Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഥേരഗാഥാ-അട്ഠകഥാ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ൫. വീതസോകത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ

    5. Vītasokattheragāthāvaṇṇanā

    കേസേ മേ ഓലിഖിസ്സന്തീതിആദികാ ആയസ്മതോ വീതസോകത്ഥേരസ്സ ഗാഥാ. കാ ഉപ്പത്തി? അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ പുഞ്ഞാനി ഉപചിനന്തോ സിദ്ധത്ഥസ്സ ഭഗവതോ കാലേ ബ്രാഹ്മണകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ ബ്രാഹ്മണാനം വിജ്ജാസിപ്പേസു നിപ്ഫത്തിം ഗതോ കാമേ പഹായ ഇസിപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ മഹതാ ഇസിഗണേന പരിവുതോ അരഞ്ഞേ വസന്തോ ബുദ്ധുപ്പാദം സുത്വാ ഹട്ഠതുട്ഠോ ‘‘ഉദുമ്ബരപുപ്ഫസദിസാ ദുല്ലഭദസ്സനാ ബുദ്ധാ ഭഗവന്തോ, ഇദാനേവ ഉപഗന്തബ്ബാ’’തി മഹതിയാ പരിസായ സദ്ധിം സത്ഥാരം ദട്ഠും ഗച്ഛന്തോ ദിയഡ്ഢയോജനേ സേസേ ബ്യാധികോ ഹുത്വാ ബുദ്ധഗതായ സഞ്ഞായ കാലങ്കതോ ദേവേസു ഉപ്പജ്ജിത്വാ അപരാപരം ദേവമനുസ്സേസു സംസരന്തോ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ അട്ഠാരസവസ്സാധികാനം ദ്വിന്നം വസ്സസതാനം മത്ഥകേ ധമ്മാസോകരഞ്ഞോ കനിട്ഠഭാതാ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി, തസ്സ വീതസോകോതി നാമ അഹോസി. സോ വയപ്പത്തോ ഖത്തിയകുമാരേഹി സിക്ഖിതബ്ബവിജ്ജാസിപ്പേസു നിപ്ഫത്തിം ഗതോ ഗിരിദത്തത്ഥേരം നിസ്സായ ഗിഹിഭൂതോ സുത്തന്തപിടകേ അഭിധമ്മപിടകേ ച വിസാരദോ ഹുത്വാ ഏകദിവസം മസ്സുകമ്മസമയേ കപ്പകസ്സ ഹത്ഥതോ ആദാസം ഗഹേത്വാ കായം ഓലോകേന്തോ വലിതപലിതാദീനി ദിസ്വാ സഞ്ജാതസംവേഗോ വിപസ്സനായ ചിത്തം ഓതാരേത്വാ ഭാവനം ഉസ്സുക്കാപേത്വാ തസ്മിംയേവ ആസനേ സോതാപന്നോ ഹുത്വാ ഗിരിദത്തത്ഥേരസ്സ സന്തികേ പബ്ബജിത്വാ നചിരസ്സേവ അരഹത്തം പാപുണി. തേന വുത്തം അപദാനേ (അപ॰ ഥേര ൨.൪൯.൯-൨൬) –

    Kese me olikhissantītiādikā āyasmato vītasokattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto siddhatthassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā brāhmaṇānaṃ vijjāsippesu nipphattiṃ gato kāme pahāya isipabbajjaṃ pabbajitvā mahatā isigaṇena parivuto araññe vasanto buddhuppādaṃ sutvā haṭṭhatuṭṭho ‘‘udumbarapupphasadisā dullabhadassanā buddhā bhagavanto, idāneva upagantabbā’’ti mahatiyā parisāya saddhiṃ satthāraṃ daṭṭhuṃ gacchanto diyaḍḍhayojane sese byādhiko hutvā buddhagatāya saññāya kālaṅkato devesu uppajjitvā aparāparaṃ devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde aṭṭhārasavassādhikānaṃ dvinnaṃ vassasatānaṃ matthake dhammāsokarañño kaniṭṭhabhātā hutvā nibbatti, tassa vītasokoti nāma ahosi. So vayappatto khattiyakumārehi sikkhitabbavijjāsippesu nipphattiṃ gato giridattattheraṃ nissāya gihibhūto suttantapiṭake abhidhammapiṭake ca visārado hutvā ekadivasaṃ massukammasamaye kappakassa hatthato ādāsaṃ gahetvā kāyaṃ olokento valitapalitādīni disvā sañjātasaṃvego vipassanāya cittaṃ otāretvā bhāvanaṃ ussukkāpetvā tasmiṃyeva āsane sotāpanno hutvā giridattattherassa santike pabbajitvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.49.9-26) –

    ‘‘അജ്ഝായകോ മന്തധരോ, തിണ്ണം വേദാന പാരഗൂ;

    ‘‘Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū;

    ലക്ഖണേ ഇതിഹാസേ ച, സനിഘണ്ഡുസകേടുഭേ.

    Lakkhaṇe itihāse ca, sanighaṇḍusakeṭubhe.

    ‘‘നദീസോതപടിഭാഗാ, സിസ്സാ ആയന്തി മേ തദാ;

    ‘‘Nadīsotapaṭibhāgā, sissā āyanti me tadā;

    തേസാഹം മന്തേ വാചേമി, രത്തിന്ദിവമതന്ദിതോ.

    Tesāhaṃ mante vācemi, rattindivamatandito.

    ‘‘സിദ്ധത്ഥോ നാമ സമ്ബുദ്ധോ, ലോകേ ഉപ്പജ്ജി താവദേ;

    ‘‘Siddhattho nāma sambuddho, loke uppajji tāvade;

    തമന്ധകാരം നാസേത്വാ, ഞാണാലോകം പവത്തയി.

    Tamandhakāraṃ nāsetvā, ñāṇālokaṃ pavattayi.

    ‘‘മമ അഞ്ഞതരോ സിസ്സോ, സിസ്സാനം സോ കഥേസി മേ;

    ‘‘Mama aññataro sisso, sissānaṃ so kathesi me;

    സുത്വാന തേ ഏതമത്ഥം, ആരോചേസും മമം തദാ.

    Sutvāna te etamatthaṃ, ārocesuṃ mamaṃ tadā.

    ‘‘ബുദ്ധോ ലോകേ സമുപ്പന്നോ, സബ്ബഞ്ഞൂ ലോകനായകോ;

    ‘‘Buddho loke samuppanno, sabbaññū lokanāyako;

    തസ്സാനുവത്തതി ജനോ, ലാഭോ അമ്ഹം ന വിജ്ജതി.

    Tassānuvattati jano, lābho amhaṃ na vijjati.

    ‘‘അധിച്ചുപ്പത്തികാ ബുദ്ധാ, ചക്ഖുമന്തോ മഹായസാ;

    ‘‘Adhiccuppattikā buddhā, cakkhumanto mahāyasā;

    യംനൂനാഹം ബുദ്ധസേട്ഠം, പസ്സേയ്യം ലോകനായകം.

    Yaṃnūnāhaṃ buddhaseṭṭhaṃ, passeyyaṃ lokanāyakaṃ.

    ‘‘അജിനം മേ ഗഹേത്വാന, വാകചീരം കമണ്ഡലും;

    ‘‘Ajinaṃ me gahetvāna, vākacīraṃ kamaṇḍaluṃ;

    അസ്സമാ അഭിനിക്ഖമ്മ, സിസ്സേ ആമന്തയിം അഹം.

    Assamā abhinikkhamma, sisse āmantayiṃ ahaṃ.

    ‘‘ഓദുമ്ബരികപുപ്ഫംവ, ചന്ദമ്ഹി സസകം യഥാ;

    ‘‘Odumbarikapupphaṃva, candamhi sasakaṃ yathā;

    വായസാനം യഥാ ഖീരം, ദുല്ലഭോ ലോകനായകോ.

    Vāyasānaṃ yathā khīraṃ, dullabho lokanāyako.

    ‘‘ബുദ്ധോ ലോകമ്ഹി ഉപ്പന്നോ, മനുസ്സത്തമ്പി ദുല്ലഭം;

    ‘‘Buddho lokamhi uppanno, manussattampi dullabhaṃ;

    ഉഭോസു വിജ്ജമാനേസു, സവനഞ്ച സുദുല്ലഭം.

    Ubhosu vijjamānesu, savanañca sudullabhaṃ.

    ‘‘ബുദ്ധോ ലോകേ സമുപ്പന്നോ, ചക്ഖും ലച്ഛാമ നോ ഭവം;

    ‘‘Buddho loke samuppanno, cakkhuṃ lacchāma no bhavaṃ;

    ഏഥ സബ്ബേ ഗമിസ്സാമ, സമ്മാസമ്ബുദ്ധസന്തികം.

    Etha sabbe gamissāma, sammāsambuddhasantikaṃ.

    ‘‘കമണ്ഡലുധരാ സബ്ബേ, ഖരാജിനനിവാസിനോ;

    ‘‘Kamaṇḍaludharā sabbe, kharājinanivāsino;

    തേ ജടാഭാരഭരിതാ, നിക്ഖമും വിപിനാ തദാ.

    Te jaṭābhārabharitā, nikkhamuṃ vipinā tadā.

    ‘‘യുഗമത്തം പേക്ഖമാനാ, ഉത്തമത്ഥം ഗവേസിനോ;

    ‘‘Yugamattaṃ pekkhamānā, uttamatthaṃ gavesino;

    ആസത്തിദോസരഹിതാ, അസമ്ഭീതാവ കേസരീ.

    Āsattidosarahitā, asambhītāva kesarī.

    ‘‘അപ്പകിച്ചാ അലോലുപ്പാ, നിപകാ സന്തവുത്തിനോ;

    ‘‘Appakiccā aloluppā, nipakā santavuttino;

    ഉഞ്ഛായ ചരമാനാ തേ, ബുദ്ധസേട്ഠമുപാഗമും.

    Uñchāya caramānā te, buddhaseṭṭhamupāgamuṃ.

    ‘‘ദിയഡ്ഢയോജനേ സേസേ, ബ്യാധി മേ ഉപപജ്ജഥ;

    ‘‘Diyaḍḍhayojane sese, byādhi me upapajjatha;

    ബുദ്ധസേട്ഠം സരിത്വാന, തത്ഥ കാലങ്കതോ അഹം.

    Buddhaseṭṭhaṃ saritvāna, tattha kālaṅkato ahaṃ.

    ‘‘ചതുന്നവുതിതോ കപ്പേ, യം സഞ്ഞമലഭിം തദാ;

    ‘‘Catunnavutito kappe, yaṃ saññamalabhiṃ tadā;

    ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ബുദ്ധസഞ്ഞായിദം ഫലം.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhasaññāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസന’’ന്തി.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    അരഹത്തം പന പത്വാ അഞ്ഞം ബ്യാകരോന്തോ –

    Arahattaṃ pana patvā aññaṃ byākaronto –

    ൧൬൯.

    169.

    ‘‘കേസേ മേ ഓലിഖിസ്സന്തി, കപ്പകോ ഉപസങ്കമി;

    ‘‘Kese me olikhissanti, kappako upasaṅkami;

    തതോ ആദാസമാദായ, സരീരം പച്ചവേക്ഖിസം.

    Tato ādāsamādāya, sarīraṃ paccavekkhisaṃ.

    ൧൭൦.

    170.

    ‘‘തുച്ഛോ കായോ അദിസ്സിത്ഥ, അന്ധകാരേ തമോ ബ്യഗാ;

    ‘‘Tuccho kāyo adissittha, andhakāre tamo byagā;

    സബ്ബേ ചോളാ സമുച്ഛിന്നാ, നത്ഥി ദാനി പുനബ്ഭവോ’’തി. – ഗാഥാദ്വയം അഭാസി;

    Sabbe coḷā samucchinnā, natthi dāni punabbhavo’’ti. – gāthādvayaṃ abhāsi;

    തത്ഥ കേസേ മേ ഓലിഖിസ്സന്തി, കപ്പകോ ഉപസങ്കമീതി ഗിഹികാലേ മസ്സുകമ്മസമയേ ‘‘മമ കേസേ ഓലിഖിസ്സം കപ്പേമീ’’തി കേസാദീനം ഛേദനാദിവസേന കപ്പനതോ കപ്പകോ ന്ഹാപിതോ മം ഉപഗച്ഛി. തതോതി കപ്പകതോ. സരീരം പച്ചവേക്ഖിസന്തി സബ്ബകായികേ ആദാസേ പലിതവലിതമുഖനിമിത്താദിദസ്സനമുഖേന ‘‘അഭിഭൂതോ വത ജരായ മേ കായോ’’തി ജരാഭിഭൂതം അത്തനോ സരീരം പച്ചവേക്ഖിം. ഏവം പച്ചവേക്ഖതോ ച തുച്ഛോ കായോ അദിസ്സിത്ഥ നിച്ചധുവസുഖസഭാവാദീഹി രിത്തോ ഹുത്വാ മേ കായോ അദിസ്സഥ പഞ്ഞായി. കസ്മാ? അന്ധകാരേ തമോ ബ്യഗാ യേന അയോനിസോമനസികാരസങ്ഖാതേന തമസാ അത്തനോ കായേ അന്ധഗതാ വിജ്ജമാനമ്പി അസുഭാദിസഭാവം അപസ്സന്താ അവിജ്ജമാനം സുഭാദിആകാരം ഗണ്ഹന്തി, തസ്മിം അന്ധകാരേ അന്ധകരണട്ഠാനേ കായേ യോനിസോമനസികാരസങ്ഖാതേന ഞാണാലോകേന അവിജ്ജാതമോ വിഗതോ, തതോ ഏവ സബ്ബേ ചോളാ സമുച്ഛിന്നാ ചോരാ വിയ കുസലഭണ്ഡച്ഛേദനതോ, സാധൂഹി അലാതബ്ബതോ അസങ്ഗഹേതബ്ബതോ സങ്കാരകൂടാദീസു ഛഡ്ഡിതപിലോതികഖണ്ഡം വിയ ഇസ്സരജനേന അരിയജനേന ജിഗുച്ഛിതബ്ബതായ ചോളാ വിയാതി വാ ‘‘ചോളാ’’തി ലദ്ധനാമാ കിലേസാ സമുച്ഛിന്നാ. അഗ്ഗമഗ്ഗേന സമുഗ്ഘാടിതത്താ ഏവ ച നേസം നത്ഥി ദാനി പുനബ്ഭവോ ആയതിം പുനബ്ഭവാഭിനിബ്ബത്തി നത്ഥീതി.

    Tattha kese me olikhissanti, kappako upasaṅkamīti gihikāle massukammasamaye ‘‘mama kese olikhissaṃ kappemī’’ti kesādīnaṃ chedanādivasena kappanato kappako nhāpito maṃ upagacchi. Tatoti kappakato. Sarīraṃ paccavekkhisanti sabbakāyike ādāse palitavalitamukhanimittādidassanamukhena ‘‘abhibhūto vata jarāya me kāyo’’ti jarābhibhūtaṃ attano sarīraṃ paccavekkhiṃ. Evaṃ paccavekkhato ca tuccho kāyo adissittha niccadhuvasukhasabhāvādīhi ritto hutvā me kāyo adissatha paññāyi. Kasmā? Andhakāre tamo byagā yena ayonisomanasikārasaṅkhātena tamasā attano kāye andhagatā vijjamānampi asubhādisabhāvaṃ apassantā avijjamānaṃ subhādiākāraṃ gaṇhanti, tasmiṃ andhakāre andhakaraṇaṭṭhāne kāye yonisomanasikārasaṅkhātena ñāṇālokena avijjātamo vigato, tato eva sabbe coḷā samucchinnā corā viya kusalabhaṇḍacchedanato, sādhūhi alātabbato asaṅgahetabbato saṅkārakūṭādīsu chaḍḍitapilotikakhaṇḍaṃ viya issarajanena ariyajanena jigucchitabbatāya coḷā viyāti vā ‘‘coḷā’’ti laddhanāmā kilesā samucchinnā. Aggamaggena samugghāṭitattā eva ca nesaṃ natthi dāni punabbhavo āyatiṃ punabbhavābhinibbatti natthīti.

    വീതസോകത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Vītasokattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഥേരഗാഥാപാളി • Theragāthāpāḷi / ൫. വീതസോകത്ഥേരഗാഥാ • 5. Vītasokattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact