนาคามิผลํ วา อรหตฺตํ วา สจฺฉิกริสฺสตีติ – ฐานเมตํ วิชฺชติ’’ฯ
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu nibbānaṃ sukhato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; anulomikāya khantiyā samannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; sammattaniyāmaṃ okkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaṃ vā sacchikarissatīti – ṭhānametaṃ vijjati’’.
๓๗. กติหากาเรหิ อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติ, กติหากาเรหิ สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติ? จตฺตารีสาย อากาเรหิ อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติ, จตฺตารีสาย อากาเรหิ สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ
37. Katihākārehi anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati, katihākārehi sammattaniyāmaṃ okkamati? Cattārīsāya ākārehi anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati, cattārīsāya ākārehi sammattaniyāmaṃ okkamati.
กตเมหิ จตฺตารีสาย อากาเรหิ อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติ, กตมหิ จตฺตารีสาย อากาเรหิ สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติ? ปญฺจกฺขเนฺธ อนิจฺจโต ทุกฺขโต โรคโต คณฺฑโต สลฺลโต อฆโต อาพาธโต ปรโต ปโลกโต อีติโต อุปทฺทวโต ภยโต อุปสคฺคโต จลโต ปภงฺคุโต 7 อทฺธุวโต อตาณโต 8 อเลณโต อสรณโต ริตฺตโต ตุจฺฉโต สุญฺญโต อนตฺตโต อาทีนวโต วิปริณามธมฺมโต อสารกโต อฆมูลโต วธกโต วิภวโต สาสวโต สงฺขตโต มารามิสโต ชาติธมฺมโต ชราธมฺมโต พฺยาธิธมฺมโต มรณธมฺมโต โสกธมฺมโต ปริเทวธมฺมโต อุปายาสธมฺมโต สํกิเลสิกธมฺมโตฯ
Katamehi cattārīsāya ākārehi anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati, katamahi cattārīsāya ākārehi sammattaniyāmaṃ okkamati? Pañcakkhandhe aniccato dukkhato rogato gaṇḍato sallato aghato ābādhato parato palokato ītito upaddavato bhayato upasaggato calato pabhaṅguto 9 addhuvato atāṇato 10 aleṇato asaraṇato rittato tucchato suññato anattato ādīnavato vipariṇāmadhammato asārakato aghamūlato vadhakato vibhavato sāsavato saṅkhatato mārāmisato jātidhammato jarādhammato byādhidhammato maraṇadhammato sokadhammato paridevadhammato upāyāsadhammato saṃkilesikadhammato.
๓๘. ปญฺจกฺขเนฺธ อนิจฺจโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ นิจฺจํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ ทุกฺขโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ สุขํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ โรคโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อาโรคฺยํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ คณฺฑโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อคณฺฑํ 11 นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ สลฺลโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ วิสลฺลํ 12 นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ
38. Pañcakkhandhe aniccato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho niccaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe dukkhato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho sukhaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe rogato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho ārogyaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe gaṇḍato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho agaṇḍaṃ 13 nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe sallato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho visallaṃ 14 nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati.
ปญฺจกฺขเนฺธ อฆโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อนโฆ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ อาพาธโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อนาพาโธ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ ปรโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อปรปฺปจฺจยํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ ปโลกโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อปโลกธโมฺม นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ อีติโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อนีติกํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ
Pañcakkhandhe aghato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anagho nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe ābādhato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anābādho nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe parato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho aparappaccayaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe palokato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho apalokadhammo nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe ītito passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anītikaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati.
ปญฺจกฺขเนฺธ อุปทฺทวโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อนุปทฺทวํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ ภยโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อภยํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ อุปสคฺคโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อนุปสคฺคํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ จลโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อจลํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ ปภงฺคุโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อปภงฺคุ 15 นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ
Pañcakkhandhe upaddavato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anupaddavaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe bhayato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho abhayaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe upasaggato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anupasaggaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe calato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho acalaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe pabhaṅguto passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho apabhaṅgu 16 nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati.
ปญฺจกฺขเนฺธ อทฺธุวโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ ธุวํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ อตาณโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ ตาณํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ อเลณโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ เลณํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ อสรณโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ สรณํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ ริตฺตโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อริตฺตํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ
Pañcakkhandhe addhuvato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho dhuvaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe atāṇato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho tāṇaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe aleṇato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho leṇaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe asaraṇato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho saraṇaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe rittato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho arittaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati.
ปญฺจกฺขเนฺธ ตุจฺฉโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อตุจฺฉํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ สุญฺญโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ ปรมสุญฺญํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ อนตฺตโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ ปรมตฺถํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ อาทีนวโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อนาทีนวํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ วิปริณามธมฺมโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อวิปริณามธมฺมํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ
Pañcakkhandhe tucchato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho atucchaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe suññato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho paramasuññaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe anattato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho paramatthaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe ādīnavato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anādīnavaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe vipariṇāmadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho avipariṇāmadhammaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati.
ปญฺจกฺขเนฺธ อสารกโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ สารํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ อฆมูลโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อนฆมูลํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ วธกโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อวธกํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ วิภวโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อวิภวํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ สาสวโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อนาสวํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ
Pañcakkhandhe asārakato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho sāraṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe aghamūlato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anaghamūlaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe vadhakato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho avadhakaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe vibhavato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho avibhavaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe sāsavato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anāsavaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati.
ปญฺจกฺขเนฺธ สงฺขตโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อสงฺขตํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ มารามิสโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ นิรามิสํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ ชาติธมฺมโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อชาตํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ ชราธมฺมโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อชรํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ พฺยาธิธมฺมโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อพฺยาธิ 17 นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ
Pañcakkhandhe saṅkhatato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho asaṅkhataṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe mārāmisato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho nirāmisaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe jātidhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho ajātaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe jarādhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho ajaraṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe byādhidhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho abyādhi 18 nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati.
ปญฺจกฺขเนฺธ มรณธมฺมโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อมตํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ โสกธมฺมโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อโสกํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ ปริเทวธมฺมโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อปริเทวํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ อุปายาสธมฺมโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อนุปายาสํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ ปญฺจกฺขเนฺธ สํกิเลสิกธมฺมโต ปสฺสโนฺต อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ นิโรโธ อสํกิลิฎฺฐํ นิพฺพานนฺติ ปสฺสโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ
Pañcakkhandhe maraṇadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho amataṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe sokadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho asokaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe paridevadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho aparidevaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe upāyāsadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anupāyāsaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe saṃkilesikadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho asaṃkiliṭṭhaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati.
๓๙. อนิจฺจโตติ, อนิจฺจานุปสฺสนาฯ ทุกฺขโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ โรคโตติ , ทุกฺขานุปสฺสนาฯ คณฺฑโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ สลฺลโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ อฆโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ อาพาธโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ ปรโตติ, อนตฺตานุปสฺสนาฯ ปโลกโตติ, อนิจฺจานุปสฺสนาฯ อีติโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ
39. Aniccatoti, aniccānupassanā. Dukkhatoti, dukkhānupassanā. Rogatoti , dukkhānupassanā. Gaṇḍatoti, dukkhānupassanā. Sallatoti, dukkhānupassanā. Aghatoti, dukkhānupassanā. Ābādhatoti, dukkhānupassanā. Paratoti, anattānupassanā. Palokatoti, aniccānupassanā. Ītitoti, dukkhānupassanā.
อุปทฺทวโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ ภยโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ อุปสคฺคโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ จลโตติ, อนิจฺจานุปสฺสนาฯ ปภงฺคุโตติ, อนิจฺจานุปสฺสนาฯ อทฺธุวโตติ, อนิจฺจานุปสฺสนาฯ อตาณโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ อเลณโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ อสรณโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ ริตฺตโตติ, อนตฺตานุปสฺสนาฯ
Upaddavatoti, dukkhānupassanā. Bhayatoti, dukkhānupassanā . Upasaggatoti, dukkhānupassanā. Calatoti, aniccānupassanā. Pabhaṅgutoti, aniccānupassanā. Addhuvatoti, aniccānupassanā. Atāṇatoti, dukkhānupassanā. Aleṇatoti, dukkhānupassanā. Asaraṇatoti, dukkhānupassanā. Rittatoti, anattānupassanā.
ตุจฺฉโตติ, อนตฺตานุปสฺสนาฯ สุญฺญโตติ, อนตฺตานุปสฺสนาฯ อนตฺตโตติ , อนตฺตานุปสฺสนาฯ อาทีนวโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ วิปริณามธมฺมโตติ, อนิจฺจานุปสฺสนาฯ อสารกโตติ, อนตฺตานุปสฺสนาฯ อฆมูลโตติ , ทุกฺขานุปสฺสนาฯ วธกโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ วิภวโตติ, อนิจฺจานุปสฺสนาฯ สาสวโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ
Tucchatoti, anattānupassanā. Suññatoti, anattānupassanā. Anattatoti , anattānupassanā. Ādīnavatoti, dukkhānupassanā. Vipariṇāmadhammatoti, aniccānupassanā. Asārakatoti, anattānupassanā. Aghamūlatoti , dukkhānupassanā. Vadhakatoti, dukkhānupassanā. Vibhavatoti, aniccānupassanā. Sāsavatoti, dukkhānupassanā.
สงฺขตโตติ, อนิจฺจานุปสฺสนาฯ มารามิสโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ ชาติธมฺมโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ ชราธมฺมโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ พฺยาธิธมฺมโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ มรณธมฺมโตติ, อนิจฺจานุปสฺสนาฯ โสกธมฺมโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ ปริเทวธมฺมโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ อุปายาสธมฺมโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ สํกิเลสิกธมฺมโตติ, ทุกฺขานุปสฺสนาฯ
Saṅkhatatoti, aniccānupassanā. Mārāmisatoti, dukkhānupassanā. Jātidhammatoti, dukkhānupassanā. Jarādhammatoti, dukkhānupassanā. Byādhidhammatoti, dukkhānupassanā. Maraṇadhammatoti, aniccānupassanā. Sokadhammatoti, dukkhānupassanā. Paridevadhammatoti, dukkhānupassanā. Upāyāsadhammatoti, dukkhānupassanā. Saṃkilesikadhammatoti, dukkhānupassanā.
อิเมหิ จตฺตาลีสาย อากาเรหิ อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภติฯ อิเมหิ จตฺตาลีสาย อากาเรหิ สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติฯ
Imehi cattālīsāya ākārehi anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Imehi cattālīsāya ākārehi sammattaniyāmaṃ okkamati.
อิเมหิ จตฺตาลีสาย อากาเรหิ อนุโลมิกํ ขนฺติํ ปฎิลภนฺตสฺส, อิเมหิ จตฺตาลีสาย อากาเรหิ สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมนฺตสฺส กติ อนิจฺจานุปสฺสนา, กติ ทุกฺขานุปสฺสนา, กติ อนตฺตานุปสฺสนา?
Imehi cattālīsāya ākārehi anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhantassa, imehi cattālīsāya ākārehi sammattaniyāmaṃ okkamantassa kati aniccānupassanā, kati dukkhānupassanā, kati anattānupassanā?
ปญฺจวีสติ อนตฺตานุปสฺสนา, ปญฺญาส อนิจฺจานุปสฺสนา;
Pañcavīsati anattānupassanā, paññāsa aniccānupassanā;
สตํ ปญฺจวีสติ เจว, ยานิ ทุเกฺข ปวุจฺจเรติฯ
Sataṃ pañcavīsati ceva, yāni dukkhe pavuccareti.
วิปสฺสนากถา นิฎฺฐิตาฯ
Vipassanākathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ปฎิสมฺภิทามคฺค-อฎฺฐกถา • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / วิปสฺสนากถาวณฺณนา • Vipassanākathāvaṇṇanā
