Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂပာဠိ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
၉. ဝိပသ္သနာကထာ
9. Vipassanākathā
၃၆. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ တတ္ရ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝော’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –
36. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကဉ္စိ 1 သင္ခာရံ နိစ္စတော သမနုပသ္သန္တော အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော ဘဝိသ္သတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ; အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ အသမန္နာဂတော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိသ္သတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ; သမ္မတ္တနိယာမံ အနောက္ကမမာနော သောတာပတ္တိဖလံ ဝာ သကဒာဂာမိဖလံ ဝာ အနာဂာမိဖလံ ဝာ အရဟတ္တံ ဝာ 2 သစ္ဆိကရိသ္သတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu kañci 3 saṅkhāraṃ niccato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; anulomikāya khantiyā asamannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; sammattaniyāmaṃ anokkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaṃ vā 4 sacchikarissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသင္ခာရေ အနိစ္စတော သမနုပသ္သန္တော အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော ဘဝိသ္သတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ; အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိသ္သတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ, သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမမာနော သောတာပတ္တိဖလံ ဝာ သကဒာဂာမိဖလံ ဝာ အနာဂာမိဖလံ ဝာ အရဟတ္တံ ဝာ သစ္ဆိကရိသ္သတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu sabbasaṅkhāre aniccato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; anulomikāya khantiyā samannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti – ṭhānametaṃ vijjati, sammattaniyāmaṃ okkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaṃ vā sacchikarissatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကဉ္စိ သင္ခာရံ သုခတော သမနုပသ္သန္တော အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော ဘဝိသ္သတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ; အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ အသမန္နာဂတော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိသ္သတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ; သမ္မတ္တနိယာမံ အနောက္ကမမာနော သောတာပတ္တိဖလံ ဝာ သကဒာဂာမိဖလံ ဝာ အနာဂာမိဖလံ ဝာ အရဟတ္တံ ဝာ သစ္ဆိကရိသ္သတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ ။
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu kañci saṅkhāraṃ sukhato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; anulomikāya khantiyā asamannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; sammattaniyāmaṃ anokkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaṃ vā sacchikarissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati .
‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသင္ခာရေ ဒုက္ခတော သမနုပသ္သန္တော အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော ဘဝိသ္သတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ; အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိသ္သတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ; သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမမာနော သောတာပတ္တိဖလံ ဝာ သကဒာဂာမိဖလံ ဝာ အနာဂာမိဖလံ ဝာ အရဟတ္တံ ဝာ သစ္ဆိကရိသ္သတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu sabbasaṅkhāre dukkhato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; anulomikāya khantiyā samannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; sammattaniyāmaṃ okkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaṃ vā sacchikarissatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကဉ္စိ ဓမ္မံ အတ္တတော သမနုပသ္သန္တော အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော ဘဝိသ္သတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ; အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ အသမန္နာဂတော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိသ္သတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ; သမ္မတ္တနိယာမံ အနောက္ကမမာနော သောတာပတ္တိဖလံ ဝာ သကဒာဂာမိဖလံ ဝာ အနာဂာမိဖလံ ဝာ အရဟတ္တံ ဝာ သစ္ဆိကရိသ္သတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu kañci dhammaṃ attato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; anulomikāya khantiyā asamannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; sammattaniyāmaṃ anokkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaṃ vā sacchikarissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗ္ဗဓမ္မေ 5 အနတ္တတော သမနုပသ္သန္တော အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော ဘဝိသ္သတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ; အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိသ္သတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ; သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမမာနော သောတာပတ္တိဖလံ ဝာ သကဒာဂာမိဖလံ ဝာ အနာဂာမိဖလံ ဝာ အရဟတ္တံ ဝာ သစ္ဆိကရိသ္သတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu sabbadhamme 6 anattato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; anulomikāya khantiyā samannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; sammattaniyāmaṃ okkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaṃ vā sacchikarissatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု နိဗ္ဗာနံ ဒုက္ခတော သမနုပသ္သန္တော အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော ဘဝိသ္သတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ; အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ အသမန္နာဂတော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိသ္သတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ; သမ္မတ္တနိယာမံ အနောက္ကမမာနော သောတာပတ္တိဖလံ ဝာ သကဒာဂာမိဖလံ ဝာ အနာဂာမိဖလံ ဝာ အရဟတ္တံ ဝာ သစ္ဆိကရိသ္သတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu nibbānaṃ dukkhato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; anulomikāya khantiyā asamannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; sammattaniyāmaṃ anokkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaṃ vā sacchikarissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု နိဗ္ဗာနံ သုခတော သမနုပသ္သန္တော အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော ဘဝိသ္သတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ; အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိသ္သတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ; သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမမာနော သောတာပတ္တိဖလံ ဝာ သကဒာဂာမိဖလံ ဝာ အနာဂာမိဖလံ ဝာ အရဟတ္တံ ဝာ သစ္ဆိကရိသ္သတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ’’။
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu nibbānaṃ sukhato samanupassanto anulomikāya khantiyā samannāgato bhavissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; anulomikāya khantiyā samannāgato sammattaniyāmaṃ okkamissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; sammattaniyāmaṃ okkamamāno sotāpattiphalaṃ vā sakadāgāmiphalaṃ vā anāgāmiphalaṃ vā arahattaṃ vā sacchikarissatīti – ṭhānametaṃ vijjati’’.
၃၇. ကတိဟာကာရေဟိ အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ, ကတိဟာကာရေဟိ သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ? စတ္တာရီသာယ အာကာရေဟိ အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ, စတ္တာရီသာယ အာကာရေဟိ သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။
37. Katihākārehi anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati, katihākārehi sammattaniyāmaṃ okkamati? Cattārīsāya ākārehi anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati, cattārīsāya ākārehi sammattaniyāmaṃ okkamati.
ကတမေဟိ စတ္တာရီသာယ အာကာရေဟိ အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ, ကတမဟိ စတ္တာရီသာယ အာကာရေဟိ သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ? ပဉ္စက္ခန္ဓေ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော ရောဂတော ဂဏ္ဍတော သလ္လတော အဃတော အာဗာဓတော ပရတော ပလောကတော ဤတိတော ဥပဒ္ဒဝတော ဘယတော ဥပသဂ္ဂတော စလတော ပဘင္ဂုတော 7 အဒ္ဓုဝတော အတာဏတော 8 အလေဏတော အသရဏတော ရိတ္တတော တုစ္ဆတော သုညတော အနတ္တတော အာဒီနဝတော ဝိပရိဏာမဓမ္မတော အသာရကတော အဃမူလတော ဝဓကတော ဝိဘဝတော သာသဝတော သင္ခတတော မာရာမိသတော ဇာတိဓမ္မတော ဇရာဓမ္မတော ဗ္ယာဓိဓမ္မတော မရဏဓမ္မတော သောကဓမ္မတော ပရိဒေဝဓမ္မတော ဥပာယာသဓမ္မတော သံကိလေသိကဓမ္မတော။
Katamehi cattārīsāya ākārehi anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati, katamahi cattārīsāya ākārehi sammattaniyāmaṃ okkamati? Pañcakkhandhe aniccato dukkhato rogato gaṇḍato sallato aghato ābādhato parato palokato ītito upaddavato bhayato upasaggato calato pabhaṅguto 9 addhuvato atāṇato 10 aleṇato asaraṇato rittato tucchato suññato anattato ādīnavato vipariṇāmadhammato asārakato aghamūlato vadhakato vibhavato sāsavato saṅkhatato mārāmisato jātidhammato jarādhammato byādhidhammato maraṇadhammato sokadhammato paridevadhammato upāyāsadhammato saṃkilesikadhammato.
၃၈. ပဉ္စက္ခန္ဓေ အနိစ္စတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော နိစ္စံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဒုက္ခတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော သုခံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ရောဂတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အာရောဂ္ယံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဂဏ္ဍတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အဂဏ္ဍံ 11 နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ သလ္လတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော ဝိသလ္လံ 12 နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။
38. Pañcakkhandhe aniccato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho niccaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe dukkhato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho sukhaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe rogato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho ārogyaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe gaṇḍato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho agaṇḍaṃ 13 nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe sallato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho visallaṃ 14 nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati.
ပဉ္စက္ခန္ဓေ အဃတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အနဃော နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ အာဗာဓတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အနာဗာဓော နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ပရတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အပရပ္ပစ္စယံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ပလောကတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အပလောကဓမ္မော နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဤတိတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အနီတိကံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။
Pañcakkhandhe aghato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anagho nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe ābādhato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anābādho nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe parato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho aparappaccayaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe palokato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho apalokadhammo nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe ītito passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anītikaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati.
ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဥပဒ္ဒဝတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အနုပဒ္ဒဝံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဘယတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အဘယံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဥပသဂ္ဂတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အနုပသဂ္ဂံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ စလတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အစလံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ပဘင္ဂုတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အပဘင္ဂု 15 နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။
Pañcakkhandhe upaddavato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anupaddavaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe bhayato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho abhayaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe upasaggato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anupasaggaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe calato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho acalaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe pabhaṅguto passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho apabhaṅgu 16 nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati.
ပဉ္စက္ခန္ဓေ အဒ္ဓုဝတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော ဓုဝံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ အတာဏတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော တာဏံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ အလေဏတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော လေဏံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ အသရဏတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော သရဏံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ရိတ္တတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အရိတ္တံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။
Pañcakkhandhe addhuvato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho dhuvaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe atāṇato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho tāṇaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe aleṇato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho leṇaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe asaraṇato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho saraṇaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe rittato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho arittaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati.
ပဉ္စက္ခန္ဓေ တုစ္ဆတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အတုစ္ဆံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ သုညတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော ပရမသုညံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ အနတ္တတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော ပရမတ္ထံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ အာဒီနဝတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အနာဒီနဝံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဝိပရိဏာမဓမ္မတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အဝိပရိဏာမဓမ္မံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။
Pañcakkhandhe tucchato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho atucchaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe suññato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho paramasuññaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe anattato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho paramatthaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe ādīnavato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anādīnavaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe vipariṇāmadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho avipariṇāmadhammaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati.
ပဉ္စက္ခန္ဓေ အသာရကတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော သာရံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ အဃမူလတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အနဃမူလံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဝဓကတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အဝဓကံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဝိဘဝတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အဝိဘဝံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ သာသဝတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အနာသဝံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။
Pañcakkhandhe asārakato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho sāraṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe aghamūlato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anaghamūlaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe vadhakato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho avadhakaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe vibhavato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho avibhavaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe sāsavato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anāsavaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati.
ပဉ္စက္ခန္ဓေ သင္ခတတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အသင္ခတံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ မာရာမိသတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော နိရာမိသံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဇာတိဓမ္မတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အဇာတံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဇရာဓမ္မတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အဇရံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဗ္ယာဓိဓမ္မတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အဗ္ယာဓိ 17 နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။
Pañcakkhandhe saṅkhatato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho asaṅkhataṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe mārāmisato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho nirāmisaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe jātidhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho ajātaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe jarādhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho ajaraṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe byādhidhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho abyādhi 18 nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati.
ပဉ္စက္ခန္ဓေ မရဏဓမ္မတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အမတံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ သောကဓမ္မတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အသောကံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ပရိဒေဝဓမ္မတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အပရိဒေဝံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဥပာယာသဓမ္မတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အနုပာယာသံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ သံကိလေသိကဓမ္မတော ပသ္သန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ နိရောဓော အသံကိလိဋ္ဌံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပသ္သန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။
Pañcakkhandhe maraṇadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho amataṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe sokadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho asokaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe paridevadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho aparidevaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe upāyāsadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho anupāyāsaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati. Pañcakkhandhe saṃkilesikadhammato passanto anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho asaṃkiliṭṭhaṃ nibbānanti passanto sammattaniyāmaṃ okkamati.
၃၉. အနိစ္စတောတိ, အနိစ္စာနုပသ္သနာ။ ဒုက္ခတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ ရောဂတောတိ , ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ ဂဏ္ဍတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ သလ္လတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ အဃတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ အာဗာဓတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ ပရတောတိ, အနတ္တာနုပသ္သနာ။ ပလောကတောတိ, အနိစ္စာနုပသ္သနာ။ ဤတိတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။
39. Aniccatoti, aniccānupassanā. Dukkhatoti, dukkhānupassanā. Rogatoti , dukkhānupassanā. Gaṇḍatoti, dukkhānupassanā. Sallatoti, dukkhānupassanā. Aghatoti, dukkhānupassanā. Ābādhatoti, dukkhānupassanā. Paratoti, anattānupassanā. Palokatoti, aniccānupassanā. Ītitoti, dukkhānupassanā.
ဥပဒ္ဒဝတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ ဘယတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ ။ ဥပသဂ္ဂတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ စလတောတိ, အနိစ္စာနုပသ္သနာ။ ပဘင္ဂုတောတိ, အနိစ္စာနုပသ္သနာ။ အဒ္ဓုဝတောတိ, အနိစ္စာနုပသ္သနာ။ အတာဏတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ အလေဏတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ အသရဏတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ ရိတ္တတောတိ, အနတ္တာနုပသ္သနာ။
Upaddavatoti, dukkhānupassanā. Bhayatoti, dukkhānupassanā . Upasaggatoti, dukkhānupassanā. Calatoti, aniccānupassanā. Pabhaṅgutoti, aniccānupassanā. Addhuvatoti, aniccānupassanā. Atāṇatoti, dukkhānupassanā. Aleṇatoti, dukkhānupassanā. Asaraṇatoti, dukkhānupassanā. Rittatoti, anattānupassanā.
တုစ္ဆတောတိ, အနတ္တာနုပသ္သနာ။ သုညတောတိ, အနတ္တာနုပသ္သနာ။ အနတ္တတောတိ , အနတ္တာနုပသ္သနာ။ အာဒီနဝတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ ဝိပရိဏာမဓမ္မတောတိ, အနိစ္စာနုပသ္သနာ။ အသာရကတောတိ, အနတ္တာနုပသ္သနာ။ အဃမူလတောတိ , ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ ဝဓကတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ ဝိဘဝတောတိ, အနိစ္စာနုပသ္သနာ။ သာသဝတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။
Tucchatoti, anattānupassanā. Suññatoti, anattānupassanā. Anattatoti , anattānupassanā. Ādīnavatoti, dukkhānupassanā. Vipariṇāmadhammatoti, aniccānupassanā. Asārakatoti, anattānupassanā. Aghamūlatoti , dukkhānupassanā. Vadhakatoti, dukkhānupassanā. Vibhavatoti, aniccānupassanā. Sāsavatoti, dukkhānupassanā.
သင္ခတတောတိ, အနိစ္စာနုပသ္သနာ။ မာရာမိသတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ ဇာတိဓမ္မတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ ဇရာဓမ္မတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ ဗ္ယာဓိဓမ္မတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ မရဏဓမ္မတောတိ, အနိစ္စာနုပသ္သနာ။ သောကဓမ္မတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ ပရိဒေဝဓမ္မတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ ဥပာယာသဓမ္မတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။ သံကိလေသိကဓမ္မတောတိ, ဒုက္ခာနုပသ္သနာ။
Saṅkhatatoti, aniccānupassanā. Mārāmisatoti, dukkhānupassanā. Jātidhammatoti, dukkhānupassanā. Jarādhammatoti, dukkhānupassanā. Byādhidhammatoti, dukkhānupassanā. Maraṇadhammatoti, aniccānupassanā. Sokadhammatoti, dukkhānupassanā. Paridevadhammatoti, dukkhānupassanā. Upāyāsadhammatoti, dukkhānupassanā. Saṃkilesikadhammatoti, dukkhānupassanā.
ဣမေဟိ စတ္တာလီသာယ အာကာရေဟိ အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ။ ဣမေဟိ စတ္တာလီသာယ အာကာရေဟိ သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတိ။
Imehi cattālīsāya ākārehi anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhati. Imehi cattālīsāya ākārehi sammattaniyāmaṃ okkamati.
ဣမေဟိ စတ္တာလီသာယ အာကာရေဟိ အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘန္တသ္သ, ဣမေဟိ စတ္တာလီသာယ အာကာရေဟိ သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမန္တသ္သ ကတိ အနိစ္စာနုပသ္သနာ, ကတိ ဒုက္ခာနုပသ္သနာ, ကတိ အနတ္တာနုပသ္သနာ?
Imehi cattālīsāya ākārehi anulomikaṃ khantiṃ paṭilabhantassa, imehi cattālīsāya ākārehi sammattaniyāmaṃ okkamantassa kati aniccānupassanā, kati dukkhānupassanā, kati anattānupassanā?
ပဉ္စဝီသတိ အနတ္တာနုပသ္သနာ၊ ပညာသ အနိစ္စာနုပသ္သနာ။
Pañcavīsati anattānupassanā, paññāsa aniccānupassanā;
သတံ ပဉ္စဝီသတိ စေဝ၊ ယာနိ ဒုက္ခေ ပဝုစ္စရေတိ။
Sataṃ pañcavīsati ceva, yāni dukkhe pavuccareti.
ဝိပသ္သနာကထာ နိဋ္ဌိတာ။
Vipassanākathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ဝိပသ္သနာကထာဝဏ္ဏနာ • Vipassanākathāvaṇṇanā