| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationමජ්ඣිම නිකාය 20
The Middle-Length Suttas Collection 20
විතක්කසණ්ඨානසුත්ත
How to Stop Thinking
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජේතවනේ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමේ. තත්‍ර ඛෝ භගවා භික්ඛූ ආමන්තේසි: “භික්ඛවෝ”ති.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery. There the Buddha addressed the bhikkhus, “Bhikkhus!”
“භදන්තේ”ති තේ භික්ඛූ භගවතෝ පච්චස්සෝසුං. භගවා ඒතදවෝච:
“Venerable sir,” they replied. The Buddha said this:
“අධිචිත්තමනුයුත්තේන, භික්ඛවේ, භික්ඛුනා පඤ්ච නිමිත්තානි කාලේන කාලං මනසි කාතබ්බානි. කතමානි පඤ්ච?
“Bhikkhus, a bhikkhu committed to the higher mind should focus on five foundations of meditation from time to time. What five?
ඉධ, භික්ඛවේ, භික්ඛුනෝ යං නිමිත්තං ආගම්ම යං නිමිත්තං මනසිකරෝතෝ උප්පජ්ජන්ති පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි, තේන, භික්ඛවේ, භික්ඛුනා තම්හා නිමිත්තා අඤ්ඤං නිමිත්තං මනසි කාතබ්බං කුසලූපසංහිතං. තස්ස තම්හා නිමිත්තා අඤ්ඤං නිමිත්තං මනසිකරෝතෝ කුසලූපසංහිතං යේ පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි තේ පහීයන්ති තේ අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති. තේසං පහානා අජ්ඣත්තමේව චිත්තං සන්තිට්ඨති සන්නිසීදති ඒකෝදි හෝති සමාධියති. සේය්‍යථාපි, භික්ඛවේ, දක්ඛෝ පලගණ්ඩෝ වා පලගණ්ඩන්තේවාසී වා සුඛුමාය ආණියා ඕළාරිකං ආණිං අභිනිහනේය්‍ය අභිනීහරේය්‍ය අභිනිවත්තේය්‍ය; ඒවමේව ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛුනෝ යං නිමිත්තං ආගම්ම යං නිමිත්තං මනසිකරෝතෝ උප්පජ්ජන්ති පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි, තේන, භික්ඛවේ, භික්ඛුනා තම්හා නිමිත්තා අඤ්ඤං නිමිත්තං මනසි කාතබ්බං කුසලූපසංහිතං. තස්ස තම්හා නිමිත්තා අඤ්ඤං නිමිත්තං මනසිකරෝතෝ කුසලූපසංහිතං යේ පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි තේ පහීයන්ති තේ අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති. තේසං පහානා අජ්ඣත්තමේව චිත්තං සන්තිට්ඨති සන්නිසීදති ඒකෝදි හෝති සමාධියති.
Take a bhikkhu who is focusing on some foundation of meditation that gives rise to bad, unskillful thoughts connected with desire, hate, and delusion. That bhikkhu should focus on some other foundation of meditation connected with the skillful. As they do so, those bad thoughts are given up and come to an end. Their mind becomes stilled internally; it settles, unifies, and becomes immersed in samādhi. It’s like a deft carpenter or their apprentice who’d knock out or extract a large peg with a finer peg. In the same way, a bhikkhu … should focus on some other foundation of meditation connected with the skillful …
තස්ස චේ, භික්ඛවේ, භික්ඛුනෝ තම්හා නිමිත්තා අඤ්ඤං නිමිත්තං මනසිකරෝතෝ කුසලූපසංහිතං උප්පජ්ජන්තේව පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි, තේන, භික්ඛවේ, භික්ඛුනා තේසං විතක්කානං ආදීනවෝ උපපරික්ඛිතබ්බෝ: ‘ඉතිපිමේ විතක්කා අකුසලා, ඉතිපිමේ විතක්කා සාවජ්ජා, ඉතිපිමේ විතක්කා දුක්ඛවිපාකා(අ)ති. තස්ස තේසං විතක්කානං ආදීනවං උපපරික්ඛතෝ යේ පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි තේ පහීයන්ති තේ අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති. තේසං පහානා අජ්ඣත්තමේව චිත්තං සන්තිට්ඨති සන්නිසීදති ඒකෝදි හෝති සමාධියති. සේය්‍යථාපි, භික්ඛවේ, ඉත්ථී වා පුරිසෝ වා දහරෝ යුවා මණ්ඩනකජාතිකෝ අහිකුණපේන වා කුක්කුරකුණපේන වා මනුස්සකුණපේන වා කණ්ඨේ ආසත්තේන අට්ටියේය්‍ය හරායේය්‍ය ජිගුච්ඡේය්‍ය; ඒවමේව ඛෝ, භික්ඛවේ, තස්ස චේ භික්ඛුනෝ තම්හාපි නිමිත්තා අඤ්ඤං නිමිත්තං මනසිකරෝතෝ කුසලූපසංහිතං උප්පජ්ජන්තේව පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි, තේන, භික්ඛවේ, භික්ඛුනා තේසං විතක්කානං ආදීනවෝ උපපරික්ඛිතබ්බෝ: ‘ඉතිපිමේ විතක්කා අකුසලා, ඉතිපිමේ විතක්කා සාවජ්ජා, ඉතිපිමේ විතක්කා දුක්ඛවිපාකා(අ)ති. තස්ස තේසං විතක්කානං ආදීනවං උපපරික්ඛතෝ යේ පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි තේ පහීයන්ති තේ අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති. තේසං පහානා අජ්ඣත්තමේව චිත්තං සන්තිට්ඨති සන්නිසීදති ඒකෝදි හෝති සමාධියති.
Now, suppose that bhikkhu is focusing on some other foundation of meditation connected with the skillful, but bad, unskillful thoughts connected with desire, hate, and delusion keep coming up. They should examine the drawbacks of those thoughts: ‘So these thoughts are unskillful, they’re blameworthy, and they result in suffering.’ As they do so, those bad thoughts are given up and come to an end. Their mind becomes stilled internally; it settles, unifies, and becomes immersed in samādhi. Suppose there was a woman or man who was young, youthful, and fond of adornments. If the carcass of a snake or a dog or a human were hung around their neck, they’d be horrified, repelled, and disgusted. In the same way, a bhikkhu … should examine the drawbacks of those thoughts …
තස්ස චේ, භික්ඛවේ, භික්ඛුනෝ තේසම්පි විතක්කානං ආදීනවං උපපරික්ඛතෝ උප්පජ්ජන්තේව පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි, තේන, භික්ඛවේ, භික්ඛුනා තේසං විතක්කානං අසතිඅමනසිකාරෝ ආපජ්ජිතබ්බෝ. තස්ස තේසං විතක්කානං අසතිඅමනසිකාරං ආපජ්ජතෝ යේ පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි තේ පහීයන්ති තේ අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති. තේසං පහානා අජ්ඣත්තමේව චිත්තං සන්තිට්ඨති සන්නිසීදති ඒකෝදි හෝති සමාධියති. සේය්‍යථාපි, භික්ඛවේ, චක්ඛුමා පුරිසෝ ආපාථගතානං රූපානං අදස්සනකාමෝ අස්ස; සෝ නිමීලේය්‍ය වා අඤ්ඤේන වා අපලෝකේය්‍ය; ඒවමේව ඛෝ, භික්ඛවේ, තස්ස චේ භික්ඛුනෝ තේසම්පි විතක්කානං ආදීනවං උපපරික්ඛතෝ උප්පජ්ජන්තේව පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි, තේ පහීයන්ති තේ අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති. තේසං පහානා අජ්ඣත්තමේව චිත්තං සන්තිට්ඨති සන්නිසීදති ඒකෝදි හෝති සමාධියති.
Now, suppose that bhikkhu is examining the drawbacks of those thoughts, but bad, unskillful thoughts connected with desire, hate, and delusion keep coming up. They should try to ignore and forget about them. As they do so, those bad thoughts are given up and come to an end. Their mind becomes stilled internally; it settles, unifies, and becomes immersed in samādhi. Suppose there was a person with clear eyes, and some undesirable sights came into their range of vision. They’d just close their eyes or look away. In the same way, a bhikkhu … those bad thoughts are given up and come to an end …
තස්ස චේ, භික්ඛවේ, භික්ඛුනෝ තේසම්පි විතක්කානං අසතිඅමනසිකාරං ආපජ්ජතෝ උප්පජ්ජන්තේව පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි, තේන, භික්ඛවේ, භික්ඛුනා තේසං විතක්කානං විතක්කසඞ්ඛාරසණ්ඨානං මනසිකාතබ්බං. තස්ස තේසං විතක්කානං විතක්කසඞ්ඛාරසණ්ඨානං මනසිකරෝතෝ යේ පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි තේ පහීයන්ති තේ අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති. තේසං පහානා අජ්ඣත්තමේව චිත්තං සන්තිට්ඨති සන්නිසීදති ඒකෝදි හෝති සමාධියති. සේය්‍යථාපි, භික්ඛවේ, පුරිසෝ සීඝං ගච්ඡේය්‍ය. තස්ස ඒවමස්ස: ‘කිං නු ඛෝ අහං සීඝං ගච්ඡාමි? යන්නූනාහං සණිකං ගච්ඡේය්‍යන්(අ)ති. සෝ සණිකං ගච්ඡේය්‍ය. තස්ස ඒවමස්ස: ‘කිං නු ඛෝ අහං සණිකං ගච්ඡාමි? යන්නූනාහං තිට්ඨේය්‍යන්(අ)ති. සෝ තිට්ඨේය්‍ය. තස්ස ඒවමස්ස: ‘කිං නු ඛෝ අහං ඨිතෝ? යන්නූනාහං නිසීදේය්‍යන්(අ)ති. සෝ නිසීදේය්‍ය. තස්ස ඒවමස්ස: ‘කිං නු ඛෝ අහං නිසින්නෝ? යන්නූනාහං නිපජ්ජේය්‍යන්(අ)ති. සෝ නිපජ්ජේය්‍ය. ඒවඤ්හි සෝ, භික්ඛවේ, පුරිසෝ ඕළාරිකං ඕළාරිකං ඉරියාපථං අභිනිවජ්ජේත්වා සුඛුමං සුඛුමං ඉරියාපථං කප්පේය්‍ය.
Now, suppose that bhikkhu is ignoring and forgetting about those thoughts, but bad, unskillful thoughts connected with desire, hate, and delusion keep coming up. They should focus on stopping the formation of thoughts. As they do so, those bad thoughts are given up and come to an end. Their mind becomes stilled internally; it settles, unifies, and becomes immersed in samādhi. Suppose there was a person walking quickly. They’d think: ‘Why am I walking so quickly? Why don’t I slow down?’ So they’d slow down. They’d think: ‘Why am I walking slowly? Why don’t I stand still?’ So they’d stand still. They’d think: ‘Why am I standing still? Why don’t I sit down?’ So they’d sit down. They’d think: ‘Why am I sitting? Why don’t I lie down?’ So they’d lie down. And so that person would reject successively coarser postures and adopt more subtle ones.
ඒවමේව ඛෝ, භික්ඛවේ, තස්ස චේ භික්ඛුනෝ තේසම්පි විතක්කානං අසතිඅමනසිකාරං ආපජ්ජතෝ උප්පජ්ජන්තේව පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි තේ පහීයන්ති තේ අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති. තේසං පහානා අජ්ඣත්තමේව චිත්තං සන්තිට්ඨති සන්නිසීදති ඒකෝදි හෝති සමාධියති.
In the same way, a bhikkhu … those thoughts are given up and come to an end …
තස්ස චේ, භික්ඛවේ, භික්ඛුනෝ තේසම්පි විතක්කානං විතක්කසඞ්ඛාරසණ්ඨානං මනසිකරෝතෝ උප්පජ්ජන්තේව පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි. තේන, භික්ඛවේ, භික්ඛුනා දන්තේභිදන්තමාධාය ජිව්හාය තාලුං ආහච්ච චේතසා චිත්තං අභිනිග්ගණ්හිතබ්බං අභිනිප්පීළේතබ්බං අභිසන්තාපේතබ්බං. තස්ස දන්තේභිදන්තමාධාය ජිව්හාය තාලුං ආහච්ච චේතසා චිත්තං අභිනිග්ගණ්හතෝ අභිනිප්පීළයතෝ අභිසන්තාපයතෝ යේ පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි තේ පහීයන්ති තේ අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති. තේසං පහානා අජ්ඣත්තමේව චිත්තං සන්තිට්ඨති සන්නිසීදති ඒකෝදි හෝති සමාධියති. සේය්‍යථාපි, භික්ඛවේ, බලවා පුරිසෝ දුබ්බලතරං පුරිසං සීසේ වා ගලේ වා ඛන්ධේ වා ගහේත්වා අභිනිග්ගණ්හේය්‍ය අභිනිප්පීළේය්‍ය අභිසන්තාපේය්‍ය; ඒවමේව ඛෝ, භික්ඛවේ, තස්ස චේ භික්ඛුනෝ තේසම්පි විතක්කානං විතක්කසඞ්ඛාරසණ්ඨානං මනසිකරෝතෝ උප්පජ්ජන්තේව පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි. තේන, භික්ඛවේ, භික්ඛුනා දන්තේභිදන්තමාධාය ජිව්හාය තාලුං ආහච්ච චේතසා චිත්තං අභිනිග්ගණ්හිතබ්බං අභිනිප්පීළේතබ්බං අභිසන්තාපේතබ්බං. තස්ස දන්තේභිදන්තමාධාය ජිව්හාය තාලුං ආහච්ච චේතසා චිත්තං අභිනිග්ගණ්හතෝ අභිනිප්පීළයතෝ අභිසන්තාපයතෝ යේ පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි තේ පහීයන්ති තේ අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති. තේසං පහානා අජ්ඣත්තමේව චිත්තං සන්තිට්ඨති සන්නිසීදති ඒකෝදි හෝති සමාධියති.
Now, suppose that bhikkhu is focusing on stopping the formation of thoughts, but bad, unskillful thoughts connected with desire, hate, and delusion keep coming up. With teeth clenched and tongue pressed against the roof of the mouth, they should squeeze, squash, and torture mind with mind. As they do so, those bad thoughts are given up and come to an end. Their mind becomes stilled internally; it settles, unifies, and becomes immersed in samādhi. It’s like a strong man who grabs a weaker man by the head or throat or shoulder and squeezes, squashes, and tortures them. In the same way, a bhikkhu … with teeth clenched and tongue pressed against the roof of the mouth, should squeeze, squash, and torture mind with mind. As they do so, those bad thoughts are given up and come to an end. Their mind becomes stilled internally; it settles, unifies, and becomes immersed in samādhi.
යතෝ ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛුනෝ යං නිමිත්තං ආගම්ම යං නිමිත්තං මනසිකරෝතෝ උප්පජ්ජන්ති පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි, තස්ස තම්හා නිමිත්තා අඤ්ඤං නිමිත්තං මනසිකරෝතෝ කුසලූපසංහිතං යේ පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි තේ පහීයන්ති තේ අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති. තේසං පහානා අජ්ඣත්තමේව චිත්තං සන්තිට්ඨති සන්නිසීදති ඒකෝදි හෝති සමාධියති. තේසම්පි විතක්කානං ආදීනවං උපපරික්ඛතෝ යේ පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි තේ පහීයන්ති තේ අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති. තේසං පහානා අජ්ඣත්තමේව චිත්තං සන්තිට්ඨති සන්නිසීදති ඒකෝදි හෝති සමාධියති. තේසම්පි විතක්කානං අසතිඅමනසිකාරං ආපජ්ජතෝ යේ පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි තේ පහීයන්ති තේ අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති. තේසං පහානා අජ්ඣත්තමේව චිත්තං සන්තිට්ඨති සන්නිසීදති ඒකෝදි හෝති සමාධියති. තේසම්පි විතක්කානං විතක්කසඞ්ඛාරසණ්ඨානං මනසිකරෝතෝ යේ පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි තේ පහීයන්ති තේ අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති. තේසං පහානා අජ්ඣත්තමේව චිත්තං සන්තිට්ඨති සන්නිසීදති ඒකෝදි හෝති සමාධියති. දන්තේභිදන්තමාධාය ජිව්හාය තාලුං ආහච්ච චේතසා චිත්තං අභිනිග්ගණ්හතෝ අභිනිප්පීළයතෝ අභිසන්තාපයතෝ යේ පාපකා අකුසලා විතක්කා ඡන්දූපසංහිතාපි දෝසූපසංහිතාපි මෝහූපසංහිතාපි තේ පහීයන්ති තේ අබ්භත්ථං ගච්ඡන්ති. තේසං පහානා අජ්ඣත්තමේව චිත්තං සන්තිට්ඨති සන්නිසීදති ඒකෝදි හෝති සමාධියති. අයං වුච්චති, භික්ඛවේ, භික්ඛු වසී විතක්කපරියායපථේසු. යං විතක්කං ආකඞ්ඛිස්සති තං විතක්කං විතක්කේස්සති, යං විතක්කං නාකඞ්ඛිස්සති න තං විතක්කං විතක්කේස්සති. අච්ඡේච්ඡි තණ්හං, විවත්තයි සංයෝජනං, සම්මා මානාභිසමයා අන්තමකාසි දුක්ඛස්සා”ති.
Now, take the bhikkhu who is focusing on some foundation of meditation that gives rise to bad, unskillful thoughts connected with desire, hate, and delusion. They focus on some other foundation of meditation connected with the skillful … They examine the drawbacks of those thoughts … They try to ignore and forget about those thoughts … They focus on stopping the formation of thoughts … With teeth clenched and tongue pressed against the roof of the mouth, they squeeze, squash, and torture mind with mind. When they succeed in each of these things, those bad thoughts are given up and come to an end. Their mind becomes stilled internally; it settles, unifies, and becomes immersed in samādhi. This is called a bhikkhu who is a master of the ways of thought. They’ll think what they want to think, and they won’t think what they don’t want to think. They’ve cut off craving, untied the fetters, and by rightly comprehending conceit have made an end of suffering.”
ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනා තේ භික්ඛූ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දුන්ති.
That is what the Buddha said. Satisfied, the bhikkhus approved what the Buddha said.
විතක්කසණ්ඨානසුත්තං නිට්ඨිතං දසමං.
සීහනාදවග්ගෝ නිට්ඨිතෝ දුතියෝ.
තස්සුද්දානං
චූළසීහනාදලෝමහංසවරෝ, මහාචූළදුක්ඛක්ඛන්ධඅනුමානිකසුත්තං; ඛිලපත්ථමධුපිණ්ඩිකද්විධාවිතක්ක, පඤ්චනිමිත්තකථා පුන වග්ගෝ.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
