| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
२. वित्थारसुत्तवण्णना
2. Vitthārasuttavaṇṇanā
२३३. दुतिये सब्याबज्झन्ति वा सदुक्खं, अत्तना उप्पादेतब्बेन दुक्खेन सदुक्खन्ति अत्थो, दुक्खसंवत्तनिकन्ति वुत्तं होति। कायसङ्खारादीसु कायद्वारे गहणादिवसेन चोपनप्पत्ता द्वादस अकुसलचेतना अब्याबज्झकायसङ्खारो नाम। वचीद्वारे हनुसंचोपनवसेन वचीभेदप्पवत्तिका तायेव द्वादस वचीसङ्खारो नाम। उभयचोपनं अप्पत्वा रहो चिन्तेन्तस्स मनोद्वारे पवत्ता मनोसङ्खारो नाम। इति तीसुपि द्वारेसु कायदुच्चरितादिभेदा अकुसला चेतनाव सङ्खाराति वेदितब्बा। अभिसङ्खरोतीति आयूहति, तं पन आयूहनं पच्चयसमवायसिद्धितो सङ्कड्ढित्वा पिण्डनं विय होति। सदुक्खं लोकन्ति अपायलोकमाह। विपाकफस्साति फस्ससीसेन तत्थ विपाकप्पवत्तमाह। वेमानिकपेताति इदं बाहुल्लतो वुत्तं, इतरेसम्पि विनिपातिकानं कालेन सुखं, कालेन दुक्खं होति। तस्स पहानायाति तस्स यथावुत्तस्स कम्मस्स अनुप्पत्तिधम्मतापादनाय। या चेतनाति या अपचयगामिनिचेतना। तेनेवाह ‘‘विवट्टगामिनी मग्गचेतना वेदितब्बा’’ति।
233. Dutiye sabyābajjhanti vā sadukkhaṃ, attanā uppādetabbena dukkhena sadukkhanti attho, dukkhasaṃvattanikanti vuttaṃ hoti. Kāyasaṅkhārādīsu kāyadvāre gahaṇādivasena copanappattā dvādasa akusalacetanā abyābajjhakāyasaṅkhāro nāma. Vacīdvāre hanusaṃcopanavasena vacībhedappavattikā tāyeva dvādasa vacīsaṅkhāro nāma. Ubhayacopanaṃ appatvā raho cintentassa manodvāre pavattā manosaṅkhāro nāma. Iti tīsupi dvāresu kāyaduccaritādibhedā akusalā cetanāva saṅkhārāti veditabbā. Abhisaṅkharotīti āyūhati, taṃ pana āyūhanaṃ paccayasamavāyasiddhito saṅkaḍḍhitvā piṇḍanaṃ viya hoti. Sadukkhaṃ lokanti apāyalokamāha. Vipākaphassāti phassasīsena tattha vipākappavattamāha. Vemānikapetāti idaṃ bāhullato vuttaṃ, itaresampi vinipātikānaṃ kālena sukhaṃ, kālena dukkhaṃ hoti. Tassa pahānāyāti tassa yathāvuttassa kammassa anuppattidhammatāpādanāya. Yā cetanāti yā apacayagāminicetanā. Tenevāha ‘‘vivaṭṭagāminī maggacetanā veditabbā’’ti.
वित्थारसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Vitthārasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / २. वित्थारसुत्तं • 2. Vitthārasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / २. वित्थारसुत्तवण्णना • 2. Vitthārasuttavaṇṇanā
