| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೧೦. ವಿತಕ್ಕಸಣ್ಠಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
10. Vitakkasaṇṭhānasuttavaṇṇanā
೨೧೬. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ವಿತಕ್ಕಸಣ್ಠಾನಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಅಧಿಚಿತ್ತಮನುಯುತ್ತೇನಾತಿ ದಸಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಚಿತ್ತಂ ಚಿತ್ತಮೇವ, ವಿಪಸ್ಸನಾಪಾದಕಅಟ್ಠಸಮಾಪತ್ತಿಚಿತ್ತಂ ತತೋ ಚಿತ್ತತೋ ಅಧಿಕಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಅಧಿಚಿತ್ತಂ। ಅನುಯುತ್ತೇನಾತಿ ತಂ ಅಧಿಚಿತ್ತಂ ಅನುಯುತ್ತೇನ, ತತ್ಥ ಯುತ್ತಪ್ಪಯುತ್ತೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
216.Evaṃme sutanti vitakkasaṇṭhānasuttaṃ. Tattha adhicittamanuyuttenāti dasakusalakammapathavasena uppannaṃ cittaṃ cittameva, vipassanāpādakaaṭṭhasamāpatticittaṃ tato cittato adhikaṃ cittanti adhicittaṃ. Anuyuttenāti taṃ adhicittaṃ anuyuttena, tattha yuttappayuttenāti attho.
ತತ್ರಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪ್ಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ನಿಸೀದನಂ ಆದಾಯ ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಾ ವನಸಣ್ಡೇ ವಾ ಪಬ್ಬತಪಾದೇ ವಾ ಪಬ್ಭಾರೇ ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೋಪಿ, ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಹತ್ಥೇಹಿ ವಾ ಪಾದೇಹಿ ವಾ ನಿಸಜ್ಜಟ್ಠಾನತೋ ತಿಣಪಣ್ಣಾನಿ ಅಪನೇನ್ತೋಪಿ ಅಧಿಚಿತ್ತಂ ಅನುಯುತ್ತೋಯೇವ। ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪನ ಹತ್ಥಪಾದೇ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ಮೂಲಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತೋಪಿ ಅಧಿಚಿತ್ತಂ ಅನುಯುತ್ತೋಯೇವ।
Tatrāyaṃ bhikkhu purebhattaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto nisīdanaṃ ādāya asukasmiṃ rukkhamūle vā vanasaṇḍe vā pabbatapāde vā pabbhāre vā samaṇadhammaṃ karissāmīti nikkhamantopi, tattha gantvā hatthehi vā pādehi vā nisajjaṭṭhānato tiṇapaṇṇāni apanentopi adhicittaṃ anuyuttoyeva. Nisīditvā pana hatthapāde dhovitvā pallaṅkaṃ ābhujitvā mūlakammaṭṭhānaṃ gahetvā viharantopi adhicittaṃ anuyuttoyeva.
ನಿಮಿತ್ತಾನೀತಿ ಕಾರಣಾನಿ। ಕಾಲೇನ ಕಾಲನ್ತಿ ಸಮಯೇ ಸಮಯೇ। ನ ನು ಚ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ಮುಹುತ್ತಮ್ಪಿ ಅಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ನಿರನ್ತರಂ ಮನಸಿಕಾತಬ್ಬಂ, ಕಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ‘‘ಕಾಲೇನ ಕಾಲ’’ನ್ತಿ ಆಹಾತಿ। ಪಾಳಿಯಞ್ಹಿ ಅಟ್ಠತಿಂಸ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾನಿ ವಿಭತ್ತಾನಿ, ತೇಸು ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತರುಚಿತಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇನ ಯಾವ ಕೋಚಿದೇವ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಾವ ಇಮೇಸಂ ನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಮನಸಿಕಾರಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ। ಯದಾ ಪನ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತದಾ ಇಮಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಬ್ಬುದಂ ನೀಹರಿತಬ್ಬನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ।
Nimittānīti kāraṇāni. Kālena kālanti samaye samaye. Na nu ca kammaṭṭhānaṃ nāma muhuttampi achaḍḍetvā nirantaraṃ manasikātabbaṃ, kasmā bhagavā ‘‘kālena kāla’’nti āhāti. Pāḷiyañhi aṭṭhatiṃsa kammaṭṭhānāni vibhattāni, tesu bhikkhunā attano cittarucitaṃ kammaṭṭhānaṃ gahetvā nisinnena yāva kocideva upakkileso nuppajjati, tāva imesaṃ nimittānaṃ manasikārakiccaṃ natthi. Yadā pana uppajjati, tadā imāni gahetvā citte uppannaṃ abbudaṃ nīharitabbanti dassento evamāha.
ಛನ್ದೂಪಸಂಹಿತಾತಿ ಛನ್ದಸಹಗತಾ ರಾಗಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ। ಇಮೇಸಂ ಪನ ತಿಣ್ಣಂ ವಿತಕ್ಕಾನಂ ಖೇತ್ತಞ್ಚ ಆರಮ್ಮಣಞ್ಚ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಛನ್ದೂಪಸಞ್ಹಿತಾನಂ ಅಟ್ಠ ಲೋಭಸಹಗತಚಿತ್ತಾನಿ ಖೇತ್ತಂ, ದೋಸೂಪಸಞ್ಹಿತಾನಂ ದ್ವೇ ದೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಾನಿ, ಮೋಹೂಪಸಞ್ಹಿತಾನಂ ದ್ವಾದಸಪಿ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಾನಿ। ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಉದ್ಧಚ್ಚಸಮ್ಪಯುತ್ತಚಿತ್ತಾನಿ ಪನ ದ್ವೇ ಏತೇಸಂ ಪಾಟಿಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ಖೇತ್ತಂ। ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಸತ್ತಾ ಚೇವ ಸಙ್ಖಾರಾ ಚ ಆರಮ್ಮಣಂ, ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠಅಸಮಪೇಕ್ಖಿತೇಸು ಹಿ ಸತ್ತೇಸು ಚ ಸಙ್ಖಾರೇಸು ಚ ತೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ । ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ನಿಮಿತ್ತಂ ಮನಸಿಕಾತಬ್ಬಂ ಕುಸಲೂಪಸಂಹಿತನ್ತಿ ತತೋ ನಿಮಿತ್ತತೋ ಅಞ್ಞಂ ಕುಸಲನಿಸ್ಸಿತಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಮನಸಿಕಾತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಅಞ್ಞಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ನಾಮ ಛನ್ದೂಪಸಞ್ಹಿತೇ ವಿತಕ್ಕೇ ಸತ್ತೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಅಸುಭಭಾವನಾ ಅಞ್ಞಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ನಾಮ। ಸಙ್ಖಾರೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಅನಿಚ್ಚಮನಸಿಕಾರೋ ಅಞ್ಞಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ನಾಮ। ದೋಸೂಪಸಞ್ಹಿತೇ ಸತ್ತೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಮೇತ್ತಾಭಾವನಾ ಅಞ್ಞಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ನಾಮ। ಸಙ್ಖಾರೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಧಾತುಮನಸಿಕಾರೋ ಅಞ್ಞಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ನಾಮ। ಮೋಹೂಪಸಞ್ಹಿತೇ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಪಞ್ಚಧಮ್ಮೂಪನಿಸ್ಸಯೋ ಅಞ್ಞಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ನಾಮ।
Chandūpasaṃhitāti chandasahagatā rāgasampayuttā. Imesaṃ pana tiṇṇaṃ vitakkānaṃ khettañca ārammaṇañca jānitabbaṃ. Tattha chandūpasañhitānaṃ aṭṭha lobhasahagatacittāni khettaṃ, dosūpasañhitānaṃ dve domanassasahagatāni, mohūpasañhitānaṃ dvādasapi akusalacittāni. Vicikicchāuddhaccasampayuttacittāni pana dve etesaṃ pāṭipuggalikaṃ khettaṃ. Sabbesampi sattā ceva saṅkhārā ca ārammaṇaṃ, iṭṭhāniṭṭhaasamapekkhitesu hi sattesu ca saṅkhāresu ca te uppajjanti . Aññampi nimittaṃ manasikātabbaṃ kusalūpasaṃhitanti tato nimittato aññaṃ kusalanissitaṃ nimittaṃ manasikātabbaṃ. Tattha aññaṃ nimittaṃ nāma chandūpasañhite vitakke sattesu uppanne asubhabhāvanā aññaṃ nimittaṃ nāma. Saṅkhāresu uppanne aniccamanasikāro aññaṃ nimittaṃ nāma. Dosūpasañhite sattesu uppanne mettābhāvanā aññaṃ nimittaṃ nāma. Saṅkhāresu uppanne dhātumanasikāro aññaṃ nimittaṃ nāma. Mohūpasañhite yattha katthaci uppanne pañcadhammūpanissayo aññaṃ nimittaṃ nāma.
ಇಮಸ್ಸ ಹತ್ಥಾ ವಾ ಸೋಭನಾ ಪಾದಾ ವಾತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಹಿ ಸತ್ತೇಸು ಲೋಭೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಅಸುಭತೋ ಉಪಸಂಹರಿತಬ್ಬಂ। ಕಿಮ್ಹಿ ಸಾರತ್ತೋಸಿ? ಕೇಸೇಸು ಸಾರತ್ತೋಸಿ। ಲೋಮೇಸು…ಪೇ॰… ಮುತ್ತೇಸು ಸಾರತ್ತೋಸಿ। ಅಯಂ ಅತ್ತಭಾವೋ ನಾಮ ತೀಹಿ ಅಟ್ಠಿಸತೇಹಿ ಉಸ್ಸಾಪಿತೋ, ನವಹಿ ನ್ಹಾರುಸತೇಹಿ ಆಬದ್ಧೋ, ನವಹಿ ಮಂಸಪೇಸಿಸತೇಹಿ ಅನುಲಿತ್ತೋ, ಅಲ್ಲಚಮ್ಮೇನ ಪರಿಯೋನದ್ಧೋ, ಛವಿರಾಗೇನ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ, ನವಹಿ ವಣಮುಖೇಹಿ ನವನವುತಿಲೋಮಕೂಪಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಚ ಅಸುಚಿ ಪಗ್ಘರತಿ, ಕುಣಪಪೂರಿತೋ, ದುಗ್ಗನ್ಧೋ, ಜೇಗುಚ್ಛೋ, ಪಟಿಕೂಲೋ, ದ್ವತ್ತಿಂಸಕುಣಪಸಞ್ಚಯೋ, ನತ್ಥೇತ್ಥ ಸಾರಂ ವಾ ವರಂ ವಾತಿ ಏವಂ ಅಸುಭತೋ ಉಪಸಂಹರನ್ತಸ್ಸ ಸತ್ತೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಲೋಭೋ ಪಹೀಯತಿ, ತೇನಸ್ಸ ಅಸುಭತೋ ಉಪಸಂಹರಣಂ ಅಞ್ಞಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ।
Imassa hatthā vā sobhanā pādā vātiādinā nayena hi sattesu lobhe uppanne asubhato upasaṃharitabbaṃ. Kimhi sārattosi? Kesesu sārattosi. Lomesu…pe… muttesu sārattosi. Ayaṃ attabhāvo nāma tīhi aṭṭhisatehi ussāpito, navahi nhārusatehi ābaddho, navahi maṃsapesisatehi anulitto, allacammena pariyonaddho, chavirāgena paṭicchanno, navahi vaṇamukhehi navanavutilomakūpasahassehi ca asuci paggharati, kuṇapapūrito, duggandho, jeguccho, paṭikūlo, dvattiṃsakuṇapasañcayo, natthettha sāraṃ vā varaṃ vāti evaṃ asubhato upasaṃharantassa sattesu uppanno lobho pahīyati, tenassa asubhato upasaṃharaṇaṃ aññaṃ nimittaṃ nāma hoti.
ಪತ್ತಚೀವರಾದೀಸು ಸಙ್ಖಾರೇಸು ಲೋಭೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ದ್ವೀಹಾಕಾರೇಹಿ ಸಙ್ಖಾರಮಜ್ಝತ್ತತಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತೀತಿ ಸತಿಪಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನ ಅಸ್ಸಾಮಿಕತಾವಕಾಲಿಕಭಾವವಸೇನ ಮನಸಿಕರೋತೋ ಸೋ ಪಹೀಯತಿ। ತೇನಸ್ಸ ಅನಿಚ್ಚತೋ ಮನಸಿಕಾರೋ ಅಞ್ಞಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಸತ್ತೇಸು ದೋಸೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಪನ ಆಘಾತವಿನಯಕಕಚೋಪಮೋವಾದಾದೀನಂ ವಸೇನ ಮೇತ್ತಾ ಭಾವೇತಬ್ಬಾ, ತಂ ಭಾವಯತೋ ದೋಸೋ ಪಹೀಯತಿ, ತೇನಸ್ಸ ಮೇತ್ತಾಭಾವನಾ ಅಞ್ಞಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಖಾಣುಕಣ್ಟಕತಿಣಪಣ್ಣಾದೀಸು ಪನ ದೋಸೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ತ್ವಂ ಕಸ್ಸ ಕುಪ್ಪಸಿ, ಕಿಂ ಪಥವೀಧಾತುಯಾ, ಉದಾಹು ಆಪೋಧಾತುಯಾ, ಕೋ ವಾ ಪನಾಯಂ ಕುಪ್ಪತಿ ನಾಮ, ಕಿಂ ಪಥವೀಧಾತು ಉದಾಹು ಆಪೋಧಾತೂತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಧಾತುಮನಸಿಕಾರಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ದೋಸೋ ಪಹೀಯತಿ। ತೇನಸ್ಸ ಧಾತುಮನಸಿಕಾರೋ ಅಞ್ಞಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ।
Pattacīvarādīsu saṅkhāresu lobhe uppanne dvīhākārehi saṅkhāramajjhattataṃ samuṭṭhāpetīti satipaṭṭhānavaṇṇanāyaṃ vuttanayena assāmikatāvakālikabhāvavasena manasikaroto so pahīyati. Tenassa aniccato manasikāro aññaṃ nimittaṃ nāma hoti. Sattesu dose uppanne pana āghātavinayakakacopamovādādīnaṃ vasena mettā bhāvetabbā, taṃ bhāvayato doso pahīyati, tenassa mettābhāvanā aññaṃ nimittaṃ nāma hoti. Khāṇukaṇṭakatiṇapaṇṇādīsu pana dose uppanne tvaṃ kassa kuppasi, kiṃ pathavīdhātuyā, udāhu āpodhātuyā, ko vā panāyaṃ kuppati nāma, kiṃ pathavīdhātu udāhu āpodhātūtiādinā nayena dhātumanasikāraṃ karontassa doso pahīyati. Tenassa dhātumanasikāro aññaṃ nimittaṃ nāma hoti.
ಮೋಹೇ ಪನ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಉಪ್ಪನ್ನೇ –
Mohe pana yattha katthaci uppanne –
‘‘ಗರೂಸಂವಾಸೋ ಉದ್ದೇಸೋ, ಉದ್ದಿಟ್ಠಪರಿಪುಚ್ಛನಂ।
‘‘Garūsaṃvāso uddeso, uddiṭṭhaparipucchanaṃ;
ಕಾಲೇನ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ, ಠಾನಾಟ್ಠಾನವಿನಿಚ್ಛಯೋ।
Kālena dhammassavanaṃ, ṭhānāṭṭhānavinicchayo;
ಪಞ್ಚ ಧಮ್ಮೂಪನಿಸ್ಸಾಯ, ಮೋಹಧಾತು ಪಹೀಯತೀ’’ತಿ॥ –
Pañca dhammūpanissāya, mohadhātu pahīyatī’’ti. –
ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾ ಉಪನಿಸ್ಸಿತಬ್ಬಾ। ಗರುಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತೋ ಹಿ ಭಿಕ್ಖು – ‘‘ಆಚರಿಯೋ ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಂ ಅನಾಪುಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತಕಾಲೇ ವತ್ತಂ ಅಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಘಟಸತಉದಕಾಹರಣಾದಿದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಯತ್ತಪ್ಪಟಿಯತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಅಥಸ್ಸ ಮೋಹೋ ಪಹೀಯತಿ। ಉದ್ದೇಸಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋಪಿ – ‘‘ಆಚರಿಯೋ ಉದ್ದೇಸಕಾಲೇ ಉದ್ದೇಸಂ ಅಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಅಸಾಧುಕಂ ಸಜ್ಝಾಯನ್ತಸ್ಸ ಚ ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಯತ್ತಪ್ಪಟಿಯತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಏವಮ್ಪಿಸ್ಸ ಮೋಹೋ ಪಹೀಯತಿ। ಗರುಭಾವನೀಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪಸಂಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಭನ್ತೇ ಕಥಂ ಇಮಸ್ಸ ಕೋ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ಪರಿಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಕಂಖಂ ವಿನೋದೇತಿ, ಏವಮ್ಪಿಸ್ಸ ಮೋಹೋ ಪಹೀಯತಿ। ಕಾಲೇನ ಧಮ್ಮಸವನಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ತೇಸು ತೇಸು ಠಾನೇಸು ಅತ್ಥೋ ಪಾಕಟೋ ಹೋತಿ। ಏವಮ್ಪಿಸ್ಸ ಮೋಹೋ ಪಹೀಯತಿ। ಇದಮಸ್ಸ ಕಾರಣಂ, ಇದಂ ನ ಕಾರಣನ್ತಿ ಠಾನಾಟ್ಠಾನವಿನಿಚ್ಛಯೇ ಛೇಕೋ ಹೋತಿ, ಏವಮ್ಪಿಸ್ಸ ಮೋಹೋ ಪಹೀಯತಿ। ತೇನಸ್ಸ ಪಞ್ಚಧಮ್ಮೂಪನಿಸ್ಸಯೋ ಅಞ್ಞಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ।
Ime pañca dhammā upanissitabbā. Garuṃ upanissāya viharanto hi bhikkhu – ‘‘ācariyo gāmappavesanaṃ anāpucchantassa pattakāle vattaṃ akarontassa ghaṭasataudakāharaṇādidaṇḍakammaṃ karotī’’ti yattappaṭiyatto hoti, athassa moho pahīyati. Uddesaṃ gaṇhantopi – ‘‘ācariyo uddesakāle uddesaṃ aggaṇhantassa asādhukaṃ sajjhāyantassa ca daṇḍakammaṃ karotī’’ti yattappaṭiyatto hoti, evampissa moho pahīyati. Garubhāvanīye bhikkhū upasaṃkamitvā ‘‘idaṃ bhante kathaṃ imassa ko attho’’ti paripucchanto kaṃkhaṃ vinodeti, evampissa moho pahīyati. Kālena dhammasavanaṭṭhānaṃ gantvā sakkaccaṃ dhammaṃ suṇantassāpi tesu tesu ṭhānesu attho pākaṭo hoti. Evampissa moho pahīyati. Idamassa kāraṇaṃ, idaṃ na kāraṇanti ṭhānāṭṭhānavinicchaye cheko hoti, evampissa moho pahīyati. Tenassa pañcadhammūpanissayo aññaṃ nimittaṃ nāma hoti.
ಅಪಿಚ ಅಟ್ಠತಿಂಸಾಯ ಆರಮ್ಮಣೇಸು ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಭಾವೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಇಮೇ ವಿತಕ್ಕಾ ಪಹೀಯನ್ತಿ ಏವ। ಇಮಾನಿ ಪನ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಉಜುವಿಪಚ್ಚನೀಕಾನಿ ಪಟಿಪಕ್ಖಭೂತಾನಿ। ಇಮೇಹಿ ಪಹೀನಾ ರಾಗಾದಯೋ ಸುಪ್ಪಹೀನಾ ಹೋನ್ತಿ। ಯಥಾ ಹಿ ಅಗ್ಗಿಂ ಅಲ್ಲಕಟ್ಠೇಹಿಪಿ ಪಂಸೂಹಿಪಿ ಸಾಖಾದೀಹಿಪಿ ಪೋಥೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾಪೇನ್ತಿಯೇವ, ಉದಕಂ ಪನ ಅಗ್ಗಿಸ್ಸ ಉಜುವಿಪಚ್ಚನೀಕಂ, ತೇನ ನಿಬ್ಬುತೋ ಸುನಿಬ್ಬುತೋ ಹೋತಿ, ಏವಮಿಮೇಹಿ ನಿಮಿತ್ತೇಹಿ ಪಹೀನಾ ರಾಗಾದಯೋ ಸುಪ್ಪಹೀನಾ ಹೋನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏತಾನಿ ಕಥಿತಾನೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ।
Apica aṭṭhatiṃsāya ārammaṇesu yaṃkiñci bhāventassāpi ime vitakkā pahīyanti eva. Imāni pana nimittāni ujuvipaccanīkāni paṭipakkhabhūtāni. Imehi pahīnā rāgādayo suppahīnā honti. Yathā hi aggiṃ allakaṭṭhehipi paṃsūhipi sākhādīhipi pothetvā nibbāpentiyeva, udakaṃ pana aggissa ujuvipaccanīkaṃ, tena nibbuto sunibbuto hoti, evamimehi nimittehi pahīnā rāgādayo suppahīnā honti. Tasmā etāni kathitānīti veditabbāni.
ಕುಸಲೂಪಸಂಹಿತನ್ತಿ ಕುಸಲನಿಸ್ಸಿತಂ ಕುಸಲಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಭೂತಂ। ಅಜ್ಝತ್ತಮೇವಾತಿ ಗೋಚರಜ್ಝತ್ತಂಯೇವ। ಪಲಗಣ್ಡೋತಿ ವಡ್ಢಕೀ। ಸುಖುಮಾಯ ಆಣಿಯಾತಿ ಯಂ ಆಣಿಂ ನೀಹರಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತತೋ ಸುಖುಮತರಾಯ ಸಾರದಾರುಆಣಿಯಾ। ಓಳಾರಿಕಂ ಆಣಿನ್ತಿ ಚನ್ದಫಲಕೇ ವಾ ಸಾರಫಲಕೇ ವಾ ಆಕೋಟಿತಂ ವಿಸಮಾಣಿಂ। ಅಭಿನಿಹನೇಯ್ಯಾತಿ ಮುಗ್ಗರೇನ ಆಕೋಟೇನ್ತೋ ಹನೇಯ್ಯ। ಅಭಿನೀಹರೇಯ್ಯಾತಿ ಏವಂ ಅಭಿನಿಹನನ್ತೋ ಫಲಕತೋ ನೀಹರೇಯ್ಯ। ಅಭಿನಿವಸೇಯ್ಯಾತಿ ಇದಾನಿ ಬಹು ನಿಕ್ಖನ್ತಾತಿ ಞತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ಚಾಲೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಕಡ್ಢೇಯ್ಯ । ತತ್ಥ ಫಲಕಂ ವಿಯ ಚಿತ್ತಂ, ಫಲಕೇ ವಿಸಮಾಣೀ ವಿಯ ಅಕುಸಲವಿತಕ್ಕಾ, ಸುಖುಮಾಣೀ ವಿಯ ಅಞ್ಞಂ ಅಸುಭಭಾವನಾದಿಕುಸಲನಿಮಿತ್ತಂ, ಸುಖುಮಾಣಿಯಾ ಓಳಾರಿಕಾಣಿನೀಹರಣಂ ವಿಯ ಅಸುಭಭಾವನಾದೀಹಿ ಕುಸಲನಿಮಿತ್ತೇಹಿ ತೇಸಂ ವಿತಕ್ಕಾನಂ ನೀಹರಣಂ।
Kusalūpasaṃhitanti kusalanissitaṃ kusalassa paccayabhūtaṃ. Ajjhattamevāti gocarajjhattaṃyeva. Palagaṇḍoti vaḍḍhakī. Sukhumāya āṇiyāti yaṃ āṇiṃ nīharitukāmo hoti, tato sukhumatarāya sāradāruāṇiyā. Oḷārikaṃ āṇinti candaphalake vā sāraphalake vā ākoṭitaṃ visamāṇiṃ. Abhinihaneyyāti muggarena ākoṭento haneyya. Abhinīhareyyāti evaṃ abhinihananto phalakato nīhareyya. Abhinivaseyyāti idāni bahu nikkhantāti ñatvā hatthena cāletvā nikkaḍḍheyya . Tattha phalakaṃ viya cittaṃ, phalake visamāṇī viya akusalavitakkā, sukhumāṇī viya aññaṃ asubhabhāvanādikusalanimittaṃ, sukhumāṇiyā oḷārikāṇinīharaṇaṃ viya asubhabhāvanādīhi kusalanimittehi tesaṃ vitakkānaṃ nīharaṇaṃ.
೨೧೭. ಅಹಿಕುಣಪೇನಾತಿಆದಿ ಅತಿಜೇಗುಚ್ಛಪಟಿಕೂಲಕುಣಪದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಕಣ್ಠೇ ಆಸತ್ತೇನಾತಿ ಕೇನಚಿದೇವ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೇನ ಆನೇತ್ವಾ ಕಣ್ಠೇ ಬದ್ಧೇನ ಪಟಿಮುಕ್ಕೇನ। ಅಟ್ಟಿಯೇಯ್ಯಾತಿ ಅಟ್ಟೋ ದುಕ್ಖಿತೋ ಭವೇಯ್ಯ। ಹರಾಯೇಯ್ಯಾತಿ ಲಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಜಿಗುಚ್ಛೇಯ್ಯಾತಿ ಸಞ್ಜಾತಜಿಗುಚ್ಛೋ ಭವೇಯ್ಯ।
217.Ahikuṇapenātiādi atijegucchapaṭikūlakuṇapadassanatthaṃ vuttaṃ. Kaṇṭhe āsattenāti kenacideva paccatthikena ānetvā kaṇṭhe baddhena paṭimukkena. Aṭṭiyeyyāti aṭṭo dukkhito bhaveyya. Harāyeyyāti lajjeyya. Jiguccheyyāti sañjātajiguccho bhaveyya.
ಪಹೀಯನ್ತೀತಿ ಏವಂ ಇಮಿನಾಪಿ ಕಾರಣೇನ ಏತೇ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಸಾವಜ್ಜಾ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಪಞ್ಞಾಬಲೇನ ಉಪಪರಿಕ್ಖತೋ ಅಹಿಕುಣಪಾದೀನಿ ವಿಯ ಜಿಗುಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಪಹೀಯನ್ತಿ। ಯೋ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಪಞ್ಞಾಬಲೇನ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತೇನ ಆಚರಿಯಂ ವಾ ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ವಾ ಗರುಟ್ಠಾನಿಯಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಂ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಂ ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಘಣ್ಡಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಮೇವ ವಾ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ, ಬಹುನಞ್ಹಿ ಸನ್ನಿಪಾತೇ ಭವಿಸ್ಸತೇವ ಏಕೋ ಪಣ್ಡಿತಮನುಸ್ಸೋ, ಸ್ವಾಯಂ ಏವಂ ಏತೇಸು ಆದೀನವೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋತಿ ಕಥೇಸ್ಸತಿ, ಕಾಯವಿಚ್ಛಿನ್ದನೀಯಕಥಾದೀಹಿ ವಾ ಪನ ತೇ ವಿತಕ್ಕೇ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತೀತಿ।
Pahīyantīti evaṃ imināpi kāraṇena ete akusalā dhammā sāvajjā dukkhavipākāti attano paññābalena upaparikkhato ahikuṇapādīni viya jigucchantassa pahīyanti. Yo pana attano paññābalena upaparikkhituṃ na sakkoti, tena ācariyaṃ vā upajjhāyaṃ vā aññataraṃ vā garuṭṭhāniyaṃ sabrahmacāriṃ saṅghattheraṃ vā upasaṅkamitvā ghaṇḍiṃ paharitvā bhikkhusaṅghameva vā sannipātetvā ārocetabbaṃ, bahunañhi sannipāte bhavissateva eko paṇḍitamanusso, svāyaṃ evaṃ etesu ādīnavo daṭṭhabboti kathessati, kāyavicchindanīyakathādīhi vā pana te vitakke niggaṇhissatīti.
೨೧೮. ಅಸತಿಅಮನಸಿಕಾರೋ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬೋತಿ ನೇವ ಸೋ ವಿತಕ್ಕೋ ಸರಿತಬ್ಬೋ ನ ಮನಸಿಕಾತಬ್ಬೋ, ಅಞ್ಞವಿಹಿತಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಯಥಾ ಹಿ ರೂಪಂ ಅಪಸ್ಸಿತುಕಾಮೋ ಪುರಿಸೋ ಅಕ್ಖೀನಿ ನಿಮೀಲೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ ಮೂಲಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಚಿತ್ತಮ್ಹಿ ವಿತಕ್ಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಅಞ್ಞವಿಹಿತಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಏವಮಸ್ಸ ಸೋ ವಿತಕ್ಕೋ ಪಹೀಯತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಪಹೀನೇ ಪುನ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ।
218.Asatiamanasikāro āpajjitabboti neva so vitakko saritabbo na manasikātabbo, aññavihitakena bhavitabbaṃ. Yathā hi rūpaṃ apassitukāmo puriso akkhīni nimīleyya, evameva mūlakammaṭṭhānaṃ gahetvā nisinnena bhikkhunā cittamhi vitakke uppanne aññavihitakena bhavitabbaṃ. Evamassa so vitakko pahīyati, tasmiṃ pahīne puna kammaṭṭhānaṃ gahetvā nisīditabbaṃ.
ಸಚೇ ನ ಪಹೀಯತಿ, ಉಗ್ಗಹಿತೋ ಧಮ್ಮಕಥಾಪಬನ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಮಹಾಸದ್ದೇನ ಸಜ್ಝಾಯಿತಬ್ಬೋ। ಏವಮ್ಪಿ ಚೇ ಅಞ್ಞವಿಹಿತಕಸ್ಸ ಸತೋ ಸೋ ನ ಪಹೀಯತಿ। ಥವಿಕಾಯ ಮುಟ್ಠಿಪೋತ್ಥಕೋ ಹೋತಿ, ಯತ್ಥ ಚ ಬುದ್ಧವಣ್ಣಾಪಿ ಧಮ್ಮವಣ್ಣಾಪಿ ಲಿಖಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ವಾಚೇನ್ತೇನ ಅಞ್ಞವಿಹಿತಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಏವಮ್ಪಿ ಚೇ ನ ಪಹೀಯತಿ, ಥವಿಕತೋ ಅರಣಿಸಹಿತಾನಿ ನೀಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಉತ್ತರಾರಣೀ ಅಯಂ ಅಧರಾರಣೀ’’ತಿ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೇನ ಅಞ್ಞವಿಹಿತಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಏವಮ್ಪಿ ಚೇ ನ ಪಹೀಯತಿ, ಸಿಪಾಟಿಕಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಆರಕಣ್ಟಕಂ ನಾಮ, ಅಯಂ ಪಿಪ್ಫಲಕೋ ನಾಮ, ಇದಂ ನಖಚ್ಛೇದನಂ ನಾಮ, ಅಯಂ ಸೂಚಿ ನಾಮಾ’’ತಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಸಮನ್ನಾನೇನ್ತೇನ ಅಞ್ಞವಿಹಿತಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಏವಮ್ಪಿ ಚೇ ನ ಪಹೀಯತಿ, ಸೂಚಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಚೀವರೇ ಜಿಣ್ಣಟ್ಠಾನಂ ಸಿಬ್ಬನ್ತೇನ ಅಞ್ಞವಿಹಿತಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಯಾವ ನ ಪಹೀಯತಿ, ತಾವ ತಂ ತಂ ಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಅಞ್ಞವಿಹಿತಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಪಹೀನೇ ಪುನ ಮೂಲಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ನವಕಮ್ಮಂ ಪನ ನ ಪಟ್ಠಪೇತಬ್ಬಂ। ಕಸ್ಮಾ? ವಿತಕ್ಕೇ ಪಚ್ಛಿನ್ನೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಮನಸಿಕಾರಸ್ಸ ಓಕಾಸೋ ನ ಹೋತಿ।
Sace na pahīyati, uggahito dhammakathāpabandho hoti, so mahāsaddena sajjhāyitabbo. Evampi ce aññavihitakassa sato so na pahīyati. Thavikāya muṭṭhipotthako hoti, yattha ca buddhavaṇṇāpi dhammavaṇṇāpi likhitā honti, taṃ nīharitvā vācentena aññavihitakena bhavitabbaṃ. Evampi ce na pahīyati, thavikato araṇisahitāni nīharitvā ‘‘ayaṃ uttarāraṇī ayaṃ adharāraṇī’’ti āvajjentena aññavihitakena bhavitabbaṃ. Evampi ce na pahīyati, sipāṭikaṃ nīharitvā ‘‘idaṃ ārakaṇṭakaṃ nāma, ayaṃ pipphalako nāma, idaṃ nakhacchedanaṃ nāma, ayaṃ sūci nāmā’’ti parikkhāraṃ samannānentena aññavihitakena bhavitabbaṃ. Evampi ce na pahīyati, sūciṃ gahetvā cīvare jiṇṇaṭṭhānaṃ sibbantena aññavihitakena bhavitabbaṃ. Evaṃ yāva na pahīyati, tāva taṃ taṃ kusalakammaṃ karontena aññavihitakena bhavitabbaṃ. Pahīne puna mūlakammaṭṭhānaṃ gahetvā nisīditabbaṃ, navakammaṃ pana na paṭṭhapetabbaṃ. Kasmā? Vitakke pacchinne kammaṭṭhānamanasikārassa okāso na hoti.
ಪೋರಾಣಕಪಣ್ಡಿತಾ ಪನ ನವಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾಪಿ ವಿತಕ್ಕಂ ಪಚ್ಛಿನ್ದಿಂಸು। ತತ್ರಿದಂ ವತ್ಥು – ತಿಸ್ಸಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಕಿರ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ತಿಸ್ಸಮಹಾವಿಹಾರೇ ವಸತಿ। ತಿಸ್ಸಸಾಮಣೇರೋ ‘‘ಭನ್ತೇ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಆಹ। ಅಥ ನಂ ಥೇರೋ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ನ್ಹಾನಉದಕಂ ದುಲ್ಲಭಂ, ಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಚಿತ್ತಲಪಬ್ಬತಂ ಗಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ। ಸೋ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ। ತತ್ಥ ನಂ ಥೇರೋ ಆಹ ‘‘ಅಯಂ ವಿಹಾರೋ ಅಚ್ಚನ್ತಸಙ್ಘಿಕೋ, ಏಕಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಟ್ಠಾನಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ। ಸೋ ಸಾಧು ಭನ್ತೇತಿ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯಂ ಪಬ್ಭಾರಸೋಧನಂ ತೇಜೋಧಾತುಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮನ್ತಿ ತೀಣೀಪಿ ಏಕತೋ ಆರಭಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಅಪ್ಪನಂ ಪಾಪೇಸಿ, ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯಂ ಪರಿಯೋಸಾಪೇಸಿ, ಲೇಣಕಮ್ಮಂ ನಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ, ಸಬ್ಬಂ ಕತ್ವಾ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಸಞ್ಞಂ ಅದಾಸಿ। ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ‘‘ದುಕ್ಖೇನ ತೇ ಸಾಮಣೇರ ಕತಂ, ಅಜ್ಜ ತಾವ ತ್ವಂಯೇವ ವಸಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ। ಸೋ ತಂ ರತ್ತಿಂ ಲೇಣೇ ವಸನ್ತೋ ಉತುಸಪ್ಪಾಯಂ ಲಭಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ। ತಸ್ಸ ಧಾತುಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಚೇತಿಯಂ ಅಕಂಸು। ಅಜ್ಜಾಪಿ ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರಚೇತಿಯನ್ತಿ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ಇದಂ ಪಬ್ಬಂ ಅಸತಿಪಬ್ಬಂ ನಾಮ।
Porāṇakapaṇḍitā pana navakammaṃ katvāpi vitakkaṃ pacchindiṃsu. Tatridaṃ vatthu – tissasāmaṇerassa kira upajjhāyo tissamahāvihāre vasati. Tissasāmaṇero ‘‘bhante ukkaṇṭhitomhī’’ti āha. Atha naṃ thero ‘‘imasmiṃ vihāre nhānaudakaṃ dullabhaṃ, maṃ gahetvā cittalapabbataṃ gacchāhī’’ti āha. So tathā akāsi. Tattha naṃ thero āha ‘‘ayaṃ vihāro accantasaṅghiko, ekaṃ puggalikaṭṭhānaṃ karohī’’ti. So sādhu bhanteti ādito paṭṭhāya saṃyuttanikāyaṃ pabbhārasodhanaṃ tejodhātukasiṇaparikammanti tīṇīpi ekato ārabhitvā kammaṭṭhānaṃ appanaṃ pāpesi, saṃyuttanikāyaṃ pariyosāpesi, leṇakammaṃ niṭṭhāpesi, sabbaṃ katvā upajjhāyassa saññaṃ adāsi. Upajjhāyo ‘‘dukkhena te sāmaṇera kataṃ, ajja tāva tvaṃyeva vasāhī’’ti āha. So taṃ rattiṃ leṇe vasanto utusappāyaṃ labhitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ patvā tattheva parinibbāyi. Tassa dhātuyo gahetvā cetiyaṃ akaṃsu. Ajjāpi tissattheracetiyanti paññāyati. Idaṃ pabbaṃ asatipabbaṃ nāma.
೨೧೯. ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠತ್ವಾ ವಿತಕ್ಕೇ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಇಧ ಠತ್ವಾ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತೀತಿ ವಿತಕ್ಕಮೂಲಭೇದಂ ಪಬ್ಬಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪುನ ತಸ್ಸ ಚೇ ಭಿಕ್ಖವೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ವಿತಕ್ಕಸಙ್ಖಾರಸಣ್ಠಾನಂ ಮನಸಿಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಸಙ್ಖರೋತೀತಿ ಸಙ್ಖಾರೋ, ಪಚ್ಚಯೋ, ಕಾರಣಂ ಮೂಲನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಸಣ್ಠಾನಂ, ವಿತಕ್ಕಸಙ್ಖಾರಸ್ಸ ಸಣ್ಠಾನಂ ವಿತಕ್ಕಸಙ್ಖಾರಸಣ್ಠಾನಂ, ತಂ ಮನಸಿಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಅಯಂ ವಿತಕ್ಕೋ ಕಿಂ ಹೇತು ಕಿಂ ಪಚ್ಚಯಾ ಕಿಂ ಕಾರಣಾ ಉಪ್ಪನ್ನೋತಿ ವಿತಕ್ಕಾನಂ ಮೂಲಞ್ಚ ಮೂಲಮೂಲಞ್ಚ ಮನಸಿಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ। ಕಿಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಸೀಘಂ ಗಚ್ಛಾಮೀತಿ ಕೇನ ನು ಖೋ ಕಾರಣೇನ ಅಹಂ ಸೀಘಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ? ಯಂನೂನಾಹಂ ಸಣಿಕಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯನ್ತಿ ಕಿಂ ಮೇ ಇಮಿನಾ ಸೀಘಗಮನೇನ, ಸಣಿಕಂ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ। ಸೋ ಸಣಿಕಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾತಿ ಸೋ ಏವಂ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಸಣಿಕಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ।
219. Imasmiṃ ṭhatvā vitakke niggaṇhituṃ asakkonto idha ṭhatvā niggaṇhissatīti vitakkamūlabhedaṃ pabbaṃ dassento puna tassa ce bhikkhavetiādimāha. Tattha vitakkasaṅkhārasaṇṭhānaṃ manasikātabbanti saṅkharotīti saṅkhāro, paccayo, kāraṇaṃ mūlanti attho. Santiṭṭhati etthāti saṇṭhānaṃ, vitakkasaṅkhārassa saṇṭhānaṃ vitakkasaṅkhārasaṇṭhānaṃ, taṃ manasikātabbanti. Idaṃ vuttaṃ hoti, ayaṃ vitakko kiṃ hetu kiṃ paccayā kiṃ kāraṇā uppannoti vitakkānaṃ mūlañca mūlamūlañca manasikātabbanti. Kiṃ nu kho ahaṃ sīghaṃgacchāmīti kena nu kho kāraṇena ahaṃ sīghaṃ gacchāmi? Yaṃnūnāhaṃ saṇikaṃ gaccheyyanti kiṃ me iminā sīghagamanena, saṇikaṃ gacchissāmīti cintesi. So saṇikaṃ gaccheyyāti so evaṃ cintetvā saṇikaṃ gaccheyya. Esa nayo sabbattha.
ತತ್ಥ ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸೀಘಗಮನಕಾಲೋ ವಿಯ ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವಿತಕ್ಕಸಮಾರುಳ್ಹಕಾಲೋ। ತಸ್ಸ ಸಣಿಕಗಮನಕಾಲೋ ವಿಯ ಇಮಸ್ಸ ವಿತಕ್ಕಚಾರಪಚ್ಛೇದನಕಾಲೋ। ತಸ್ಸ ಠಿತಕಾಲೋ ವಿಯ ಇಮಸ್ಸ ವಿತಕ್ಕಚಾರೇ ಪಚ್ಛಿನ್ನೇ ಮೂಲಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಚಿತ್ತೋತರಣಕಾಲೋ। ತಸ್ಸ ನಿಸಿನ್ನಕಾಲೋ ವಿಯ ಇಮಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಕಾಲೋ। ತಸ್ಸ ನಿಪನ್ನಕಾಲೋ ವಿಯ ಇಮಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾನಾರಮ್ಮಣಾಯ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ದಿವಸಂ ವೀತಿವತ್ತನಕಾಲೋ। ತತ್ಥ ಇಮೇ ವಿತಕ್ಕಾ ಕಿಂ ಹೇತುಕಾ ಕಿಂ ಪಚ್ಚಯಾತಿ ವಿತಕ್ಕಾನಂ ಮೂಲಮೂಲಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ವಿತಕ್ಕಚಾರೋ ಸಿಥಿಲೋ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಸಿಥಿಲೀಭೂತೇ ಮತ್ಥಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ವಿತಕ್ಕಾ ಸಬ್ಬಸೋ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ। ಅಯಮತ್ಥೋ ದುದ್ದುಭಜಾತಕೇನಪಿ ದೀಪೇತಬ್ಬೋ –
Tattha tassa purisassa sīghagamanakālo viya imassa bhikkhuno vitakkasamāruḷhakālo. Tassa saṇikagamanakālo viya imassa vitakkacārapacchedanakālo. Tassa ṭhitakālo viya imassa vitakkacāre pacchinne mūlakammaṭṭhānaṃ cittotaraṇakālo. Tassa nisinnakālo viya imassa vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattappattakālo. Tassa nipannakālo viya imassa nibbānārammaṇāya phalasamāpattiyā divasaṃ vītivattanakālo. Tattha ime vitakkā kiṃ hetukā kiṃ paccayāti vitakkānaṃ mūlamūlaṃ gacchantassa vitakkacāro sithilo hoti. Tasmiṃ sithilībhūte matthakaṃ gacchante vitakkā sabbaso nirujjhanti. Ayamattho duddubhajātakenapi dīpetabbo –
ಸಸಕಸ್ಸ ಕಿರ ಬೇಲುವರುಕ್ಖಮೂಲೇ ನಿದ್ದಾಯನ್ತಸ್ಸ ಬೇಲುವಪಕ್ಕಂ ವಣ್ಟತೋ ಛಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ಕಣ್ಣಮೂಲೇ ಪತಿತಂ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಸದ್ದೇನ ‘‘ಪಥವೀ ಭಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ವೇಗೇನ ಪಲಾಯಿ। ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುರತೋ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಚತುಪ್ಪದಾ ಪಲಾಯಿಂಸು। ತದಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಸೀಹೋ ಹೋತಿ। ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಪಥವೀ ನಾಮ ಕಪ್ಪವಿನಾಸೇ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಅನ್ತರಾ ಪಥವೀಭೇದೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಯಂನೂನಾಹಂ ಮೂಲಮೂಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅನುವಿಜ್ಜೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ। ಸೋ ಹತ್ಥಿನಾಗತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಸಸಕಂ ಪುಚ್ಛಿ ‘‘ತಯಾ, ತಾತ, ಪಥವೀ ಭಿಜ್ಜಮಾನಾ ದಿಟ್ಠಾ’’ತಿ। ಸಸೋ ‘‘ಆಮ ದೇವಾ’’ತಿ ಆಹ। ಸೀಹೋ ‘‘ಏಹಿ, ಭೋ, ದಸ್ಸೇಹೀ’’ತಿ। ಸಸೋ ‘‘ನ ಸಕ್ಕೋಮಿ ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏಹಿ, ರೇ, ಮಾ ಭಾಯೀ’’ತಿ ಸಣ್ಹಮುದುಕೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಗತೋ ಸಸೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಠತ್ವಾ –
Sasakassa kira beluvarukkhamūle niddāyantassa beluvapakkaṃ vaṇṭato chijjitvā kaṇṇamūle patitaṃ. So tassa saddena ‘‘pathavī bhijjatī’’ti saññāya uṭṭhahitvā vegena palāyi. Taṃ disvā purato aññepi catuppadā palāyiṃsu. Tadā bodhisatto sīho hoti. So cintesi – ‘‘ayaṃ pathavī nāma kappavināse bhijjati, antarā pathavībhedo nāma natthi, yaṃnūnāhaṃ mūlamūlaṃ gantvā anuvijjeyya’’nti. So hatthināgato paṭṭhāya yāva sasakaṃ pucchi ‘‘tayā, tāta, pathavī bhijjamānā diṭṭhā’’ti. Saso ‘‘āma devā’’ti āha. Sīho ‘‘ehi, bho, dassehī’’ti. Saso ‘‘na sakkomi sāmī’’ti. ‘‘Ehi, re, mā bhāyī’’ti saṇhamudukena gahetvā gato saso rukkhassa avidūre ṭhatvā –
‘‘ದುದ್ದುಭಾಯತಿ ಭದ್ದನ್ತೇ, ಯಸ್ಮಿಂ ದೇಸೇ ವಸಾಮಹಂ।
‘‘Duddubhāyati bhaddante, yasmiṃ dese vasāmahaṃ;
ಅಹಮ್ಪೇತಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಕಿಮೇತಂ ದುದ್ದುಭಾಯತೀ’’ತಿ॥ (ಜಾ॰ ೧.೪.೮೫) –
Ahampetaṃ na jānāmi, kimetaṃ duddubhāyatī’’ti. (jā. 1.4.85) –
ಗಾಥಮಾಹ। ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ‘‘ತ್ವಂ ಏತ್ಥೇವ ತಿಟ್ಠಾ’’ತಿ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಸಕಸ್ಸ ನಿಪನ್ನಟ್ಠಾನಂ ಅದ್ದಸ, ಬೇಲುವಪಕ್ಕಂ ಅದ್ದಸ, ಉದ್ಧಂ ಓಲೇಕೇತ್ವಾ ವಣ್ಟಂ ಅದ್ದಸ, ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಸಸೋ ಏತ್ಥ ನಿಪನ್ನೋ, ನಿದ್ದಾಯಮಾನೋ ಇಮಸ್ಸ ಕಣ್ಣಮೂಲೇ ಪತಿತಸ್ಸ ಸದ್ದೇನ ‘ಪಥವೀ ಭಿಜ್ಜತೀ’ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ ಪಲಾಯೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ತಂ ಕಾರಣಂ ಸಸಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಸಸೋ ‘‘ಆಮ, ದೇವಾ’’ತಿ ಆಹ। ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –
Gāthamāha. Bodhisatto ‘‘tvaṃ ettheva tiṭṭhā’’ti rukkhamūlaṃ gantvā sasakassa nipannaṭṭhānaṃ addasa, beluvapakkaṃ addasa, uddhaṃ oleketvā vaṇṭaṃ addasa, disvā ‘‘ayaṃ saso ettha nipanno, niddāyamāno imassa kaṇṇamūle patitassa saddena ‘pathavī bhijjatī’ti evaṃsaññī hutvā palāyī’’ti ñatvā taṃ kāraṇaṃ sasaṃ pucchi. Saso ‘‘āma, devā’’ti āha. Bodhisatto imaṃ gāthamāha –
‘‘ಬೇಲುವ ಪತಿತಂ ಸುತ್ವಾ, ದುದ್ದುಭನ್ತಿ ಸಸೋ ಜವಿ।
‘‘Beluva patitaṃ sutvā, duddubhanti saso javi;
ಸಸಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಸನ್ತತ್ತಾ ಮಿಗವಾಹಿನೀ’’ತಿ॥ (ಜಾ॰ ೧.೪.೮೬)।
Sasassa vacanaṃ sutvā, santattā migavāhinī’’ti. (jā. 1.4.86);
ತತೋ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ‘‘ಮಾ ಭಾಯಥಾ’’ತಿ ಮಿಗಗಣೇ ಅಸ್ಸಾಸೇಸಿ। ಏವಂ ವಿತಕ್ಕಾನಂ ಮೂಲಮೂಲಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ವಿತಕ್ಕಾ ಪಹೀಯನ್ತಿ।
Tato bodhisatto ‘‘mā bhāyathā’’ti migagaṇe assāsesi. Evaṃ vitakkānaṃ mūlamūlaṃ gacchantassa vitakkā pahīyanti.
೨೨೦. ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿತಕ್ಕಮೂಲಭೇದಪಬ್ಬೇ ಠತ್ವಾ ವಿತಕ್ಕೇ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ಪನ ಏವಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬಾತಿ ಅಪರಮ್ಪಿ ಕಾರಣಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪುನ ತಸ್ಸ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿಆದಿಮಾಹ।
220. Imasmiṃ vitakkamūlabhedapabbe ṭhatvā vitakke niggaṇhituṃ asakkontena pana evaṃ niggaṇhitabbāti aparampi kāraṇaṃ dassento puna tassa ce, bhikkhavetiādimāha.
ದನ್ತೇಭಿದನ್ತಮಾಧಾಯಾತಿ ಹೇಟ್ಠಾದನ್ತೇ ಉಪರಿದನ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ। ಚೇತಸಾ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಕುಸಲಚಿತ್ತೇನ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿಗ್ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬಂ। ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋತಿ ಯಥಾ ಥಾಮಸಮ್ಪನ್ನೋ ಮಹಾಬಲೋ ಪುರಿಸೋ ದುಬ್ಬಲಂ ಪುರಿಸಂ ಸೀಸೇ ವಾ ಗಲೇ ವಾ ಖನ್ಧೇ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಭಿನಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ ಅಭಿನಿಪ್ಪೀಳೇಯ್ಯ ಅಭಿಸನ್ತಾಪೇಯ್ಯ ಸನ್ತತ್ತಂ ಕಿಲನ್ತಂ ಮುಚ್ಛಾಪರೇತಂ ವಿಯ ಕರೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ ಭಿಕ್ಖುನಾ ವಿತಕ್ಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಮಲ್ಲೇನ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಕೇ ಚ ತುಮ್ಹೇ ಕೋ ಚಾಹ’’ನ್ತಿ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ – ‘‘ಕಾಮಂ ತಚೋ ಚ ನ್ಹಾರು ಚ ಅಟ್ಠಿ ಚ ಅವಸಿಸ್ಸತು ಸರೀರೇ ಉಪಸುಸ್ಸತು ಮಂಸಲೋಹಿತ’’ನ್ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೨.೫) ಏವಂ ಮಹಾವೀರಿಯಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ವಿತಕ್ಕಾ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಇಮ ಅತ್ಥದೀಪಿಕಂ ಉಪಮಂ ಆಹರಿ।
Dantebhidantamādhāyāti heṭṭhādante uparidantaṃ ṭhapetvā. Cetasā cittanti kusalacittena akusalacittaṃ abhiniggaṇhitabbaṃ. Balavā purisoti yathā thāmasampanno mahābalo puriso dubbalaṃ purisaṃ sīse vā gale vā khandhe vā gahetvā abhiniggaṇheyya abhinippīḷeyya abhisantāpeyya santattaṃ kilantaṃ mucchāparetaṃ viya kareyya, evameva bhikkhunā vitakkehi saddhiṃ paṭimallena hutvā ‘‘ke ca tumhe ko cāha’’nti abhibhavitvā – ‘‘kāmaṃ taco ca nhāru ca aṭṭhi ca avasissatu sarīre upasussatu maṃsalohita’’nti (a. ni. 2.5) evaṃ mahāvīriyaṃ paggayha vitakkā niggaṇhitabbāti dassento ima atthadīpikaṃ upamaṃ āhari.
೨೨೧. ಯತೋ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿ ಇದಂ ಪರಿಯಾದಾನಭಾಜನಿಯಂ ನಾಮ, ತಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ। ಯಥಾ ಪನ ಸತ್ಥಾಚರಿಯೋ ತಿರೋರಟ್ಠಾ ಆಗತಂ ರಾಜಪುತ್ತಂ ಪಞ್ಚಾವುಧಸಿಪ್ಪಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛ, ಅತ್ತನೋ ರಟ್ಠೇ ರಜ್ಜಂ ಗಣ್ಹ। ಸಚೇ ತೇ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಚೋರಾ ಉಟ್ಠಹನ್ತಿ, ಧನುನಾ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಗಚ್ಛ। ಸಚೇ ತೇ ಧನು ನಸ್ಸತಿ ವಾ ಭಿಜ್ಜತಿ ವಾ ಸತ್ತಿಯಾ ಅಸಿನಾ’’ತಿ ಏವಂ ಪಞ್ಚಹಿಪಿ ಆವುಧೇಹಿ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇತಿ। ಸೋ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ಸಕರಟ್ಠಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ಗಹೇತ್ವಾ ರಜ್ಜಸಿರಿಂ ಅನುಭೋತಿ। ಏವಮೇವಂ ಭಗವಾ ಅಧಿಚಿತ್ತಮನುಯುತ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅರಹತ್ತಗಹಣತ್ಥಾಯ ಉಯ್ಯೋಜೇನ್ತೋ – ‘‘ಸಚಸ್ಸ ಅನ್ತರಾ ಅಕುಸಲವಿತಕ್ಕಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಅಞ್ಞನಿಮಿತ್ತಪಬ್ಬೇ ಠತ್ವಾ ತೇ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತಿ। ತತ್ಥ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಆದೀನವಪಬ್ಬೇ ಠತ್ವಾ, ತತ್ರಾಪಿ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಅಸತಿಪಬ್ಬೇ ಠತ್ವಾ, ತತ್ರಾಪಿ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ವಿತಕ್ಕಮೂಲಭೇದಪಬ್ಬೇ ಠತ್ವಾ, ತತ್ರಾಪಿ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಅಭಿನಿಗ್ಗಣ್ಹನಪಬ್ಬೇ ಠತ್ವಾ ವಿತಕ್ಕೇ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಪಬ್ಬಾನಿ ದೇಸೇಸಿ।
221.Yato kho, bhikkhaveti idaṃ pariyādānabhājaniyaṃ nāma, taṃ uttānatthameva. Yathā pana satthācariyo tiroraṭṭhā āgataṃ rājaputtaṃ pañcāvudhasippaṃ uggaṇhāpetvā ‘‘gaccha, attano raṭṭhe rajjaṃ gaṇha. Sace te antarāmagge corā uṭṭhahanti, dhanunā kammaṃ katvā gaccha. Sace te dhanu nassati vā bhijjati vā sattiyā asinā’’ti evaṃ pañcahipi āvudhehi kattabbaṃ dassetvā uyyojeti. So tathā katvā sakaraṭṭhaṃ gantvā rajjaṃ gahetvā rajjasiriṃ anubhoti. Evamevaṃ bhagavā adhicittamanuyuttaṃ bhikkhuṃ arahattagahaṇatthāya uyyojento – ‘‘sacassa antarā akusalavitakkā uppajjanti, aññanimittapabbe ṭhatvā te niggaṇhitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇissati. Tattha asakkonto ādīnavapabbe ṭhatvā, tatrāpi asakkonto asatipabbe ṭhatvā, tatrāpi asakkonto vitakkamūlabhedapabbe ṭhatvā, tatrāpi asakkonto abhiniggaṇhanapabbe ṭhatvā vitakke niggaṇhitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇissatī’’ti imāni pañca pabbāni desesi.
ವಸೀ ವಿತಕ್ಕಪರಿಯಾಯಪಥೇಸೂತಿ ವಿತಕ್ಕಚಾರಪಥೇಸು ಚಿಣ್ಣವಸೀ ಪಗುಣವಸೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಯಂ ವಿತಕ್ಕಂ ಆಕಙ್ಖಿಸ್ಸತೀತಿ ಇದಂ ಅಸ್ಸ ವಸೀಭಾವಾಕಾರದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಅಯಞ್ಹಿ ಪುಬ್ಬೇ ಯಂ ವಿತಕ್ಕಂ ವಿತಕ್ಕೇತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಂ ನ ವಿತಕ್ಕೇತಿ। ಯಂ ನ ವಿತಕ್ಕೇತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಂ ವಿತಕ್ಕೇತಿ। ಇದಾನಿ ಪನ ವಸೀಭೂತತ್ತಾ ಯಂ ವಿತಕ್ಕಂ ವಿತಕ್ಕೇತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಂಯೇವ ವಿತಕ್ಕೇತಿ। ಯಂ ನ ವಿತಕ್ಕೇತುಕಾಮೋ, ನ ತಂ ವಿತಕ್ಕೇತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಯಂ ವಿತಕ್ಕಂ ಆಕಙ್ಖಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ವಿತಕ್ಕಂ ವಿತಕ್ಕೇಸ್ಸತಿ। ಯಂ ವಿತಕ್ಕಂ ನಾಕಙ್ಖಿಸ್ಸತಿ, ನ ತಂ ವಿತಕ್ಕಂ ವಿತಕ್ಖೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಅಚ್ಛೇಚ್ಛಿ ತಣ್ಹನ್ತಿಆದಿ ಸಬ್ಬಾಸವಸುತ್ತೇ ವುತ್ತಮೇವಾತಿ।
Vasī vitakkapariyāyapathesūti vitakkacārapathesu ciṇṇavasī paguṇavasīti vuccati. Yaṃ vitakkaṃ ākaṅkhissatīti idaṃ assa vasībhāvākāradassanatthaṃ vuttaṃ. Ayañhi pubbe yaṃ vitakkaṃ vitakketukāmo hoti, taṃ na vitakketi. Yaṃ na vitakketukāmo hoti, taṃ vitakketi. Idāni pana vasībhūtattā yaṃ vitakkaṃ vitakketukāmo hoti, taṃyeva vitakketi. Yaṃ na vitakketukāmo, na taṃ vitakketi. Tena vuttaṃ ‘‘yaṃ vitakkaṃ ākaṅkhissati, taṃ vitakkaṃ vitakkessati. Yaṃ vitakkaṃ nākaṅkhissati, na taṃ vitakkaṃ vitakkhessatī’’ti. Acchecchi taṇhantiādi sabbāsavasutte vuttamevāti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ವಿತಕ್ಕಸಣ್ಠಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vitakkasaṇṭhānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ದುತಿಯವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dutiyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಮೂಲಪಣ್ಣಾಸಟ್ಠಕಥಾಯ ಪಠಮೋ ಭಾಗೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।
Mūlapaṇṇāsaṭṭhakathāya paṭhamo bhāgo niṭṭhito.
॥ ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ॥
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯೇ
Majjhimanikāye
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೧೦. ವಿತಕ್ಕಸಣ್ಠಾನಸುತ್ತಂ • 10. Vitakkasaṇṭhānasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೧೦. ವಿತಕ್ಕಸಣ್ಠಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Vitakkasaṇṭhānasuttavaṇṇanā
