| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
៦. វិតក្កត្តិកវណ្ណនា
6. Vitakkattikavaṇṇanā
២២. វិតក្កត្តិកេ បដិច្ចវារានុលោមេ អធិបតិយា តេវីសាតិ សត្តសុ មូលកេសុ យថាក្កមំ សត្ត បញ្ច តីណិ ឯកំ តីណិ តីណិ ឯកន្តិ ឯវំ តេវីស, អញ្ញមញ្ញេ អដ្ឋវីស សត្ត បញ្ច បញ្ច តីណិ ចត្តារិ តីណិ ឯកន្តិ ឯវំ, បុរេជាតេ ឯកាទស តីណិ ចត្តារិ ទ្វេ ទុតិយតតិយទុមូលកេសុ ឯកំ ឯកន្តិ ឯវំ, តថា អាសេវនេ។ អញ្ញានិ គណនានិ ហេតុអារម្មណសទិសានិ។
22. Vitakkattike paṭiccavārānulome adhipatiyā tevīsāti sattasu mūlakesu yathākkamaṃ satta pañca tīṇi ekaṃ tīṇi tīṇi ekanti evaṃ tevīsa, aññamaññe aṭṭhavīsa satta pañca pañca tīṇi cattāri tīṇi ekanti evaṃ, purejāte ekādasa tīṇi cattāri dve dutiyatatiyadumūlakesu ekaṃ ekanti evaṃ, tathā āsevane. Aññāni gaṇanāni hetuārammaṇasadisāni.
៣១. បច្ចនីយេ នាធិបតិបច្ចយេ បឋមបញ្ហេ ‘‘អវិតក្កវិចារមត្តេ ខន្ធេ បដិច្ច អវិតក្កវិចារមត្តា អធិបតី’’តិ វត្វា បុន ‘‘វិបាកំ អវិតក្កវិចារមត្តំ ឯកំ ខន្ធំ បដិច្ចា’’តិអាទិនា វិស្សជ្ជនំ កតំ, ន បន អវិសេសេន។ កស្មា? វិបាកវជ្ជានំ អវិតក្កវិចារមត្តក្ខន្ធានំ ឯកន្តេន សាធិបតិភាវតោ ។ វិបាកានំ បន លោកុត្តរានមេវ សាធិបតិភាវោ, ន ឥតរេសន្តិ តេ វិសុំ និទ្ធារេត្វា វុត្តា។ លោកុត្តរវិបាកាធិបតិស្ស ចេត្ថ បុរិមកោដ្ឋាសេយេវ សង្គហោ វេទិតព្ពោ។
31. Paccanīye nādhipatipaccaye paṭhamapañhe ‘‘avitakkavicāramatte khandhe paṭicca avitakkavicāramattā adhipatī’’ti vatvā puna ‘‘vipākaṃ avitakkavicāramattaṃ ekaṃ khandhaṃ paṭiccā’’tiādinā vissajjanaṃ kataṃ, na pana avisesena. Kasmā? Vipākavajjānaṃ avitakkavicāramattakkhandhānaṃ ekantena sādhipatibhāvato . Vipākānaṃ pana lokuttarānameva sādhipatibhāvo, na itaresanti te visuṃ niddhāretvā vuttā. Lokuttaravipākādhipatissa cettha purimakoṭṭhāseyeva saṅgaho veditabbo.
៣៨. នាសេវនមូលកេ អវិតក្កវិចារមត្តំ វិបាកេន សហ គច្ឆន្តេនាតិ ឯតំ មូលំ អវិតក្កវិចារមត្តអវិតក្កវិចារបទេហិ អវិតក្កេហិ សហ យោជេន្តេន នបុរេជាតសទិសំ បាឡិគមនំ កាតព្ពន្តិ វុត្តំ ហោតិ។ សទិសតា ចេត្ថ យេភុយ្យេន វិសទិសតា ច ទដ្ឋព្ពា។ តត្ថ ហិ អារុប្បេ អវិតក្កវិចារមត្តំ ឥធ វិបាកំ អវិតក្កវិចារមត្តន្តិអាទិ យោជេតព្ពន្តិ អយមេត្ថ វិសេសោ។ ឥទញ្ច នាសេវនវិភង្គានន្តរំ លិខិតព្ពំ, ន ឈានានន្តរំ, កេសុចិ បោត្ថកេសុ លិខិតំ។
38. Nāsevanamūlake avitakkavicāramattaṃ vipākena saha gacchantenāti etaṃ mūlaṃ avitakkavicāramattaavitakkavicārapadehi avitakkehi saha yojentena napurejātasadisaṃ pāḷigamanaṃ kātabbanti vuttaṃ hoti. Sadisatā cettha yebhuyyena visadisatā ca daṭṭhabbā. Tattha hi āruppe avitakkavicāramattaṃ idha vipākaṃ avitakkavicāramattantiādi yojetabbanti ayamettha viseso. Idañca nāsevanavibhaṅgānantaraṃ likhitabbaṃ, na jhānānantaraṃ, kesuci potthakesu likhitaṃ.
បច្ចយវារេ បឋមឃដនេ បវត្តិបដិសន្ធិយោតិ ទុមូលកេសុ បឋមេ សត្តសុបិ បញ្ហេសុ បវត្តិញ្ច បដិសន្ធិញ្ច យោជេត្វាតិ វុត្តំ ហោតិ។
Paccayavāre paṭhamaghaṭane pavattipaṭisandhiyoti dumūlakesu paṭhame sattasupi pañhesu pavattiñca paṭisandhiñca yojetvāti vuttaṃ hoti.
៤៩. បច្ចនីយេ សត្តសុ ឋានេសុ សត្ត មោហា ឧទ្ធរិតព្ពា មូលបទេសុ ឯវាតិ សវិតក្កសវិចារាទិបទេសុ មូលបទមេវ អវសានភាវេន យេសុ បញ្ហេសុ យោជិតំ, តេសុ សត្តសុ បញ្ហេសុ សត្ត មោហា ឧទ្ធរិតព្ពាតិ អត្ថោ។
49. Paccanīye sattasu ṭhānesu satta mohā uddharitabbā mūlapadesu evāti savitakkasavicārādipadesu mūlapadameva avasānabhāvena yesu pañhesu yojitaṃ, tesu sattasu pañhesu satta mohā uddharitabbāti attho.
បញ្ហាវារបច្ចនីយេ ‘‘អវិតក្កវិចារមត្តោ ធម្មោ អវិតក្កវិចារមត្តស្ស ធម្មស្ស អារម្មណសហជាតឧបនិស្សយកម្មបច្ចយេន បច្ចយោ’’តិ កេសុចិ បោត្ថកេសុ បាឋោ ទិស្សតិ, ឧបនិស្សយេន បន សង្គហិតត្តា ‘‘កម្មបច្ចយេន បច្ចយោ’’តិ ន សក្កា វត្តុំ។ ឧបាទិន្នត្តិកបញ្ហាវារបច្ចនីយេ ហិ ‘‘អនុបាទិន្នអនុបាទានិយោ ធម្មោ អនុបាទិន្នអនុបាទានិយស្ស ធម្មស្ស សហជាតឧបនិស្សយបច្ចយេន បច្ចយោ’’តិ (បដ្ឋា. ១.៤.៥៨, ៦២) ឯត្តកមេវ វុត្តំ។ បរិត្តត្តិកបញ្ហាវារបច្ចនីយេ ច ‘‘មហគ្គតោ ធម្មោ មហគ្គតស្ស ធម្មស្ស អារម្មណសហជាតឧបនិស្សយបច្ចយេន បច្ចយោ’’តិ (បដ្ឋា. ២.១២.៥៧, ៦៥, ៧៣) ឯត្តកមេវ វុត្តន្តិ។ ឯត្តកមេវ ច អវិតក្កវិចារមត្តំ កម្មំ អប្បមាណំ មហគ្គតញ្ច, តញ្ច ទុព្ពលំ ន ហោតីតិ ឯតេហិយេវ វចនេហិ វិញ្ញាយតីតិ។
Pañhāvārapaccanīye ‘‘avitakkavicāramatto dhammo avitakkavicāramattassa dhammassa ārammaṇasahajātaupanissayakammapaccayena paccayo’’ti kesuci potthakesu pāṭho dissati, upanissayena pana saṅgahitattā ‘‘kammapaccayena paccayo’’ti na sakkā vattuṃ. Upādinnattikapañhāvārapaccanīye hi ‘‘anupādinnaanupādāniyo dhammo anupādinnaanupādāniyassa dhammassa sahajātaupanissayapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 1.4.58, 62) ettakameva vuttaṃ. Parittattikapañhāvārapaccanīye ca ‘‘mahaggato dhammo mahaggatassa dhammassa ārammaṇasahajātaupanissayapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 2.12.57, 65, 73) ettakameva vuttanti. Ettakameva ca avitakkavicāramattaṃ kammaṃ appamāṇaṃ mahaggatañca, tañca dubbalaṃ na hotīti etehiyeva vacanehi viññāyatīti.
វិតក្កត្តិកវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Vitakkattikavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ៦. វិតក្កត្តិកវណ្ណនា • 6. Vitakkattikavaṇṇanā
