Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಬುದ್ಧವಂಸಪಾಳಿ • Buddhavaṃsapāḷi

    ೨೧. ವಿಪಸ್ಸೀಬುದ್ಧವಂಸೋ

    21. Vipassībuddhavaṃso

    .

    1.

    ಫುಸ್ಸಸ್ಸ ಚ ಅಪರೇನ, ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ದ್ವಿಪದುತ್ತಮೋ।

    Phussassa ca aparena, sambuddho dvipaduttamo;

    ವಿಪಸ್ಸೀ ನಾಮ ನಾಮೇನ, ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ ಚಕ್ಖುಮಾ॥

    Vipassī nāma nāmena, loke uppajji cakkhumā.

    .

    2.

    ಅವಿಜ್ಜಂ ಸಬ್ಬಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ, ಪತ್ತೋ ಸಮ್ಬೋಧಿಮುತ್ತಮಂ।

    Avijjaṃ sabbaṃ padāletvā, patto sambodhimuttamaṃ;

    ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತುಂ, ಪಕ್ಕಾಮಿ ಬನ್ಧುಮತೀಪುರಂ॥

    Dhammacakkaṃ pavattetuṃ, pakkāmi bandhumatīpuraṃ.

    .

    3.

    ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ, ಉಭೋ ಬೋಧೇಸಿ ನಾಯಕೋ।

    Dhammacakkaṃ pavattetvā, ubho bodhesi nāyako;

    ಗಣನಾಯ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ಪಠಮಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹು॥

    Gaṇanāya na vattabbo, paṭhamābhisamayo ahu.

    .

    4.

    ಪುನಾಪರಂ ಅಮಿತಯಸೋ, ತತ್ಥ ಸಚ್ಚಂ ಪಕಾಸಯಿ।

    Punāparaṃ amitayaso, tattha saccaṃ pakāsayi;

    ಚತುರಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನಂ, ದುತಿಯಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹು॥

    Caturāsītisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.

    .

    5.

    ಚತುರಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ , ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಅನುಪಬ್ಬಜುಂ।

    Caturāsītisahassāni , sambuddhaṃ anupabbajuṃ;

    ತೇಸಮಾರಾಮಪತ್ತಾನಂ, ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ ಚಕ್ಖುಮಾ॥

    Tesamārāmapattānaṃ, dhammaṃ desesi cakkhumā.

    .

    6.

    ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನ ಭಾಸತೋ, ಸುತ್ವಾ ಉಪನಿಸಾದಿನೋ 1

    Sabbākārena bhāsato, sutvā upanisādino 2;

    ತೇಪಿ ಧಮ್ಮವರಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ತತಿಯಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹು॥

    Tepi dhammavaraṃ gantvā, tatiyābhisamayo ahu.

    .

    7.

    ಸನ್ನಿಪಾತಾ ತಯೋ ಆಸುಂ, ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಮಹೇಸಿನೋ।

    Sannipātā tayo āsuṃ, vipassissa mahesino;

    ಖೀಣಾಸವಾನಂ ವಿಮಲಾನಂ, ಸನ್ತಚಿತ್ತಾನ ತಾದಿನಂ॥

    Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.

    .

    8.

    ಅಟ್ಠಸಟ್ಠಿಸತಸಹಸ್ಸಾನಂ, ಪಠಮೋ ಆಸಿ ಸಮಾಗಮೋ।

    Aṭṭhasaṭṭhisatasahassānaṃ, paṭhamo āsi samāgamo;

    ಭಿಕ್ಖುಸತಸಹಸ್ಸಾನಂ, ದುತಿಯೋ ಆಸಿ ಸಮಾಗಮೋ॥

    Bhikkhusatasahassānaṃ, dutiyo āsi samāgamo.

    .

    9.

    ಅಸೀತಿಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಾನಂ, ತತಿಯೋ ಆಸಿ ಸಮಾಗಮೋ।

    Asītibhikkhusahassānaṃ, tatiyo āsi samāgamo;

    ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖುಗಣಮಜ್ಝೇ, ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಅತಿರೋಚತಿ॥

    Tattha bhikkhugaṇamajjhe, sambuddho atirocati.

    ೧೦.

    10.

    ಅಹಂ ತೇನ ಸಮಯೇನ, ನಾಗರಾಜಾ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ।

    Ahaṃ tena samayena, nāgarājā mahiddhiko;

    ಅತುಲೋ ನಾಮ ನಾಮೇನ, ಪುಞ್ಞವನ್ತೋ ಜುತಿನ್ಧರೋ॥

    Atulo nāma nāmena, puññavanto jutindharo.

    ೧೧.

    11.

    ನೇಕಾನಂ ನಾಗಕೋಟೀನಂ, ಪರಿವಾರೇತ್ವಾನಹಂ ತದಾ।

    Nekānaṃ nāgakoṭīnaṃ, parivāretvānahaṃ tadā;

    ವಜ್ಜನ್ತೋ ದಿಬ್ಬತುರಿಯೇಹಿ, ಲೋಕಜೇಟ್ಠಂ ಉಪಾಗಮಿಂ॥

    Vajjanto dibbaturiyehi, lokajeṭṭhaṃ upāgamiṃ.

    ೧೨.

    12.

    ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಲೋಕನಾಯಕಂ।

    Upasaṅkamitvā sambuddhaṃ, vipassiṃ lokanāyakaṃ;

    ಮಣಿಮುತ್ತರತನಖಚಿತಂ, ಸಬ್ಬಾಭರಣವಿಭೂಸಿತಂ।

    Maṇimuttaratanakhacitaṃ, sabbābharaṇavibhūsitaṃ;

    ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮರಾಜಸ್ಸ, ಸುವಣ್ಣಪೀಠಮದಾಸಹಂ॥

    Nimantetvā dhammarājassa, suvaṇṇapīṭhamadāsahaṃ.

    ೧೩.

    13.

    ಸೋಪಿ ಮಂ ಬುದ್ಧೋ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ನಿಸೀದಿಯ।

    Sopi maṃ buddho byākāsi, saṅghamajjhe nisīdiya;

    ‘‘ಏಕನವುತಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಅಯಂ ಬುದ್ಧೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥

    ‘‘Ekanavutito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.

    ೧೪.

    14.

    ‘‘ಅಹು ಕಪಿಲವ್ಹಯಾ ರಮ್ಮಾ, ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ತಥಾಗತೋ।

    ‘‘Ahu kapilavhayā rammā, nikkhamitvā tathāgato;

    ಪಧಾನಂ ಪದಹಿತ್ವಾನ, ಕತ್ವಾ ದುಕ್ಕರಕಾರಿಕಂ॥

    Padhānaṃ padahitvāna, katvā dukkarakārikaṃ.

    ೧೫.

    15.

    ‘‘ಅಜಪಾಲರುಕ್ಖಮೂಲಸ್ಮಿಂ , ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ತಥಾಗತೋ।

    ‘‘Ajapālarukkhamūlasmiṃ , nisīditvā tathāgato;

    ತತ್ಥ ಪಾಯಾಸಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ, ನೇರಞ್ಜರಮುಪೇಹಿತಿ॥

    Tattha pāyāsaṃ paggayha, nerañjaramupehiti.

    ೧೬.

    16.

    ‘‘ನೇರಞ್ಜರಾಯ ತೀರಮ್ಹಿ, ಪಾಯಾಸಂ ಅದ ಸೋ ಜಿನೋ।

    ‘‘Nerañjarāya tīramhi, pāyāsaṃ ada so jino;

    ಪಟಿಯತ್ತವರಮಗ್ಗೇನ, ಬೋಧಿಮೂಲಮುಪೇಹಿತಿ॥

    Paṭiyattavaramaggena, bodhimūlamupehiti.

    ೧೭.

    17.

    ‘‘ತತೋ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ, ಬೋಧಿಮಣ್ಡಂ ಅನುತ್ತರೋ।

    ‘‘Tato padakkhiṇaṃ katvā, bodhimaṇḍaṃ anuttaro;

    ಅಸ್ಸತ್ಥಮೂಲೇ ಸಮ್ಬೋಧಿಂ, ಬುಜ್ಝಿಸ್ಸತಿ ಮಹಾಯಸೋ॥

    Assatthamūle sambodhiṃ, bujjhissati mahāyaso.

    ೧೮.

    18.

    ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಜನಿಕಾ ಮಾತಾ, ಮಾಯಾ ನಾಮ ಭವಿಸ್ಸತಿ।

    ‘‘Imassa janikā mātā, māyā nāma bhavissati;

    ಪಿತಾ ಸುದ್ಧೋದನೋ ನಾಮ, ಅಯಂ ಹೇಸ್ಸತಿ ಗೋತಮೋ॥

    Pitā suddhodano nāma, ayaṃ hessati gotamo.

    ೧೯.

    19.

    ‘‘ಅನಾಸವಾ ವೀತರಾಗಾ, ಸನ್ತಚಿತ್ತಾ ಸಮಾಹಿತಾ।

    ‘‘Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;

    ಕೋಲಿತೋ ಉಪತಿಸ್ಸೋ ಚ, ಅಗ್ಗಾ ಹೇಸ್ಸನ್ತಿ ಸಾವಕಾ।

    Kolito upatisso ca, aggā hessanti sāvakā;

    ಆನನ್ದೋ ನಾಮುಪಟ್ಠಾಕೋ, ಉಪಟ್ಠಿಸ್ಸತಿಮಂ ಜಿನಂ॥

    Ānando nāmupaṭṭhāko, upaṭṭhissatimaṃ jinaṃ.

    ೨೦.

    20.

    ‘‘ಖೇಮಾ ಉಪ್ಪಲವಣ್ಣಾ ಚ, ಅಗ್ಗಾ ಹೇಸ್ಸನ್ತಿ ಸಾವಿಕಾ।

    ‘‘Khemā uppalavaṇṇā ca, aggā hessanti sāvikā;

    ಅನಾಸವಾ ವೀತರಾಗಾ, ಸನ್ತಚಿತ್ತಾ ಸಮಾಹಿತಾ।

    Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;

    ಬೋಧಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ, ಅಸ್ಸತ್ಥೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ॥

    Bodhi tassa bhagavato, assatthoti pavuccati.

    ೨೧.

    21.

    ‘‘ಚಿತ್ತೋ ಚ ಹತ್ಥಾಳವಕೋ, ಅಗ್ಗಾ ಹೇಸ್ಸನ್ತುಪಟ್ಠಕಾ।

    ‘‘Citto ca hatthāḷavako, aggā hessantupaṭṭhakā;

    ನನ್ದಮಾತಾ ಚ ಉತ್ತರಾ, ಅಗ್ಗಾ ಹೇಸ್ಸನ್ತುಪಟ್ಠಿಕಾ।

    Nandamātā ca uttarā, aggā hessantupaṭṭhikā;

    ಆಯು ವಸ್ಸಸತಂ ತಸ್ಸ, ಗೋತಮಸ್ಸ ಯಸಸ್ಸಿನೋ॥

    Āyu vassasataṃ tassa, gotamassa yasassino.

    ೨೨.

    22.

    ‘‘ಇದಂ ಸುತ್ವಾನ ವಚನಂ…ಪೇ॰… ಹೇಸ್ಸಾಮ ಸಮ್ಮುಖಾ ಇಮಂ’’॥

    ‘‘Idaṃ sutvāna vacanaṃ…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.

    ೨೩.

    23.

    ತಸ್ಸಾಹಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಭಿಯ್ಯೋ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದಯಿಂ।

    Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;

    ಉತ್ತರಿಂ ವತಮಧಿಟ್ಠಾಸಿಂ, ದಸಪಾರಮಿಪೂರಿಯಾ॥

    Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.

    ೨೪.

    24.

    ನಗರಂ ಬನ್ಧುಮತೀ ನಾಮ, ಬನ್ಧುಮಾ ನಾಮ ಖತ್ತಿಯೋ।

    Nagaraṃ bandhumatī nāma, bandhumā nāma khattiyo;

    ಮಾತಾ ಬನ್ಧುಮತೀ ನಾಮ, ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಮಹೇಸಿನೋ॥

    Mātā bandhumatī nāma, vipassissa mahesino.

    ೨೫.

    25.

    ಅಟ್ಠವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝ ಸೋ ವಸಿ।

    Aṭṭhavassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;

    ನನ್ದೋ ಸುನನ್ದೋ ಸಿರಿಮಾ, ತಯೋ ಪಾಸಾದಮುತ್ತಮಾ॥

    Nando sunando sirimā, tayo pāsādamuttamā.

    ೨೬.

    26.

    ತಿಚತ್ತಾರೀಸಸಹಸ್ಸಾನಿ, ನಾರಿಯೋ ಸಮಲಙ್ಕತಾ।

    Ticattārīsasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;

    ಸುದಸ್ಸನಾ ನಾಮ ಸಾ ನಾರೀ, ಸಮವತ್ತಕ್ಖನ್ಧೋ ನಾಮ ಅತ್ರಜೋ॥

    Sudassanā nāma sā nārī, samavattakkhandho nāma atrajo.

    ೨೭.

    27.

    ನಿಮಿತ್ತೇ ಚತುರೋ ದಿಸ್ವಾ, ರಥಯಾನೇನ ನಿಕ್ಖಮಿ।

    Nimitte caturo disvā, rathayānena nikkhami;

    ಅನೂನಅಟ್ಠಮಾಸಾನಿ, ಪಧಾನಂ ಪದಹೀ ಜಿನೋ॥

    Anūnaaṭṭhamāsāni, padhānaṃ padahī jino.

    ೨೮.

    28.

    ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಯಾಚಿತೋ ಸನ್ತೋ, ವಿಪಸ್ಸೀ ಲೋಕನಾಯಕೋ।

    Brahmunā yācito santo, vipassī lokanāyako;

    ವತ್ತಿ ಚಕ್ಕಂ ಮಹಾವೀರೋ, ಮಿಗದಾಯೇ ನರುತ್ತಮೋ॥

    Vatti cakkaṃ mahāvīro, migadāye naruttamo.

    ೨೯.

    29.

    ಖಣ್ಡೋ ಚ ತಿಸ್ಸನಾಮೋ ಚ, ಅಹೇಸುಂ ಅಗ್ಗಸಾವಕಾ।

    Khaṇḍo ca tissanāmo ca, ahesuṃ aggasāvakā;

    ಅಸೋಕೋ ನಾಮುಪಟ್ಠಾಕೋ, ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಮಹೇಸಿನೋ॥

    Asoko nāmupaṭṭhāko, vipassissa mahesino.

    ೩೦.

    30.

    ಚನ್ದಾ ಚ ಚನ್ದಮಿತ್ತಾ ಚ, ಅಹೇಸುಂ ಅಗ್ಗಸಾವಿಕಾ।

    Candā ca candamittā ca, ahesuṃ aggasāvikā;

    ಬೋಧಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ, ಪಾಟಲೀತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ॥

    Bodhi tassa bhagavato, pāṭalīti pavuccati.

    ೩೧.

    31.

    ಪುನಬ್ಬಸುಮಿತ್ತೋ ನಾಗೋ ಚ, ಅಹೇಸುಂ ಅಗ್ಗುಪಟ್ಠಕಾ।

    Punabbasumitto nāgo ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;

    ಸಿರಿಮಾ ಉತ್ತರಾ ಚೇವ, ಅಹೇಸುಂ ಅಗ್ಗುಪಟ್ಠಿಕಾ॥

    Sirimā uttarā ceva, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.

    ೩೨.

    32.

    ಅಸೀತಿಹತ್ಥಮುಬ್ಬೇಧೋ , ವಿಪಸ್ಸೀ ಲೋಕನಾಯಕೋ।

    Asītihatthamubbedho , vipassī lokanāyako;

    ಪಭಾ ನಿದ್ಧಾವತಿ ತಸ್ಸ, ಸಮನ್ತಾ ಸತ್ತಯೋಜನೇ॥

    Pabhā niddhāvati tassa, samantā sattayojane.

    ೩೩.

    33.

    ಅಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಆಯು ಬುದ್ಧಸ್ಸ ತಾವದೇ।

    Asītivassasahassāni, āyu buddhassa tāvade;

    ತಾವತಾ ತಿಟ್ಠಮಾನೋ ಸೋ, ತಾರೇಸಿ ಜನತಂ ಬಹುಂ॥

    Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.

    ೩೪.

    34.

    ಬಹುದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ, ಬನ್ಧನಾ ಪರಿಮೋಚಯಿ।

    Bahudevamanussānaṃ, bandhanā parimocayi;

    ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಞ್ಚ ಆಚಿಕ್ಖಿ, ಅವಸೇಸಪುಥುಜ್ಜನೇ॥

    Maggāmaggañca ācikkhi, avasesaputhujjane.

    ೩೫.

    35.

    ಆಲೋಕಂ ದಸ್ಸಯಿತ್ವಾನ, ದೇಸೇತ್ವಾ ಅಮತಂ ಪದಂ।

    Ālokaṃ dassayitvāna, desetvā amataṃ padaṃ;

    ಜಲಿತ್ವಾ ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೋವ, ನಿಬ್ಬುತೋ ಸೋ ಸಸಾವಕೋ॥

    Jalitvā aggikkhandhova, nibbuto so sasāvako.

    ೩೬.

    36.

    ಇದ್ಧಿವರಂ ಪುಞ್ಞವರಂ, ಲಕ್ಖಣಞ್ಚ ಕುಸುಮಿತಂ।

    Iddhivaraṃ puññavaraṃ, lakkhaṇañca kusumitaṃ;

    ಸಬ್ಬಂ ತಮನ್ತರಹಿತಂ, ನನು ರಿತ್ತಾ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಾ॥

    Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.

    ೩೭.

    37.

    ವಿಪಸ್ಸೀ ಜಿನವರೋ ಬುದ್ಧೋ, ಸುಮಿತ್ತಾರಾಮಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬುತೋ।

    Vipassī jinavaro buddho, sumittārāmamhi nibbuto;

    ತತ್ಥೇವಸ್ಸ ಥೂಪವರೋ, ಸತ್ತಯೋಜನಮುಸ್ಸಿತೋತಿ॥

    Tatthevassa thūpavaro, sattayojanamussitoti.

    ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ವಂಸೋ ಏಕೂನವೀಸತಿಮೋ।

    Vipassissa bhagavato vaṃso ekūnavīsatimo.







    Footnotes:
    1. ಉಪನಿಸ್ಸಾ ಜಿನೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)
    2. upanissā jino (syā. kaṃ.)



    Related texts:



    ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಬುದ್ಧವಂಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ೨೧. ವಿಪಸ್ಸೀಬುದ್ಧವಂಸವಣ್ಣನಾ • 21. Vipassībuddhavaṃsavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact