Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
၄၄-၄၉. ဝိဝဋ္ဋဉာဏဆက္ကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
44-49. Vivaṭṭañāṇachakkaniddesavaṇṇanā
၉၅. ဝိဝဋ္ဋဉာဏဆက္ကနိဒ္ဒေသေ နေက္ခမ္မာဓိပတတ္တာ ပညာတိ နေက္ခမ္မံ အဓိကံ ကတ္ဝာ နေက္ခမ္မာဓိကဘာဝေန ပဝတ္တာ ပညာ။ ကာမစ္ဆန္ဒတော သညာယ ဝိဝဋ္ဋတီတိ နေက္ခမ္မာဓိပတိကတပညာသမ္ပယုတ္တသညာယ ဟေတုဘူတာယ, ကရဏဘူတာယ ဝာ ကာမစ္ဆန္ဒတော ဝိဝဋ္ဋတိ ပရာဝတ္တတိ, ပရမ္မုခီ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ဧသ နယော သေသေသု။
95. Vivaṭṭañāṇachakkaniddese nekkhammādhipatattā paññāti nekkhammaṃ adhikaṃ katvā nekkhammādhikabhāvena pavattā paññā. Kāmacchandato saññāya vivaṭṭatīti nekkhammādhipatikatapaññāsampayuttasaññāya hetubhūtāya, karaṇabhūtāya vā kāmacchandato vivaṭṭati parāvattati, parammukhī hotīti attho. Esa nayo sesesu.
၉၆. ကာမစ္ဆန္ဒော နာနတ္တန္တိ ကာမစ္ဆန္ဒော သန္တဝုတ္တိတာယ အဘာဝတော န ဧကသဘာဝော။ နေက္ခမ္မံ ဧကတ္တန္တိ နေက္ခမ္မံ သန္တဝုတ္တိဘာဝတော ဧကသဘာဝော။ နေက္ခမ္မေကတ္တံ စေတယတောတိ ကာမစ္ဆန္ဒေ အာဒီနဝဒသ္သနေန နေက္ခမ္မံ ပဝတ္တယတော။ ကာမစ္ဆန္ဒတော စိတ္တံ ဝိဝဋ္ဋတီတိ ဒိဋ္ဌာဒီနဝတော ကာမစ္ဆန္ဒတော နေက္ခမ္မက္ခဏေ စိတ္တံ ဝိဝဋ္ဋတိ။ ဧသ နယော သေသေသု။
96.Kāmacchando nānattanti kāmacchando santavuttitāya abhāvato na ekasabhāvo. Nekkhammaṃ ekattanti nekkhammaṃ santavuttibhāvato ekasabhāvo. Nekkhammekattaṃ cetayatoti kāmacchande ādīnavadassanena nekkhammaṃ pavattayato. Kāmacchandato cittaṃ vivaṭṭatīti diṭṭhādīnavato kāmacchandato nekkhammakkhaṇe cittaṃ vivaṭṭati. Esa nayo sesesu.
၉၇. ကာမစ္ဆန္ဒံ ပဇဟန္တောတိ နေက္ခမ္မပဝတ္တိက္ခဏေ ကာမစ္ဆန္ဒံ ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနေန ပဇဟန္တော။ နေက္ခမ္မဝသေန စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတီတိ ပဋိလဒ္ဓသ္သ နေက္ခမ္မသ္သ ဝသေန တံသမ္ပယုတ္တစိတ္တံ အဓိတိဋ္ဌတိ အဓိကံ ကရောန္တော တိဋ္ဌတိ, ပဝတ္တေတီတိ အတ္ထော။ ဧသ နယော သေသေသု။
97.Kāmacchandaṃ pajahantoti nekkhammapavattikkhaṇe kāmacchandaṃ vikkhambhanappahānena pajahanto. Nekkhammavasena cittaṃ adhiṭṭhātīti paṭiladdhassa nekkhammassa vasena taṃsampayuttacittaṃ adhitiṭṭhati adhikaṃ karonto tiṭṭhati, pavattetīti attho. Esa nayo sesesu.
၉၈. စက္ခု သုညံ အတ္တေန ဝာတိ ဗာလဇနပရိကပ္ပိတသ္သ ကာရကဝေဒကသင္ခာတသ္သ အတ္တနော အဘာဝာ စက္ခု အတ္တေန စ သုညံ။ ယဉ္ဟိ ယတ္ထ န ဟောတိ, တေန တံ သုညံ နာမ ဟောတိ။ အတ္တနိယေန ဝာတိ အတ္တနော အဘာဝေနေဝ အတ္တနော သန္တကသ္သပိ အဘာဝာ အတ္တနော သန္တကေန စ သုညံ။ လောကသ္သ အတ္တာတိ စ အတ္တနိယန္တိ စ ဥဘယထာ ဂာဟသမ္ဘဝတော တဒုဘယဂာဟပဋိသေဓနတ္ထံ အတ္တာဘာဝော စ အတ္တနိယာဘာဝော စ ဝုတ္တော။ နိစ္စေန ဝာတိ ဘင္ဂံ အတိက္ကမိတ္ဝာ တိဋ္ဌန္တသ္သ ကသ္သစိ အဘာဝတော နိစ္စေန စ သုညံ။ ဓုဝေန ဝာတိ ပဝတ္တိက္ခဏေပိ ထိရသ္သ ကသ္သစိ အဘာဝတော ဓုဝေန စ သုညံ။ သသ္သတေန ဝာတိ သဗ္ဗကာလေပိ ဝိဇ္ဇမာနသ္သ ကသ္သစိ အဘာဝတော သသ္သတေန စ သုညံ။ အဝိပရိဏာမဓမ္မေန ဝာတိ ဇရာဘင္ဂဝသေန ဒ္ဝိဓာ အပရိဝတ္တမာနပကတိကသ္သ ကသ္သစိ အဘာဝတော အဝိပရိဏာမဓမ္မေန စ သုညံ။ အထ ဝာ နိစ္စဘာဝေန စ ဓုဝဘာဝေန စ သသ္သတဘာဝေန စ အဝိပရိဏာမဓမ္မဘာဝေန စ သုညန္တိ အတ္ထော။ သမုစ္စယတ္ထော ဝာ-သဒ္ဒော။ ယထာဘူတံ ဇာနတော ပသ္သတောတိ ဣစ္စေဝံ အနတ္တာနုပသ္သနာဉာဏေန ယထာသဘာဝေန ဇာနန္တသ္သ စက္ခုနာ ဝိယ စ ပသ္သန္တသ္သ။ စက္ခာဘိနိဝေသတော ဉာဏံ ဝိဝဋ္ဋတီတိ စက္ခု အတ္တာတိ ဝာ အတ္တနိယန္တိ ဝာ ပဝတ္တမာနတော ဒိဋ္ဌာဘိနိဝေသတော တဒင္ဂပ္ပဟာနဝသေန ဉာဏံ ဝိဝဋ္ဋတိ။ ဧသ နယော သေသေသု။
98.Cakkhu suññaṃ attena vāti bālajanaparikappitassa kārakavedakasaṅkhātassa attano abhāvā cakkhu attena ca suññaṃ. Yañhi yattha na hoti, tena taṃ suññaṃ nāma hoti. Attaniyena vāti attano abhāveneva attano santakassapi abhāvā attano santakena ca suññaṃ. Lokassa attāti ca attaniyanti ca ubhayathā gāhasambhavato tadubhayagāhapaṭisedhanatthaṃ attābhāvo ca attaniyābhāvo ca vutto. Niccena vāti bhaṅgaṃ atikkamitvā tiṭṭhantassa kassaci abhāvato niccena ca suññaṃ. Dhuvena vāti pavattikkhaṇepi thirassa kassaci abhāvato dhuvena ca suññaṃ. Sassatena vāti sabbakālepi vijjamānassa kassaci abhāvato sassatena ca suññaṃ. Avipariṇāmadhammena vāti jarābhaṅgavasena dvidhā aparivattamānapakatikassa kassaci abhāvato avipariṇāmadhammena ca suññaṃ. Atha vā niccabhāvena ca dhuvabhāvena ca sassatabhāvena ca avipariṇāmadhammabhāvena ca suññanti attho. Samuccayattho vā-saddo. Yathābhūtaṃ jānato passatoti iccevaṃ anattānupassanāñāṇena yathāsabhāvena jānantassa cakkhunā viya ca passantassa. Cakkhābhinivesato ñāṇaṃ vivaṭṭatīti cakkhu attāti vā attaniyanti vā pavattamānato diṭṭhābhinivesato tadaṅgappahānavasena ñāṇaṃ vivaṭṭati. Esa nayo sesesu.
၉၉. နေက္ခမ္မေန ကာမစ္ဆန္ဒံ ဝောသဇ္ဇတီတိ နေက္ခမ္မလာဘီ ပုဂ္ဂလော နေက္ခမ္မေန တပ္ပဋိပက္ခံ ကာမစ္ဆန္ဒံ ပရိစ္စဇတိ။ ဝောသဂ္ဂေ ပညာတိ ကာမစ္ဆန္ဒသ္သ ဝောသဂ္ဂဘူတေ နေက္ခမ္မေ တံသမ္ပယုတ္တာ ပညာ။ ဧသ နယော သေသေသု။ ပီဠနဋ္ဌာဒယော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္ထာ ဧဝ။ ပရိဇာနန္တော ဝိဝဋ္ဋတီတိ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနာ ဒေသနာ, မဂ္ဂသမင္ဂီပုဂ္ဂလော ဒုက္ခသ္သ စတုဗ္ဗိဓံ အတ္ထံ ကိစ္စဝသေန ပရိဇာနန္တော ဒုဘတော ဝုဋ္ဌာနဝသေန ဝိဝဋ္ဋတိ, ဉာဏဝိဝဋ္ဋနေပိ ဉာဏသမင္ဂီ ဝိဝဋ္ဋတီတိ ဝုတ္တော။
99.Nekkhammena kāmacchandaṃ vosajjatīti nekkhammalābhī puggalo nekkhammena tappaṭipakkhaṃ kāmacchandaṃ pariccajati. Vosagge paññāti kāmacchandassa vosaggabhūte nekkhamme taṃsampayuttā paññā. Esa nayo sesesu. Pīḷanaṭṭhādayo heṭṭhā vuttatthā eva. Parijānanto vivaṭṭatīti puggalādhiṭṭhānā desanā, maggasamaṅgīpuggalo dukkhassa catubbidhaṃ atthaṃ kiccavasena parijānanto dubhato vuṭṭhānavasena vivaṭṭati, ñāṇavivaṭṭanepi ñāṇasamaṅgī vivaṭṭatīti vutto.
၁၀၀. တထဋ္ဌေ ပညာတိ ဧတသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သေဝ တထဋ္ဌေ ဝိဝဋ္ဋနာ ပညာ။ ဧသ နယော သေသေသု။ ဣဒာနိ မဂ္ဂက္ခဏေ ဧဝ ကိစ္စဝသေန အာကာရနာနတ္တတော ဆ ဝိဝဋ္ဋဉာဏာနိ ဒသ္သေတုံ သညာဝိဝဋ္ဋောတိအာဒိမာတိကံ ဌပေတ္ဝာ တံ အတ္ထတော ဝိဘဇန္တော သဉ္ဇာနန္တော ဝိဝဋ္ဋတီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သဉ္ဇာနန္တော ဝိဝဋ္ဋတီတိ သညာဝိဝဋ္ဋောတိ ယသ္မာ ပုဗ္ဗဘာဂေ နေက္ခမ္မာဒိံ အဓိပတိတော သဉ္ဇာနန္တော ယောဂီ ပစ္ဆာ နေက္ခမ္မသမ္ပယုတ္တဉာဏေန ကာမစ္ဆန္ဒာဒိတော ဝိဝဋ္ဋတိ, တသ္မာ တံ ဉာဏံ သညာဝိဝဋ္ဋော နာမာတိ အတ္ထော။ စေတယန္တော ဝိဝဋ္ဋတီတိ စေတောဝိဝဋ္ဋောတိ ယသ္မာ ယောဂီ နေက္ခမ္မေကတ္တာဒီနိ စေတယန္တော သမ္ပယုတ္တဉာဏေန ကာမစ္ဆန္ဒာဒိတော ဝိဝဋ္ဋတိ, တသ္မာ တံ ဉာဏံ စေတောဝိဝဋ္ဋော နာမာတိ အတ္ထော။ ဝိဇာနန္တော ဝိဝဋ္ဋတီတိ စိတ္တဝိဝဋ္ဋောတိ ယသ္မာ ယောဂီ နေက္ခမ္မာဒိဝသေန စိတ္တာဓိဋ္ဌာနေန ဝိဇာနန္တော တံသမ္ပယုတ္တဉာဏေန ကာမစ္ဆန္ဒာဒိတော ဝိဝဋ္ဋတိ, တသ္မာ တံ ဉာဏံ စိတ္တဝိဝဋ္ဋော နာမာတိ အတ္ထော။ ဉာဏံ ကရောန္တော ဝိဝဋ္ဋတီတိ ဉာဏဝိဝဋ္ဋောတိ ယသ္မာ ယောဂီ ဆဗ္ဗိဓံ အဇ္ဈတ္တိကာယတနံ အနတ္တာနုပသ္သနာဉာဏေန သုညတော ဝိဒိတံ ကရောန္တော တေနေဝ ဉာဏေန ဒိဋ္ဌာဘိနိဝေသတော ဝိဝဋ္ဋတိ, တသ္မာ တံ ဉာဏံ ဉာဏဝိဝဋ္ဋော နာမာတိ အတ္ထော။ ဝောသဇ္ဇန္တော ဝိဝဋ္ဋတီတိ ဝိမောက္ခဝိဝဋ္ဋောတိ ယသ္မာ ယောဂီ နေက္ခမ္မာဒီဟိ ကာမစ္ဆန္ဒာဒီနိ ဝောသဇ္ဇန္တော တံသမ္ပယုတ္တဉာဏေန ကာမစ္ဆန္ဒာဒိတော ဝိဝဋ္ဋတိ, တသ္မာ တံ ဉာဏံ ဝိမောက္ခဝိဝဋ္ဋော နာမာတိ အတ္ထော။ တထဋ္ဌေ ဝိဝဋ္ဋတီတိ သစ္စဝိဝဋ္ဋောတိ ယသ္မာ ယောဂီ စတုဗ္ဗိဓေ တထဋ္ဌေ ဒုဘတော ဝုဋ္ဌာနဝသေန ဝိဝဋ္ဋတိ, တသ္မာ မဂ္ဂဉာဏံ သစ္စဝိဝဋ္ဋော နာမာတိ အတ္ထော။ မဂ္ဂဉာဏမေဝ ဝာ တထဋ္ဌေ ဒုဘတော ဝုဋ္ဌာနဘာဝေန ဝိဝဋ္ဋတီတိ သစ္စဝိဝဋ္ဋောတိ အတ္ထော။
100.Tathaṭṭhepaññāti etassa puggalasseva tathaṭṭhe vivaṭṭanā paññā. Esa nayo sesesu. Idāni maggakkhaṇe eva kiccavasena ākāranānattato cha vivaṭṭañāṇāni dassetuṃ saññāvivaṭṭotiādimātikaṃ ṭhapetvā taṃ atthato vibhajanto sañjānanto vivaṭṭatītiādimāha. Tattha sañjānanto vivaṭṭatīti saññāvivaṭṭoti yasmā pubbabhāge nekkhammādiṃ adhipatito sañjānanto yogī pacchā nekkhammasampayuttañāṇena kāmacchandādito vivaṭṭati, tasmā taṃ ñāṇaṃ saññāvivaṭṭo nāmāti attho. Cetayanto vivaṭṭatīti cetovivaṭṭoti yasmā yogī nekkhammekattādīni cetayanto sampayuttañāṇena kāmacchandādito vivaṭṭati, tasmā taṃ ñāṇaṃ cetovivaṭṭo nāmāti attho. Vijānanto vivaṭṭatīti cittavivaṭṭoti yasmā yogī nekkhammādivasena cittādhiṭṭhānena vijānanto taṃsampayuttañāṇena kāmacchandādito vivaṭṭati, tasmā taṃ ñāṇaṃ cittavivaṭṭo nāmāti attho. Ñāṇaṃ karonto vivaṭṭatīti ñāṇavivaṭṭoti yasmā yogī chabbidhaṃ ajjhattikāyatanaṃ anattānupassanāñāṇena suññato viditaṃ karonto teneva ñāṇena diṭṭhābhinivesato vivaṭṭati, tasmā taṃ ñāṇaṃ ñāṇavivaṭṭo nāmāti attho. Vosajjanto vivaṭṭatīti vimokkhavivaṭṭoti yasmā yogī nekkhammādīhi kāmacchandādīni vosajjanto taṃsampayuttañāṇena kāmacchandādito vivaṭṭati, tasmā taṃ ñāṇaṃ vimokkhavivaṭṭo nāmāti attho. Tathaṭṭhe vivaṭṭatīti saccavivaṭṭoti yasmā yogī catubbidhe tathaṭṭhe dubhato vuṭṭhānavasena vivaṭṭati, tasmā maggañāṇaṃ saccavivaṭṭo nāmāti attho. Maggañāṇameva vā tathaṭṭhe dubhato vuṭṭhānabhāvena vivaṭṭatīti saccavivaṭṭoti attho.
ယတ္ထ သညာဝိဝဋ္ဋောတိအာဒိ သစ္စဝိဝဋ္ဋဉာဏနိဒ္ဒေသေ ဝုတ္တတ္တာ သစ္စဝိဝဋ္ဋဉာဏက္ခဏမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ မဂ္ဂက္ခဏေယေဝ ဟိ သဗ္ဗာနိ ယုဇ္ဇန္တိ။ ကထံ? ဉာဏဝိဝဋ္ဋေ ဉာဏဉ္ဟိ ဝဇ္ဇေတ္ဝာ သေသေသု အရိယမဂ္ဂော သရူပေနေဝ အာဂတော။ ဝိပသ္သနာကိစ္စသ္သ ပန မဂ္ဂေနေဝ သိဇ္ဈနတော ဝိပသ္သနာကိစ္စသိဒ္ဓိဝသေန ဉာဏဝိဝဋ္ဋဉာဏမ္ပိ မဂ္ဂက္ခဏေ ယုဇ္ဇတိ။ မဂ္ဂဉာဏေနေဝ ဝာ ‘‘စက္ခု သုည’’န္တိအာဒိ ကိစ္စဝသေန ပဋိဝိဒ္ဓမေဝ ဟောတီတိ မဂ္ဂက္ခဏေ တံ ဉာဏံ ဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ အတ္ထယောဇနာ ပနေတ္ထ ‘‘ယတ္ထ မဂ္ဂက္ခဏေ သညာဝိဝဋ္ဋော, တတ္ထ စေတောဝိဝဋ္ဋော။ ယတ္ထ မဂ္ဂက္ခဏေ စေတောဝိဝဋ္ဋော , တတ္ထ သညာဝိဝဋ္ဋော’’တိ ဧဝမာဒိနာ နယေန သဗ္ဗသံသန္ဒနေသု ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ အထ ဝာ သညာဝိဝဋ္ဋစေတောဝိဝဋ္ဋစိတ္တဝိဝဋ္ဋဝိမောက္ခဝိဝဋ္ဋေသု စတုန္နံ အရိယမဂ္ဂာနံ အာဂတတ္တာ သစ္စဝိဝဋ္ဋော အာဂတောယေဝ ဟောတိ။ ဉာဏဝိဝဋ္ဋော စ သစ္စဝိဝဋ္ဋေနေဝ ကိစ္စဝသေန သိဒ္ဓော ဟောတိ။ သညာစေတောစိတ္တဝိမောက္ခဝိဝဋ္ဋေသ္ဝေဝ စ ပေယ္ယာလေ ဝိတ္ထာရိယမာနေ ‘‘အနတ္တာနုပသ္သနာဓိပတတ္တာ ပညာ အဘိနိဝေသတော သညာယ ဝိဝဋ္ဋတီတိ အဓိပတတ္တာ ပညာ သညာဝိဝဋ္ဋေ ဉာဏ’’န္တိ စ, ‘‘အဘိနိဝေသော နာနတ္တံ, အနတ္တာနုပသ္သနာ ဧကတ္တံ။ အနတ္တာနုပသ္သနေကတ္တံ စေတယတော အဘိနိဝေသတော စိတ္တံ ဝိဝဋ္ဋတီတိ နာနတ္တေ ပညာ စေတောဝိဝဋ္ဋေ ဉာဏ’’န္တိ စ, ‘‘အဘိနိဝေသံ ပဇဟန္တော အနတ္တာနုပသ္သနာဝသေန စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတီတိ အဓိဋ္ဌာနေ ပညာ စိတ္တဝိဝဋ္ဋေ ဉာဏ’’န္တိ စ, ‘‘အနတ္တာနုပသ္သနာယ အဘိနိဝေသံ ဝောသဇ္ဇတီတိ ဝောသဂ္ဂေ ပညာ ဝိမောက္ခဝိဝဋ္ဋေ ဉာဏ’’န္တိ စ ပာဌသမ္ဘဝတော ဉာဏဝိဝဋ္ဋေ ဉာဏမ္ပိ တေသု အာဂတမေဝ ဟောတိ။ ဉာဏဝိဝဋ္ဋေ စ အနတ္တာနုပသ္သနာယ ဝုဋ္ဌာယ အရိယမဂ္ဂံ ပဋိလဒ္ဓသ္သ ကိစ္စဝသေန ‘‘စက္ခု သုညံ အတ္တေန ဝာ အတ္တနိယေန ဝာ’’တိအာဒိယုဇ္ဇနတော သစ္စဝိဝဋ္ဋော လဗ္ဘတိ, တသ္မာ ဧကေကသ္မိံ ဝိဝဋ္ဋေ သေသာ ပဉ္စ ပဉ္စ ဝိဝဋ္ဋာ လဗ္ဘန္တိ။ တသ္မာ ဧဝံ ‘‘ယတ္ထ သညာဝိဝဋ္ဋော, တတ္ထ စေတောဝိဝဋ္ဋော’’တိအာဒိကာနိ သံသန္ဒနာနိ ဝုတ္တာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Yatthasaññāvivaṭṭotiādi saccavivaṭṭañāṇaniddese vuttattā saccavivaṭṭañāṇakkhaṇameva sandhāya vuttanti veditabbaṃ. Maggakkhaṇeyeva hi sabbāni yujjanti. Kathaṃ? Ñāṇavivaṭṭe ñāṇañhi vajjetvā sesesu ariyamaggo sarūpeneva āgato. Vipassanākiccassa pana maggeneva sijjhanato vipassanākiccasiddhivasena ñāṇavivaṭṭañāṇampi maggakkhaṇe yujjati. Maggañāṇeneva vā ‘‘cakkhu suñña’’ntiādi kiccavasena paṭividdhameva hotīti maggakkhaṇe taṃ ñāṇaṃ vattuṃ yujjatiyeva. Atthayojanā panettha ‘‘yattha maggakkhaṇe saññāvivaṭṭo, tattha cetovivaṭṭo. Yattha maggakkhaṇe cetovivaṭṭo , tattha saññāvivaṭṭo’’ti evamādinā nayena sabbasaṃsandanesu yojanā kātabbā. Atha vā saññāvivaṭṭacetovivaṭṭacittavivaṭṭavimokkhavivaṭṭesu catunnaṃ ariyamaggānaṃ āgatattā saccavivaṭṭo āgatoyeva hoti. Ñāṇavivaṭṭo ca saccavivaṭṭeneva kiccavasena siddho hoti. Saññācetocittavimokkhavivaṭṭesveva ca peyyāle vitthāriyamāne ‘‘anattānupassanādhipatattā paññā abhinivesato saññāya vivaṭṭatīti adhipatattā paññā saññāvivaṭṭe ñāṇa’’nti ca, ‘‘abhiniveso nānattaṃ, anattānupassanā ekattaṃ. Anattānupassanekattaṃ cetayato abhinivesato cittaṃ vivaṭṭatīti nānatte paññā cetovivaṭṭe ñāṇa’’nti ca, ‘‘abhinivesaṃ pajahanto anattānupassanāvasena cittaṃ adhiṭṭhātīti adhiṭṭhāne paññā cittavivaṭṭe ñāṇa’’nti ca, ‘‘anattānupassanāya abhinivesaṃ vosajjatīti vosagge paññā vimokkhavivaṭṭe ñāṇa’’nti ca pāṭhasambhavato ñāṇavivaṭṭe ñāṇampi tesu āgatameva hoti. Ñāṇavivaṭṭe ca anattānupassanāya vuṭṭhāya ariyamaggaṃ paṭiladdhassa kiccavasena ‘‘cakkhu suññaṃ attena vā attaniyena vā’’tiādiyujjanato saccavivaṭṭo labbhati, tasmā ekekasmiṃ vivaṭṭe sesā pañca pañca vivaṭṭā labbhanti. Tasmā evaṃ ‘‘yattha saññāvivaṭṭo, tattha cetovivaṭṭo’’tiādikāni saṃsandanāni vuttānīti veditabbaṃ.
ဝိဝဋ္ဋဉာဏဆက္ကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Vivaṭṭañāṇachakkaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂပာဠိ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ၄၄-၄၉. ဆဝိဝဋ္ဋဉာဏနိဒ္ဒေသော • 44-49. Chavivaṭṭañāṇaniddeso