| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya |
๒. วิตฺถารสุตฺตํ
2. Vitthārasuttaṃ
๑๖๒. ‘‘จตโสฺส อิมา, ภิกฺขเว, ปฎิปทาฯ กตมา จตโสฺส? ทุกฺขา ปฎิปทา ทนฺธาภิญฺญา, ทุกฺขา ปฎิปทา ขิปฺปาภิญฺญา, สุขา ปฎิปทา ทนฺธาภิญฺญา, สุขา ปฎิปทา ขิปฺปาภิญฺญาฯ
162. ‘‘Catasso imā, bhikkhave, paṭipadā. Katamā catasso? Dukkhā paṭipadā dandhābhiññā, dukkhā paṭipadā khippābhiññā, sukhā paṭipadā dandhābhiññā, sukhā paṭipadā khippābhiññā.
‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, ทุกฺขา ปฎิปทา ทนฺธาภิญฺญา? อิธ, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปกติยาปิ ติพฺพราคชาติโก โหติ, อภิกฺขณํ ราคชํ ทุกฺขํ โทมนสฺสํ ปฎิสํเวเทติฯ ปกติยาปิ ติพฺพโทสชาติโก โหติ, อภิกฺขณํ โทสชํ ทุกฺขํ โทมนสฺสํ ปฎิสํเวเทติฯ ปกติยาปิ ติพฺพโมหชาติโก โหติ, อภิกฺขณํ โมหชํ ทุกฺขํ โทมนสฺสํ ปฎิสํเวเทติฯ ตสฺสิมานิ ปญฺจินฺทฺริยานิ มุทูนิ ปาตุภวนฺติ – สทฺธินฺทฺริยํ, วีริยินฺทฺริยํ, สตินฺทฺริยํ, สมาธินฺทฺริยํ, ปญฺญินฺทฺริยํฯ โส อิเมสํ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ มุทุตฺตา ทนฺธํ อานนฺตริยํ ปาปุณาติ อาสวานํ ขยายฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ทุกฺขา ปฎิปทา ทนฺธาภิญฺญาฯ
‘‘Katamā ca, bhikkhave, dukkhā paṭipadā dandhābhiññā? Idha, bhikkhave, ekacco pakatiyāpi tibbarāgajātiko hoti, abhikkhaṇaṃ rāgajaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Pakatiyāpi tibbadosajātiko hoti, abhikkhaṇaṃ dosajaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Pakatiyāpi tibbamohajātiko hoti, abhikkhaṇaṃ mohajaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Tassimāni pañcindriyāni mudūni pātubhavanti – saddhindriyaṃ, vīriyindriyaṃ, satindriyaṃ, samādhindriyaṃ, paññindriyaṃ. So imesaṃ pañcannaṃ indriyānaṃ muduttā dandhaṃ ānantariyaṃ pāpuṇāti āsavānaṃ khayāya. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, dukkhā paṭipadā dandhābhiññā.
‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, ทุกฺขา ปฎิปทา ขิปฺปาภิญฺญา? อิธ, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปกติยาปิ ติพฺพราคชาติโก โหติ, อภิกฺขณํ ราคชํ ทุกฺขํ โทมนสฺสํ ปฎิสํเวเทติฯ ปกติยาปิ ติพฺพโทสชาติโก โหติ, อภิกฺขณํ โทสชํ ทุกฺขํ โทมนสฺสํ ปฎิสํเวเทติฯ ปกติยาปิ ติพฺพโมหชาติโก โหติ , อภิกฺขณํ โมหชํ ทุกฺขํ โทมนสฺสํ ปฎิสํเวเทติฯ ตสฺสิมานิ ปญฺจินฺทฺริยานิ อธิมตฺตานิ ปาตุภวนฺติ – สทฺธินฺทฺริยํ, วีริยินฺทฺริยํ, สตินฺทฺริยํ, สมาธินฺทฺริยํ, ปญฺญินฺทฺริยํฯ โส อิเมสํ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ อธิมตฺตตฺตา ขิปฺปํ อานนฺตริยํ ปาปุณาติ อาสวานํ ขยายฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ทุกฺขา ปฎิปทา ขิปฺปาภิญฺญาฯ
‘‘Katamā ca, bhikkhave, dukkhā paṭipadā khippābhiññā? Idha, bhikkhave, ekacco pakatiyāpi tibbarāgajātiko hoti, abhikkhaṇaṃ rāgajaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Pakatiyāpi tibbadosajātiko hoti, abhikkhaṇaṃ dosajaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Pakatiyāpi tibbamohajātiko hoti , abhikkhaṇaṃ mohajaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Tassimāni pañcindriyāni adhimattāni pātubhavanti – saddhindriyaṃ, vīriyindriyaṃ, satindriyaṃ, samādhindriyaṃ, paññindriyaṃ. So imesaṃ pañcannaṃ indriyānaṃ adhimattattā khippaṃ ānantariyaṃ pāpuṇāti āsavānaṃ khayāya. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, dukkhā paṭipadā khippābhiññā.
‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, สุขา ปฎิปทา ทนฺธาภิญฺญา? อิธ, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปกติยาปิ น ติพฺพราคชาติโก โหติ, นาภิกฺขณํ ราคชํ ทุกฺขํ โทมนสฺสํ ปฎิสํเวเทติฯ ปกติยาปิ น ติพฺพโทสชาติโก โหติ, นาภิกฺขณํ โทสชํ ทุกฺขํ โทมนสฺสํ ปฎิสํเวเทติฯ ปกติยาปิ น ติพฺพโมหชาติโก โหติ, นาภิกฺขณํ โมหชํ ทุกฺขํ โทมนสฺสํ ปฎิสํเวเทติฯ ตสฺสิมานิ ปญฺจินฺทฺริยานิ มุทูนิ ปาตุภวนฺติ – สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํฯ โส อิเมสํ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ มุทุตฺตา ทนฺธํ อานนฺตริยํ ปาปุณาติ อาสวานํ ขยายฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, สุขา ปฎิปทา ทนฺธาภิญฺญาฯ
‘‘Katamā ca, bhikkhave, sukhā paṭipadā dandhābhiññā? Idha, bhikkhave, ekacco pakatiyāpi na tibbarāgajātiko hoti, nābhikkhaṇaṃ rāgajaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Pakatiyāpi na tibbadosajātiko hoti, nābhikkhaṇaṃ dosajaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Pakatiyāpi na tibbamohajātiko hoti, nābhikkhaṇaṃ mohajaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Tassimāni pañcindriyāni mudūni pātubhavanti – saddhindriyaṃ…pe… paññindriyaṃ. So imesaṃ pañcannaṃ indriyānaṃ muduttā dandhaṃ ānantariyaṃ pāpuṇāti āsavānaṃ khayāya. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, sukhā paṭipadā dandhābhiññā.
‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, สุขา ปฎิปทา ขิปฺปาภิญฺญา? อิธ, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปกติยาปิ น ติพฺพราคชาติโก โหติ, นาภิกฺขณํ ราคชํ ทุกฺขํ โทมนสฺสํ ปฎิสํเวเทติฯ ปกติยาปิ น ติพฺพโทสชาติโก โหติ, นาภิกฺขณํ โทสชํ ทุกฺขํ โทมนสฺสํ ปฎิสํเวเทติฯ ปกติยาปิ น ติพฺพโมหชาติโก โหติ, นาภิกฺขณํ โมหชํ ทุกฺขํ โทมนสฺสํ ปฎิสํเวเทติฯ ตสฺสิมานิ ปญฺจินฺทฺริยานิ อธิมตฺตานิ ปาตุภวนฺติ – สทฺธินฺทฺริยํ, วีริยินฺทฺริยํ, สตินฺทฺริยํ, สมาธินฺทฺริยํ, ปญฺญินฺทฺริยํ ฯ โส อิเมสํ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ อธิมตฺตตฺตา ขิปฺปํ อานนฺตริยํ ปาปุณาติ อาสวานํ ขยายฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, สุขา ปฎิปทา ขิปฺปาภิญฺญาฯ อิมา โข, ภิกฺขเว, จตโสฺส ปฎิปทา’’ติฯ ทุติยํฯ
‘‘Katamā ca, bhikkhave, sukhā paṭipadā khippābhiññā? Idha, bhikkhave, ekacco pakatiyāpi na tibbarāgajātiko hoti, nābhikkhaṇaṃ rāgajaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Pakatiyāpi na tibbadosajātiko hoti, nābhikkhaṇaṃ dosajaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Pakatiyāpi na tibbamohajātiko hoti, nābhikkhaṇaṃ mohajaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Tassimāni pañcindriyāni adhimattāni pātubhavanti – saddhindriyaṃ, vīriyindriyaṃ, satindriyaṃ, samādhindriyaṃ, paññindriyaṃ . So imesaṃ pañcannaṃ indriyānaṃ adhimattattā khippaṃ ānantariyaṃ pāpuṇāti āsavānaṃ khayāya. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, sukhā paṭipadā khippābhiññā. Imā kho, bhikkhave, catasso paṭipadā’’ti. Dutiyaṃ.
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๒. วิตฺถารสุตฺตวณฺณนา • 2. Vitthārasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๒. วิตฺถารสุตฺตวณฺณนา • 2. Vitthārasuttavaṇṇanā
