| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
2. විත්‌ථාරසුත්‌තවණ්‌ණනා
2. Vitthārasuttavaṇṇanā
162. දුතියෙ අභික්‌ඛණන්‌ති අභිණ්‌හං. ආනන්‌තරියන්‌ති අනන්‌තරවිපාකදායකං මග්‌ගසමාධිං. ආසවානං ඛයායාති අරහත්‌තඵලත්‌ථාය. පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානීති විපස්‌සනාපඤ්‌චමකානි පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි. පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියන්‌ති හි එත්‌ථ විපස්‌සනාපඤ්‌ඤාව පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියන්‌ති අධිප්‌පෙතං. සෙසමෙත්‌ථ පාළිවසෙන උත්‌තානමෙව.
162. Dutiye abhikkhaṇanti abhiṇhaṃ. Ānantariyanti anantaravipākadāyakaṃ maggasamādhiṃ. Āsavānaṃ khayāyāti arahattaphalatthāya. Pañcindriyānīti vipassanāpañcamakāni pañcindriyāni. Paññindriyanti hi ettha vipassanāpaññāva paññindriyanti adhippetaṃ. Sesamettha pāḷivasena uttānameva.
ඉමාසං පන පටිපදානං අයං ආවිභාවකථා – ඉධ භික්‌ඛු පුබ්‌බෙ අකතාභිනිවෙසො පුබ්‌බභාගෙ රූපපරිග්‌ගහෙ කිලමති, අරූපපරිග්‌ගහෙ කිලමති, පච්‌චයපරිග්‌ගහෙ කිලමති, තීසු අද්‌ධාසු කිලමති, මග්‌ගාමග්‌ගෙ කිලමති. එවං පඤ්‌චසු ඨානෙසු කිලමන්‌තො විපස්‌සනං පාපුණාති. විපස්‌සනං පත්‌වාපි උදයබ්‌බයානුපස්‌සනෙ, භඞ්‌ගානුපස්‌සනෙ, භයතුපට්‌ඨානෙ, ආදීනවානුපස්‌සනෙ, නිබ්‌බිදානුපස්‌සනෙ, මුච්‌චිතුකම්‍යතාඤාණෙ, සඞ්‌ඛාරුපෙක්‌ඛාඤාණෙ, අනුලොමඤාණෙ, ගොත්‍රභුඤාණෙති ඉමෙසු නවසු විපස්‌සනාඤාණෙසුපි කිලමිත්‌වාව ලොකුත්‌තරමග්‌ගං පාපුණාති. තස්‌ස සො ලොකුත්‌තරමග්‌ගො එවං දුක්‌ඛෙන ගරුභාවෙන සච්‌ඡිකතත්‌තා දුක්‌ඛපටිපදො දන්‌ධාභිඤ්‌ඤො නාම ජාතො. යො පන පුබ්‌බභාගෙ පඤ්‌චසු ඤාණෙසු කිලමන්‌තො අපරභාගෙ නවසු විපස්‌සනාඤාණෙසු අකිලමිත්‌වාව මග්‌ගං සච්‌ඡිකරොති, තස්‌ස සො මග්‌ගො එවං දුක්‌ඛෙන අගරුභාවෙන සච්‌ඡිකතත්‌තා දුක්‌ඛපටිපදො ඛිප්‌පාභිඤ්‌ඤො නාම ජාතො. ඉමිනා උපායෙන ඉතරාපි ද්‌වෙ වෙදිතබ්‌බා.
Imāsaṃ pana paṭipadānaṃ ayaṃ āvibhāvakathā – idha bhikkhu pubbe akatābhiniveso pubbabhāge rūpapariggahe kilamati, arūpapariggahe kilamati, paccayapariggahe kilamati, tīsu addhāsu kilamati, maggāmagge kilamati. Evaṃ pañcasu ṭhānesu kilamanto vipassanaṃ pāpuṇāti. Vipassanaṃ patvāpi udayabbayānupassane, bhaṅgānupassane, bhayatupaṭṭhāne, ādīnavānupassane, nibbidānupassane, muccitukamyatāñāṇe, saṅkhārupekkhāñāṇe, anulomañāṇe, gotrabhuñāṇeti imesu navasu vipassanāñāṇesupi kilamitvāva lokuttaramaggaṃ pāpuṇāti. Tassa so lokuttaramaggo evaṃ dukkhena garubhāvena sacchikatattā dukkhapaṭipado dandhābhiñño nāma jāto. Yo pana pubbabhāge pañcasu ñāṇesu kilamanto aparabhāge navasu vipassanāñāṇesu akilamitvāva maggaṃ sacchikaroti, tassa so maggo evaṃ dukkhena agarubhāvena sacchikatattā dukkhapaṭipado khippābhiñño nāma jāto. Iminā upāyena itarāpi dve veditabbā.
ගොණපරියෙසකඋපමාහි චෙතා විභාවෙතබ්‌බා – එකස්‌ස හි පුරිසස්‌ස චත්‌තාරො ගොණා පලායිත්‌වා අටවිං පවිට්‌ඨා. සො සකණ්‌ටකෙ සගහනෙ වනෙ තෙ පරියෙසන්‌තො ගහනමග්‌ගෙනෙව කිච්‌ඡෙන කසිරෙන ගන්‌ත්‌වා ගහනට්‌ඨානෙයෙව නිලීනෙ ගොණෙපි කිච්‌ඡෙන කසිරෙන අද්‌දස. එකො කිච්‌ඡෙන ගන්‌ත්‌වා අබ්‌භොකාසෙ ඨිතෙ ඛිප්‌පමෙව අද්‌දස. අපරො අබ්‌භොකාසමග්‌ගෙන සුඛෙන ගන්‌ත්‌වා ගහනට්‌ඨානෙ නිලීනෙ කිච්‌ඡෙන කසිරෙන අද්‌දස. අපරො අබ්‌භොකාසමග්‌ගෙනෙව සුඛෙන ගන්‌ත්‌වා අබ්‌භොකාසෙ ඨිතෙයෙව ඛිප්‌පං අද්‌දස. තත්‌ථ චත්‌තාරො ගොණා විය චත්‌තාරො අරියමග්‌ගා දට්‌ඨබ්‌බා, ගොණපරියෙසකො පුරිසො විය යොගාවචරො, ගහනමග්‌ගෙන කිච්‌ඡෙන කසිරෙන ගමනං විය පුබ්‌බභාගෙ පඤ්‌චසු ඤාණෙසු කිලමතො දුක්‌ඛාපටිපදා. ගහනට්‌ඨානෙ නිලීනානං කිච්‌ඡෙනෙව දස්‌සනං විය අපරභාගෙ නවසු ඤාණෙසු කිලමන්‌තස්‌ස අරියමග්‌ගානං දස්‌සනං. ඉමිනා උපායෙන සෙසඋපමාපි යොජෙතබ්‌බා.
Goṇapariyesakaupamāhi cetā vibhāvetabbā – ekassa hi purisassa cattāro goṇā palāyitvā aṭaviṃ paviṭṭhā. So sakaṇṭake sagahane vane te pariyesanto gahanamaggeneva kicchena kasirena gantvā gahanaṭṭhāneyeva nilīne goṇepi kicchena kasirena addasa. Eko kicchena gantvā abbhokāse ṭhite khippameva addasa. Aparo abbhokāsamaggena sukhena gantvā gahanaṭṭhāne nilīne kicchena kasirena addasa. Aparo abbhokāsamaggeneva sukhena gantvā abbhokāse ṭhiteyeva khippaṃ addasa. Tattha cattāro goṇā viya cattāro ariyamaggā daṭṭhabbā, goṇapariyesako puriso viya yogāvacaro, gahanamaggena kicchena kasirena gamanaṃ viya pubbabhāge pañcasu ñāṇesu kilamato dukkhāpaṭipadā. Gahanaṭṭhāne nilīnānaṃ kiccheneva dassanaṃ viya aparabhāge navasu ñāṇesu kilamantassa ariyamaggānaṃ dassanaṃ. Iminā upāyena sesaupamāpi yojetabbā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 2. විත්‌ථාරසුත්‌තං • 2. Vitthārasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 2. විත්‌ථාරසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Vitthārasuttavaṇṇanā
