| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
โวหารวคฺควณฺณนา
Vohāravaggavaṇṇanā
๔๒๔. ‘‘เนว เทสนาย น วุฎฺฐาเนนา’’ติ อิทํ ปาราชิกาปตฺติํ สนฺธาย วุตฺตํฯ โทสานุรูปนฺติ วตฺถุสงฺขาตสฺส โทสสฺส อนุรูปํฯ
424. ‘‘Neva desanāya na vuṭṭhānenā’’ti idaṃ pārājikāpattiṃ sandhāya vuttaṃ. Dosānurūpanti vatthusaṅkhātassa dosassa anurūpaṃ.
ปโยคํ น ชานาตีติ เอตฺถ สเจ ปโยโค มูเลน วิสทิโส หุตฺวา ภิโนฺน โหติ, เอวํ สติ มูลปโยคนฺติ น วตฺตพฺพนฺติ อาห ‘‘อธิกรณานํ หี’’ติอาทิฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ มูลเมว ปโยคา นาม โหนฺติ, น อญฺญนฺติ อธิปฺปาโยฯ
Payogaṃ na jānātīti ettha sace payogo mūlena visadiso hutvā bhinno hoti, evaṃ sati mūlapayoganti na vattabbanti āha ‘‘adhikaraṇānaṃ hī’’tiādi. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Mūlameva payogā nāma honti, na aññanti adhippāyo.
กาตพฺพนฺติ น ชานาตีติ กาตพฺพํ อิติ กมฺมสฺส กรณํ น ชานาตีติ โยชนาฯ วตฺถูติ ภณฺฑนกลหาทิวตฺถุ, นิยสฺสาทีนํ วตฺถูติ สมฺพโนฺธ ฯ จตุนฺนนฺติ ตชฺชนียนิยสฺสปพฺพาชนียปฎิสารณียวเสน จตุนฺนํฯ ยาจตีติ สงฺฆํ กมฺมสฺส วูปสมํ ยาจติฯ
Kātabbanti na jānātīti kātabbaṃ iti kammassa karaṇaṃ na jānātīti yojanā. Vatthūti bhaṇḍanakalahādivatthu, niyassādīnaṃ vatthūti sambandho . Catunnanti tajjanīyaniyassapabbājanīyapaṭisāraṇīyavasena catunnaṃ. Yācatīti saṅghaṃ kammassa vūpasamaṃ yācati.
วตฺถุนฺติ เอตฺถ อาปตฺติกฺขนฺธานเมว วตฺถุนฺติ อาห ‘‘สตฺตนฺนํ อาปตฺติกฺขนฺธาน’’นฺติฯ ปเทสปญฺญตฺติสพฺพตฺถปญฺญตฺติสาธารณปญฺญตฺติอสาธารณปญฺญตฺติเอกโตปญฺญ- ตฺติอุภโตปญฺญตฺติวเสน ฉนฺนํ ปญฺญตฺตีนํ ปญฺญตฺติยํ ปวิฎฺฐตฺตา วุตฺตํ ‘‘ติวิธํ ปญฺญตฺติ’’นฺติฯ ‘‘เหฎฺฐุปริยํ กตฺวา ปทํ โยเชตี’’ติ อิมินา ปทปจฺจาภฎฺฐนฺติ เอตฺถ ปทานํ เหฎฺฐุปริยวเสน ปฎินิวตฺติตฺวา อาภสฺสนํ คฬนํ จุตํ ปทปจฺจาภฎฺฐนฺติ อตฺถํ ทเสฺสติฯ
Vatthunti ettha āpattikkhandhānameva vatthunti āha ‘‘sattannaṃ āpattikkhandhāna’’nti. Padesapaññattisabbatthapaññattisādhāraṇapaññattiasādhāraṇapaññattiekatopañña- ttiubhatopaññattivasena channaṃ paññattīnaṃ paññattiyaṃ paviṭṭhattā vuttaṃ ‘‘tividhaṃ paññatti’’nti. ‘‘Heṭṭhupariyaṃ katvā padaṃ yojetī’’ti iminā padapaccābhaṭṭhanti ettha padānaṃ heṭṭhupariyavasena paṭinivattitvā ābhassanaṃ gaḷanaṃ cutaṃ padapaccābhaṭṭhanti atthaṃ dasseti.
วินเยติ เอตฺถ น เกวลํ ปาฬิยํเยว, อถ โข อฎฺฐกถายมฺปีติ อาห ‘‘วินยปาฬิยเญฺจว อฎฺฐกถายญฺจา’’ติฯ
Vinayeti ettha na kevalaṃ pāḷiyaṃyeva, atha kho aṭṭhakathāyampīti āha ‘‘vinayapāḷiyañceva aṭṭhakathāyañcā’’ti.
ญตฺติํ น ชานาตีติ เอตฺถ ญตฺติเภทํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘สเงฺขปโต’’ติอาทิฯ ตตฺถาติ ทุวิธาสุ ญตฺตีสุฯ กมฺมญตฺตีติ อนุสฺสาวนกมฺมสฺส ฐาเน ฐิตา ญตฺติฯ อนุสฺสาวนกมฺมํ นตฺถิ, สยเมว อนุสฺสาวนกมฺมฎฺฐาเน ฐิตาติ อโตฺถฯ กมฺมปาทญตฺตีติ อนุสฺสาวนกมฺมสฺส ปาทภูตา มูลภูตา ญตฺติฯ นวสุ ฐาเนสูติ โอสารณาทีสุ นวสุ ฐาเนสูฯ ทฺวีสุ ฐาเนสูติ ญตฺติทุติยญตฺติจตุตฺถวเสน ทฺวีสุ ฐาเนสุ, กมฺมปาทญตฺติยา กรณํ น ชานาตีติ สมฺพโนฺธฯ ยฺวายํ จตุพฺพิโธ สมโถติ โยชนาฯ ตนฺติ จตุพฺพิธํ สมถํฯ ญตฺติยาติ สามฺยเตฺถ สามิวจนํฯ ยํ อธิกรณํ วูปสมตีติ สมฺพโนฺธฯ ตสฺสาติ อธิกรณสฺสฯ ตํ วูปสมํ น ชานาตีติ สมฺพโนฺธฯ
Ñattiṃna jānātīti ettha ñattibhedaṃ dassento āha ‘‘saṅkhepato’’tiādi. Tatthāti duvidhāsu ñattīsu. Kammañattīti anussāvanakammassa ṭhāne ṭhitā ñatti. Anussāvanakammaṃ natthi, sayameva anussāvanakammaṭṭhāne ṭhitāti attho. Kammapādañattīti anussāvanakammassa pādabhūtā mūlabhūtā ñatti. Navasu ṭhānesūti osāraṇādīsu navasu ṭhānesū. Dvīsu ṭhānesūti ñattidutiyañatticatutthavasena dvīsu ṭhānesu, kammapādañattiyā karaṇaṃ na jānātīti sambandho. Yvāyaṃ catubbidho samathoti yojanā. Tanti catubbidhaṃ samathaṃ. Ñattiyāti sāmyatthe sāmivacanaṃ. Yaṃ adhikaraṇaṃ vūpasamatīti sambandho. Tassāti adhikaraṇassa. Taṃ vūpasamaṃ na jānātīti sambandho.
สุตฺตํ น ชานาตีติ เอตฺถ สุตฺตสทฺทสฺส กทาจิ กตฺถจิ มาติกายญฺจ สุตฺตนฺตปิฎเก จ ปวตฺตนโต อิธ อุภโตวิภเงฺคติ อาห ‘‘อุภโตวิภงฺค’’นฺติฯ วินยํ น ชานาตีติ เอตฺถ วินยสทฺทสฺส สกเล วินยปิฎเก วตฺตมานสฺสาปิ สุตฺตนฺติ เอตฺถ อุภโตวิภงฺคสฺส คหิตตฺตา อิธ ขนฺธกปริวาราว คเหตพฺพาติ อาห ‘‘ขนฺธกปริวารํ น ชานาตี’’ติฯ
Suttaṃ na jānātīti ettha suttasaddassa kadāci katthaci mātikāyañca suttantapiṭake ca pavattanato idha ubhatovibhaṅgeti āha ‘‘ubhatovibhaṅga’’nti. Vinayaṃ na jānātīti ettha vinayasaddassa sakale vinayapiṭake vattamānassāpi suttanti ettha ubhatovibhaṅgassa gahitattā idha khandhakaparivārāva gahetabbāti āha ‘‘khandhakaparivāraṃ na jānātī’’ti.
วินยํ น ชานาตีติ เอตฺถ วินยปิฎกสฺส คเหตพฺพตฺตา วุตฺตํ ‘‘ฐเปตฺวา วินยปิฎก’’นฺติฯ สุตฺตนฺติเก จตฺตาโร มหาปเทเสติ (ที. นิ. ๒.๑๘๗ อาทโย; อ. นิ. ๔.๑๘๐) พุทฺธาปเทสสงฺฆาปเทสสมฺพหุลเตฺถราปเทสเอกเตฺถรา ปเทสวเสน จตฺตาโร มหาปเทเสฯ เอตฺถาติ ปญฺจเกฯ ยนฺติ วจนํฯ สพฺพตฺถาติ สเพฺพสุ ปญฺจเกสุฯ
Vinayaṃ na jānātīti ettha vinayapiṭakassa gahetabbattā vuttaṃ ‘‘ṭhapetvā vinayapiṭaka’’nti. Suttantike cattāro mahāpadeseti (dī. ni. 2.187 ādayo; a. ni. 4.180) buddhāpadesasaṅghāpadesasambahulattherāpadesaekattherā padesavasena cattāro mahāpadese. Etthāti pañcake. Yanti vacanaṃ. Sabbatthāti sabbesu pañcakesu.
อิติ
Iti
อนิสฺสิตวคฺค-นปฺปฎิปฺปสฺสมฺภนวคฺค-โวหารวคฺควณฺณนาย
Anissitavagga-nappaṭippassambhanavagga-vohāravaggavaṇṇanāya
โยชนา สมตฺตาฯ
Yojanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๓. โวหารวโคฺค • 3. Vohāravaggo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā / โวหารวคฺควณฺณนา • Vohāravaggavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / โวหารวคฺควณฺณนา • Vohāravaggavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / โวหารวคฺควณฺณนา • Vohāravaggavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / โวหารวคฺคาทิวณฺณนา • Vohāravaggādivaṇṇanā
