| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੬. વਿવਾਦਮੂਲਸੁਤ੍ਤਂ
6. Vivādamūlasuttaṃ
੩੬. 1 ‘‘ਛਯਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿવਾਦਮੂਲਾਨਿ। ਕਤਮਾਨਿ ਛ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕੋਧਨੋ ਹੋਤਿ ਉਪਨਾਹੀ। ਯੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕੋਧਨੋ ਹੋਤਿ ਉਪਨਾਹੀ ਸੋ ਸਤ੍ਥਰਿਪਿ ਅਗਾਰવੋ વਿਹਰਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ, ਧਮ੍ਮੇਪਿ ਅਗਾਰવੋ વਿਹਰਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ, ਸਙ੍ਘੇਪਿ ਅਗਾਰવੋ વਿਹਰਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ, ਸਿਕ੍ਖਾਯਪਿ ਨ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ ਹੋਤਿ। ਯੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਥਰਿ ਅਗਾਰવੋ વਿਹਰਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ, ਧਮ੍ਮੇ ਅਗਾਰવੋ વਿਹਰਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ, ਸਙ੍ਘੇ ਅਗਾਰવੋ વਿਹਰਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ, ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਨ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ ਸੋ ਸਙ੍ਘੇ વਿવਾਦਂ ਜਨੇਤਿ, ਯੋ ਹੋਤਿ વਿવਾਦੋ ਬਹੁਜਨਾਹਿਤਾਯ ਬਹੁਜਨਾਸੁਖਾਯ ਬਹੁਨੋ ਜਨਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਾਯ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ। ਏવਰੂਪਂ ਚੇ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿવਾਦਮੂਲਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਥ। ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਸ੍ਸੇવ ਪਾਪਕਸ੍ਸ વਿવਾਦਮੂਲਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮੇਯ੍ਯਾਥ। ਏવਰੂਪਂ ਚੇ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿવਾਦਮੂਲਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾ ਨ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਥ, ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਸ੍ਸੇવ ਪਾਪਕਸ੍ਸ વਿવਾਦਮੂਲਸ੍ਸ ਆਯਤਿਂ ਅਨવਸ੍ਸવਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਥ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਪਾਪਕਸ੍ਸ વਿવਾਦਮੂਲਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਪਾਪਕਸ੍ਸ વਿવਾਦਮੂਲਸ੍ਸ ਆਯਤਿਂ ਅਨવਸ੍ਸવੋ ਹੋਤਿ।
36.2 ‘‘Chayimāni, bhikkhave, vivādamūlāni. Katamāni cha? Idha, bhikkhave, bhikkhu kodhano hoti upanāhī. Yo so, bhikkhave, bhikkhu kodhano hoti upanāhī so sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi agāravo viharati appatisso, saṅghepi agāravo viharati appatisso, sikkhāyapi na paripūrakārī hoti. Yo so, bhikkhave, bhikkhu satthari agāravo viharati appatisso, dhamme agāravo viharati appatisso, saṅghe agāravo viharati appatisso, sikkhāya na paripūrakārī so saṅghe vivādaṃ janeti, yo hoti vivādo bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Evarūpaṃ ce tumhe, bhikkhave, vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā samanupasseyyātha. Tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa vivādamūlassa pahānāya vāyameyyātha. Evarūpaṃ ce tumhe, bhikkhave, vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā na samanupasseyyātha, tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavāya paṭipajjeyyātha. Evametassa pāpakassa vivādamūlassa pahānaṃ hoti. Evametassa pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਕ੍ਖੀ ਹੋਤਿ ਪਲ਼ਾਸੀ…ਪੇ॰… ਇਸ੍ਸੁਕੀ ਹੋਤਿ ਮਚ੍ਛਰੀ… ਸਠੋ ਹੋਤਿ ਮਾਯਾવੀ… ਪਾਪਿਚ੍ਛੋ ਹੋਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ… ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੀ ਹੋਤਿ ਆਧਾਨਗ੍ਗਾਹੀ ਦੁਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੀ। ਯੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੀ ਹੋਤਿ ਆਧਾਨਗ੍ਗਾਹੀ ਦੁਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੀ, ਸੋ ਸਤ੍ਥਰਿਪਿ ਅਗਾਰવੋ વਿਹਰਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ, ਧਮ੍ਮੇਪਿ ਅਗਾਰવੋ વਿਹਰਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ, ਸਙ੍ਘੇਪਿ ਅਗਾਰવੋ વਿਹਰਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ, ਸਿਕ੍ਖਾਯਪਿ ਨ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ ਹੋਤਿ। ਯੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਥਰਿ ਅਗਾਰવੋ વਿਹਰਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ, ਧਮ੍ਮੇ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਘੇ ਅਗਾਰવੋ વਿਹਰਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ, ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਨ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ, ਸੋ ਸਙ੍ਘੇ વਿવਾਦਂ ਜਨੇਤਿ, ਯੋ ਹੋਤਿ વਿવਾਦੋ ਬਹੁਜਨਾਹਿਤਾਯ ਬਹੁਜਨਾਸੁਖਾਯ ਬਹੁਨੋ ਜਨਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਾਯ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ। ਏવਰੂਪਂ ਚੇ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿવਾਦਮੂਲਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਥ। ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਸ੍ਸੇવ ਪਾਪਕਸ੍ਸ વਿવਾਦਮੂਲਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮੇਯ੍ਯਾਥ। ਏવਰੂਪਂ ਚੇ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿવਾਦਮੂਲਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾ ਨ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਥ। ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਸ੍ਸੇવ ਪਾਪਕਸ੍ਸ વਿવਾਦਮੂਲਸ੍ਸ ਆਯਤਿਂ ਅਨવਸ੍ਸવਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਥ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਪਾਪਕਸ੍ਸ વਿવਾਦਮੂਲਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਪਾਪਕਸ੍ਸ વਿવਾਦਮੂਲਸ੍ਸ ਆਯਤਿਂ ਅਨવਸ੍ਸવੋ ਹੋਤਿ। ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਛ વਿવਾਦਮੂਲਾਨੀ’’ਤਿ। ਛਟ੍ਠਂ।
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu makkhī hoti paḷāsī…pe… issukī hoti maccharī… saṭho hoti māyāvī… pāpiccho hoti micchādiṭṭhi… sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī. Yo so, bhikkhave, bhikkhu sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī, so sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi agāravo viharati appatisso, saṅghepi agāravo viharati appatisso, sikkhāyapi na paripūrakārī hoti. Yo so, bhikkhave, bhikkhu satthari agāravo viharati appatisso, dhamme…pe… saṅghe agāravo viharati appatisso, sikkhāya na paripūrakārī, so saṅghe vivādaṃ janeti, yo hoti vivādo bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Evarūpaṃ ce tumhe, bhikkhave, vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā samanupasseyyātha. Tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa vivādamūlassa pahānāya vāyameyyātha. Evarūpaṃ ce tumhe, bhikkhave, vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā na samanupasseyyātha. Tatra tumhe, bhikkhave, tasseva pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavāya paṭipajjeyyātha. Evametassa pāpakassa vivādamūlassa pahānaṃ hoti. Evametassa pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti. Imāni kho, bhikkhave, cha vivādamūlānī’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੬. વਿવਾਦਮੂਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 6. Vivādamūlasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੬. વਿવਾਦਮੂਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 6. Vivādamūlasuttavaṇṇanā
