| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³-அட்ட²கதா² • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
9. விபஸ்ஸனாகதா²
9. Vipassanākathā
விபஸ்ஸனாகதா²வண்ணனா
Vipassanākathāvaṇṇanā
36. இதா³னி விபஸ்ஸனாபடிஸங்யுத்தாய ஸதிபட்டா²னகதா²ய அனந்தரங் விபஸ்ஸனாபபே⁴த³ங் த³ஸ்ஸெந்தேன கதி²தாய ஸுத்தந்தபுப்³ப³ங்க³மாய விபஸ்ஸனாகதா²ய அபுப்³ப³த்தா²னுவண்ணனா. தத்த² ஸுத்தந்தே தாவ ஸோஇதி ஸப்³ப³னாமத்தா யோ வா ஸோ வா ஸப்³போ³பி ஸங்க³ஹிதோ ஹோதி. வதாதி ஏகங்ஸத்தே² நிபாதோ. கஞ்சி ஸங்கா²ரந்தி அப்பமத்தகம்பி ஸங்கா²ரங். அனுலோமிகாய க²ந்தியாதி எத்த² விபஸ்ஸனாஞாணமேவ லோகுத்தரமக்³க³ங் அனுலோமேதீதி அனுலோமிகங், ததே³வ க²ந்திமபெக்கி²த்வா அனுலோமிகா. ஸப்³ப³ஸங்கா²ரா தஸ்ஸ அனிச்சதோ து³க்க²தோ அனத்ததோ க²மந்தி ருச்சந்தீதி க²ந்தி. ஸா முது³கா மஜ்ஜி²மா திக்கா²தி திவிதா⁴. கலாபஸம்மஸனாதி³கா உத³யப்³ப³யஞாணபரியோஸானா முது³கானுலோமிகா க²ந்தி. ப⁴ங்கா³னுபஸ்ஸனாதி³கா ஸங்கா²ருபெக்கா²ஞாணபரியோஸானா மஜ்ஜி²மானுலோமிகா க²ந்தி. அனுலோமஞாணங் திக்கா²னுலோமிகா க²ந்தி. ஸமன்னாக³தோதி உபேதோ. நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீதி யதா²வுத்தங் ஏதங் டா²னங் ஏதங் காரணங் ந விஜ்ஜதி. ஸம்மத்தனியாமந்தி எத்த² ‘‘ஹிதஸுகா²வஹோ மே ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி ஏவங் ஆஸீஸதோ ததே²வ ஸம்ப⁴வதோ அஸுபா⁴தீ³ஸு ச அஸுப⁴ந்திஆதி³அவிபரீதப்பவத்திஸப்³பா⁴வதோ ச ஸம்மா ஸபா⁴வோதி ஸம்மத்தோ, அனந்தரப²லதா³னாய அரஹத்துப்பத்தியா ச நியாமபூ⁴தத்தா நியாமோ, நிச்ச²யோதி அத்தோ². ஸம்மத்தோ ச ஸோ நியாமோ சாதி ஸம்மத்தனியாமோ. கோ ஸோ? லோகுத்தரமக்³கோ³, விஸேஸதோ பன ஸோதாபத்திமக்³கோ³. தேன ஹி மக்³க³னியாமேன நியதத்தா ‘‘நியதோ ஸம்போ³தி⁴பராயணோ’’தி (பாரா॰ 21; தீ³॰ நி॰ 1.373) வுத்தங். தங் ஸம்மத்தனியாமங் ஓக்கமிஸ்ஸதி பவிஸிஸ்ஸதீதி ஏதங் அட்டா²னந்தி அத்தோ². கொ³த்ரபு⁴னோ பன மக்³க³ஸ்ஸ ஆவஜ்ஜனட்டா²னியத்தா தங் அனாதி³யித்வா அனுலோமிகக²ந்தியா அனந்தரங் ஸம்மத்தனியாமோக்கமனங் வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். அத² வா அட்டா²ரஸஸு மஹாவிபஸ்ஸனாஸு கொ³த்ரபு⁴ விவட்டனானுபஸ்ஸனா ஹோதீதி அனுலோமிகக²ந்தியா ஏவ ஸங்க³ஹிதா ஹோதி. சதூஸுபி ஸுத்தந்தேஸு இமினாவ நயேன அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. ஏதேஹி அனுலோமிகக²ந்திஸம்மத்தனியாமசதுஅரியப²லவஸேன ச ச² த⁴ம்மாதி ச²க்கனிபாதே (அ॰ நி॰ 6.98, 101) சத்தாரோ ஸுத்தந்தா வுத்தா. கண்ஹபக்க²ஸுக்கபக்க²த்³வயவஸேன ஹி சத்தாரோ ஸுத்தந்தாவ ஹொந்தீதி.
36. Idāni vipassanāpaṭisaṃyuttāya satipaṭṭhānakathāya anantaraṃ vipassanāpabhedaṃ dassentena kathitāya suttantapubbaṅgamāya vipassanākathāya apubbatthānuvaṇṇanā. Tattha suttante tāva soiti sabbanāmattā yo vā so vā sabbopi saṅgahito hoti. Vatāti ekaṃsatthe nipāto. Kañci saṅkhāranti appamattakampi saṅkhāraṃ. Anulomikāya khantiyāti ettha vipassanāñāṇameva lokuttaramaggaṃ anulometīti anulomikaṃ, tadeva khantimapekkhitvā anulomikā. Sabbasaṅkhārā tassa aniccato dukkhato anattato khamanti ruccantīti khanti. Sā mudukā majjhimā tikkhāti tividhā. Kalāpasammasanādikā udayabbayañāṇapariyosānā mudukānulomikā khanti. Bhaṅgānupassanādikā saṅkhārupekkhāñāṇapariyosānā majjhimānulomikā khanti. Anulomañāṇaṃ tikkhānulomikā khanti. Samannāgatoti upeto. Netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti yathāvuttaṃ etaṃ ṭhānaṃ etaṃ kāraṇaṃ na vijjati. Sammattaniyāmanti ettha ‘‘hitasukhāvaho me bhavissatī’’ti evaṃ āsīsato tatheva sambhavato asubhādīsu ca asubhantiādiaviparītappavattisabbhāvato ca sammā sabhāvoti sammatto, anantaraphaladānāya arahattuppattiyā ca niyāmabhūtattā niyāmo, nicchayoti attho. Sammatto ca so niyāmo cāti sammattaniyāmo. Ko so? Lokuttaramaggo, visesato pana sotāpattimaggo. Tena hi magganiyāmena niyatattā ‘‘niyato sambodhiparāyaṇo’’ti (pārā. 21; dī. ni. 1.373) vuttaṃ. Taṃ sammattaniyāmaṃ okkamissati pavisissatīti etaṃ aṭṭhānanti attho. Gotrabhuno pana maggassa āvajjanaṭṭhāniyattā taṃ anādiyitvā anulomikakhantiyā anantaraṃ sammattaniyāmokkamanaṃ vuttanti veditabbaṃ. Atha vā aṭṭhārasasu mahāvipassanāsu gotrabhu vivaṭṭanānupassanā hotīti anulomikakhantiyā eva saṅgahitā hoti. Catūsupi suttantesu imināva nayena attho veditabbo. Etehi anulomikakhantisammattaniyāmacatuariyaphalavasena ca cha dhammāti chakkanipāte (a. ni. 6.98, 101) cattāro suttantā vuttā. Kaṇhapakkhasukkapakkhadvayavasena hi cattāro suttantāva hontīti.
37. கதிஹாகாரேஹீதிஆதி³கே புச்சா²புப்³ப³ங்க³மே ஸுத்தந்தனித்³தே³ஸே பஞ்சக்க²ந்தே⁴ அனிச்சதோதிஆதீ³ஸு நாமரூபஞ்ச நாமரூபஸ்ஸ பச்சயே ச பரிக்³க³ஹெத்வா கலாபஸம்மஸனவஸேன ஆரத்³த⁴விபஸ்ஸகோ யோகா³வசரோ பஞ்சஸு க²ந்தே⁴ஸு ஏகேகங் க²ந்த⁴ங் அனிச்சந்திகதாய ஆதி³அந்தவதாய ச அனிச்சதோ பஸ்ஸதி . உப்பாத³வயபடிபீளனதாய து³க்க²வத்து²தாய ச து³க்க²தோ. பச்சயயாபனீயதாய ரோக³மூலதாய ச ரோக³தோ. து³க்க²தாஸூலயோகி³தாய கிலேஸாஸுசிபக்³க⁴ரணதாய உப்பாத³ஜராப⁴ங்கே³ஹி உத்³து⁴மாதபரிபக்கபபி⁴ன்னதாய ச க³ண்ட³தோ. பீளாஜனகதாய அந்தோதுத³னதாய து³ன்னீஹரணீயதாய ச ஸல்லதோ. விக³ரஹணீயதாய அவட்³டி⁴ஆவஹனதாய அக⁴வத்து²தாய ச அக⁴தோ. அஸேரிபா⁴வஜனகதாய ஆபா³த⁴பத³ட்டா²னதாய ச ஆபா³த⁴தோ. அவஸதாய அவிதெ⁴ய்யதாய ச பரதோ. ப்³யாதி⁴ஜராமரணேஹி லுஜ்ஜனபலுஜ்ஜனதாய பலோகதோ. அனேகப்³யஸனாவஹனதாய ஈதிதோ. அவிதி³தானங்யேவ விபுலானங் அனத்தா²னங் ஆவஹனதோ ஸப்³பூ³பத்³த³வவத்து²தாய ச உபத்³த³வதோ. ஸப்³ப³ப⁴யானங் ஆகரதாய ச து³க்க²வூபஸமஸங்கா²தஸ்ஸ பரமஸ்ஸாஸஸ்ஸ படிபக்க²பூ⁴ததாய ச ப⁴யதோ. அனேகேஹி அனத்தே²ஹி அனுப³த்³த⁴தாய தோ³ஸூபஸட்ட²தாய உபஸக்³கோ³ விய அனதி⁴வாஸனாரஹதாய ச உபஸக்³க³தோ. ப்³யாதி⁴ஜராமரணேஹி சேவ லோபா⁴தீ³ஹி ச லோகத⁴ம்மேஹி பசலிததாய சலதோ. உபக்கமேன சேவ ஸரஸேன ச பப⁴ங்கு³பக³மனஸீலதாய பப⁴ங்கு³தோ. ஸப்³பா³வத்த²னிபாதிதாய தி²ரபா⁴வஸ்ஸ ச அபா⁴வதாய அத்³து⁴வதோ. அதாயனதாய சேவ அலப்³ப⁴னெய்யகே²மதாய ச அதாணதோ. அல்லீயிதுங் அனரஹதாய அல்லீனானம்பி ச லேணகிச்சாகாரிதாய அலேணதோ . நிஸ்ஸிதானங் ப⁴யஸாரகத்தாபா⁴வேன அஸரணதோ. யதா²பரிகப்பிதேஹி து⁴வஸுப⁴ஸுக²த்தபா⁴வேஹி ரித்ததாய ரித்ததோ. ரித்ததாயேவ துச்ச²தோ, அப்பகத்தா வா. அப்பகம்பி ஹி லோகே துச்ச²ந்தி வுச்சதி. ஸாமினிவாஸிவேத³ககாரகாதி⁴ட்டா²யகவிரஹிததாய ஸுஞ்ஞதோ. ஸயஞ்ச அஸாமிகபா⁴வாதி³தாய அனத்ததோ. பவத்திது³க்க²தாய து³க்க²ஸ்ஸ ச ஆதீ³னவதாய ஆதீ³னவதோ. அத² வா ஆதீ³னங் வாதி க³ச்ச²தி பவத்ததீதி ஆதீ³னவோ. கபணமனுஸ்ஸஸ்ஸேதங் அதி⁴வசனங், க²ந்தா⁴பி ச கபணாயேவாதி ஆதீ³னவஸதி³ஸதாய ஆதீ³னவதோ. ஜராய சேவ மரணேன சாதி த்³வேதா⁴ பரிணாமபகதிதாய விபரிணாமத⁴ம்மதோ. து³ப்³ப³லதாய பெ²க்³கு³ விய ஸுக²ப⁴ஞ்ஜனீயதாய ச அஸாரகதோ. அக⁴ஹேதுதாய அக⁴மூலதோ. மித்தமுக²ஸபத்தோ விய விஸ்ஸாஸகா⁴திதாய வத⁴கதோ. விக³தப⁴வதாய விப⁴வஸம்பூ⁴ததாய ச விப⁴வதோ. ஆஸவபத³ட்டா²னதாய ஸாஸவதோ. ஹேதுபச்சயேஹி அபி⁴ஸங்க²ததாய ஸங்க²ததோ. மச்சுமாரகிலேஸமாரானங் ஆமிஸபூ⁴ததாய மாராமிஸதோ. ஜாதிஜராப்³யாதி⁴மரணபகதிதாய ஜாதிஜராப்³யாதி⁴மரணத⁴ம்மதோ. ஸோகபரிதே³வஉபாயாஸஹேதுதாய ஸோகபரிதே³வஉபாயாஸத⁴ம்மதோ. தண்ஹாதி³ட்டி²து³ச்சரிதஸங்கிலேஸானங் விஸயத⁴ம்மதாய ஸங்கிலேஸிகத⁴ம்மதோ பஸ்ஸதி. ஸப்³பே³ஸு ச இமேஸு ‘‘பஸ்ஸதீ’’தி பாட²ஸேஸோ த³ட்ட²ப்³போ³.
37.Katihākārehītiādike pucchāpubbaṅgame suttantaniddese pañcakkhandhe aniccatotiādīsu nāmarūpañca nāmarūpassa paccaye ca pariggahetvā kalāpasammasanavasena āraddhavipassako yogāvacaro pañcasu khandhesu ekekaṃ khandhaṃ aniccantikatāya ādiantavatāya ca aniccato passati . Uppādavayapaṭipīḷanatāya dukkhavatthutāya ca dukkhato. Paccayayāpanīyatāya rogamūlatāya ca rogato. Dukkhatāsūlayogitāya kilesāsucipaggharaṇatāya uppādajarābhaṅgehi uddhumātaparipakkapabhinnatāya ca gaṇḍato. Pīḷājanakatāya antotudanatāya dunnīharaṇīyatāya ca sallato. Vigarahaṇīyatāya avaḍḍhiāvahanatāya aghavatthutāya ca aghato. Aseribhāvajanakatāya ābādhapadaṭṭhānatāya ca ābādhato. Avasatāya avidheyyatāya ca parato. Byādhijarāmaraṇehi lujjanapalujjanatāya palokato. Anekabyasanāvahanatāya ītito. Aviditānaṃyeva vipulānaṃ anatthānaṃ āvahanato sabbūpaddavavatthutāya ca upaddavato. Sabbabhayānaṃ ākaratāya ca dukkhavūpasamasaṅkhātassa paramassāsassa paṭipakkhabhūtatāya ca bhayato. Anekehi anatthehi anubaddhatāya dosūpasaṭṭhatāya upasaggo viya anadhivāsanārahatāya ca upasaggato. Byādhijarāmaraṇehi ceva lobhādīhi ca lokadhammehi pacalitatāya calato. Upakkamena ceva sarasena ca pabhaṅgupagamanasīlatāya pabhaṅguto. Sabbāvatthanipātitāya thirabhāvassa ca abhāvatāya addhuvato. Atāyanatāya ceva alabbhaneyyakhematāya ca atāṇato. Allīyituṃ anarahatāya allīnānampi ca leṇakiccākāritāya aleṇato. Nissitānaṃ bhayasārakattābhāvena asaraṇato. Yathāparikappitehi dhuvasubhasukhattabhāvehi rittatāya rittato. Rittatāyeva tucchato, appakattā vā. Appakampi hi loke tucchanti vuccati. Sāminivāsivedakakārakādhiṭṭhāyakavirahitatāya suññato. Sayañca asāmikabhāvāditāya anattato. Pavattidukkhatāya dukkhassa ca ādīnavatāya ādīnavato. Atha vā ādīnaṃ vāti gacchati pavattatīti ādīnavo. Kapaṇamanussassetaṃ adhivacanaṃ, khandhāpi ca kapaṇāyevāti ādīnavasadisatāya ādīnavato. Jarāya ceva maraṇena cāti dvedhā pariṇāmapakatitāya vipariṇāmadhammato. Dubbalatāya pheggu viya sukhabhañjanīyatāya ca asārakato. Aghahetutāya aghamūlato. Mittamukhasapatto viya vissāsaghātitāya vadhakato. Vigatabhavatāya vibhavasambhūtatāya ca vibhavato. Āsavapadaṭṭhānatāya sāsavato. Hetupaccayehi abhisaṅkhatatāya saṅkhatato. Maccumārakilesamārānaṃ āmisabhūtatāya mārāmisato. Jātijarābyādhimaraṇapakatitāya jātijarābyādhimaraṇadhammato. Sokaparidevaupāyāsahetutāya sokaparidevaupāyāsadhammato. Taṇhādiṭṭhiduccaritasaṃkilesānaṃ visayadhammatāya saṃkilesikadhammato passati. Sabbesu ca imesu ‘‘passatī’’ti pāṭhaseso daṭṭhabbo.
38. பஞ்சக்க²ந்தே⁴தி ஸமூஹதோ வுத்தேபி ஏகேகக²ந்த⁴வஸேன அத்த²வண்ணனா கலாபஸம்மஸனஞாணனித்³தே³ஸே விஸுங் விஸுங் ஆக³தத்தா பரியோஸானே ச விஸுங் விஸுங் க²ந்தா⁴னங் வஸேன அனுபஸ்ஸனானங் க³ணிதத்தா ஸமூஹே பவத்தவசனானங் அவயவேபி பவத்திஸம்ப⁴வதோ ச கதாதி வேதி³தப்³பா³, விஸுங் விஸுங் பவத்தஸம்மஸனானங் ஏகதோ ஸங்கி²பித்வா வசனவஸேன வா ‘‘பஞ்சக்க²ந்தே⁴’’தி வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ‘‘ஏகப்பஹாரேன பஞ்சஹி க²ந்தே⁴ஹி வுட்டா²தீ’’தி (விஸுத்³தி⁴॰ 2.783) அட்ட²கதா²வசனஸப்³பா⁴வதோ வா பஞ்சன்னங் க²ந்தா⁴னங் ஏகதோ ஸம்மஸனங் வா யுஜ்ஜதியேவாதி. பஞ்சன்னங் க²ந்தா⁴னங் நிரோதோ⁴ நிச்சங் நிப்³பா³னந்தி பஸ்ஸந்தோதிஆதீ³னவஞாணனித்³தே³ஸே வுத்தனயேன விபஸ்ஸனாகாலே ஸந்திபத³ஞாணவஸேன நிச்சங் நிப்³பா³னந்தி பஸ்ஸந்தோ. ஸம்மத்தனியாமங் ஓக்கமதீதி மக்³க³க்க²ணே ஓக்கமதி, ப²லக்க²ணே பன ஓக்கந்தோ நாம ஹோதி. ஏஸேவ நயோ ஸப்³பே³ஸுபி நியாமோக்கமனபரியாயேஸு. ஆரொக்³யந்தி ஆரொக்³யபூ⁴தங். விஸல்லந்தி ஸல்லவிரஹிதங். ஏஸேவ நயோ ஈதி³ஸேஸு. அனாபா³த⁴ந்தி ஆபா³த⁴விரஹிதங், ஆபா³த⁴படிபக்க²பூ⁴தங் வா. ஏஸ நயோ ஈதி³ஸேஸு. அபரப்பச்சயந்தி அஞ்ஞபச்சயவிரஹிதங். உபஸ்ஸக்³க³தோதி ச அனுபஸ்ஸக்³க³ந்தி ச கேசி ஸங்யோக³ங் கத்வா பட²ந்தி. பரமஸுஞ்ஞந்தி ஸப்³ப³ஸங்கா²ரஸுஞ்ஞத்தா உத்தமத்தா ச பரமஸுஞ்ஞங். பரமத்த²ந்தி ஸங்க²தாஸங்க²தானங் அக்³க³பூ⁴தத்தா உத்தமத்த²ங் . லிங்க³விபல்லாஸவஸேன நபுங்ஸகவசனங். நிப்³பா³னஸ்ஸ ச ஸுஞ்ஞத்தா அனத்தத்தா ச இமஸ்மிங் த்³வயே படிலோமபரியாயோ ந வுத்தோ. அனாஸவந்தி ஆஸவவிரஹிதங். நிராமிஸந்தி ஆமிஸவிரஹிதங். அஜாதந்தி ஜாதிவிரஹிதத்தா அனுப்பன்னங். அமதந்தி ப⁴ங்கா³பா⁴வதோ மரணவிரஹிதங். மரணம்பி ஹி நபுங்ஸகபா⁴வவசனவஸேன ‘‘மத’’ந்தி வுச்சதி.
38.Pañcakkhandheti samūhato vuttepi ekekakhandhavasena atthavaṇṇanā kalāpasammasanañāṇaniddese visuṃ visuṃ āgatattā pariyosāne ca visuṃ visuṃ khandhānaṃ vasena anupassanānaṃ gaṇitattā samūhe pavattavacanānaṃ avayavepi pavattisambhavato ca katāti veditabbā, visuṃ visuṃ pavattasammasanānaṃ ekato saṅkhipitvā vacanavasena vā ‘‘pañcakkhandhe’’ti vuttanti veditabbaṃ. ‘‘Ekappahārena pañcahi khandhehi vuṭṭhātī’’ti (visuddhi. 2.783) aṭṭhakathāvacanasabbhāvato vā pañcannaṃ khandhānaṃ ekato sammasanaṃ vā yujjatiyevāti. Pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho niccaṃ nibbānanti passantotiādīnavañāṇaniddese vuttanayena vipassanākāle santipadañāṇavasena niccaṃ nibbānanti passanto. Sammattaniyāmaṃ okkamatīti maggakkhaṇe okkamati, phalakkhaṇe pana okkanto nāma hoti. Eseva nayo sabbesupi niyāmokkamanapariyāyesu. Ārogyanti ārogyabhūtaṃ. Visallanti sallavirahitaṃ. Eseva nayo īdisesu. Anābādhanti ābādhavirahitaṃ, ābādhapaṭipakkhabhūtaṃ vā. Esa nayo īdisesu. Aparappaccayanti aññapaccayavirahitaṃ. Upassaggatoti ca anupassagganti ca keci saṃyogaṃ katvā paṭhanti. Paramasuññanti sabbasaṅkhārasuññattā uttamattā ca paramasuññaṃ. Paramatthanti saṅkhatāsaṅkhatānaṃ aggabhūtattā uttamatthaṃ . Liṅgavipallāsavasena napuṃsakavacanaṃ. Nibbānassa ca suññattā anattattā ca imasmiṃ dvaye paṭilomapariyāyo na vutto. Anāsavanti āsavavirahitaṃ. Nirāmisanti āmisavirahitaṃ. Ajātanti jātivirahitattā anuppannaṃ. Amatanti bhaṅgābhāvato maraṇavirahitaṃ. Maraṇampi hi napuṃsakabhāvavacanavasena ‘‘mata’’nti vuccati.
39. ஏவமிமாய படிபாடியா வுத்தாஸு ஆகாரபே⁴த³பி⁴ன்னாஸு சத்தாலீஸாய அனுபஸ்ஸனாஸு ஸபா⁴வஸங்க³ஹவஸேன தீஸுயேவ அனுபஸ்ஸனாஸு ஏகஸங்க³ஹங் கரொந்தோ அனிச்சதோதி அனிச்சானுபஸ்ஸனாதிஆதி³மாஹ. தாஸு யதா²னுரூபங் அனிச்சது³க்கா²னத்தத்தே யோஜனா காதப்³பா³. அவஸானே பனேதா விஸுங் விஸுங் க³ணனவஸேன த³ஸ்ஸிதா. க³ணனாஸு ச க³ணனபடிபாடிவஸேன பட²மங் அனத்தானுபஸ்ஸனா க³ணிதா. தத்த² பஞ்சவீஸதீதி ‘‘பரதோ ரித்ததோ துச்ச²தோ ஸுஞ்ஞதோ அனத்ததோ’’தி ஏகேகஸ்மிங் க²ந்தே⁴ பஞ்ச பஞ்ச கத்வா பஞ்சஸு க²ந்தே⁴ஸு பஞ்சவீஸதி அனத்தானுபஸ்ஸனா. பஞ்ஞாஸாதி ‘‘அனிச்சதோ பலோகதோ சலதோ பப⁴ங்கு³தோ அத்³து⁴வதோ விபரிணாமத⁴ம்மதோ அஸாரகதோ விப⁴வதோ ஸங்க²ததோ மரணத⁴ம்மதோ’’தி ஏகேகஸ்மிங் க²ந்தே⁴ த³ஸ த³ஸ கத்வா பஞ்சஸு க²ந்தே⁴ஸு பஞ்ஞாஸங் அனிச்சானுபஸ்ஸனா. ஸதங் பஞ்சவீஸதி சேவாதி ஸேஸா ‘‘து³க்க²தோ ரோக³தோ’’திஆத³யோ ஏகேகஸ்மிங் க²ந்தே⁴ பஞ்சவீஸதி பஞ்சவீஸதி கத்வா பஞ்சஸு க²ந்தே⁴ஸு பஞ்சவீஸதிஸதங் து³க்கா²னுபஸ்ஸனா. யானி து³க்கே² பவுச்சரேதி யா அனுபஸ்ஸனா து³க்கே² க²ந்த⁴பஞ்சகே க³ணனவஸேன பவுச்சந்தி, தா ஸதங் பஞ்சவீஸதி சேவாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴ வேதி³தப்³போ³. ‘‘யானீ’’தி செத்த² லிங்க³விபல்லாஸோ த³ட்ட²ப்³போ³தி.
39. Evamimāya paṭipāṭiyā vuttāsu ākārabhedabhinnāsu cattālīsāya anupassanāsu sabhāvasaṅgahavasena tīsuyeva anupassanāsu ekasaṅgahaṃ karonto aniccatoti aniccānupassanātiādimāha. Tāsu yathānurūpaṃ aniccadukkhānattatte yojanā kātabbā. Avasāne panetā visuṃ visuṃ gaṇanavasena dassitā. Gaṇanāsu ca gaṇanapaṭipāṭivasena paṭhamaṃ anattānupassanā gaṇitā. Tattha pañcavīsatīti ‘‘parato rittato tucchato suññato anattato’’ti ekekasmiṃ khandhe pañca pañca katvā pañcasu khandhesu pañcavīsati anattānupassanā. Paññāsāti ‘‘aniccato palokato calato pabhaṅguto addhuvato vipariṇāmadhammato asārakato vibhavato saṅkhatato maraṇadhammato’’ti ekekasmiṃ khandhe dasa dasa katvā pañcasu khandhesu paññāsaṃ aniccānupassanā. Sataṃ pañcavīsati cevāti sesā ‘‘dukkhato rogato’’tiādayo ekekasmiṃ khandhe pañcavīsati pañcavīsati katvā pañcasu khandhesu pañcavīsatisataṃ dukkhānupassanā. Yāni dukkhe pavuccareti yā anupassanā dukkhe khandhapañcake gaṇanavasena pavuccanti, tā sataṃ pañcavīsati cevāti sambandho veditabbo. ‘‘Yānī’’ti cettha liṅgavipallāso daṭṭhabboti.
விபஸ்ஸனாகதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Vipassanākathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³பாளி • Paṭisambhidāmaggapāḷi / 9. விபஸ்ஸனாகதா² • 9. Vipassanākathā
