| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
८. विसाखसुत्तवण्णना
8. Visākhasuttavaṇṇanā
४८. अट्ठमे वाक्करणचातुरियतो वचनगुणहेतूनं पूरिया पोरी, पोरियं भवाति पोरी, ताय पोरिया। तेनाह ‘‘परिपुण्णवाचाया’’ति, अक्खरपदपरिपुण्णाय वाचायाति अत्थो। अपलिबुद्धायाति पित्तादीहि न विबद्धाय अननुबुन्धिताय। अनेलगलायाति अनेलाय अगलाय निद्दोसाय अगळितपदब्यञ्जनाय च। थेरस्स हि कथयतो पदं वा ब्यञ्जनं वा न परिहायति। तेनाह ‘‘अनेलगलायाति निद्दोसाय चेव अगळिताय चा’’तिआदि। तत्थ निद्दोसायाति अत्थतो च ब्यञ्जनतो च विगतदोसाय। अपतितपदब्यञ्जनायाति अविरहितपदब्यञ्जनाय। अथ वा अनेलगलायाति न एलं दोसं गलतीति अनेलगला। अविच्छिन्नवाचाय अनेलगलाय यथा दन्धमनुस्सा मुखेन खेळं गळन्तेन वाचं भासन्ति, न एवरूपाय। अथ खो निद्दोसाय विसदवाचायाति अत्थो। विवट्टप्पकासिनी वाचा न कदाचि विवट्टमुत्ताति कत्वा आह ‘‘विवट्टपरियापन्नाया’’ति, विवट्टं अमुञ्चित्वा पवत्तायाति अत्थो। विवट्टप्पकासिनी हि वाचा विवट्टं परिच्छिज्ज आपादेन्ती पवत्तति। नवलोकुत्तरधम्मो सब्बधम्मेहि समुस्सितट्ठेन अब्भुग्गतट्ठेन च धजो नामाति आह ‘‘अब्भुग्गतट्ठेना’’तिआदि। सेसमेत्थ सुविञ्ञेय्यमेव।
48. Aṭṭhame vākkaraṇacāturiyato vacanaguṇahetūnaṃ pūriyā porī, poriyaṃ bhavāti porī, tāya poriyā. Tenāha ‘‘paripuṇṇavācāyā’’ti, akkharapadaparipuṇṇāya vācāyāti attho. Apalibuddhāyāti pittādīhi na vibaddhāya ananubundhitāya. Anelagalāyāti anelāya agalāya niddosāya agaḷitapadabyañjanāya ca. Therassa hi kathayato padaṃ vā byañjanaṃ vā na parihāyati. Tenāha ‘‘anelagalāyāti niddosāya ceva agaḷitāya cā’’tiādi. Tattha niddosāyāti atthato ca byañjanato ca vigatadosāya. Apatitapadabyañjanāyāti avirahitapadabyañjanāya. Atha vā anelagalāyāti na elaṃ dosaṃ galatīti anelagalā. Avicchinnavācāya anelagalāya yathā dandhamanussā mukhena kheḷaṃ gaḷantena vācaṃ bhāsanti, na evarūpāya. Atha kho niddosāya visadavācāyāti attho. Vivaṭṭappakāsinī vācā na kadāci vivaṭṭamuttāti katvā āha ‘‘vivaṭṭapariyāpannāyā’’ti, vivaṭṭaṃ amuñcitvā pavattāyāti attho. Vivaṭṭappakāsinī hi vācā vivaṭṭaṃ paricchijja āpādentī pavattati. Navalokuttaradhammo sabbadhammehi samussitaṭṭhena abbhuggataṭṭhena ca dhajo nāmāti āha ‘‘abbhuggataṭṭhenā’’tiādi. Sesamettha suviññeyyameva.
विसाखसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Visākhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ८. विसाखसुत्तं • 8. Visākhasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ८. विसाखसुत्तवण्णना • 8. Visākhasuttavaṇṇanā
