| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៦. វិវាទមូលសុត្តវណ្ណនា
6. Vivādamūlasuttavaṇṇanā
៣៦. ឆដ្ឋេ កោធនោតិ កុជ្ឈនសីលោ។ យស្មា សោ អប្បហីនកោធតាយ អធិគតកោធោ នាម ហោតិ, តស្មា ‘‘កោធេន សមន្នាគតោ’’តិ អាហ។ ឧបនាហោ ឯតស្ស អត្ថីតិ ឧបនាហី, ឧបនយ្ហនសីលោតិ វា ឧបនាហី។ វិវាទោ នាម ឧប្បជ្ជមានោ យេភុយ្យេន បឋមំ ទ្វិន្នំ វសេន ឧប្បជ្ជតីតិ វុត្តំ ‘‘ទ្វិន្នំ ភិក្ខូនំ វិវាទោ’’តិ។ សោ បន យថា ពហូនំ អនត្ថាវហោ ហោតិ, តំ និទស្សនមុខេន និទស្សេន្តោ ‘‘កថ’’ន្តិអាទិមាហ។ អព្ភន្តរបរិសាយាតិ បរិសព្ភន្តរេ។
36. Chaṭṭhe kodhanoti kujjhanasīlo. Yasmā so appahīnakodhatāya adhigatakodho nāma hoti, tasmā ‘‘kodhena samannāgato’’ti āha. Upanāho etassa atthīti upanāhī, upanayhanasīloti vā upanāhī. Vivādo nāma uppajjamāno yebhuyyena paṭhamaṃ dvinnaṃ vasena uppajjatīti vuttaṃ ‘‘dvinnaṃ bhikkhūnaṃ vivādo’’ti. So pana yathā bahūnaṃ anatthāvaho hoti, taṃ nidassanamukhena nidassento ‘‘katha’’ntiādimāha. Abbhantaraparisāyāti parisabbhantare.
គុណមក្ខនាយ បវត្តោបិ អត្តនោ ការកំ គូថេន បហរន្តិំ គូថោ វិយ បឋមតរំ មក្ខេតីតិ មក្ខោ, សោ ឯតស្ស អត្ថីតិ មក្ខី។ បឡាសតីតិ បឡាសោ, បរស្ស គុណេ ឌំសិត្វា វិយ អបនេតីតិ អត្ថោ។ សោ ឯតស្ស អត្ថីតិ បឡាសី។ បឡាសី បុគ្គលោ ហិ ទុតិយស្ស ធុរំ ន ទេតិ, សមំ ហរិត្វា អតិវទតិ។ តេនាហ ‘‘យុគគ្គាហលក្ខណេន បឡាសេន សមន្នាគតោ’’តិ។ ឥស្សតីតិ ឥស្សុកី។ មច្ឆរាយតីតិ មច្ឆរំ, តំ ឯតស្ស អត្ថីតិ មច្ឆរី។ សឋយតិ ន សម្មា ភាសតីតិ សឋោ អញ្ញថា សន្តំ អត្តានំ អញ្ញថា បវេទនតោ។ មាយា ឯតស្ស អត្ថី មាយាវី។ មិច្ឆា បាបិកា វិញ្ញុគរហិតា ឯតស្ស ទិដ្ឋីតិ មិច្ឆាទិដ្ឋិ, កម្មបថបរិយាបន្នាយ ‘‘នត្ថិ ទិន្ន’’ន្តិអាទិវត្ថុកាយ មិច្ឆត្តបរិយាបន្នាយ អនិយ្យានិកាយ ទិដ្ឋិយា សមន្នាគតោតិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘នត្ថិកវាទី’’តិអាទិ។
Guṇamakkhanāya pavattopi attano kārakaṃ gūthena paharantiṃ gūtho viya paṭhamataraṃ makkhetīti makkho, so etassa atthīti makkhī. Paḷāsatīti paḷāso, parassa guṇe ḍaṃsitvā viya apanetīti attho. So etassa atthīti paḷāsī. Paḷāsī puggalo hi dutiyassa dhuraṃ na deti, samaṃ haritvā ativadati. Tenāha ‘‘yugaggāhalakkhaṇena paḷāsena samannāgato’’ti. Issatīti issukī. Maccharāyatīti maccharaṃ, taṃ etassa atthīti maccharī. Saṭhayati na sammā bhāsatīti saṭho aññathā santaṃ attānaṃ aññathā pavedanato. Māyā etassa atthī māyāvī. Micchā pāpikā viññugarahitā etassa diṭṭhīti micchādiṭṭhi, kammapathapariyāpannāya ‘‘natthi dinna’’ntiādivatthukāya micchattapariyāpannāya aniyyānikāya diṭṭhiyā samannāgatoti attho. Tenāha ‘‘natthikavādī’’tiādi.
សំ អត្តនោ ទិដ្ឋិំ, សយំ វា អត្តនា យថាគហិតំ បរាមសតិ, សភាវំ អតិក្កមិត្វា បរតោ អាមសតីតិ សន្ទិដ្ឋីបរាមាសី។ អាធានំ ទឡ្ហំ គណ្ហាតីតិ អាធានគ្គាហី, ទឡ្ហគ្គាហី, ‘‘ឥទមេវ សច្ច’’ន្តិ ថិរគ្គាហីតិ អត្ថោ។ យុត្តំ ការណំ ទិស្វាវ លទ្ធិំ បដិនិស្សជ្ជតីតិ បដិនិស្សគ្គី, ទុក្ខេន កិច្ឆេន កសិរេន ពហុម្បិ ការណំ ទស្សេត្វា ន សក្កា បដិនិស្សគ្គំ កាតុន្តិ ទុប្បដិនិស្សគ្គី។ យោ អត្តនោ ឧប្បន្នទិដ្ឋិំ ‘‘ឥទមេវ សច្ច’’ន្តិ ទឡ្ហំ គណ្ហិត្វា អបិ ពុទ្ធាទីហិ ការណំ ទស្សេត្វា វុច្ចមានោ ន បដិនិស្សជ្ជតិ។ តស្សេតំ អធិវចនំ។ តាទិសោ ហិ បុគ្គលោ យំ យទេវ ធម្មំ វា អធម្មំ វា សុណាតិ, តំ សព្ពំ ‘‘ឯវំ អម្ហាកំ អាចរិយេហិ កថិតំ, ឯវំ អម្ហេហិ សុត’’ន្តិ កុម្មោវ អង្គានិ សកេ កបាលេ អន្តោយេវ សមោទហតិ។ យថា ហិ កច្ឆបោ អត្តនោ ហត្ថបាទាទិកេ អង្គេ កេនចិ ឃដិតេ សព្ពានិ អង្គានិ អត្តនោ កបាលេយេវ សមោទហតិ, ន ពហិ នីហរតិ, ឯវមយម្បិ ‘‘ន សុន្ទរោ តវ គាហោ, ឆឌ្ឌេហិ ន’’ន្តិ វុត្តោ តំ ន វិស្សជ្ជតិ, អន្តោយេវ អត្តនោ ហទយេ ឯវ ឋបេត្វា វិចរតិ, កុម្ភីលគ្គាហំ គណ្ហាតិ។ យថា សុសុមារា គហិតំ ន បដិនិស្សជ្ជន្តិ, ឯវំ គណ្ហាតិ។
Saṃ attano diṭṭhiṃ, sayaṃ vā attanā yathāgahitaṃ parāmasati, sabhāvaṃ atikkamitvā parato āmasatīti sandiṭṭhīparāmāsī. Ādhānaṃ daḷhaṃ gaṇhātīti ādhānaggāhī, daḷhaggāhī, ‘‘idameva sacca’’nti thiraggāhīti attho. Yuttaṃ kāraṇaṃ disvāva laddhiṃ paṭinissajjatīti paṭinissaggī, dukkhena kicchena kasirena bahumpi kāraṇaṃ dassetvā na sakkā paṭinissaggaṃ kātunti duppaṭinissaggī. Yo attano uppannadiṭṭhiṃ ‘‘idameva sacca’’nti daḷhaṃ gaṇhitvā api buddhādīhi kāraṇaṃ dassetvā vuccamāno na paṭinissajjati. Tassetaṃ adhivacanaṃ. Tādiso hi puggalo yaṃ yadeva dhammaṃ vā adhammaṃ vā suṇāti, taṃ sabbaṃ ‘‘evaṃ amhākaṃ ācariyehi kathitaṃ, evaṃ amhehi suta’’nti kummova aṅgāni sake kapāle antoyeva samodahati. Yathā hi kacchapo attano hatthapādādike aṅge kenaci ghaṭite sabbāni aṅgāni attano kapāleyeva samodahati, na bahi nīharati, evamayampi ‘‘na sundaro tava gāho, chaḍḍehi na’’nti vutto taṃ na vissajjati, antoyeva attano hadaye eva ṭhapetvā vicarati, kumbhīlaggāhaṃ gaṇhāti. Yathā susumārā gahitaṃ na paṭinissajjanti, evaṃ gaṇhāti.
វិវាទមូលសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Vivādamūlasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៦. វិវាទមូលសុត្តំ • 6. Vivādamūlasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៦. វិវាទមូលសុត្តវណ្ណនា • 6. Vivādamūlasuttavaṇṇanā
