| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
6. විතක්‌කත්‌තිකවණ්‌ණනා
6. Vitakkattikavaṇṇanā
22. විතක්‌කත්‌තිකෙ පටිච්‌චවාරානුලොමෙ අධිපතියා තෙවීසාති සත්‌තසු මූලකෙසු යථාක්‌කමං සත්‌ත පඤ්‌ච තීණි එකං තීණි තීණි එකන්‌ති එවං තෙවීස, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤෙ අට්‌ඨවීස සත්‌ත පඤ්‌ච පඤ්‌ච තීණි චත්‌තාරි තීණි එකන්‌ති එවං, පුරෙජාතෙ එකාදස තීණි චත්‌තාරි ද්‌වෙ දුතියතතියදුමූලකෙසු එකං එකන්‌ති එවං, තථා ආසෙවනෙ. අඤ්‌ඤානි ගණනානි හෙතුආරම්‌මණසදිසානි.
22. Vitakkattike paṭiccavārānulome adhipatiyā tevīsāti sattasu mūlakesu yathākkamaṃ satta pañca tīṇi ekaṃ tīṇi tīṇi ekanti evaṃ tevīsa, aññamaññe aṭṭhavīsa satta pañca pañca tīṇi cattāri tīṇi ekanti evaṃ, purejāte ekādasa tīṇi cattāri dve dutiyatatiyadumūlakesu ekaṃ ekanti evaṃ, tathā āsevane. Aññāni gaṇanāni hetuārammaṇasadisāni.
31. පච්‌චනීයෙ නාධිපතිපච්‌චයෙ පඨමපඤ්‌හෙ ‘‘අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තෙ ඛන්‌ධෙ පටිච්‌ච අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තා අධිපතී’’ති වත්‌වා පුන ‘‘විපාකං අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තං එකං ඛන්‌ධං පටිච්‌චා’’තිආදිනා විස්‌සජ්‌ජනං කතං, න පන අවිසෙසෙන. කස්‌මා? විපාකවජ්‌ජානං අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තක්‌ඛන්‌ධානං එකන්‌තෙන සාධිපතිභාවතො . විපාකානං පන ලොකුත්‌තරානමෙව සාධිපතිභාවො, න ඉතරෙසන්‌ති තෙ විසුං නිද්‌ධාරෙත්‌වා වුත්‌තා. ලොකුත්‌තරවිපාකාධිපතිස්‌ස චෙත්‌ථ පුරිමකොට්‌ඨාසෙයෙව සඞ්‌ගහො වෙදිතබ්‌බො.
31. Paccanīye nādhipatipaccaye paṭhamapañhe ‘‘avitakkavicāramatte khandhe paṭicca avitakkavicāramattā adhipatī’’ti vatvā puna ‘‘vipākaṃ avitakkavicāramattaṃ ekaṃ khandhaṃ paṭiccā’’tiādinā vissajjanaṃ kataṃ, na pana avisesena. Kasmā? Vipākavajjānaṃ avitakkavicāramattakkhandhānaṃ ekantena sādhipatibhāvato . Vipākānaṃ pana lokuttarānameva sādhipatibhāvo, na itaresanti te visuṃ niddhāretvā vuttā. Lokuttaravipākādhipatissa cettha purimakoṭṭhāseyeva saṅgaho veditabbo.
38. නාසෙවනමූලකෙ අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තං විපාකෙන සහ ගච්‌ඡන්‌තෙනාති එතං මූලං අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තඅවිතක්‌කවිචාරපදෙහි අවිතක්‌කෙහි සහ යොජෙන්‌තෙන නපුරෙජාතසදිසං පාළිගමනං කාතබ්‌බන්‌ති වුත්‌තං හොති. සදිසතා චෙත්‌ථ යෙභුය්‍යෙන විසදිසතා ච දට්‌ඨබ්‌බා. තත්‌ථ හි ආරුප්‌පෙ අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තං ඉධ විපාකං අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තන්‌තිආදි යොජෙතබ්‌බන්‌ති අයමෙත්‌ථ විසෙසො. ඉදඤ්‌ච නාසෙවනවිභඞ්‌ගානන්‌තරං ලිඛිතබ්‌බං, න ඣානානන්‌තරං, කෙසුචි පොත්‌ථකෙසු ලිඛිතං.
38. Nāsevanamūlake avitakkavicāramattaṃ vipākena saha gacchantenāti etaṃ mūlaṃ avitakkavicāramattaavitakkavicārapadehi avitakkehi saha yojentena napurejātasadisaṃ pāḷigamanaṃ kātabbanti vuttaṃ hoti. Sadisatā cettha yebhuyyena visadisatā ca daṭṭhabbā. Tattha hi āruppe avitakkavicāramattaṃ idha vipākaṃ avitakkavicāramattantiādi yojetabbanti ayamettha viseso. Idañca nāsevanavibhaṅgānantaraṃ likhitabbaṃ, na jhānānantaraṃ, kesuci potthakesu likhitaṃ.
පච්‌චයවාරෙ පඨමඝටනෙ පවත්‌තිපටිසන්‌ධියොති දුමූලකෙසු පඨමෙ සත්‌තසුපි පඤ්‌හෙසු පවත්‌තිඤ්‌ච පටිසන්‌ධිඤ්‌ච යොජෙත්‌වාති වුත්‌තං හොති.
Paccayavāre paṭhamaghaṭane pavattipaṭisandhiyoti dumūlakesu paṭhame sattasupi pañhesu pavattiñca paṭisandhiñca yojetvāti vuttaṃ hoti.
49. පච්‌චනීයෙ සත්‌තසු ඨානෙසු සත්‌ත මොහා උද්‌ධරිතබ්‌බා මූලපදෙසු එවාති සවිතක්‌කසවිචාරාදිපදෙසු මූලපදමෙව අවසානභාවෙන යෙසු පඤ්‌හෙසු යොජිතං, තෙසු සත්‌තසු පඤ්‌හෙසු සත්‌ත මොහා උද්‌ධරිතබ්‌බාති අත්‌ථො.
49. Paccanīye sattasu ṭhānesu satta mohā uddharitabbā mūlapadesu evāti savitakkasavicārādipadesu mūlapadameva avasānabhāvena yesu pañhesu yojitaṃ, tesu sattasu pañhesu satta mohā uddharitabbāti attho.
පඤ්‌හාවාරපච්‌චනීයෙ ‘‘අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තො ධම්‌මො අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තස්‌ස ධම්‌මස්‌ස ආරම්‌මණසහජාතඋපනිස්‌සයකම්‌මපච්‌චයෙන පච්‌චයො’’ති කෙසුචි පොත්‌ථකෙසු පාඨො දිස්‌සති, උපනිස්‌සයෙන පන සඞ්‌ගහිතත්‌තා ‘‘කම්‌මපච්‌චයෙන පච්‌චයො’’ති න සක්‌කා වත්‌තුං. උපාදින්‌නත්‌තිකපඤ්‌හාවාරපච්‌චනීයෙ හි ‘‘අනුපාදින්‌නඅනුපාදානියො ධම්‌මො අනුපාදින්‌නඅනුපාදානියස්‌ස ධම්‌මස්‌ස සහජාතඋපනිස්‌සයපච්‌චයෙන පච්‌චයො’’ති (පට්‌ඨා. 1.4.58, 62) එත්‌තකමෙව වුත්‌තං. පරිත්‌තත්‌තිකපඤ්‌හාවාරපච්‌චනීයෙ ච ‘‘මහග්‌ගතො ධම්‌මො මහග්‌ගතස්‌ස ධම්‌මස්‌ස ආරම්‌මණසහජාතඋපනිස්‌සයපච්‌චයෙන පච්‌චයො’’ති (පට්‌ඨා. 2.12.57, 65, 73) එත්‌තකමෙව වුත්‌තන්‌ති. එත්‌තකමෙව ච අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තං කම්‌මං අප්‌පමාණං මහග්‌ගතඤ්‌ච, තඤ්‌ච දුබ්‌බලං න හොතීති එතෙහියෙව වචනෙහි විඤ්‌ඤායතීති.
Pañhāvārapaccanīye ‘‘avitakkavicāramatto dhammo avitakkavicāramattassa dhammassa ārammaṇasahajātaupanissayakammapaccayena paccayo’’ti kesuci potthakesu pāṭho dissati, upanissayena pana saṅgahitattā ‘‘kammapaccayena paccayo’’ti na sakkā vattuṃ. Upādinnattikapañhāvārapaccanīye hi ‘‘anupādinnaanupādāniyo dhammo anupādinnaanupādāniyassa dhammassa sahajātaupanissayapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 1.4.58, 62) ettakameva vuttaṃ. Parittattikapañhāvārapaccanīye ca ‘‘mahaggato dhammo mahaggatassa dhammassa ārammaṇasahajātaupanissayapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 2.12.57, 65, 73) ettakameva vuttanti. Ettakameva ca avitakkavicāramattaṃ kammaṃ appamāṇaṃ mahaggatañca, tañca dubbalaṃ na hotīti etehiyeva vacanehi viññāyatīti.
විතක්‌කත්‌තිකවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Vitakkattikavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 6. විතක්‌කත්‌තිකවණ්‌ණනා • 6. Vitakkattikavaṇṇanā
