| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / மஜ்ஜி²மனிகாய (டீகா) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
10. விதக்கஸண்டா²னஸுத்தவண்ணனா
10. Vitakkasaṇṭhānasuttavaṇṇanā
216. த³ஸகுஸலகம்மபத²வஸேனாதி இத³ங் நித³ஸ்ஸனமத்தங் த³ட்ட²ப்³ப³ங் வட்டபாத³கஸமாபத்திசித்தஸ்ஸபி இத⁴ அதி⁴சித்தபா⁴வேன அனிச்சி²தத்தா. தேனாஹ ‘‘விபஸ்ஸனாபாத³கஅட்ட²ஸமாபத்திசித்த’’ந்தி. அத² வா அனுத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மஸங்க³ஹிதமேவ கேவலங் ‘‘பகதிசித்த’’ந்தி வத்தப்³ப³ந்தி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘த³ஸகுஸலகம்மபத²வஸேன உப்பன்னங் சித்தங் சித்தமேவா’’தி வத்வா யதெ³த்த² அதி⁴சித்தந்தி அதி⁴ப்பேதங், தங் ததே³வ த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘விபஸ்ஸனாபாத³கஅட்ட²ஸமாபத்திசித்த’’ந்தி ஆஹ. இதரஸ்ஸ பனெத்த² விதி⁴ ந படிஸேதே⁴தீதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். விபஸ்ஸனாய ஸம்பயுத்தங் அதி⁴சித்தந்தி கேசி. அனுயுத்தேனாதி அனுப்பன்னஸ்ஸ உப்பாத³னவஸேன, உப்பன்னஸ்ஸ பரிப்³ரூஹனவஸேன அனு அனு யுத்தேன. மூலகம்மட்டா²னந்தி பாரிஹாரியகம்மட்டா²னங். க³ஹெத்வா விஹரந்தோதி பா⁴வனங் அனுயுஞ்ஜந்தோ. பா⁴வனாய அப்பனங் அப்பத்தோபி அதி⁴சித்தமனுயுத்தோயேவ தத³த்தே²பி தங்ஸத்³த³வோஹாரதோ.
216.Dasakusalakammapathavasenāti idaṃ nidassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ vaṭṭapādakasamāpatticittassapi idha adhicittabhāvena anicchitattā. Tenāha ‘‘vipassanāpādakaaṭṭhasamāpatticitta’’nti. Atha vā anuttarimanussadhammasaṅgahitameva kevalaṃ ‘‘pakaticitta’’nti vattabbanti dassento ‘‘dasakusalakammapathavasena uppannaṃ cittaṃ cittamevā’’ti vatvā yadettha adhicittanti adhippetaṃ, taṃ tadeva dassento ‘‘vipassanāpādakaaṭṭhasamāpatticitta’’nti āha. Itarassa panettha vidhi na paṭisedhetīti daṭṭhabbaṃ. Vipassanāya sampayuttaṃ adhicittanti keci. Anuyuttenāti anuppannassa uppādanavasena, uppannassa paribrūhanavasena anu anu yuttena. Mūlakammaṭṭhānanti pārihāriyakammaṭṭhānaṃ. Gahetvā viharantoti bhāvanaṃ anuyuñjanto. Bhāvanāya appanaṃ appattopi adhicittamanuyuttoyeva tadatthepi taṃsaddavohārato.
யேஹி ப²லங் நாம யதா² உப்பஜ்ஜனட்டா²னே பகப்பியமானங் விய ஹோதி, தானி நிமித்தானி. தேனாஹ ‘‘காரணானீ’’தி. காலேன காலந்தி எத்த² காலேனாதி பு⁴ம்மத்தே² கரணவசனந்தி ஆஹ ‘‘ஸமயே ஸமயே’’தி. நனு ச…பே॰… நிரந்தரங் மனஸி காதப்³ப³ந்தி கஸ்மா வுத்தங், நனு ச பா⁴வனாய வீதி²படிபன்னத்தா அப்³பு³த³னீஹரணவிதி⁴ங் த³ஸ்ஸெந்தேன ப⁴க³வதா ‘‘பஞ்ச நிமித்தானி காலேன காலங் மனஸி காதப்³பா³னீ’’தி அயங் தே³ஸனா ஆரத்³தா⁴தி? ‘‘அதி⁴சித்தமனுயுத்தேனா’’தி வுத்தத்தா அவிச்சே²த³வஸேன பா⁴வனாய யுத்தப்பயுத்தோ அதி⁴சித்தமனுயுத்தோ நாமாதி சோத³கஸ்ஸ அதி⁴ப்பாயோ. இதரோ பா⁴வனங் அனுயுஞ்ஜந்தஸ்ஸஆதி³கம்மிகஸ்ஸ கதா³சி பா⁴வனுபக்கிலேஸா உப்பஜ்ஜெய்யுங், ததோ சித்தஸ்ஸ விஸோத⁴னத்தா²ய யதா²காலங் இமானி நிமித்தானி மனஸி காதப்³பா³னீதி ‘‘காலேன கால’’ந்தி ஸத்தா² அவோசாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘பாளியஞ்ஹீ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² இமானீதி இமானி பாளியங் ஆக³தானி பஞ்ச நிமித்தானி. அப்³பு³த³ந்தி உபத்³த³வங்.
Yehi phalaṃ nāma yathā uppajjanaṭṭhāne pakappiyamānaṃ viya hoti, tāni nimittāni. Tenāha ‘‘kāraṇānī’’ti. Kālena kālanti ettha kālenāti bhummatthe karaṇavacananti āha ‘‘samaye samaye’’ti. Nanu ca…pe… nirantaraṃ manasi kātabbanti kasmā vuttaṃ, nanu ca bhāvanāya vīthipaṭipannattā abbudanīharaṇavidhiṃ dassentena bhagavatā ‘‘pañca nimittāni kālena kālaṃ manasi kātabbānī’’ti ayaṃ desanā āraddhāti? ‘‘Adhicittamanuyuttenā’’ti vuttattā avicchedavasena bhāvanāya yuttappayutto adhicittamanuyutto nāmāti codakassa adhippāyo. Itaro bhāvanaṃ anuyuñjantassaādikammikassa kadāci bhāvanupakkilesā uppajjeyyuṃ, tato cittassa visodhanatthāya yathākālaṃ imāni nimittāni manasi kātabbānīti ‘‘kālena kāla’’nti satthā avocāti dassento ‘‘pāḷiyañhī’’tiādimāha. Tattha imānīti imāni pāḷiyaṃ āgatāni pañca nimittāni. Abbudanti upaddavaṃ.
ச²ந்த³ஸஹக³தா ராக³ஸம்பயுத்தாதி தண்ஹாச²ந்த³ஸஹக³தா காமராக³ஸம்பயுத்தா. இட்டா²னிட்ட²அஸமபெக்கி²தேஸூதி இட்டே²ஸு பியேஸு, அனிட்டே²ஸு அப்பியேஸு, அஸமங் அஸம்மா பெக்கி²தேஸு. அஸமபெக்க²னந்தி கே³ஹஸ்ஸிதஅஞ்ஞாணுபெக்கா²வஸேன ஆரம்மணஸ்ஸ அயோனிஸோ க³ஹணங். யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் – ‘‘சக்கு²னா ரூபங் தி³ஸ்வா உபெக்கா² பா³லஸ்ஸ மூள்ஹஸ்ஸ புது²ஜ்ஜனஸ்ஸா’’திஆதி³ (ம॰ நி॰ 3.308). தே பரிவிதக்கா. ததோ நிமித்ததோ அஞ்ஞந்தி ததோ ச²ந்தூ³பஸங்ஹிதாதி³அகுஸலவிதக்குப்பத்திகாரணதோ அஞ்ஞங் நவங் நிமித்தங். ‘‘மனஸிகரோதோ’’தி ஹி வுத்தங், தஸ்மா ஆரம்மணங், தாதி³ஸோ புரிமுப்பன்னோ சித்தப்பவத்திஆகாரோ வா நிமித்தங். குஸலனிஸ்ஸிதங் நிமித்தந்தி குஸலசித்தப்பவத்திகாரணங் மனஸி காதப்³ப³ங் சித்தே ட²பேதப்³ப³ங், பா⁴வனாவஸேன சிந்தேதப்³ப³ங், சித்தஸந்தானே வா ஸங்கமிதப்³ப³ங். அஸுப⁴ஞ்ஹி அஸுப⁴னிமித்தந்தி. ஸங்கா²ரேஸு உப்பன்னே ச²ந்தூ³பஸங்ஹிதே விதக்கேதி ஆனெத்வா ஸம்ப³ந்தி⁴தப்³ப³ங். ஏவங் ‘‘தோ³ஸூபஸஞ்ஹிதே’’திஆதீ³ஸு யதா²ரஹங் தங் தங் பத³ங் ஆனெத்வா ஸம்ப³ந்தி⁴தப்³ப³ங். யத்த² கத்த²சீதி ‘‘ஸத்தேஸு ஸங்கா²ரேஸூ’’தி யத்த² கத்த²சி. பஞ்சத⁴ம்மூபனிஸ்ஸயோதி பஞ்சவிதோ⁴ த⁴ம்மூபஸங்ஹிதோ உபனிஸ்ஸயோ.
Chandasahagatā rāgasampayuttāti taṇhāchandasahagatā kāmarāgasampayuttā. Iṭṭhāniṭṭhaasamapekkhitesūti iṭṭhesu piyesu, aniṭṭhesu appiyesu, asamaṃ asammā pekkhitesu. Asamapekkhananti gehassitaaññāṇupekkhāvasena ārammaṇassa ayoniso gahaṇaṃ. Yaṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘cakkhunā rūpaṃ disvā upekkhā bālassa mūḷhassa puthujjanassā’’tiādi (ma. ni. 3.308). Te parivitakkā. Tato nimittato aññanti tato chandūpasaṃhitādiakusalavitakkuppattikāraṇato aññaṃ navaṃ nimittaṃ. ‘‘Manasikaroto’’ti hi vuttaṃ, tasmā ārammaṇaṃ, tādiso purimuppanno cittappavattiākāro vā nimittaṃ. Kusalanissitaṃ nimittanti kusalacittappavattikāraṇaṃ manasi kātabbaṃ citte ṭhapetabbaṃ, bhāvanāvasena cintetabbaṃ, cittasantāne vā saṅkamitabbaṃ. Asubhañhi asubhanimittanti. Saṅkhāresu uppanne chandūpasaṃhite vitakketi ānetvā sambandhitabbaṃ. Evaṃ ‘‘dosūpasañhite’’tiādīsu yathārahaṃ taṃ taṃ padaṃ ānetvā sambandhitabbaṃ. Yattha katthacīti ‘‘sattesu saṅkhāresū’’ti yattha katthaci. Pañcadhammūpanissayoti pañcavidho dhammūpasaṃhito upanissayo.
ஏவங் ‘‘ச²ந்தூ³பஸஞ்ஹிதே’’திஆதி³னா ஸங்கே²பதோ வுத்தமத்த²ங் வித்தா²ரதோ த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘இமஸ்ஸ ஹத்தா² வா ஸோப⁴னா’’திஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். தத்த² ‘‘அஸுப⁴தோ உபஸங்ஹரிதப்³ப³’’ந்தி வத்வா உபஸங்ஹரணாகாரஸ்ஸ த³ஸ்ஸனங் ‘‘கிம்ஹி ஸாரத்தோஸீ’’தி. ச²விராகே³னாதி ச²விராக³தாய காளஸாமாதி³வண்ணனிபா⁴ய. குப²ளபூரிதோதி பக்கேஹி குணபப²லேஹி புண்ணோ. ‘‘கலிப²லபூரிதோ’’தி வா பாடோ².
Evaṃ ‘‘chandūpasañhite’’tiādinā saṅkhepato vuttamatthaṃ vitthārato dassetuṃ ‘‘imassa hatthā vā sobhanā’’tiādi āraddhaṃ. Tattha ‘‘asubhatoupasaṃharitabba’’nti vatvā upasaṃharaṇākārassa dassanaṃ ‘‘kimhi sārattosī’’ti. Chavirāgenāti chavirāgatāya kāḷasāmādivaṇṇanibhāya. Kuphaḷapūritoti pakkehi kuṇapaphalehi puṇṇo. ‘‘Kaliphalapūrito’’ti vā pāṭho.
அஸ்ஸாமிகதாவகாலிகபா⁴வவஸேனாதி இத³ங் பத்தங் அனுக்கமேன வண்ணவிகாரஞ்சேவ ஜிண்ணபா⁴வஞ்ச பத்வா சி²த்³தா³வசி²த்³த³ங் பி⁴ன்னங் வா ஹுத்வா கபாலனிட்ட²ங் ப⁴விஸ்ஸதி. இத³ங் சீவரங் அனுபுப்³பே³ன வண்ணவிகாரங் ஜிண்ணதஞ்ச உபக³ந்த்வா பாத³புஞ்ச²னசோளகங் ஹுத்வா யட்டி²கோடியா ச²ட்³ட³னீயங் ப⁴விஸ்ஸதி. ஸசே பன நேஸங் ஸாமிகோ ப⁴வெய்ய, ந நேஸங் ஏவங் வினஸ்ஸிதுங் த³தெ³ய்யாதி ஏவங் அஸ்ஸாமிகபா⁴வவஸேன, ‘‘அனத்³த⁴னியங் இத³ங் தாவகாலிக’’ந்தி ஏவங் தாவகாலிகபா⁴வவஸேன ச மனஸிகரோதோ.
Assāmikatāvakālikabhāvavasenāti idaṃ pattaṃ anukkamena vaṇṇavikārañceva jiṇṇabhāvañca patvā chiddāvachiddaṃ bhinnaṃ vā hutvā kapālaniṭṭhaṃ bhavissati. Idaṃ cīvaraṃ anupubbena vaṇṇavikāraṃ jiṇṇatañca upagantvā pādapuñchanacoḷakaṃ hutvā yaṭṭhikoṭiyā chaḍḍanīyaṃ bhavissati. Sace pana nesaṃ sāmiko bhaveyya, na nesaṃ evaṃ vinassituṃ dadeyyāti evaṃ assāmikabhāvavasena, ‘‘anaddhaniyaṃ idaṃ tāvakālika’’nti evaṃ tāvakālikabhāvavasena ca manasikaroto.
ஆகா⁴தவினய…பே॰… பா⁴வேதப்³பா³தி – ‘‘பஞ்சிமே, பி⁴க்க²வே, ஆகா⁴தபடிவினயா. யத்த² ஹி பி⁴க்கு²னோ உப்பன்னோ ஆகா⁴தோ ஸப்³ப³ஸோ படிவினேதப்³போ³’’திஆதி³னா நயேன ஆக³தஸ்ஸ ஆகா⁴தவினயஸுத்தஸ்ஸ (அ॰ நி॰ 5.161) சேவ ககசூபமோவாத³(ம॰ நி॰ 1.222-233) ச²வாலாதூபமாதீ³னஞ்ச (இதிவு॰ 91) வஸேன ஆகா⁴தங் படிவினோதெ³த்வா மெத்தா பா⁴வேதப்³பா³.
Āghātavinaya…pe… bhāvetabbāti – ‘‘pañcime, bhikkhave, āghātapaṭivinayā. Yattha hi bhikkhuno uppanno āghāto sabbaso paṭivinetabbo’’tiādinā nayena āgatassa āghātavinayasuttassa (a. ni. 5.161) ceva kakacūpamovāda(ma. ni. 1.222-233) chavālātūpamādīnañca (itivu. 91) vasena āghātaṃ paṭivinodetvā mettā bhāvetabbā.
க³ருஸங்வாஸோதி க³ருங் உபனிஸ்ஸாய வாஸோ. உத்³தே³ஸோதி பரியத்தித⁴ம்மஸ்ஸ உத்³தி³ஸாபனஞ்சேவ உத்³தி³ஸனஞ்ச. உத்³தி³ட்ட²பரிபுச்ச²னந்தி யதா²உக்³க³ஹிதஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ அத்த²பரிபுச்சா². பஞ்ச த⁴ம்மூபனிஸ்ஸாயாதி க³ருஸங்வாஸாதி³கே பஞ்ச த⁴ம்மே படிச்ச. மோஹதா⁴தூதி மோஹோ.
Garusaṃvāsoti garuṃ upanissāya vāso. Uddesoti pariyattidhammassa uddisāpanañceva uddisanañca. Uddiṭṭhaparipucchananti yathāuggahitassa dhammassa atthaparipucchā. Pañca dhammūpanissāyāti garusaṃvāsādike pañca dhamme paṭicca. Mohadhātūti moho.
உபனிஸ்ஸிதப்³பா³தி உபனிஸ்ஸயிதப்³பா³, அயமேவ வா பாடோ². யத்தப்படியத்தோதி யத்தோ ச கா³மப்பவேஸனாபுச்சா²கரணேஸு உஸ்ஸுக்கங் ஆபன்னோ ஸஜ்ஜிதோ ச ஹோதீதி அத்தோ². அத²ஸ்ஸ மோஹோ பஹீயதீதி அஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ ஏவங் தத்த² யுத்தப்பயுத்தஸ்ஸ பச்சா² ஸோ மோஹோ விக³ச்ச²தி. ஏவம்பீதி ஏவங் உத்³தே³ஸே அப்பமஜ்ஜனேனபி. புன ஏவம்பீதி அத்த²பரிபுச்சா²ய கங்கா²வினோத³னேபி. தேஸு தேஸு டா²னேஸு அத்தோ² பாகடோ ஹோதீதி ஸுய்யமானஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ தேஸு தேஸு பதே³ஸு ‘‘இத⁴ ஸீலங் கதி²தங், இத⁴ ஸமாதி⁴, இத⁴ பஞ்ஞா’’தி ஸோ ஸோ அத்தோ² விபூ⁴தோ ஹோதி. இத³ங் சக்கு²ரூபாலோகாதி³ இமஸ்ஸ சக்கு²விஞ்ஞாணஸ்ஸ காரணங், இத³ங் ஸாலிபீ³ஜபூ⁴மிஸலிலாதி³ இமஸ்ஸ ஸாலிஅங்குரஸ்ஸ காரணங். இத³ங் ந காரணந்தி ததே³வ சக்கு²ரூபாலோகாதி³ ஸோதவிஞ்ஞாணஸ்ஸ, ததே³வ ஸாலிபீ³ஜாதி³ குத்³ருஸகங்குரஸ்ஸ ந காரணந்தி டா²னாட்டா²னவினிச்ச²யே சே²கோ ஹோதி.
Upanissitabbāti upanissayitabbā, ayameva vā pāṭho. Yattappaṭiyattoti yatto ca gāmappavesanāpucchākaraṇesu ussukkaṃ āpanno sajjito ca hotīti attho. Athassa moho pahīyatīti assa bhikkhuno evaṃ tattha yuttappayuttassa pacchā so moho vigacchati. Evampīti evaṃ uddese appamajjanenapi. Puna evampīti atthaparipucchāya kaṅkhāvinodanepi. Tesu tesu ṭhānesu attho pākaṭo hotīti suyyamānassa dhammassa tesu tesu padesu ‘‘idha sīlaṃ kathitaṃ, idha samādhi, idha paññā’’ti so so attho vibhūto hoti. Idaṃ cakkhurūpālokādi imassa cakkhuviññāṇassa kāraṇaṃ, idaṃ sālibījabhūmisalilādi imassa sāliaṅkurassa kāraṇaṃ. Idaṃ na kāraṇanti tadeva cakkhurūpālokādi sotaviññāṇassa, tadeva sālibījādi kudrusakaṅkurassa na kāraṇanti ṭhānāṭṭhānavinicchaye cheko hoti.
ஆரம்மணேஸூதி கம்மட்டா²னேஸு. இமே விதக்காதி காமவிதக்காத³யோ. ஸப்³பே³ குஸலா த⁴ம்மா ஸப்³பா³குஸலபடிபக்கா²தி கத்வா ‘‘பஹீயந்தீ’’தி வத்தப்³பே³ ந ஸப்³பே³ ஸப்³பே³ஸங் உஜுவிபச்சனீகபூ⁴தாதி ‘‘பஹீயந்தி ஏவா’’தி ஸாஸங்கங் வத³தி. தேனாஹ ‘‘இமானீ’’திஆதி³.
Ārammaṇesūti kammaṭṭhānesu. Ime vitakkāti kāmavitakkādayo. Sabbe kusalā dhammā sabbākusalapaṭipakkhāti katvā ‘‘pahīyantī’’ti vattabbe na sabbe sabbesaṃ ujuvipaccanīkabhūtāti ‘‘pahīyanti evā’’ti sāsaṅkaṃ vadati. Tenāha ‘‘imānī’’tiādi.
குஸலனிஸ்ஸிதந்தி குஸலேன நிஸ்ஸிதங் நிஸ்ஸயிதப்³ப³ங். குஸலஸ்ஸ பச்சயபூ⁴தந்தி தஸ்ஸேவ வேவசனங், குஸலுப்பத்திகாரணங் யதா²வுத்தஅஸுப⁴னிமித்தாதி³மேவ வத³தி. ஸாரப²லகேதி சந்த³னமயே ஸாரப²லகே. விஸமாணிந்தி விஸமாகாரேன தத்த² டி²தங் ஆணிங். ஹனெய்யாதி பஹரெய்ய நிக்கா²மெய்ய.
Kusalanissitanti kusalena nissitaṃ nissayitabbaṃ. Kusalassa paccayabhūtanti tasseva vevacanaṃ, kusaluppattikāraṇaṃ yathāvuttaasubhanimittādimeva vadati. Sāraphalaketi candanamaye sāraphalake. Visamāṇinti visamākārena tattha ṭhitaṃ āṇiṃ. Haneyyāti pahareyya nikkhāmeyya.
217. அட்டோதி ஆதுரோ, து³க்³க³ந்த⁴பா³த⁴தாய பீளிதோ. து³க்கி²தோதி ஸஞ்ஜாதது³க்கோ². இமினாபி காரணேனாதி அகோஸல்லஸம்பூ⁴ததாய குஸலபடிபக்க²தாய கே³ஹஸ்ஸிதரோகே³ன ஸரோக³தாய ச ஏதே அகுஸலா விஞ்ஞுக³ரஹிதப்³ப³தாய ஜிகு³ச்ச²னீயதாய ச ஸாவஜ்ஜா அனிட்ட²ப²லதாய நிரஸ்ஸாத³ஸங்வத்தனியதாய ச து³க்க²விபாகாதி ஏவங் தேன தேன காரணேன அகுஸலாதி³பா⁴வங் உபபரிக்க²தோ.
217.Aṭṭoti āturo, duggandhabādhatāya pīḷito. Dukkhitoti sañjātadukkho. Imināpi kāraṇenāti akosallasambhūtatāya kusalapaṭipakkhatāya gehassitarogena sarogatāya ca ete akusalā viññugarahitabbatāya jigucchanīyatāya ca sāvajjā aniṭṭhaphalatāya nirassādasaṃvattaniyatāya ca dukkhavipākāti evaṃ tena tena kāraṇena akusalādibhāvaṃ upaparikkhato.
‘‘ஆதுரங் அஸுசிங் பூதிங், பஸ்ஸ நந்தே³ ஸமுஸ்ஸயங்;
‘‘Āturaṃ asuciṃ pūtiṃ, passa nande samussayaṃ;
உக்³க⁴ரந்தங் பக்³க⁴ரந்தங், பா³லானங் அபி⁴னந்தி³த’’ந்தி. (அப॰ தே²ரீ 2.4.157) –
Uggharantaṃ paggharantaṃ, bālānaṃ abhinandita’’nti. (apa. therī 2.4.157) –
ஏவமாதி³ காயவிச்ச²ந்த³னீயகதா²தீ³ஹி வா. ஆதி³-ஸத்³தே³ன –
Evamādi kāyavicchandanīyakathādīhi vā. Ādi-saddena –
‘‘தஸ்ஸேவ தேன பாபியோ, யோ குத்³த⁴ங் படிகுஜ்ஜ²தி;
‘‘Tasseva tena pāpiyo, yo kuddhaṃ paṭikujjhati;
குத்³த⁴ங் அப்படிகுஜ்ஜ²ந்தோ, ஸங்கா³மங் ஜேதி து³ஜ்ஜய’’ந்தி. (தே²ரகா³॰ 442) –
Kuddhaṃ appaṭikujjhanto, saṅgāmaṃ jeti dujjaya’’nti. (theragā. 442) –
ஏவமாதி³ படிக⁴வூபஸமனகதா²தி³காபி ஸங்க³ண்ஹாதி.
Evamādi paṭighavūpasamanakathādikāpi saṅgaṇhāti.
218. ந ஸரணங் அஸதி, அனநுஸ்ஸரணங். அமனஸிகரணங் அமனஸிகாரோ. கம்மட்டா²னங் க³ஹெத்வா நிஸீதி³தப்³ப³ந்தி கம்மட்டா²னமனஸிகாரேனேவ நிஸீதி³தப்³ப³ங். உக்³க³ஹிதோ த⁴ம்மகதா²பப³ந்தோ⁴தி கம்மட்டா²னஸ்ஸ உபகாரோ த⁴ம்மகதா²பப³ந்தோ⁴. முட்டி²பொத்த²கோதி முட்டி²ப்பமாணோ பாரிஹாரியபொத்த²கோ. ஸமன்னானெந்தேனாதி ஸமன்னாஹரந்தேன. ஓகாஸோ ந ஹோதி ஆரத்³த⁴ஸ்ஸ பரியோஸாபேதப்³ப³தோ. ஆரத்³த⁴ஸ்ஸ அந்தக³மனங் அனாரம்போ⁴வாதி தே²ரவாதோ³. தஸ்ஸாதி உபஜ்ஜா²யஸ்ஸ. பப்³பா⁴ரஸோத⁴னங் காயகம்மங், ஆரப⁴ந்தோ ஏவ விதக்கனிக்³க³ண்ஹனத்த²ங் ஸங்யுத்தனிகாயஸஜ்ஜா²யனங் வசீகம்மங், த³ஸ்ஸனகிச்சபுப்³ப³கம்மகரணத்த²ங் தேஜோகஸிணபரிகம்மந்தி தீணி கம்மானி ஆசினோதி. தே²ரோ தஸ்ஸ ஆஸயங் கஸிணஞ்ச ஸவிஸேஸங் ஜானித்வா ‘‘இமஸ்மிங் விஹாரே’’திஆதி³மவோச. தேனஸ்ஸ யதா²தி⁴ப்பாயங் ஸப்³ப³ங் ஸம்பாதி³தங். அஸதிபப்³ப³ங் நாம அஸதியா விதக்கனிக்³க³ஹணவிபா⁴வனதோ.
218. Na saraṇaṃ asati, ananussaraṇaṃ. Amanasikaraṇaṃ amanasikāro. Kammaṭṭhānaṃ gahetvā nisīditabbanti kammaṭṭhānamanasikāreneva nisīditabbaṃ. Uggahito dhammakathāpabandhoti kammaṭṭhānassa upakāro dhammakathāpabandho. Muṭṭhipotthakoti muṭṭhippamāṇo pārihāriyapotthako. Samannānentenāti samannāharantena. Okāso na hoti āraddhassa pariyosāpetabbato. Āraddhassa antagamanaṃ anārambhovāti theravādo. Tassāti upajjhāyassa. Pabbhārasodhanaṃ kāyakammaṃ, ārabhanto eva vitakkaniggaṇhanatthaṃ saṃyuttanikāyasajjhāyanaṃ vacīkammaṃ, dassanakiccapubbakammakaraṇatthaṃ tejokasiṇaparikammanti tīṇi kammāni ācinoti. Thero tassa āsayaṃ kasiṇañca savisesaṃ jānitvā ‘‘imasmiṃ vihāre’’tiādimavoca. Tenassa yathādhippāyaṃ sabbaṃ sampāditaṃ. Asatipabbaṃ nāma asatiyā vitakkaniggahaṇavibhāvanato.
219. விதக்கமூலபே⁴த³ங் பப்³ப³ந்தி விதக்கமூலஸ்ஸ தம்மூலஸ்ஸ ச பே⁴த³விபா⁴வனங் விதக்கமூலபே⁴த³ங் பப்³ப³ங். விதக்கங் ஸங்க²ரோதீதி விதக்கஸங்கா²ரோ, விதக்கபச்சயோ ஸுப⁴னிமித்தாதீ³ஸுபி ஸுபா⁴தி³னா அயோனிஸோமனஸிகாரோ. ஸோ பன விதக்கஸங்கா²ரோ ஸங்திட்ட²தி எத்தா²தி விதக்கஸங்கா²ரஸண்டா²னங், அஸுபே⁴ ஸுப⁴ந்திஆதி³ ஸஞ்ஞாவிபல்லாஸோ. தேனாஹ ‘‘விதக்கானங் மூலஞ்ச மூலமூலஞ்ச மனஸி காதப்³ப³’’ந்தி. விதக்கானங் மூலமூலங் க³ச்ச²ந்தஸ்ஸாதி உபபரிக்க²னவஸேன மிச்சா²விதக்கானங் மூலங் உப்பத்திகாரணங் ஞாணக³தியா க³ச்ச²ந்தஸ்ஸ. யாதா²வதோ ஜானந்தஸ்ஸ புப்³பே³ விய விதக்கா அபி⁴ண்ஹங் நப்பவத்தந்தீதி ஆஹ ‘‘விதக்கசாரோ ஸிதி²லோ ஹோதீ’’தி. தஸ்மிங் ஸிதி²லீபூ⁴தே மத்த²கங் க³ச்ச²ந்தேதி வுத்தனயேன விதக்கசாரோ ஸிதி²லபூ⁴தோ, தஸ்மிங் விதக்கானங் மூலக³மனே அனுக்கமேன தி²ரபா⁴வப்பத்தியா மத்த²கங் க³ச்ச²ந்தே. விதக்கா ஸப்³ப³ஸோ நிருஜ்ஜ²ந்தீதி மிச்சா²விதக்கா ஸப்³பே³பி க³ச்ச²ந்தி ந ஸமுதா³சரந்தி, பா⁴வனாபாரிபூரியா வா அனவஸேஸா பஹீயந்தி.
219.Vitakkamūlabhedaṃ pabbanti vitakkamūlassa tammūlassa ca bhedavibhāvanaṃ vitakkamūlabhedaṃ pabbaṃ. Vitakkaṃ saṅkharotīti vitakkasaṅkhāro, vitakkapaccayo subhanimittādīsupi subhādinā ayonisomanasikāro. So pana vitakkasaṅkhāro saṃtiṭṭhati etthāti vitakkasaṅkhārasaṇṭhānaṃ, asubhe subhantiādi saññāvipallāso. Tenāha ‘‘vitakkānaṃ mūlañca mūlamūlañca manasi kātabba’’nti. Vitakkānaṃ mūlamūlaṃ gacchantassāti upaparikkhanavasena micchāvitakkānaṃ mūlaṃ uppattikāraṇaṃ ñāṇagatiyā gacchantassa. Yāthāvato jānantassa pubbe viya vitakkā abhiṇhaṃ nappavattantīti āha ‘‘vitakkacāro sithilo hotī’’ti. Tasmiṃ sithilībhūte matthakaṃ gacchanteti vuttanayena vitakkacāro sithilabhūto, tasmiṃ vitakkānaṃ mūlagamane anukkamena thirabhāvappattiyā matthakaṃ gacchante. Vitakkā sabbaso nirujjhantīti micchāvitakkā sabbepi gacchanti na samudācaranti, bhāvanāpāripūriyā vā anavasesā pahīyanti.
கண்ணமூலே பதிதந்தி ஸஸகஸ்ஸ கண்ணஸமீபே கண்ணஸக்க²லிங் பஹரந்தங் விய உபபதிதங். தஸ்ஸ கிர ஸஸகஸ்ஸ ஹெட்டா² மஹாமூஸிகாஹி க²தமஹாவாடங் உமங்க³ஸதி³ஸங் அஹோஸி, தேனஸ்ஸ பாதேன மஹாஸத்³தோ³ அஹோஸி. பலாயிங்ஸு ‘‘பத²வீ உத்³ரீயதீ’’தி. மூலமூலங் க³ந்த்வா அனுவிஜ்ஜெய்யந்தி ‘‘பத²வீ பி⁴ஜ்ஜதீ’’தி யத்தா²யங் ஸஸோ உட்டி²தோ, தத்த² க³ந்த்வா தஸ்ஸ மூலகாரணங் யங்னூன வீமங்ஸெய்யங். பத²வியா பி⁴ஜ்ஜனட்டா²னங் க³தே ‘‘கோ ஜானாதி, கிங் ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி ஸஸோ ‘‘ந ஸக்கோமி ஸாமீ’’தி ஆஹ. ஆதி⁴பச்சவதோ ஹி யாசனங் ஸண்ஹமுது³கங். து³த்³து³பா⁴யதீதி து³த்³து³பா⁴தி ஸத்³த³ங் கரோதி. அனுரவத³ஸ்ஸனஞ்ஹேதங். ப⁴த்³த³ந்தேதி மிக³ராஜஸ்ஸ பியஸமுதா³சாரோ, மிக³ராஜ, ப⁴த்³த³ங் தே அத்தூ²தி அத்தோ². கிமேதந்தி கிங் ஏதங், கிங் தஸ்ஸ மூலகாரணங்? து³த்³து³ப⁴ந்தி இத³ம்பி தஸ்ஸ அனுரவத³ஸ்ஸனமேவ. ஏவந்தி யதா² ஸஸகஸ்ஸ மஹாபத²வீபே⁴த³னங் ரவனாய மிச்சா²கா³ஹஸமுட்டா²னங் அமூலங், ஏவங் விதக்கசாரோபி ஸஞ்ஞாவிபல்லாஸஸமுட்டா²னோ அமூலோ. தேனாஹ ‘‘விதக்கான’’ந்திஆதி³.
Kaṇṇamūle patitanti sasakassa kaṇṇasamīpe kaṇṇasakkhaliṃ paharantaṃ viya upapatitaṃ. Tassa kira sasakassa heṭṭhā mahāmūsikāhi khatamahāvāṭaṃ umaṅgasadisaṃ ahosi, tenassa pātena mahāsaddo ahosi. Palāyiṃsu ‘‘pathavī udrīyatī’’ti. Mūlamūlaṃ gantvā anuvijjeyyanti ‘‘pathavī bhijjatī’’ti yatthāyaṃ saso uṭṭhito, tattha gantvā tassa mūlakāraṇaṃ yaṃnūna vīmaṃseyyaṃ. Pathaviyā bhijjanaṭṭhānaṃ gate ‘‘ko jānāti, kiṃ bhavissatī’’ti saso ‘‘na sakkomi sāmī’’ti āha. Ādhipaccavato hi yācanaṃ saṇhamudukaṃ. Duddubhāyatīti duddubhāti saddaṃ karoti. Anuravadassanañhetaṃ. Bhaddanteti migarājassa piyasamudācāro, migarāja, bhaddaṃ te atthūti attho. Kimetanti kiṃ etaṃ, kiṃ tassa mūlakāraṇaṃ? Duddubhanti idampi tassa anuravadassanameva. Evanti yathā sasakassa mahāpathavībhedanaṃ ravanāya micchāgāhasamuṭṭhānaṃ amūlaṃ, evaṃ vitakkacāropi saññāvipallāsasamuṭṭhāno amūlo. Tenāha ‘‘vitakkāna’’ntiādi.
220. அபி⁴த³ந்தந்தி அபி⁴ப⁴வனத³ந்தங், உபரித³ந்தந்தி அத்தோ². தேனாஹ ‘‘உபரித³ந்த’’ந்தி. ஸோ ஹி இதரங் முஸலங் விய உது³க்க²லங் விஸேஸதோ கஸ்ஸசி கா²த³னகாலே அபி⁴பு⁴ய்ய வத்ததி. குஸலசித்தேனாதி ப³லவஸம்மாஸங்கப்பஸம்பயுத்தேன. அகுஸலசித்தந்தி காமவிதக்காதி³ஸஹிதங் அகுஸலசித்தங். அபி⁴னிக்³க³ண்ஹிதப்³ப³ந்தி யதா² தஸ்ஸ ஆயதிங் ஸமுதா³சாரோ ந ஹோதி, ஏவங் அபி⁴ப⁴வித்வா நிக்³க³ஹேதப்³ப³ங், அனுப்பத்தித⁴ம்மதா ஆபாதே³தப்³பா³தி அத்தோ². கே ச தும்ஹே ஸதிபி சிரகாலபா⁴வனாய ஏவங் அது³ப்³ப³லா கோ சாஹங் மம ஸந்திகே லத்³த⁴ப்பதிட்டே² விய டி²தேபி இதா³னேவ அப்பதிட்டே² கரொந்தோ இதி ஏவங் அபி⁴ப⁴வித்வா. தங் பன அபி⁴ப⁴வனாகாரங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘காமங் தசோ சா’’திஆதி³னா சதுரங்க³ஸமன்னாக³தவீரியபக்³க³ண்ஹனமாஹ. அத்த²தீ³பிகந்தி ஏகந்ததோ விதக்கனிக்³க³ண்ஹனத்த²ஜோதகங். உபமந்தி ‘‘ஸெய்யதா²பி, பி⁴க்க²வே, ப³லவா புரிஸோ’’திஆதி³கங் உபமங்.
220.Abhidantanti abhibhavanadantaṃ, uparidantanti attho. Tenāha ‘‘uparidanta’’nti. So hi itaraṃ musalaṃ viya udukkhalaṃ visesato kassaci khādanakāle abhibhuyya vattati. Kusalacittenāti balavasammāsaṅkappasampayuttena. Akusalacittanti kāmavitakkādisahitaṃ akusalacittaṃ. Abhiniggaṇhitabbanti yathā tassa āyatiṃ samudācāro na hoti, evaṃ abhibhavitvā niggahetabbaṃ, anuppattidhammatā āpādetabbāti attho. Ke ca tumhe satipi cirakālabhāvanāya evaṃ adubbalā ko cāhaṃ mama santike laddhappatiṭṭhe viya ṭhitepi idāneva appatiṭṭhe karonto iti evaṃ abhibhavitvā. Taṃ pana abhibhavanākāraṃ dassento ‘‘kāmaṃ taco cā’’tiādinā caturaṅgasamannāgatavīriyapaggaṇhanamāha. Atthadīpikanti ekantato vitakkaniggaṇhanatthajotakaṃ. Upamanti ‘‘seyyathāpi, bhikkhave, balavā puriso’’tiādikaṃ upamaṃ.
221. பரியாதா³னபா⁴ஜனீயந்தி யங் தங் ஆதி³தோ ‘‘அதி⁴சித்தமனுயுத்தேன பி⁴க்கு²னா பஞ்ச நிமித்தானி காலேன காலங் மனஸி காதப்³பா³னீ’’தி நித்³தி³ட்ட²ங், தத்த² தஸ்ஸ நிமித்தஸ்ஸ மனஸிகரணகாலபரியாதா³னஸ்ஸ வஸேன விப⁴ஜனங். நிக³மனங் வா ஏதங், யதி³த³ங் ‘‘யதோ கோ², பி⁴க்க²வே’’திஆதி³. யதா²வுத்தஸ்ஸ ஹி அத்த²ஸ்ஸ புன வசனங் நிக³மனந்தி. ததா²படிபன்னஸ்ஸ வா வஸீபா⁴வவிஸுத்³தி⁴த³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘யதோ கோ², பி⁴க்க²வே’’திஆதி³ வுத்தங். ஸத்தா²சரியோதி த⁴னுப்³பே³தா³சரியோ. யதா² ஹி ஸஸனதோ அஸத்த²ம்பி ஸத்த²க்³க³ஹணேனேவ ஸங்க³ய்ஹதி, ஏவங் த⁴னுஸிப்பம்பி த⁴னுப்³பே³த³பரியாபன்னமேவாதி.
221.Pariyādānabhājanīyanti yaṃ taṃ ādito ‘‘adhicittamanuyuttena bhikkhunā pañca nimittāni kālena kālaṃ manasi kātabbānī’’ti niddiṭṭhaṃ, tattha tassa nimittassa manasikaraṇakālapariyādānassa vasena vibhajanaṃ. Nigamanaṃ vā etaṃ, yadidaṃ ‘‘yato kho, bhikkhave’’tiādi. Yathāvuttassa hi atthassa puna vacanaṃ nigamananti. Tathāpaṭipannassa vā vasībhāvavisuddhidassanatthaṃ ‘‘yato kho, bhikkhave’’tiādi vuttaṃ. Satthācariyoti dhanubbedācariyo. Yathā hi sasanato asatthampi satthaggahaṇeneva saṅgayhati, evaṃ dhanusippampi dhanubbedapariyāpannamevāti.
பரியாயதி பரிவிதக்கேதீதி பரியாயோ. வாரோதி ஆஹ ‘‘விதக்கவாரபதே²ஸூ’’தி, விதக்கானங் வாரேன பவத்தனமக்³கே³ஸு. சிண்ணவஸீதி ஆஸேவிதவஸீ. பகு³ணவஸீதி ஸுபா⁴விதவஸீ. ஸம்மாவிதக்கங்யேவ யதி²ச்சி²தங் ததா²விதக்கனதோ, இதரஸ்ஸ பனஸ்ஸ ஸேதுகா⁴தோயேவாதி.
Pariyāyati parivitakketīti pariyāyo. Vāroti āha ‘‘vitakkavārapathesū’’ti, vitakkānaṃ vārena pavattanamaggesu. Ciṇṇavasīti āsevitavasī. Paguṇavasīti subhāvitavasī. Sammāvitakkaṃyeva yathicchitaṃ tathāvitakkanato, itarassa panassa setughātoyevāti.
விதக்கஸண்டா²னஸுத்தவண்ணனாய லீனத்த²ப்பகாஸனா ஸமத்தா.
Vitakkasaṇṭhānasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
நிட்டி²தா ச ஸீஹனாத³வக்³க³வண்ணனா.
Niṭṭhitā ca sīhanādavaggavaṇṇanā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / மஜ்ஜி²மனிகாய • Majjhimanikāya / 10. விதக்கஸண்டா²னஸுத்தங் • 10. Vitakkasaṇṭhānasuttaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஜ்ஜி²மனிகாய (அட்ட²கதா²) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 10. விதக்கஸண்டா²னஸுத்தவண்ணனா • 10. Vitakkasaṇṭhānasuttavaṇṇanā
