Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဇာတက-အဋ္ဌကထာ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [၆၉] ၉. ဝိသဝန္တဇာတကဝဏ္ဏနာ

    [69] 9. Visavantajātakavaṇṇanā

    ဓိရတ္ထု တံ ဝိသံ ဝန္တန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဓမ္မသေနာပတိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ထေရသ္သ ကိရ ပိဋ္ဌခဇ္ဇကခာဒနကာလေ မနုသ္သာ သင္ဃသ္သ ဗဟုံ ပိဋ္ဌခာဒနီယံ ဂဟေတ္ဝာ ဝိဟာရံ အဂမံသု, ဘိက္ခုသင္ဃသ္သ ဂဟိတာဝသေသံ ဗဟု အတိရိတ္တံ အဟောသိ။ မနုသ္သာ ‘‘ဘန္တေ, အန္တောဂာမဂတာနမ္ပိ ဂဏ္ဟထာ’’တိ အာဟံသု။ တသ္မိံ ခဏေ ထေရသ္သ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ဒဟရော အန္တောဂာမေ ဟောတိ, တသ္သ ကောဋ္ဌာသံ ဂဟေတ္ဝာ တသ္မိံ အနာဂစ္ဆန္တေ ‘‘အတိဒိဝာ ဟောတီ’’တိ ထေရသ္သ အဒံသု။ ထေရေန တသ္မိံ ပရိဘုတ္တေ ဒဟရော အဂမာသိ။ အထ နံ ထေရော ‘‘မယံ, အာဝုသော, တုယ္ဟံ ဌပိတခာဒနီယံ ပရိဘုဉ္ဇိမ္ဟာ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘မဓုရံ နာမ, ဘန္တေ, ကသ္သ အပ္ပိယ’’န္တိ အာဟ။ မဟာထေရသ္သ သံဝေဂော ဥပ္ပဇ္ဇိ။ သော ဣတော ပဋ္ဌာယ ‘‘ပိဋ္ဌခာဒနီယံ န ခာဒိသ္သာမီ’’တိ အဓိဋ္ဌာသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ကိရ သာရိပုတ္တတ္ထေရေန ပိဋ္ဌခာဒနီယံ နာမ န ခာဒိတပုဗ္ဗံ။ တသ္သ ပိဋ္ဌခာဒနီယံ အခာဒနဘာဝော ဘိက္ခုသင္ဃေ ပာကဋော ဇာတော။ ဘိက္ခူ တံ ကထံ ကထေန္တာ ဓမ္မသဘာယံ နိသီဒိံသု။ အထ သတ္ထာ အာဂန္တ္ဝာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတ္ဝာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော ဧကဝာရံ ဇဟိတကံ ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇန္တောပိ ပုန န ဂဏ္ဟာတိယေဝာ’’တိ ဝတ္ဝာ အတီတံ အာဟရိ။

    Dhiratthu taṃ visaṃ vantanti idaṃ satthā jetavane viharanto dhammasenāpatiṃ ārabbha kathesi. Therassa kira piṭṭhakhajjakakhādanakāle manussā saṅghassa bahuṃ piṭṭhakhādanīyaṃ gahetvā vihāraṃ agamaṃsu, bhikkhusaṅghassa gahitāvasesaṃ bahu atirittaṃ ahosi. Manussā ‘‘bhante, antogāmagatānampi gaṇhathā’’ti āhaṃsu. Tasmiṃ khaṇe therassa saddhivihāriko daharo antogāme hoti, tassa koṭṭhāsaṃ gahetvā tasmiṃ anāgacchante ‘‘atidivā hotī’’ti therassa adaṃsu. Therena tasmiṃ paribhutte daharo agamāsi. Atha naṃ thero ‘‘mayaṃ, āvuso, tuyhaṃ ṭhapitakhādanīyaṃ paribhuñjimhā’’ti āha. So ‘‘madhuraṃ nāma, bhante, kassa appiya’’nti āha. Mahātherassa saṃvego uppajji. So ito paṭṭhāya ‘‘piṭṭhakhādanīyaṃ na khādissāmī’’ti adhiṭṭhāsi. Tato paṭṭhāya kira sāriputtattherena piṭṭhakhādanīyaṃ nāma na khāditapubbaṃ. Tassa piṭṭhakhādanīyaṃ akhādanabhāvo bhikkhusaṅghe pākaṭo jāto. Bhikkhū taṃ kathaṃ kathentā dhammasabhāyaṃ nisīdiṃsu. Atha satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘bhikkhave, sāriputto ekavāraṃ jahitakaṃ jīvitaṃ pariccajantopi puna na gaṇhātiyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗ္ရဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဝိသဝေဇ္ဇကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ ဝေဇ္ဇကမ္မေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေသိ။ အထေကံ ဇနပဒမနုသ္သံ သပ္ပော ဍံသိ, တသ္သ ဉာတကာ ပမာဒံ အကတ္ဝာ ခိပ္ပံ ဝေဇ္ဇံ အာနယိံသု ။ ဝေဇ္ဇော အာဟ ‘‘ကိံ တာဝ ဩသဓေန, ပရိဘာဝေတ္ဝာ ဝိသံ ဟရာမိ, ဒဋ္ဌသပ္ပံ အာဝာဟေတ္ဝာ ဒဋ္ဌဋ္ဌာနတော တေနေဝ ဝိသံ အာကဍ္ဎာပေမီ’’တိ။ ‘‘သပ္ပံ အာဝာဟေတ္ဝာ ဝိသံ အာကဍ္ဎာပေဟီ’’တိ။ သော သပ္ပံ အာဝာဟေတ္ဝာ ‘‘တယာ အယံ ဒဋ္ဌော’’တိ အာဟ။ ‘‘အာမ, မယာ’’တိ ။ ‘‘တယာ ဒဋ္ဌဋ္ဌာနတော တ္ဝညေဝ မုခေန ဝိသံ အာကဍ္ဎာဟီ’’တိ။ ‘‘မယာ ဧကဝာရံ ဇဟိတကံ ပုန န ဂဟိတပုဗ္ဗံ, နာဟံ မယာ ဇဟိတဝိသံ အာကဍ္ဎိသ္သာမီ’’တိ။ သော ဒာရူနိ အာဟရာပေတ္ဝာ အဂ္ဂိံ ကတ္ဝာ အာဟ ‘‘သစေ အတ္တနော ဝိသံ နာကဍ္ဎသိ, ဣမံ အဂ္ဂိံ ပဝိသာ’’တိ။ သပ္ပော ‘‘အပိ အဂ္ဂိံ ပဝိသိသ္သာမိ, နေဝတ္တနာ ဧကဝာရံ ဇဟိတဝိသံ ပစ္စာဟရိသ္သာမီ’’တိ ဝတ္ဝာ ဣမံ ဂာထမာဟ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto visavejjakule nibbattitvā vejjakammena jīvikaṃ kappesi. Athekaṃ janapadamanussaṃ sappo ḍaṃsi, tassa ñātakā pamādaṃ akatvā khippaṃ vejjaṃ ānayiṃsu . Vejjo āha ‘‘kiṃ tāva osadhena, paribhāvetvā visaṃ harāmi, daṭṭhasappaṃ āvāhetvā daṭṭhaṭṭhānato teneva visaṃ ākaḍḍhāpemī’’ti. ‘‘Sappaṃ āvāhetvā visaṃ ākaḍḍhāpehī’’ti. So sappaṃ āvāhetvā ‘‘tayā ayaṃ daṭṭho’’ti āha. ‘‘Āma, mayā’’ti . ‘‘Tayā daṭṭhaṭṭhānato tvaññeva mukhena visaṃ ākaḍḍhāhī’’ti. ‘‘Mayā ekavāraṃ jahitakaṃ puna na gahitapubbaṃ, nāhaṃ mayā jahitavisaṃ ākaḍḍhissāmī’’ti. So dārūni āharāpetvā aggiṃ katvā āha ‘‘sace attano visaṃ nākaḍḍhasi, imaṃ aggiṃ pavisā’’ti. Sappo ‘‘api aggiṃ pavisissāmi, nevattanā ekavāraṃ jahitavisaṃ paccāharissāmī’’ti vatvā imaṃ gāthamāha –

    ၆၉.

    69.

    ‘‘ဓိရတ္ထု တံ ဝိသံ ဝန္တံ၊ ယမဟံ ဇီဝိတကာရဏာ။

    ‘‘Dhiratthu taṃ visaṃ vantaṃ, yamahaṃ jīvitakāraṇā;

    ဝန္တံ ပစ္စာဟရိသ္သာမိ၊ မတံ မေ ဇီဝိတာ ဝရ’’န္တိ။

    Vantaṃ paccāharissāmi, mataṃ me jīvitā vara’’nti.

    တတ္ထ ဓိရတ္ထူတိ ဂရဟတ္ထေ နိပာတော။ တံ ဝိသန္တိ ယမဟံ ဇီဝိတကာရဏာ ဝန္တံ ဝိသံ ပစ္စာဟရိသ္သာမိ, တံ ဝန္တံ ဝိသံ ဓိရတ္ထု။ မတံ မေ ဇီဝိတာ ဝရန္တိ တသ္သ ဝိသသ္သ အပစ္စာဟရဏကာရဏာ ယံ အဂ္ဂိံ ပဝိသိတ္ဝာ မရဏံ, တံ မမ ဇီဝိတတော ဝရန္တိ အတ္ထော။

    Tattha dhiratthūti garahatthe nipāto. Taṃ visanti yamahaṃ jīvitakāraṇā vantaṃ visaṃ paccāharissāmi, taṃ vantaṃ visaṃ dhiratthu. Mataṃ me jīvitā varanti tassa visassa apaccāharaṇakāraṇā yaṃ aggiṃ pavisitvā maraṇaṃ, taṃ mama jīvitato varanti attho.

    ဧဝဉ္စ ပန ဝတ္ဝာ အဂ္ဂိံ ပဝိသိတုံ ပာယာသိ။ အထ နံ ဝေဇ္ဇော နိဝာရေတ္ဝာ တံ ပုရိသံ ဩသဓေဟိ စ မန္တေဟိ စ နိဗ္ဗိသံ အရောဂံ ကတ္ဝာ သပ္ပသ္သ သီလာနိ ဒတ္ဝာ ‘‘ဣတော ပဋ္ဌာယ မာ ကဉ္စိ ဝိဟေဌေသီ’’တိ ဝတ္ဝာ ဝိသ္သဇ္ဇေသိ။

    Evañca pana vatvā aggiṃ pavisituṃ pāyāsi. Atha naṃ vejjo nivāretvā taṃ purisaṃ osadhehi ca mantehi ca nibbisaṃ arogaṃ katvā sappassa sīlāni datvā ‘‘ito paṭṭhāya mā kañci viheṭhesī’’ti vatvā vissajjesi.

    သတ္ထာပိ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော ဧကဝာရံ ဇဟိတကံ ဇီဝိတမ္ပိ ပရိစ္စဇန္တော ပုန ဂဏ္ဟာတီ’’တိ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတ္ဝာ အနုသန္ဓိံ ဃဋေတ္ဝာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ ‘‘တဒာ သပ္ပော သာရိပုတ္တော အဟောသိ, ဝေဇ္ဇော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။

    Satthāpi ‘‘na, bhikkhave, sāriputto ekavāraṃ jahitakaṃ jīvitampi pariccajanto puna gaṇhātī’’ti imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi ‘‘tadā sappo sāriputto ahosi, vejjo pana ahameva ahosi’’nti.

    ဝိသဝန္တဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။

    Visavantajātakavaṇṇanā navamā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဇာတကပာဠိ • Jātakapāḷi / ၆၉. ဝိသဝန္တဇာတကံ • 69. Visavantajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact