| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
वोहारवग्गवण्णना
Vohāravaggavaṇṇanā
४२४. ‘‘नेव देसनाय न वुट्ठानेना’’ति इदं पाराजिकापत्तिं सन्धाय वुत्तं। दोसानुरूपन्ति वत्थुसङ्खातस्स दोसस्स अनुरूपं।
424. ‘‘Neva desanāya na vuṭṭhānenā’’ti idaṃ pārājikāpattiṃ sandhāya vuttaṃ. Dosānurūpanti vatthusaṅkhātassa dosassa anurūpaṃ.
पयोगं न जानातीति एत्थ सचे पयोगो मूलेन विसदिसो हुत्वा भिन्नो होति, एवं सति मूलपयोगन्ति न वत्तब्बन्ति आह ‘‘अधिकरणानं ही’’तिआदि। हीति सच्चं, यस्मा वा। मूलमेव पयोगा नाम होन्ति, न अञ्ञन्ति अधिप्पायो।
Payogaṃ na jānātīti ettha sace payogo mūlena visadiso hutvā bhinno hoti, evaṃ sati mūlapayoganti na vattabbanti āha ‘‘adhikaraṇānaṃ hī’’tiādi. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Mūlameva payogā nāma honti, na aññanti adhippāyo.
कातब्बन्ति न जानातीति कातब्बं इति कम्मस्स करणं न जानातीति योजना। वत्थूति भण्डनकलहादिवत्थु, नियस्सादीनं वत्थूति सम्बन्धो । चतुन्नन्ति तज्जनीयनियस्सपब्बाजनीयपटिसारणीयवसेन चतुन्नं। याचतीति सङ्घं कम्मस्स वूपसमं याचति।
Kātabbanti na jānātīti kātabbaṃ iti kammassa karaṇaṃ na jānātīti yojanā. Vatthūti bhaṇḍanakalahādivatthu, niyassādīnaṃ vatthūti sambandho . Catunnanti tajjanīyaniyassapabbājanīyapaṭisāraṇīyavasena catunnaṃ. Yācatīti saṅghaṃ kammassa vūpasamaṃ yācati.
वत्थुन्ति एत्थ आपत्तिक्खन्धानमेव वत्थुन्ति आह ‘‘सत्तन्नं आपत्तिक्खन्धान’’न्ति। पदेसपञ्ञत्तिसब्बत्थपञ्ञत्तिसाधारणपञ्ञत्तिअसाधारणपञ्ञत्तिएकतोपञ्ञ- त्तिउभतोपञ्ञत्तिवसेन छन्नं पञ्ञत्तीनं पञ्ञत्तियं पविट्ठत्ता वुत्तं ‘‘तिविधं पञ्ञत्ति’’न्ति। ‘‘हेट्ठुपरियं कत्वा पदं योजेती’’ति इमिना पदपच्चाभट्ठन्ति एत्थ पदानं हेट्ठुपरियवसेन पटिनिवत्तित्वा आभस्सनं गळनं चुतं पदपच्चाभट्ठन्ति अत्थं दस्सेति।
Vatthunti ettha āpattikkhandhānameva vatthunti āha ‘‘sattannaṃ āpattikkhandhāna’’nti. Padesapaññattisabbatthapaññattisādhāraṇapaññattiasādhāraṇapaññattiekatopañña- ttiubhatopaññattivasena channaṃ paññattīnaṃ paññattiyaṃ paviṭṭhattā vuttaṃ ‘‘tividhaṃ paññatti’’nti. ‘‘Heṭṭhupariyaṃ katvā padaṃ yojetī’’ti iminā padapaccābhaṭṭhanti ettha padānaṃ heṭṭhupariyavasena paṭinivattitvā ābhassanaṃ gaḷanaṃ cutaṃ padapaccābhaṭṭhanti atthaṃ dasseti.
विनयेति एत्थ न केवलं पाळियंयेव, अथ खो अट्ठकथायम्पीति आह ‘‘विनयपाळियञ्चेव अट्ठकथायञ्चा’’ति।
Vinayeti ettha na kevalaṃ pāḷiyaṃyeva, atha kho aṭṭhakathāyampīti āha ‘‘vinayapāḷiyañceva aṭṭhakathāyañcā’’ti.
ञत्तिं न जानातीति एत्थ ञत्तिभेदं दस्सेन्तो आह ‘‘सङ्खेपतो’’तिआदि। तत्थाति दुविधासु ञत्तीसु। कम्मञत्तीति अनुस्सावनकम्मस्स ठाने ठिता ञत्ति। अनुस्सावनकम्मं नत्थि, सयमेव अनुस्सावनकम्मट्ठाने ठिताति अत्थो। कम्मपादञत्तीति अनुस्सावनकम्मस्स पादभूता मूलभूता ञत्ति। नवसु ठानेसूति ओसारणादीसु नवसु ठानेसू। द्वीसु ठानेसूति ञत्तिदुतियञत्तिचतुत्थवसेन द्वीसु ठानेसु, कम्मपादञत्तिया करणं न जानातीति सम्बन्धो। य्वायं चतुब्बिधो समथोति योजना। तन्ति चतुब्बिधं समथं। ञत्तियाति साम्यत्थे सामिवचनं। यं अधिकरणं वूपसमतीति सम्बन्धो। तस्साति अधिकरणस्स। तं वूपसमं न जानातीति सम्बन्धो।
Ñattiṃna jānātīti ettha ñattibhedaṃ dassento āha ‘‘saṅkhepato’’tiādi. Tatthāti duvidhāsu ñattīsu. Kammañattīti anussāvanakammassa ṭhāne ṭhitā ñatti. Anussāvanakammaṃ natthi, sayameva anussāvanakammaṭṭhāne ṭhitāti attho. Kammapādañattīti anussāvanakammassa pādabhūtā mūlabhūtā ñatti. Navasu ṭhānesūti osāraṇādīsu navasu ṭhānesū. Dvīsu ṭhānesūti ñattidutiyañatticatutthavasena dvīsu ṭhānesu, kammapādañattiyā karaṇaṃ na jānātīti sambandho. Yvāyaṃ catubbidho samathoti yojanā. Tanti catubbidhaṃ samathaṃ. Ñattiyāti sāmyatthe sāmivacanaṃ. Yaṃ adhikaraṇaṃ vūpasamatīti sambandho. Tassāti adhikaraṇassa. Taṃ vūpasamaṃ na jānātīti sambandho.
सुत्तं न जानातीति एत्थ सुत्तसद्दस्स कदाचि कत्थचि मातिकायञ्च सुत्तन्तपिटके च पवत्तनतो इध उभतोविभङ्गेति आह ‘‘उभतोविभङ्ग’’न्ति। विनयं न जानातीति एत्थ विनयसद्दस्स सकले विनयपिटके वत्तमानस्सापि सुत्तन्ति एत्थ उभतोविभङ्गस्स गहितत्ता इध खन्धकपरिवाराव गहेतब्बाति आह ‘‘खन्धकपरिवारं न जानाती’’ति।
Suttaṃ na jānātīti ettha suttasaddassa kadāci katthaci mātikāyañca suttantapiṭake ca pavattanato idha ubhatovibhaṅgeti āha ‘‘ubhatovibhaṅga’’nti. Vinayaṃ na jānātīti ettha vinayasaddassa sakale vinayapiṭake vattamānassāpi suttanti ettha ubhatovibhaṅgassa gahitattā idha khandhakaparivārāva gahetabbāti āha ‘‘khandhakaparivāraṃ na jānātī’’ti.
विनयं न जानातीति एत्थ विनयपिटकस्स गहेतब्बत्ता वुत्तं ‘‘ठपेत्वा विनयपिटक’’न्ति। सुत्तन्तिके चत्तारो महापदेसेति (दी॰ नि॰ २.१८७ आदयो; अ॰ नि॰ ४.१८०) बुद्धापदेससङ्घापदेससम्बहुलत्थेरापदेसएकत्थेरा पदेसवसेन चत्तारो महापदेसे। एत्थाति पञ्चके। यन्ति वचनं। सब्बत्थाति सब्बेसु पञ्चकेसु।
Vinayaṃ na jānātīti ettha vinayapiṭakassa gahetabbattā vuttaṃ ‘‘ṭhapetvā vinayapiṭaka’’nti. Suttantike cattāro mahāpadeseti (dī. ni. 2.187 ādayo; a. ni. 4.180) buddhāpadesasaṅghāpadesasambahulattherāpadesaekattherā padesavasena cattāro mahāpadese. Etthāti pañcake. Yanti vacanaṃ. Sabbatthāti sabbesu pañcakesu.
इति
Iti
अनिस्सितवग्ग-नप्पटिप्पस्सम्भनवग्ग-वोहारवग्गवण्णनाय
Anissitavagga-nappaṭippassambhanavagga-vohāravaggavaṇṇanāya
योजना समत्ता।
Yojanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi / ३. वोहारवग्गो • 3. Vohāravaggo
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā / वोहारवग्गवण्णना • Vohāravaggavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / वोहारवग्गवण्णना • Vohāravaggavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / वोहारवग्गवण्णना • Vohāravaggavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / वोहारवग्गादिवण्णना • Vohāravaggādivaṇṇanā
