Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဣတိဝုတ္တကပာဠိ • Itivuttakapāḷi |
၂. ဒုတိယဝဂ္ဂော
2. Dutiyavaggo
၁. ဝိတက္ကသုတ္တံ
1. Vitakkasuttaṃ
၃၈. ဝုတ္တဉ္ဟေတံ ဘဂဝတာ, ဝုတ္တမရဟတာတိ မေ သုတံ –
38. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘တထာဂတံ, ဘိက္ခဝေ, အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဒ္ဝေ ဝိတက္ကာ ဗဟုလံ သမုဒာစရန္တိ – ခေမော စ ဝိတက္ကော, ပဝိဝေကော စ 1။ အဗ္ယာပဇ္ဈာရာမော 2, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော အဗ္ယာပဇ္ဈရတော။ တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတံ အဗ္ယာပဇ္ဈာရာမံ အဗ္ယာပဇ္ဈရတံ ဧသေဝ ဝိတက္ကော ဗဟုလံ သမုဒာစရတိ – ‘ဣမာယာဟံ ဣရိယာယ န ကိဉ္စိ ဗ္ယာဗာဓေမိ တသံ ဝာ ထာဝရံ ဝာ’တိ။
‘‘Tathāgataṃ, bhikkhave, arahantaṃ sammāsambuddhaṃ dve vitakkā bahulaṃ samudācaranti – khemo ca vitakko, paviveko ca 3. Abyāpajjhārāmo 4, bhikkhave, tathāgato abyāpajjharato. Tamenaṃ, bhikkhave, tathāgataṃ abyāpajjhārāmaṃ abyāpajjharataṃ eseva vitakko bahulaṃ samudācarati – ‘imāyāhaṃ iriyāya na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā’ti.
‘‘ပဝိဝေကာရာမော , ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပဝိဝေကရတော။ တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတံ ပဝိဝေကာရာမံ ပဝိဝေကရတံ ဧသေဝ ဝိတက္ကော ဗဟုလံ သမုဒာစရတိ – ‘ယံ အကုသလံ တံ ပဟီန’န္တိ။
‘‘Pavivekārāmo , bhikkhave, tathāgato pavivekarato. Tamenaṃ, bhikkhave, tathāgataṃ pavivekārāmaṃ pavivekarataṃ eseva vitakko bahulaṃ samudācarati – ‘yaṃ akusalaṃ taṃ pahīna’nti.
‘‘တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, တုမ္ဟေပိ အဗ္ယာပဇ္ဈာရာမာ ဝိဟရထ အဗ္ယာပဇ္ဈရတာ။ တေသံ ဝော, ဘိက္ခဝေ, တုမ္ဟာကံ အဗ္ယာပဇ္ဈာရာမာနံ ဝိဟရတံ အဗ္ယာပဇ္ဈရတာနံ ဧသေဝ ဝိတက္ကော ဗဟုလံ သမုဒာစရိသ္သတိ – ‘ဣမာယ မယံ ဣရိယာယ န ကိဉ္စိ ဗ္ယာဗာဓေမ တသံ ဝာ ထာဝရံ ဝာ’တိ။
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, tumhepi abyāpajjhārāmā viharatha abyāpajjharatā. Tesaṃ vo, bhikkhave, tumhākaṃ abyāpajjhārāmānaṃ viharataṃ abyāpajjharatānaṃ eseva vitakko bahulaṃ samudācarissati – ‘imāya mayaṃ iriyāya na kiñci byābādhema tasaṃ vā thāvaraṃ vā’ti.
‘‘ပဝိဝေကာရာမာ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဟရထ ပဝိဝေကရတာ။ တေသံ ဝော, ဘိက္ခဝေ, တုမ္ဟာကံ ပဝိဝေကာရာမာနံ ဝိဟရတံ ပဝိဝေကရတာနံ ဧသေဝ ဝိတက္ကော ဗဟုလံ သမုဒာစရိသ္သတိ – ‘ကိံ အကုသလံ, ကိံ အပ္ပဟီနံ, ကိံ ပဇဟာမာ’’’တိ။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝာ အဝောစ။ တတ္ထေတံ ဣတိ ဝုစ္စတိ –
‘‘Pavivekārāmā, bhikkhave, viharatha pavivekaratā. Tesaṃ vo, bhikkhave, tumhākaṃ pavivekārāmānaṃ viharataṃ pavivekaratānaṃ eseva vitakko bahulaṃ samudācarissati – ‘kiṃ akusalaṃ, kiṃ appahīnaṃ, kiṃ pajahāmā’’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘တထာဂတံ ဗုဒ္ဓမသယ္ဟသာဟိနံ၊ ဒုဝေ ဝိတက္ကာ သမုဒာစရန္တိ နံ။
‘‘Tathāgataṃ buddhamasayhasāhinaṃ, duve vitakkā samudācaranti naṃ;
ခေမော ဝိတက္ကော ပဌမော ဥဒီရိတော၊ တတော ဝိဝေကော ဒုတိယော ပကာသိတော။
Khemo vitakko paṭhamo udīrito, tato viveko dutiyo pakāsito.
‘‘တမောနုဒံ ပာရဂတံ မဟေသိံ၊ တံ ပတ္တိပတ္တံ ဝသိမံ အနာသဝံ။
‘‘Tamonudaṃ pāragataṃ mahesiṃ, taṃ pattipattaṃ vasimaṃ anāsavaṃ;
ဝိသန္တရံ 5 တဏ္ဟက္ခယေ ဝိမုတ္တံ၊ တံ ဝေ မုနိံ အန္တိမဒေဟဓာရိံ။
Visantaraṃ 6 taṇhakkhaye vimuttaṃ, taṃ ve muniṃ antimadehadhāriṃ;
‘‘သေလေ ယထာ ပဗ္ဗတမုဒ္ဓနိဋ္ဌိတော၊ ယထာပိ ပသ္သေ ဇနတံ သမန္တတော။
‘‘Sele yathā pabbatamuddhaniṭṭhito, yathāpi passe janataṃ samantato;
တထူပမံ ဓမ္မမယံ သုမေဓော၊ ပာသာဒမာရုယ္ဟ သမန္တစက္ခု။
Tathūpamaṃ dhammamayaṃ sumedho, pāsādamāruyha samantacakkhu;
သောကာဝတိဏ္ဏံ ဇနတမပေတသောကော၊ အဝေက္ခတိ ဇာတိဇရာဘိဘူတ’’န္တိ။
Sokāvatiṇṇaṃ janatamapetasoko, avekkhati jātijarābhibhūta’’nti.
အယမ္ပိ အတ္ထော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ, ဣတိ မေ သုတန္တိ။ ပဌမံ။
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ဣတိဝုတ္တက-အဋ္ဌကထာ • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ၁. ဝိတက္ကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 1. Vitakkasuttavaṇṇanā