| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පටිසම්‌භිදාමග්‌ගපාළි • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
5. විරාගකථා
5. Virāgakathā
28. විරාගො මග්‌ගො, විමුත්‌ති ඵලං. කථං විරාගො මග්‌ගො? සොතාපත්‌තිමග්‌ගක්‌ඛණෙ දස්‌සනට්‌ඨෙන සම්‌මාදිට්‌ඨි මිච්‌ඡාදිට්‌ඨියා විරජ්‌ජති, තදනුවත්‌තකකිලෙසෙහි ච ඛන්‌ධෙහි ච විරජ්‌ජති, බහිද්‌ධා ච සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි විරජ්‌ජති. විරාගො විරාගාරම්‌මණො විරාගගොචරො විරාගෙ සමුදාගතො 1 විරාගෙ ඨිතො විරාගෙ පතිට්‌ඨිතො.
28. Virāgo maggo, vimutti phalaṃ. Kathaṃ virāgo maggo? Sotāpattimaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi micchādiṭṭhiyā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati. Virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudāgato 2 virāge ṭhito virāge patiṭṭhito.
විරාගොති ද්‌වෙ විරාගා – නිබ්‌බානඤ්‌ච විරාගො, යෙ ච නිබ්‌බානාරම්‌මණතාජාතා ධම්‌මා සබ්‌බෙ විරාගා හොන්‌තීති – විරාගා. සහජාතානි සත්‌තඞ්‌ගානි විරාගං ගච්‌ඡන්‌තීති – විරාගො මග්‌ගො. එතෙන මග්‌ගෙන බුද්‌ධා ච සාවකා ච අගතං දිසං නිබ්‌බානං ගච්‌ඡන්‌තීති – අට්‌ඨඞ්‌ගිකො මග්‌ගො. යාවතා පුථුසමණබ්‍රාහ්‌මණානං පරප්‌පවාදානං මග්‌ගා, අයමෙව අරියො අට්‌ඨඞ්‌ගිකො මග්‌ගො අග්‌ගො ච සෙට්‌ඨො ච පාමොක්‌ඛො 3 ච උත්‌තමො ච පවරො චාති – මග්‌ගානං අට්‌ඨඞ්‌ගිකො සෙට්‌ඨො.
Virāgoti dve virāgā – nibbānañca virāgo, ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā sabbe virāgā hontīti – virāgā. Sahajātāni sattaṅgāni virāgaṃ gacchantīti – virāgo maggo. Etena maggena buddhā ca sāvakā ca agataṃ disaṃ nibbānaṃ gacchantīti – aṭṭhaṅgiko maggo. Yāvatā puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ parappavādānaṃ maggā, ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo aggo ca seṭṭho ca pāmokkho 4 ca uttamo ca pavaro cāti – maggānaṃ aṭṭhaṅgiko seṭṭho.
අභිනිරොපනට්‌ඨෙන සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො මිච්‌ඡාසඞ්‌කප්‌පා විරජ්‌ජති. පරිග්‌ගහට්‌ඨෙන සම්‌මාවාචා මිච්‌ඡාවාචාය විරජ්‌ජති. සමුට්‌ඨානට්‌ඨෙන සම්‌මාකම්‌මන්‌තො මිච්‌ඡාකම්‌මන්‌තා විරජ්‌ජති. වොදානට්‌ඨෙන සම්‌මාආජීවො මිච්‌ඡාආජීවා විරජ්‌ජති. පග්‌ගහට්‌ඨෙන සම්‌මාවායාමො මිච්‌ඡාවායාමා විරජ්‌ජති. උපට්‌ඨානට්‌ඨෙන සම්‌මාසති මිච්‌ඡාසතියා විරජ්‌ජති. අවික්‌ඛෙපට්‌ඨෙන සම්‌මාසමාධි මිච්‌ඡාසමාධිතො විරජ්‌ජති. තදනුවත්‌තකකිලෙසෙහි ච ඛන්‌ධෙහි ච විරජ්‌ජති. බහිද්‌ධා ච සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි විරජ්‌ජති. විරාගො විරාගාරම්‌මණො විරාගගොචරො විරාගෙ සමුදාගතො විරාගෙ ඨිතො විරාගෙ පතිට්‌ඨිතො.
Abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo micchāsaṅkappā virajjati. Pariggahaṭṭhena sammāvācā micchāvācāya virajjati. Samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto micchākammantā virajjati. Vodānaṭṭhena sammāājīvo micchāājīvā virajjati. Paggahaṭṭhena sammāvāyāmo micchāvāyāmā virajjati. Upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati micchāsatiyā virajjati. Avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi micchāsamādhito virajjati. Tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati. Bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati. Virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudāgato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito.
විරාගොති ද්‌වෙ විරාගා – නිබ්‌බානඤ්‌ච විරාගො, යෙ ච නිබ්‌බානාරම්‌මණතාජාතා ධම්‌මා සබ්‌බෙ විරාගා හොන්‌තීති – විරාගා. සහජාතානි සත්‌තඞ්‌ගානි විරාගං ගච්‌ඡන්‌තීති – විරාගො මග්‌ගො . එතෙන මග්‌ගෙන බුද්‌ධා ච සාවකා ච අගතං දිසං නිබ්‌බානං ගච්‌ඡන්‌තීති – අට්‌ඨඞ්‌ගිකො මග්‌ගො. යාවතා පුථුසමණබ්‍රාහ්‌මණානං පරප්‌පවාදානං මග්‌ගා, අයමෙව අරියො අට්‌ඨඞ්‌ගිකො මග්‌ගො අග්‌ගො ච සෙට්‌ඨො ච පාමොක්‌ඛො ච උත්‌තමො ච පවරො චාති – මග්‌ගානං අට්‌ඨඞ්‌ගිකො සෙට්‌ඨො.
Virāgoti dve virāgā – nibbānañca virāgo, ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā sabbe virāgā hontīti – virāgā. Sahajātāni sattaṅgāni virāgaṃ gacchantīti – virāgo maggo . Etena maggena buddhā ca sāvakā ca agataṃ disaṃ nibbānaṃ gacchantīti – aṭṭhaṅgiko maggo. Yāvatā puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ parappavādānaṃ maggā, ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo aggo ca seṭṭho ca pāmokkho ca uttamo ca pavaro cāti – maggānaṃ aṭṭhaṅgiko seṭṭho.
සකදාගාමිමග්‌ගක්‌ඛණෙ දස්‌සනට්‌ඨෙන සම්‌මාදිට්‌ඨි…පෙ.… අවික්‌ඛෙපට්‌ඨෙන සම්‌මාසමාධි ඔළාරිකා කාමරාගසඤ්‌ඤොජනා පටිඝසඤ්‌ඤොජනා ඔළාරිකා කාමරාගානුසයා පටිඝානුසයා විරජ්‌ජති, තදනුවත්‌තකකිලෙසෙහි ච ඛන්‌ධෙහි ච විරජ්‌ජති, බහිද්‌ධා ච සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි විරජ්‌ජති. විරාගො විරාගාරම්‌මණො විරාගගොචරො විරාගෙ සමුදාගතො විරාගෙ ඨිතො විරාගෙ පතිට්‌ඨිතො.
Sakadāgāmimaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi…pe… avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi oḷārikā kāmarāgasaññojanā paṭighasaññojanā oḷārikā kāmarāgānusayā paṭighānusayā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati. Virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudāgato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito.
විරාගොති ද්‌වෙ විරාගා – නිබ්‌බානඤ්‌ච විරාගො, යෙ ච නිබ්‌බානාරම්‌මණතාජාතා ධම්‌මා සබ්‌බෙ විරාගා හොන්‌තීති – විරාගා. සහජාතානි සත්‌තඞ්‌ගානි විරාගං ගච්‌ඡන්‌තීති – විරාගො මග්‌ගො. එතෙන මග්‌ගෙන බුද්‌ධා ච සාවකා ච අගතං දිසං නිබ්‌බානං ගච්‌ඡන්‌තීති – අට්‌ඨඞ්‌ගිකො මග්‌ගො. යාවතා පුථුසමණබ්‍රාහ්‌මණානං පරප්‌පවාදානං මග්‌ගා. අයමෙව අරියො අට්‌ඨඞ්‌ගිකො මග්‌ගො අග්‌ගො ච සෙට්‌ඨො ච පාමොක්‌ඛො ච උත්‌තමො ච පවරො චාති – මග්‌ගානං අට්‌ඨඞ්‌ගිකො සෙට්‌ඨො.
Virāgoti dve virāgā – nibbānañca virāgo, ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā sabbe virāgā hontīti – virāgā. Sahajātāni sattaṅgāni virāgaṃ gacchantīti – virāgo maggo. Etena maggena buddhā ca sāvakā ca agataṃ disaṃ nibbānaṃ gacchantīti – aṭṭhaṅgiko maggo. Yāvatā puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ parappavādānaṃ maggā. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo aggo ca seṭṭho ca pāmokkho ca uttamo ca pavaro cāti – maggānaṃ aṭṭhaṅgiko seṭṭho.
අනාගාමිමග්‌ගක්‌ඛණෙ දස්‌සනට්‌ඨෙන සම්‌මාදිට්‌ඨි…පෙ.… අවික්‌ඛෙපට්‌ඨෙන සම්‌මාසමාධි අනුසහගතා කාමරාගසඤ්‌ඤොජනා පටිඝසඤ්‌ඤොජනා අනුසහගතා කාමරාගානුසයා පටිඝානුසයා විරජ්‌ජති, තදනුවත්‌තකකිලෙසෙහි ච ඛන්‌ධෙහි ච විරජ්‌ජති, බහිද්‌ධා ච සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි විරජ්‌ජති. විරාගො විරාගාරම්‌මණො…පෙ.… මග්‌ගානං අට්‌ඨඞ්‌ගිකො සෙට්‌ඨො.
Anāgāmimaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi…pe… avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi anusahagatā kāmarāgasaññojanā paṭighasaññojanā anusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati. Virāgo virāgārammaṇo…pe… maggānaṃ aṭṭhaṅgiko seṭṭho.
අරහත්‌තමග්‌ගක්‌ඛණෙ දස්‌සනට්‌ඨෙන සම්‌මාදිට්‌ඨි…පෙ.… අවික්‌ඛෙපට්‌ඨෙන සම්‌මාසමාධි රූපරාගා අරූපරාගා මානා උද්‌ධච්‌චා අවිජ්‌ජාය මානානුසයා භවරාගානුසයා අවිජ්‌ජානුසයා විරජ්‌ජති, තදනුවත්‌තකකිලෙසෙහි ච ඛන්‌ධෙහි ච විරජ්‌ජති, බහිද්‌ධා ච සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි විරජ්‌ජති විරාගො විරාගාරම්‌මණො විරාගගොචරො විරාගෙ සමුදාගතො විරාගෙ ඨිතො විරාගෙ පතිට්‌ඨිතො.
Arahattamaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi…pe… avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi rūparāgā arūparāgā mānā uddhaccā avijjāya mānānusayā bhavarāgānusayā avijjānusayā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudāgato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito.
විරාගොති ද්‌වෙ විරාගා – නිබ්‌බානඤ්‌ච විරාගො, යෙ ච නිබ්‌බානාරම්‌මණතාජාතා ධම්‌මා සබ්‌බෙ විරාගා හොන්‌තීති – විරාගා. සහජාතානි සත්‌තඞ්‌ගානි විරාගං ගච්‌ඡන්‌තීති – විරාගො මග්‌ගො. එතෙන මග්‌ගෙන බුද්‌ධා ච සාවකා ච අගතං දිසං නිබ්‌බානං ගච්‌ඡන්‌තීති – අට්‌ඨඞ්‌ගිකො මග්‌ගො . යාවතා පුථුසමණබ්‍රාහ්‌මණානං පරප්‌පවාදානං මග්‌ගා. අයමෙව අරියො අට්‌ඨඞ්‌ගිකො මග්‌ගො අග්‌ගො ච සෙට්‌ඨො ච පාමොක්‌ඛො ච උත්‌තමො ච පවරො චාති – මග්‌ගානං අට්‌ඨඞ්‌ගිකො සෙට්‌ඨො.
Virāgoti dve virāgā – nibbānañca virāgo, ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā sabbe virāgā hontīti – virāgā. Sahajātāni sattaṅgāni virāgaṃ gacchantīti – virāgo maggo. Etena maggena buddhā ca sāvakā ca agataṃ disaṃ nibbānaṃ gacchantīti – aṭṭhaṅgiko maggo . Yāvatā puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ parappavādānaṃ maggā. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo aggo ca seṭṭho ca pāmokkho ca uttamo ca pavaro cāti – maggānaṃ aṭṭhaṅgiko seṭṭho.
දස්‌සනවිරාගො සම්‌මාදිට්‌ඨි. අභිනිරොපනවිරාගො සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො. පරිග්‌ගහවිරාගො සම්‌මාවාචා. සමුට්‌ඨානවිරාගො සම්‌මාකම්‌මන්‌තො. වොදානවිරාගො සම්‌මාආජීවො . පග්‌ගහවිරාගො සම්‌මාවායාමො. උපට්‌ඨානවිරාගො සම්‌මාසති. අවික්‌ඛෙපවිරාගො සම්‌මාසමාධි. උපට්‌ඨානවිරාගො සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො. පවිචයවිරාගො ධම්‌මවිචයසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො. පග්‌ගහවිරාගො වීරියසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො. ඵරණවිරාගො පීතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො. උපසමවිරාගො පස්‌සද්‌ධිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො. අවික්‌ඛෙපවිරාගො සමාධිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො. පටිසඞ්‌ඛානවිරාගො උපෙක්‌ඛාසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො. අස්‌සද්‌ධියෙ අකම්‌පියවිරාගො සද්‌ධාබලං. කොසජ්‌ජෙ අකම්‌පියවිරාගො වීරියබලං. පමාදෙ අකම්‌පියවිරාගො සතිබලං. උද්‌ධච්‌චෙ අකම්‌පියවිරාගො සමාධිබලං. අවිජ්‌ජාය අකම්‌පියවිරාගො පඤ්‌ඤාබලං. අධිමොක්‌ඛවිරාගො සද්‌ධින්‌ද්‍රියං. පග්‌ගහවිරාගො වීරියින්‌ද්‍රියං. උපට්‌ඨානවිරාගො සතින්‌ද්‍රියං. අවික්‌ඛෙපවිරාගො සමාධින්‌ද්‍රියං. දස්‌සනවිරාගො පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං. ආධිපතෙය්‍යට්‌ඨෙන ඉන්‌ද්‍රියානි විරාගො. අකම්‌පියට්‌ඨෙන බලං විරාගො. නිය්‍යානට්‌ඨෙන බොජ්‌ඣඞ්‌ගා විරාගො. හෙතුට්‌ඨෙන මග්‌ගො විරාගො. උපට්‌ඨානට්‌ඨෙන සතිපට්‌ඨානා විරාගො. පදහනට්‌ඨෙන සම්‌මප්‌පධානා විරාගො. ඉජ්‌ඣනට්‌ඨෙන ඉද්‌ධිපාදා විරාගො. තථට්‌ඨෙන සච්‌චා විරාගො. අවික්‌ඛෙපට්‌ඨෙන සමථො විරාගො. අනුපස්‌සනට්‌ඨෙන විපස්‌සනා විරාගො. එකරසට්‌ඨෙන සමථවිපස්‌සනා විරාගො. අනතිවත්‌තනට්‌ඨෙන යුගනද්‌ධං විරාගො. සංවරට්‌ඨෙන සීලවිසුද්‌ධි විරාගො. අවික්‌ඛෙපට්‌ඨෙන චිත්‌තවිසුද්‌ධි විරාගො. දස්‌සනට්‌ඨෙන දිට්‌ඨිවිසුද්‌ධි විරාගො. විමුත්‌තට්‌ඨෙන විමොක්‌ඛො විරාගො. පටිවෙධට්‌ඨෙන විජ්‌ජා විරාගො. පරිච්‌චාගට්‌ඨෙන විමුත්‌ති විරාගො. සමුච්‌ඡෙදට්‌ඨෙන ඛයෙ ඤාණං විරාගො. ඡන්‌දො මූලට්‌ඨෙන විරාගො. මනසිකාරො සමුට්‌ඨානට්‌ඨෙන විරාගො. ඵස්‌සො සමොධානට්‌ඨෙන විරාගො. වෙදනා සමොසරණට්‌ඨෙන විරාගො. සමාධි පමුඛට්‌ඨෙන විරාගො. සති ආධිපතෙය්‍යට්‌ඨෙන විරාගො. පඤ්‌ඤා තතුත්‌තරට්‌ඨෙන විරාගො. විමුත්‌ති සාරට්‌ඨෙන විරාගො. අමතොගධං නිබ්‌බානං පරියොසානට්‌ඨෙන මග්‌ගො.
Dassanavirāgo sammādiṭṭhi. Abhiniropanavirāgo sammāsaṅkappo. Pariggahavirāgo sammāvācā. Samuṭṭhānavirāgo sammākammanto. Vodānavirāgo sammāājīvo . Paggahavirāgo sammāvāyāmo. Upaṭṭhānavirāgo sammāsati. Avikkhepavirāgo sammāsamādhi. Upaṭṭhānavirāgo satisambojjhaṅgo. Pavicayavirāgo dhammavicayasambojjhaṅgo. Paggahavirāgo vīriyasambojjhaṅgo. Pharaṇavirāgo pītisambojjhaṅgo. Upasamavirāgo passaddhisambojjhaṅgo. Avikkhepavirāgo samādhisambojjhaṅgo. Paṭisaṅkhānavirāgo upekkhāsambojjhaṅgo. Assaddhiye akampiyavirāgo saddhābalaṃ. Kosajje akampiyavirāgo vīriyabalaṃ. Pamāde akampiyavirāgo satibalaṃ. Uddhacce akampiyavirāgo samādhibalaṃ. Avijjāya akampiyavirāgo paññābalaṃ. Adhimokkhavirāgo saddhindriyaṃ. Paggahavirāgo vīriyindriyaṃ. Upaṭṭhānavirāgo satindriyaṃ. Avikkhepavirāgo samādhindriyaṃ. Dassanavirāgo paññindriyaṃ. Ādhipateyyaṭṭhena indriyāni virāgo. Akampiyaṭṭhena balaṃ virāgo. Niyyānaṭṭhena bojjhaṅgā virāgo. Hetuṭṭhena maggo virāgo. Upaṭṭhānaṭṭhena satipaṭṭhānā virāgo. Padahanaṭṭhena sammappadhānā virāgo. Ijjhanaṭṭhena iddhipādā virāgo. Tathaṭṭhena saccā virāgo. Avikkhepaṭṭhena samatho virāgo. Anupassanaṭṭhena vipassanā virāgo. Ekarasaṭṭhena samathavipassanā virāgo. Anativattanaṭṭhena yuganaddhaṃ virāgo. Saṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi virāgo. Avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi virāgo. Dassanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi virāgo. Vimuttaṭṭhena vimokkho virāgo. Paṭivedhaṭṭhena vijjā virāgo. Pariccāgaṭṭhena vimutti virāgo. Samucchedaṭṭhena khaye ñāṇaṃ virāgo. Chando mūlaṭṭhena virāgo. Manasikāro samuṭṭhānaṭṭhena virāgo. Phasso samodhānaṭṭhena virāgo. Vedanā samosaraṇaṭṭhena virāgo. Samādhi pamukhaṭṭhena virāgo. Sati ādhipateyyaṭṭhena virāgo. Paññā tatuttaraṭṭhena virāgo. Vimutti sāraṭṭhena virāgo. Amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena maggo.
දස්‌සනමග්‌ගො සම්‌මාදිට්‌ඨි, අභිනිරොපනමග්‌ගො සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො…පෙ.… අමතොගධං නිබ්‌බානං පරියොසානට්‌ඨෙන මග්‌ගො. එවං විරාගො මග්‌ගො.
Dassanamaggo sammādiṭṭhi, abhiniropanamaggo sammāsaṅkappo…pe… amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena maggo. Evaṃ virāgo maggo.
29. කථං විමුත්‌ති ඵලං? සොතාපත්‌තිඵලක්‌ඛණෙ දස්‌සනට්‌ඨෙන සම්‌මාදිට්‌ඨි මිච්‌ඡාදිට්‌ඨියා විමුත්‌තා හොති, තදනුවත්‌තකකිලෙසෙහි ච ඛන්‌ධෙහි ච විමුත්‌තා හොති, බහිද්‌ධා ච සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි විමුත්‌තා හොති, විමුත්‌ති විමුත්‌තාරම්‌මණා විමුත්‌තිගොචරා විමුත්‌තියා සමුදාගතා විමුත්‌තියා ඨිතා විමුත්‌තියා පතිට්‌ඨිතා. විමුත්‌තීති ද්‌වෙ මුත්‌තියො – නිබ්‌බානඤ්‌ච විමුත්‌ති, යෙ ච නිබ්‌බානාරම්‌මණතාජාතා ධම්‌මා සබ්‌බෙ ච විමුත්‌තා හොන්‌තීති – විමුත්‌ති ඵලං.
29. Kathaṃ vimutti phalaṃ? Sotāpattiphalakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi micchādiṭṭhiyā vimuttā hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. Vimuttīti dve muttiyo – nibbānañca vimutti, ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā sabbe ca vimuttā hontīti – vimutti phalaṃ.
අභිනිරොපනට්‌ඨෙන සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො මිච්‌ඡාසඞ්‌කප්‌පා විමුත්‌තො හොති, තදනුවත්‌තකකිලෙසෙහි ච ඛන්‌ධෙහි ච විමුත්‌තො හොති, බහිද්‌ධා ච සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි විමුත්‌තො හොති, විමුත්‌ති විමුත්‌තාරම්‌මණා විමුත්‌තිගොචරා විමුත්‌තියා සමුදාගතා විමුත්‌තියා ඨිතා විමුත්‌තියා පතිට්‌ඨිතා. විමුත්‌තීති ද්‌වෙ විමුත්‌තියො – නිබ්‌බානඤ්‌ච විමුත්‌ති, යෙ ච නිබ්‌බානාරම්‌මණතාජාතා ධම්‌මා සබ්‌බෙ විමුත්‌තා හොන්‌තීති – විමුත්‌ති ඵලං.
Abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo micchāsaṅkappā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimutto hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. Vimuttīti dve vimuttiyo – nibbānañca vimutti, ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā sabbe vimuttā hontīti – vimutti phalaṃ.
පරිග්‌ගහට්‌ඨෙන සම්‌මාවාචා මිච්‌ඡාවාචාය විමුත්‌තා හොති, සමුට්‌ඨානට්‌ඨෙන සම්‌මාකම්‌මන්‌තො මිච්‌ඡාකම්‌මන්‌තා විමුත්‌තො හොති, වොදානට්‌ඨෙන සම්‌මාආජීවො මිච්‌ඡාආජීවා විමුත්‌තො හොති, පග්‌ගහට්‌ඨෙන සම්‌මාවායාමො මිච්‌ඡාවායාමා විමුත්‌තො හොති, උපට්‌ඨානට්‌ඨෙන සම්‌මාසති මිච්‌ඡාසතියා විමුත්‌තා හොති, අවික්‌ඛෙපට්‌ඨෙන සම්‌මාසමාධි මිච්‌ඡාසමාධිතො විමුත්‌තො හොති, තදනුවත්‌තකකිලෙසෙහි ච ඛන්‌ධෙහි ච විමුත්‌තො හොති, බහිද්‌ධා ච සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි විමුත්‌තො හොති, විමුත්‌ති විමුත්‌තාරම්‌මණා විමුත්‌තිගොචරා විමුත්‌තියා සමුදාගතා විමුත්‌තියා ඨිතා විමුත්‌තියා පතිට්‌ඨිතා. විමුත්‌තීති. ද්‌වෙ විමුත්‌තියො – නිබ්‌බානඤ්‌ච විමුත්‌ති, යෙ ච නිබ්‌බානාරම්‌මණතාජාතා ධම්‌මා සබ්‌බෙ විමුත්‌තා හොන්‌තීති – විමුත්‌ති ඵලං.
Pariggahaṭṭhena sammāvācā micchāvācāya vimuttā hoti, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto micchākammantā vimutto hoti, vodānaṭṭhena sammāājīvo micchāājīvā vimutto hoti, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo micchāvāyāmā vimutto hoti, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati micchāsatiyā vimuttā hoti, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi micchāsamādhito vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimutto hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. Vimuttīti. Dve vimuttiyo – nibbānañca vimutti, ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā sabbe vimuttā hontīti – vimutti phalaṃ.
සකදාගාමිඵලක්‌ඛණෙ දස්‌සනට්‌ඨෙන සම්‌මාදිට්‌ඨි…පෙ.… අවික්‌ඛෙපට්‌ඨෙන සම්‌මාසමාධි ඔළාරිකා කාමරාගසඤ්‌ඤොජනා පටිඝසඤ්‌ඤොජනා ඔළාරිකා කාමරාගානුසයා පටිඝානුසයා විමුත්‌තො හොති, තදනුවත්‌තකකිලෙසෙහි ච ඛන්‌ධෙහි ච විමුත්‌තො හොති, බහිද්‌ධා ච සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි විමුත්‌තො හොති, විමුත්‌ති විමුත්‌තාරම්‌මණා විමුත්‌තිගොචරා විමුත්‌තියා සමුදාගතා විමුත්‌තියා ඨිතා විමුත්‌තියා පතිට්‌ඨිතා. විමුත්‌තීති ද්‌වෙ විමුත්‌තියො – නිබ්‌බානඤ්‌ච විමුත්‌ති, යෙ ච නිබ්‌බානාරම්‌මණතාජාතා ධම්‌මා සබ්‌බෙ විමුත්‌තා හොන්‌තීති – විමුත්‌ති ඵලං.
Sakadāgāmiphalakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi…pe… avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi oḷārikā kāmarāgasaññojanā paṭighasaññojanā oḷārikā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimutto hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. Vimuttīti dve vimuttiyo – nibbānañca vimutti, ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā sabbe vimuttā hontīti – vimutti phalaṃ.
අනාගාමිඵලක්‌ඛණෙ දස්‌සනට්‌ඨෙන සම්‌මාදිට්‌ඨි…පෙ.… අවික්‌ඛෙපට්‌ඨෙන සම්‌මාසමාධි අනුසහගතා කාමරාගසඤ්‌ඤොජනා පටිඝසඤ්‌ඤොජනා අනුසහගතා කාමරාගානුසයා පටිඝානුසයා විමුත්‌තො හොති, තදනුවත්‌තකකිලෙසෙහි ච ඛන්‌ධෙහි ච විමුත්‌තො හොති, බහිද්‌ධා ච සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි විමුත්‌තො හොති, විමුත්‌ති විමුත්‌තාරම්‌මණා විමුත්‌තිගොචරා විමුත්‌තියා සමුදාගතා විමුත්‌තියා ඨිතා විමුත්‌තියා පතිට්‌ඨිතා…පෙ.….
Anāgāmiphalakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi…pe… avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi anusahagatā kāmarāgasaññojanā paṭighasaññojanā anusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimutto hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā…pe….
අරහත්‌තඵලක්‌ඛණෙ දස්‌සනට්‌ඨෙන සම්‌මාදිට්‌ඨි…පෙ.… අවික්‌ඛෙපට්‌ඨෙන සම්‌මාසමාධි රූපරාගා අරූපරාගා මානා උද්‌ධච්‌චා අවිජ්‌ජාය මානානුසයා භවරාගානුසයා අවිජ්‌ජානුසයා විමුත්‌තො හොති, තදනුවත්‌තකකිලෙසෙහි ච ඛන්‌ධෙහි ච විමුත්‌තො හොති, බහිද්‌ධා ච සබ්‌බනිමිත්‌තෙහි විමුත්‌තො හොති, විමුත්‌ති විමුත්‌තාරම්‌මණා විමුත්‌තිගොචරා විමුත්‌තියා සමුදාගතා විමුත්‌තියා ඨිතා විමුත්‌තියා පතිට්‌ඨිතා. විමුත්‌තීති ද්‌වෙ විමුත්‌තියො – නිබ්‌බානඤ්‌ච විමුත්‌ති, යෙ ච නිබ්‌බානාරම්‌මණතා ජාතා ධම්‌මා සබ්‌බෙ විමුත්‌තා හොන්‌තීති – විමුත්‌ති ඵලං.
Arahattaphalakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi…pe… avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi rūparāgā arūparāgā mānā uddhaccā avijjāya mānānusayā bhavarāgānusayā avijjānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimutto hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. Vimuttīti dve vimuttiyo – nibbānañca vimutti, ye ca nibbānārammaṇatā jātā dhammā sabbe vimuttā hontīti – vimutti phalaṃ.
දස්‌සනවිමුත්‌ති සම්‌මාදිට්‌ඨි…පෙ.… අවික්‌ඛෙපවිමුත්‌ති සම්‌මාසමාධි, උපට්‌ඨානවිමුත්‌ති සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො, පටිසඞ්‌ඛානවිමුත්‌ති උපෙක්‌ඛාසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො. අස්‌සද්‌ධියෙ අකම්‌පියවිමුත්‌ති සද්‌ධාබලං…පෙ.… අවිජ්‌ජාය අකම්‌පියවිමුත්‌ති පඤ්‌ඤාබලං. අධිමොක්‌ඛවිමුත්‌ති සද්‌ධින්‌ද්‍රියං…පෙ.… දස්‌සනවිමුත්‌ති පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං.
Dassanavimutti sammādiṭṭhi…pe… avikkhepavimutti sammāsamādhi, upaṭṭhānavimutti satisambojjhaṅgo, paṭisaṅkhānavimutti upekkhāsambojjhaṅgo. Assaddhiye akampiyavimutti saddhābalaṃ…pe… avijjāya akampiyavimutti paññābalaṃ. Adhimokkhavimutti saddhindriyaṃ…pe… dassanavimutti paññindriyaṃ.
ආධිපතෙය්‍යට්‌ඨෙන ඉන්‌ද්‍රියා විමුත්‌ති. අකම්‌පියට්‌ඨෙන බලා විමුත්‌ති, නිය්‍යානට්‌ඨෙන බොජ්‌ඣඞ්‌ගා විමුත්‌ති, හෙතුට්‌ඨෙන මග්‌ගො විමුත්‌ති, උපට්‌ඨානට්‌ඨෙන සතිපට්‌ඨානා විමුත්‌ති, පදහනට්‌ඨෙන සම්‌මප්‌පධානා විමුත්‌ති, ඉජ්‌ඣනට්‌ඨෙන ඉද්‌ධිපාදා විමුත්‌ති, තථට්‌ඨෙන සච්‌චා විමුත්‌ති, අවික්‌ඛෙපට්‌ඨෙන සමථො විමුත්‌ති, අනුපස්‌සනට්‌ඨෙන විපස්‌සනා විමුත්‌ති, එකරසට්‌ඨෙන සමථවිපස්‌සනා විමුත්‌ති, අනතිවත්‌තනට්‌ඨෙන යුගනද්‌ධං විමුත්‌ති, සංවරට්‌ඨෙන සීලවිසුද්‌ධි විමුත්‌ති, අවික්‌ඛෙපට්‌ඨෙන චිත්‌තවිසුද්‌ධි විමුත්‌ති, දස්‌සනට්‌ඨෙන දිට්‌ඨිවිසුද්‌ධි විමුත්‌ති, විමුත්‌තට්‌ඨෙන විමොක්‌ඛො විමුත්‌ති, පටිවෙධට්‌ඨෙන විජ්‌ජා විමුත්‌ති, පරිච්‌චාගට්‌ඨෙන විමුත්‌ති විමුත්‌ති, පටිප්‌පස්‌සද්‌ධියට්‌ඨෙන අනුප්‌පාදෙ ඤාණං විමුත්‌ති, ඡන්‌දො මූලට්‌ඨෙන විමුත්‌ති, මනසිකාරො සමුට්‌ඨානට්‌ඨෙන විමුත්‌ති, ඵස්‌සො සමොධානට්‌ඨෙන විමුත්‌ති, වෙදනා සමොසරණට්‌ඨෙන විමුත්‌ති, සමාධි පමුඛට්‌ඨෙන විමුත්‌ති, සති ආධිපතෙය්‍යට්‌ඨෙන විමුත්‌ති, පඤ්‌ඤා තතුත්‌තරට්‌ඨෙන විමුත්‌ති, විමුත්‌ති සාරට්‌ඨෙන විමුත්‌ති, අමතොගධං නිබ්‌බානං පරියොසානට්‌ඨෙන විමුත්‌ති. එවං විමුත්‌ති ඵලං. එවං විරාගො මග්‌ගො , විමුත්‌ති ඵලන්‌ති.
Ādhipateyyaṭṭhena indriyā vimutti. Akampiyaṭṭhena balā vimutti, niyyānaṭṭhena bojjhaṅgā vimutti, hetuṭṭhena maggo vimutti, upaṭṭhānaṭṭhena satipaṭṭhānā vimutti, padahanaṭṭhena sammappadhānā vimutti, ijjhanaṭṭhena iddhipādā vimutti, tathaṭṭhena saccā vimutti, avikkhepaṭṭhena samatho vimutti, anupassanaṭṭhena vipassanā vimutti, ekarasaṭṭhena samathavipassanā vimutti, anativattanaṭṭhena yuganaddhaṃ vimutti, saṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi vimutti, avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi vimutti, dassanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi vimutti, vimuttaṭṭhena vimokkho vimutti, paṭivedhaṭṭhena vijjā vimutti, pariccāgaṭṭhena vimutti vimutti, paṭippassaddhiyaṭṭhena anuppāde ñāṇaṃ vimutti, chando mūlaṭṭhena vimutti, manasikāro samuṭṭhānaṭṭhena vimutti, phasso samodhānaṭṭhena vimutti, vedanā samosaraṇaṭṭhena vimutti, samādhi pamukhaṭṭhena vimutti, sati ādhipateyyaṭṭhena vimutti, paññā tatuttaraṭṭhena vimutti, vimutti sāraṭṭhena vimutti, amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena vimutti. Evaṃ vimutti phalaṃ. Evaṃ virāgo maggo , vimutti phalanti.
විරාගකථා නිට්‌ඨිතා.
Virāgakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්‌දකනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / පටිසම්‌භිදාමග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / විරාගකථාවණ්‌ණනා • Virāgakathāvaṇṇanā
