| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi |
၂၁၉. ဝိသာခာဝတ္ထု
219. Visākhāvatthu
၃၄၉. အထ ခော ဘဂဝာ ဗာရာဏသိယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတ္ဝာ ယေန သာဝတ္ထိ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန သာဝတ္ထိ တဒဝသရိ။ တတ္ရ သုဒံ ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ အထ ခော ဝိသာခာ မိဂာရမာတာ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခော ဝိသာခံ မိဂာရမာတရံ ဘဂဝာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒသ္သေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခော ဝိသာခာ မိဂာရမာတာ, ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒသ္သိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ, ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဓိဝာသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ သ္ဝာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင္ဃေနာ’’တိ။ အဓိဝာသေသိ ဘဂဝာ တုဏ္ဟီဘာဝေန။ အထ ခော ဝိသာခာ မိဂာရမာတာ ဘဂဝတော အဓိဝာသနံ ဝိဒိတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ ပက္ကာမိ။
349. Atha kho bhagavā bārāṇasiyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena sāvatthi tena cārikaṃ pakkāmi. Anupubbena cārikaṃ caramāno yena sāvatthi tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho visākhā migāramātā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho visākhaṃ migāramātaraṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho visākhā migāramātā, bhagavatā dhammiyā kathāya sandassitā samādapitā samuttejitā sampahaṃsitā, bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho visākhā migāramātā bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.
တေန ခော ပန သမယေန တသ္သာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန စာတုဒ္ဒီပိကော မဟာမေဃော ပာဝသ္သိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ယထာ, ဘိက္ခဝေ, ဇေတဝနေ ဝသ္သတိ ဧဝံ စတူသု ဒီပေသု ဝသ္သတိ။ ဩဝသ္သာပေထ, ဘိက္ခဝေ, ကာယံ။ အယံ ပစ္ဆိမကော စာတုဒ္ဒီပိကော မဟာမေဃော’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပဋိသ္သုဏိတ္ဝာ နိက္ခိတ္တစီဝရာ ကာယံ ဩဝသ္သာပေန္တိ။ အထ ခော ဝိသာခာ မိဂာရမာတာ ပဏီတံ ခာဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒာပေတ္ဝာ ဒာသိံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဇေ။ အာရာမံ ဂန္တ္ဝာ ကာလံ အာရောစေဟိ – ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, အယ္ယေ’’တိ ခော သာ ဒာသီ ဝိသာခာယ မိဂာရမာတုယာ ပဋိသ္သုဏိတ္ဝာ အာရာမံ ဂန္တ္ဝာ အဒ္ဒသ ဘိက္ခူ နိက္ခိတ္တစီဝရေ ကာယံ ဩဝသ္သာပေန္တေ, ဒိသ္ဝာန ‘နတ္ထိ အာရာမေ ဘိက္ခူ, အာဇီဝကာ ကာယံ ဩဝသ္သာပေန္တီ’တိ ယေန ဝိသာခာ မိဂာရမာတာ တေနုပသင္ကမိ ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဝိသာခံ မိဂာရမာတရံ ဧတဒဝောစ – ‘‘နတ္ထယ္ယေ, အာရာမေ ဘိက္ခူ, အာဇီဝကာ ကာယံ ဩဝသ္သာပေန္တီ’’တိ။ အထ ခော ဝိသာခာယ မိဂာရမာတုယာ ပဏ္ဍိတာယ ဝိယတ္တာယ မေဓာဝိနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နိသ္သံသယံ ခော အယ္ယာ နိက္ခိတ္တစီဝရာ ကာယံ ဩဝသ္သာပေန္တိ။ သာယံ ဗာလာ မညိတ္ထ – နတ္ထိ အာရာမေ ဘိက္ခူ, အာဇီဝကာ ကာယံ ဩဝသ္သာပေန္တီ’’တိ, ပုန ဒာသိံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဇေ။ အာရာမံ ဂန္တ္ဝာ ကာလံ အာရောစေဟိ – ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခော တေ ဘိက္ခူ ဂတ္တာနိ သီတိံ ကရိတ္ဝာ 1 ကလ္လကာယာ စီဝရာနိ ဂဟေတ္ဝာ ယထာဝိဟာရံ ပဝိသိံသု။ အထ ခော သာ ဒာသီ အာရာမံ ဂန္တ္ဝာ ဘိက္ခူ အပသ္သန္တီ ‘နတ္ထိ အာရာမေ ဘိက္ခူ, သုညော အာရာမော’တိ ယေန ဝိသာခာ မိဂာရမာတာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဝိသာခံ မိဂာရမာတရံ ဧတဒဝောစ – ‘‘နတ္ထယ္ယေ, အာရာမေ ဘိက္ခူ, သုညော အာရာမော’’တိ။ အထ ခော ဝိသာခာယ မိဂာရမာတုယာ ပဏ္ဍိတာယ ဝိယတ္တာယ မေဓာဝိနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နိသ္သံသယံ ခော အယ္ယာ ဂတ္တာနိ သီတိံ ကရိတ္ဝာ ကလ္လကာယာ စီဝရာနိ ဂဟေတ္ဝာ ယထာဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌာ။ သာယံ ဗာလာ မညိတ္ထ – နတ္ထိ အာရာမေ ဘိက္ခူ, သုညော အာရာမော’’တိ, ပုန ဒာသိံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဇေ။ အာရာမံ ဂန္တ္ဝာ ကာလံ အာရောစေဟိ – ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။
Tena kho pana samayena tassā rattiyā accayena cātuddīpiko mahāmegho pāvassi. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘yathā, bhikkhave, jetavane vassati evaṃ catūsu dīpesu vassati. Ovassāpetha, bhikkhave, kāyaṃ. Ayaṃ pacchimako cātuddīpiko mahāmegho’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paṭissuṇitvā nikkhittacīvarā kāyaṃ ovassāpenti. Atha kho visākhā migāramātā paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā dāsiṃ āṇāpesi – ‘‘gaccha, je. Ārāmaṃ gantvā kālaṃ ārocehi – kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. ‘‘Evaṃ, ayye’’ti kho sā dāsī visākhāya migāramātuyā paṭissuṇitvā ārāmaṃ gantvā addasa bhikkhū nikkhittacīvare kāyaṃ ovassāpente, disvāna ‘natthi ārāme bhikkhū, ājīvakā kāyaṃ ovassāpentī’ti yena visākhā migāramātā tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā visākhaṃ migāramātaraṃ etadavoca – ‘‘natthayye, ārāme bhikkhū, ājīvakā kāyaṃ ovassāpentī’’ti. Atha kho visākhāya migāramātuyā paṇḍitāya viyattāya medhāviniyā etadahosi – ‘‘nissaṃsayaṃ kho ayyā nikkhittacīvarā kāyaṃ ovassāpenti. Sāyaṃ bālā maññittha – natthi ārāme bhikkhū, ājīvakā kāyaṃ ovassāpentī’’ti, puna dāsiṃ āṇāpesi – ‘‘gaccha, je. Ārāmaṃ gantvā kālaṃ ārocehi – kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho te bhikkhū gattāni sītiṃ karitvā 2 kallakāyā cīvarāni gahetvā yathāvihāraṃ pavisiṃsu. Atha kho sā dāsī ārāmaṃ gantvā bhikkhū apassantī ‘natthi ārāme bhikkhū, suñño ārāmo’ti yena visākhā migāramātā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā visākhaṃ migāramātaraṃ etadavoca – ‘‘natthayye, ārāme bhikkhū, suñño ārāmo’’ti. Atha kho visākhāya migāramātuyā paṇḍitāya viyattāya medhāviniyā etadahosi – ‘‘nissaṃsayaṃ kho ayyā gattāni sītiṃ karitvā kallakāyā cīvarāni gahetvā yathāvihāraṃ paviṭṭhā. Sāyaṃ bālā maññittha – natthi ārāme bhikkhū, suñño ārāmo’’ti, puna dāsiṃ āṇāpesi – ‘‘gaccha, je. Ārāmaṃ gantvā kālaṃ ārocehi – kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti.
၃၅၀. အထ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘သန္ဒဟထ 3, ဘိက္ခဝေ, ပတ္တစီဝရံ; ကာလော ဘတ္တသ္သာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ အထ ခော ဘဂဝာ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ – သေယ္ယထာပိ နာမ ဗလဝာ ပုရိသော သမ္မိဉ္ဇိတံ ဝာ ဗာဟံ ပသာရေယ္ယ, ပသာရိတံ ဝာ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယ္ယ, ဧဝမေဝ – ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော ဝိသာခာယ မိဂာရမာတုယာ ကောဋ္ဌကေ ပာတုရဟောသိ။ နိသီဒိ ဘဂဝာ ပညတ္တေ အာသနေ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင္ဃေန။ အထ ခော ဝိသာခာ မိဂာရမာတာ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော! အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော! တထာဂတသ္သ မဟိဒ္ဓိကတာ မဟာနုဘာဝတာ, ယတ္ရ ဟိ နာမ ဇဏ္ဏုကမတ္တေသုပိ ဩဃေသု ပဝတ္တမာနေသု, ကဋိမတ္တေသုပိ ဩဃေသု ပဝတ္တမာနေသု, န ဟိ နာမ ဧကဘိက္ခုသ္သပိ 4 ပာဒာ ဝာ စီဝရာနိ ဝာ အလ္လာနိ ဘဝိသ္သန္တီ’’တိ – ဟဋ္ဌာ ဥဒဂ္ဂာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသင္ဃံ ပဏီတေန ခာဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတ္ဝာ သမ္ပဝာရေတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပာဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခော ဝိသာခာ မိဂာရမာတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဋ္ဌာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဝရာနိ ယာစာမီ’’တိ။ ‘‘အတိက္ကန္တဝရာ ခော, ဝိသာခေ, တထာဂတာ’’တိ။ ‘‘ယာနိ စ, ဘန္တေ, ကပ္ပိယာနိ ယာနိ စ အနဝဇ္ဇာနီ’’တိ။ ‘‘ဝဒေဟိ, ဝိသာခေ’’တိ။ ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, သင္ဃသ္သ ယာဝဇီဝံ ဝသ္သိကသာဋိကံ ဒာတုံ, အာဂန္တုကဘတ္တံ ဒာတုံ, ဂမိကဘတ္တံ ဒာတုံ, ဂိလာနဘတ္တံ ဒာတုံ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဒာတုံ, ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ဒာတုံ, ဓုဝယာဂုံ ဒာတုံ, ဘိက္ခုနိသင္ဃသ္သ ဥဒကသာဋိကံ ဒာတု’’န္တိ။ ‘‘ကိံ ပန တ္ဝံ, ဝိသာခေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပသ္သမာနာ တထာဂတံ အဋ္ဌ ဝရာနိ ယာစသီ’’တိ?
350. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘sandahatha 5, bhikkhave, pattacīvaraṃ; kālo bhattassā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya – seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva – jetavane antarahito visākhāya migāramātuyā koṭṭhake pāturahosi. Nisīdi bhagavā paññatte āsane saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Atha kho visākhā migāramātā – ‘‘acchariyaṃ vata bho! Abbhutaṃ vata bho! Tathāgatassa mahiddhikatā mahānubhāvatā, yatra hi nāma jaṇṇukamattesupi oghesu pavattamānesu, kaṭimattesupi oghesu pavattamānesu, na hi nāma ekabhikkhussapi 6 pādā vā cīvarāni vā allāni bhavissantī’’ti – haṭṭhā udaggā buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnā kho visākhā migāramātā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘aṭṭhāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ varāni yācāmī’’ti. ‘‘Atikkantavarā kho, visākhe, tathāgatā’’ti. ‘‘Yāni ca, bhante, kappiyāni yāni ca anavajjānī’’ti. ‘‘Vadehi, visākhe’’ti. ‘‘Icchāmahaṃ, bhante, saṅghassa yāvajīvaṃ vassikasāṭikaṃ dātuṃ, āgantukabhattaṃ dātuṃ, gamikabhattaṃ dātuṃ, gilānabhattaṃ dātuṃ, gilānupaṭṭhākabhattaṃ dātuṃ, gilānabhesajjaṃ dātuṃ, dhuvayāguṃ dātuṃ, bhikkhunisaṅghassa udakasāṭikaṃ dātu’’nti. ‘‘Kiṃ pana tvaṃ, visākhe, atthavasaṃ sampassamānā tathāgataṃ aṭṭha varāni yācasī’’ti?
‘‘ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, ဒာသိံ အာဏာပေသိံ – ‘ဂစ္ဆ, ဇေ။ အာရာမံ ဂန္တ္ဝာ ကာလံ အာရောစေဟိ – ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’’န္တိ။ အထ ခော သာ, ဘန္တေ, ဒာသီ အာရာမံ ဂန္တ္ဝာ အဒ္ဒသ ဘိက္ခူ နိက္ခိတ္တစီဝရေ ကာယံ ဩဝသ္သာပေန္တေ, ဒိသ္ဝာန ‘‘နတ္ထိ အာရာမေ ဘိက္ခူ, အာဇီဝကာ ကာယံ ဩဝသ္သာပေန္တီ’’တိ ယေနာဟံ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ မံ ဧတဒဝောစ – ‘‘နတ္ထယ္ယေ, အာရာမေ ဘိက္ခူ, အာဇီဝကာ ကာယံ ဩဝသ္သာပေန္တီ’’တိ။ အသုစိ, ဘန္တေ, နဂ္ဂိယံ ဇေဂုစ္ဆံ ပဋိကူလံ။ ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပသ္သမာနာ ဣစ္ဆာမိ သင္ဃသ္သ ယာဝဇီဝံ ဝသ္သိကသာဋိကံ ဒာတုံ။
‘‘Idhāhaṃ, bhante, dāsiṃ āṇāpesiṃ – ‘gaccha, je. Ārāmaṃ gantvā kālaṃ ārocehi – kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’’nti. Atha kho sā, bhante, dāsī ārāmaṃ gantvā addasa bhikkhū nikkhittacīvare kāyaṃ ovassāpente, disvāna ‘‘natthi ārāme bhikkhū, ājīvakā kāyaṃ ovassāpentī’’ti yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ etadavoca – ‘‘natthayye, ārāme bhikkhū, ājīvakā kāyaṃ ovassāpentī’’ti. Asuci, bhante, naggiyaṃ jegucchaṃ paṭikūlaṃ. Imāhaṃ, bhante, atthavasaṃ sampassamānā icchāmi saṅghassa yāvajīvaṃ vassikasāṭikaṃ dātuṃ.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, အာဂန္တုကော ဘိက္ခု န ဝီထိကုသလော န ဂောစရကုသလော ကိလန္တော ပိဏ္ဍာယ စရတိ။ သော မေ အာဂန္တုကဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတ္ဝာ ဝီထိကုသလော ဂောစရကုသလော အကိလန္တော ပိဏ္ဍာယ စရိသ္သတိ။ ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပသ္သမာနာ ဣစ္ဆာမိ သင္ဃသ္သ ယာဝဇီဝံ အာဂန္တုကဘတ္တံ ဒာတုံ။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, āgantuko bhikkhu na vīthikusalo na gocarakusalo kilanto piṇḍāya carati. So me āgantukabhattaṃ bhuñjitvā vīthikusalo gocarakusalo akilanto piṇḍāya carissati. Imāhaṃ, bhante, atthavasaṃ sampassamānā icchāmi saṅghassa yāvajīvaṃ āgantukabhattaṃ dātuṃ.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဂမိကော ဘိက္ခု အတ္တနော ဘတ္တံ ပရိယေသမာနော သတ္ထာ ဝာ ဝိဟာယိသ္သတိ, ယတ္ထ ဝာ ဝာသံ ဂန္တုကာမော ဘဝိသ္သတိ တတ္ထ ဝိကာလေ ဥပဂစ္ဆိသ္သတိ, ကိလန္တော အဒ္ဓာနံ ဂမိသ္သတိ။ သော မေ ဂမိကဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတ္ဝာ သတ္ထာ န ဝိဟာယိသ္သတိ, ယတ္ထ ဝာသံ ဂန္တုကာမော ဘဝိသ္သတိ တတ္ထ ကာလေ ဥပဂစ္ဆိသ္သတိ, အကိလန္တော အဒ္ဓာနံ ဂမိသ္သတိ။ ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပသ္သမာနာ ဣစ္ဆာမိ သင္ဃသ္သ ယာဝဇီဝံ ဂမိကဘတ္တံ ဒာတုံ။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, gamiko bhikkhu attano bhattaṃ pariyesamāno satthā vā vihāyissati, yattha vā vāsaṃ gantukāmo bhavissati tattha vikāle upagacchissati, kilanto addhānaṃ gamissati. So me gamikabhattaṃ bhuñjitvā satthā na vihāyissati, yattha vāsaṃ gantukāmo bhavissati tattha kāle upagacchissati, akilanto addhānaṃ gamissati. Imāhaṃ, bhante, atthavasaṃ sampassamānā icchāmi saṅghassa yāvajīvaṃ gamikabhattaṃ dātuṃ.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဂိလာနသ္သ ဘိက္ခုနော သပ္ပာယာနိ ဘောဇနာနိ အလဘန္တသ္သ အာဗာဓော ဝာ အဘိဝဍ္ဎိသ္သတိ, ကာလံကိရိယာ ဝာ ဘဝိသ္သတိ။ တသ္သ မေ ဂိလာနဘတ္တံ ဘုတ္တသ္သ အာဗာဓော န အဘိဝဍ္ဎိသ္သတိ, ကာလံကိရိယာ န ဘဝိသ္သတိ။ ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပသ္သမာနာ ဣစ္ဆာမိ သင္ဃသ္သ ယာဝဇီဝံ ဂိလာနဘတ္တံ ဒာတုံ ။ ‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကော ဘိက္ခု အတ္တနော ဘတ္တံ ပရိယေသမာနော ဂိလာနသ္သ ဥသ္သူရေ ဘတ္တံ နီဟရိသ္သတိ, ဘတ္တစ္ဆေဒံ ကရိသ္သတိ။ သော မေ ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတ္ဝာ ဂိလာနသ္သ ကာလေန ဘတ္တံ နီဟရိသ္သတိ, ဘတ္တစ္ဆေဒံ န ကရိသ္သတိ။ ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပသ္သမာနာ ဣစ္ဆာမိ သင္ဃသ္သ ယာဝဇီဝံ ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဒာတုံ။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, gilānassa bhikkhuno sappāyāni bhojanāni alabhantassa ābādho vā abhivaḍḍhissati, kālaṃkiriyā vā bhavissati. Tassa me gilānabhattaṃ bhuttassa ābādho na abhivaḍḍhissati, kālaṃkiriyā na bhavissati. Imāhaṃ, bhante, atthavasaṃ sampassamānā icchāmi saṅghassa yāvajīvaṃ gilānabhattaṃ dātuṃ . ‘‘Puna caparaṃ, bhante, gilānupaṭṭhāko bhikkhu attano bhattaṃ pariyesamāno gilānassa ussūre bhattaṃ nīharissati, bhattacchedaṃ karissati. So me gilānupaṭṭhākabhattaṃ bhuñjitvā gilānassa kālena bhattaṃ nīharissati, bhattacchedaṃ na karissati. Imāhaṃ, bhante, atthavasaṃ sampassamānā icchāmi saṅghassa yāvajīvaṃ gilānupaṭṭhākabhattaṃ dātuṃ.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဂိလာနသ္သ ဘိက္ခုနော သပ္ပာယာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ အလဘန္တသ္သ အာဗာဓော ဝာ အဘိဝဍ္ဎိသ္သတိ, ကာလံကိရိယာ ဝာ ဘဝိသ္သတိ။ တသ္သ မေ ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ပရိဘုတ္တသ္သ အာဗာဓော န အဘိဝဍ္ဎိသ္သတိ, ကာလံကိရိယာ န ဘဝိသ္သတိ။ ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပသ္သမာနာ ဣစ္ဆာမိ သင္ဃသ္သ ယာဝဇီဝံ ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ဒာတုံ။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, gilānassa bhikkhuno sappāyāni bhesajjāni alabhantassa ābādho vā abhivaḍḍhissati, kālaṃkiriyā vā bhavissati. Tassa me gilānabhesajjaṃ paribhuttassa ābādho na abhivaḍḍhissati, kālaṃkiriyā na bhavissati. Imāhaṃ, bhante, atthavasaṃ sampassamānā icchāmi saṅghassa yāvajīvaṃ gilānabhesajjaṃ dātuṃ.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ အန္ဓကဝိန္ဒေ ဒသာနိသံသေ သမ္ပသ္သမာနေန ယာဂု အနုညာတာ။ တ္ယာဟံ, ဘန္တေ, အာနိသံသေ သမ္ပသ္သမာနာ ဣစ္ဆာမိ သင္ဃသ္သ ယာဝဇီဝံ ဓုဝယာဂုံ ဒာတုံ။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhagavatā andhakavinde dasānisaṃse sampassamānena yāgu anuññātā. Tyāhaṃ, bhante, ānisaṃse sampassamānā icchāmi saṅghassa yāvajīvaṃ dhuvayāguṃ dātuṃ.
‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနိယော အစိရဝတိယာ နဒိယာ ဝေသိယာဟိ သဒ္ဓိံ နဂ္ဂာ ဧကတိတ္ထေ နဟာယန္တိ။ တာ, ဘန္တေ, ဝေသိယာ ဘိက္ခုနိယော ဥပ္ပဏ္ဍေသုံ – ‘ကိံ နု ခော နာမ တုမ္ဟာကံ, အယ္ယေ, ဒဟရာနံ 7 ဗ္ရဟ္မစရိယံ စိဏ္ဏေန, နနု နာမ ကာမာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာ; ယဒာ ဇိဏ္ဏာ ဘဝိသ္သထ တဒာ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိသ္သထ။ ဧဝံ တုမ္ဟာကံ ဥဘော အတ္ထာ ပရိဂ္ဂဟိတာ ဘဝိသ္သန္တီ’တိ။ တာ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနိယော ဝေသိယာဟိ ဥပ္ပဏ္ဍိယမာနာ မင္ကူ အဟေသုံ။ အသုစိ, ဘန္တေ, မာတုဂာမသ္သ နဂ္ဂိယံ ဇေဂုစ္ဆံ ပဋိကူလံ။ ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပသ္သမာနာ ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခုနိသင္ဃသ္သ ယာဝဇီဝံ ဥဒကသာဋိကံ ဒာတု’’န္တိ။
‘‘Idha, bhante, bhikkhuniyo aciravatiyā nadiyā vesiyāhi saddhiṃ naggā ekatitthe nahāyanti. Tā, bhante, vesiyā bhikkhuniyo uppaṇḍesuṃ – ‘kiṃ nu kho nāma tumhākaṃ, ayye, daharānaṃ 8 brahmacariyaṃ ciṇṇena, nanu nāma kāmā paribhuñjitabbā; yadā jiṇṇā bhavissatha tadā brahmacariyaṃ carissatha. Evaṃ tumhākaṃ ubho atthā pariggahitā bhavissantī’ti. Tā, bhante, bhikkhuniyo vesiyāhi uppaṇḍiyamānā maṅkū ahesuṃ. Asuci, bhante, mātugāmassa naggiyaṃ jegucchaṃ paṭikūlaṃ. Imāhaṃ, bhante, atthavasaṃ sampassamānā icchāmi bhikkhunisaṅghassa yāvajīvaṃ udakasāṭikaṃ dātu’’nti.
၃၅၁. ‘‘ကိံ ပန တ္ဝံ, ဝိသာခေ, အာနိသံသံ သမ္ပသ္သမာနာ တထာဂတံ အဋ္ဌ ဝရာနိ ယာစသီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဒိသာသု ဝသ္သံဝုဋ္ဌာ ဘိက္ခူ သာဝတ္ထိံ အာဂစ္ဆိသ္သန္တိ ဘဂဝန္တံ ဒသ္သနာယ။ တေ ဘဂဝန္တံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပုစ္ဆိသ္သန္တိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ကာလင္ကတော, တသ္သ ကာ ဂတိ ကော အဘိသမ္ပရာယော’တိ? တံ ဘဂဝာ ဗ္ယာကရိသ္သတိ သောတာပတ္တိဖလေ ဝာ သကဒာဂာမိဖလေ ဝာ အနာဂာမိဖလေ ဝာ အရဟတ္တေ ဝာ။ တ္ယာဟံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပုစ္ဆိသ္သာမိ – ‘အာဂတပုဗ္ဗာ နု ခော, ဘန္တေ, တေန အယ္ယေန သာဝတ္ထီ’တိ? သစေ မေ ဝက္ခန္တိ – ‘အာဂတပုဗ္ဗာ တေန ဘိက္ခုနာ သာဝတ္ထီ’တိ နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂစ္ဆိသ္သာမိ – နိသ္သံသယံ မေ ပရိဘုတ္တံ တေန အယ္ယေန ဝသ္သိကသာဋိကာ ဝာ အာဂန္တုကဘတ္တံ ဝာ ဂမိကဘတ္တံ ဝာ ဂိလာနဘတ္တံ ဝာ ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဝာ ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ဝာ ဓုဝယာဂု ဝာတိ။ တသ္သာ မေ တဒနုသ္သရန္တိယာ ပာမုဇ္ဇံ ဇာယိသ္သတိ, ပမုဒိတာယ ပီတိ ဇာယိသ္သတိ, ပီတိမနာယ ကာယော ပသ္သမ္ဘိသ္သတိ, ပသ္သဒ္ဓကာယာ သုခံ ဝေဒိယိသ္သာမိ, သုခိနိယာ စိတ္တံ သမာဓိယိသ္သတိ။ သာ မေ ဘဝိသ္သတိ ဣန္ဒ္ရိယဘာဝနာ ဗလဘာဝနာ ဗောဇ္ဈင္ဂဘာဝနာ။ ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အာနိသံသံ သမ္ပသ္သမာနာ တထာဂတံ အဋ္ဌ ဝရာနိ ယာစာမီ’’တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု, ဝိသာခေ; သာဓု ခော တ္ဝံ, ဝိသာခေ, ဣမံ အာနိသံသံ သမ္ပသ္သမာနာ တထာဂတံ အဋ္ဌ ဝရာနိ ယာစသိ။ အနုဇာနာမိ တေ, ဝိသာခေ, အဋ္ဌ ဝရာနီ’’တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ဝိသာခံ မိဂာရမာတရံ ဣမာဟိ ဂာထာဟိ အနုမောဒိ –
351. ‘‘Kiṃ pana tvaṃ, visākhe, ānisaṃsaṃ sampassamānā tathāgataṃ aṭṭha varāni yācasī’’ti? ‘‘Idha, bhante, disāsu vassaṃvuṭṭhā bhikkhū sāvatthiṃ āgacchissanti bhagavantaṃ dassanāya. Te bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pucchissanti – ‘itthannāmo, bhante, bhikkhu kālaṅkato, tassa kā gati ko abhisamparāyo’ti? Taṃ bhagavā byākarissati sotāpattiphale vā sakadāgāmiphale vā anāgāmiphale vā arahatte vā. Tyāhaṃ upasaṅkamitvā pucchissāmi – ‘āgatapubbā nu kho, bhante, tena ayyena sāvatthī’ti? Sace me vakkhanti – ‘āgatapubbā tena bhikkhunā sāvatthī’ti niṭṭhamettha gacchissāmi – nissaṃsayaṃ me paribhuttaṃ tena ayyena vassikasāṭikā vā āgantukabhattaṃ vā gamikabhattaṃ vā gilānabhattaṃ vā gilānupaṭṭhākabhattaṃ vā gilānabhesajjaṃ vā dhuvayāgu vāti. Tassā me tadanussarantiyā pāmujjaṃ jāyissati, pamuditāya pīti jāyissati, pītimanāya kāyo passambhissati, passaddhakāyā sukhaṃ vediyissāmi, sukhiniyā cittaṃ samādhiyissati. Sā me bhavissati indriyabhāvanā balabhāvanā bojjhaṅgabhāvanā. Imāhaṃ, bhante, ānisaṃsaṃ sampassamānā tathāgataṃ aṭṭha varāni yācāmī’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, visākhe; sādhu kho tvaṃ, visākhe, imaṃ ānisaṃsaṃ sampassamānā tathāgataṃ aṭṭha varāni yācasi. Anujānāmi te, visākhe, aṭṭha varānī’’ti. Atha kho bhagavā visākhaṃ migāramātaraṃ imāhi gāthāhi anumodi –
‘‘ယာ အန္နပာနံ ဒဒတိပ္ပမောဒိတာ။
‘‘Yā annapānaṃ dadatippamoditā;
သီလူပပန္နာ သုဂတသ္သ သာဝိကာ။
Sīlūpapannā sugatassa sāvikā;
ဒဒာတိ ဒာနံ အဘိဘုယ္ယ မစ္ဆရံ။
Dadāti dānaṃ abhibhuyya maccharaṃ;
သောဝဂ္ဂိကံ သောကနုဒံ သုခာဝဟံ။
Sovaggikaṃ sokanudaṃ sukhāvahaṃ.
အာဂမ္မ မဂ္ဂံ ဝိရဇံ အနင္ဂဏံ။
Āgamma maggaṃ virajaṃ anaṅgaṇaṃ;
သာ ပုညကာမာ သုခိနီ အနာမယာ။
Sā puññakāmā sukhinī anāmayā;
သဂ္ဂမ္ဟိ ကာယမ္ဟိ စိရံ ပမောဒတီ’’တိ။
Saggamhi kāyamhi ciraṃ pamodatī’’ti.
၃၅၂. အထ ခော ဘဂဝာ ဝိသာခံ မိဂာရမာတရံ ဣမာဟိ ဂာထာဟိ အနုမောဒိတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ဧတသ္မိံ နိဒာနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတ္ဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝသ္သိကသာဋိကံ, အာဂန္တုကဘတ္တံ, ဂမိကဘတ္တံ, ဂိလာနဘတ္တံ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ, ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ, ဓုဝယာဂုံ, ဘိက္ခုနိသင္ဃသ္သ ဥဒကသာဋိက’’န္တိ။
352. Atha kho bhagavā visākhaṃ migāramātaraṃ imāhi gāthāhi anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, vassikasāṭikaṃ, āgantukabhattaṃ, gamikabhattaṃ, gilānabhattaṃ, gilānupaṭṭhākabhattaṃ, gilānabhesajjaṃ, dhuvayāguṃ, bhikkhunisaṅghassa udakasāṭika’’nti.
ဝိသာခာဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
Visākhāvatthu niṭṭhitaṃ.
ဝိသာခာဘာဏဝာရော နိဋ္ဌိတော။
Visākhābhāṇavāro niṭṭhito.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / အတိရေကစီဝရာဒိကထာ • Atirekacīvarādikathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ဝိသာခာဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ • Visākhāvatthukathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / စီဝရရဇနကထာဒိဝဏ္ဏနာ • Cīvararajanakathādivaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၂၁၈. အတိရေကစီဝရာဒိကထာ • 218. Atirekacīvarādikathā
