| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi |
१८४. वुड्ढपब्बजितवत्थु
184. Vuḍḍhapabbajitavatthu
३०३. अथ खो भगवा कुसिनारायं यथाभिरन्तं विहरित्वा येन आतुमा तेन चारिकं पक्कामि महता भिक्खुसङ्घेन सद्धिं अड्ढतेलसेहि भिक्खुसतेहि। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो वुड्ढपब्बजितो आतुमायं पटिवसति नहापितपुब्बो। तस्स द्वे दारका होन्ति, मञ्जुका पटिभानेय्यका, दक्खा परियोदातसिप्पा सके आचरियके नहापितकम्मे। अस्सोसि खो सो वुड्ढपब्बजितो – ‘‘भगवा किर आतुमं आगच्छति महता भिक्खुसङ्घेन सद्धिं अड्ढतेलसेहि भिक्खुसतेही’’ति। अथ खो सो वुड्ढपब्बजितो ते दारके एतदवोच – ‘‘भगवा किर, ताता, आतुमं आगच्छति महता भिक्खुसङ्घेन सद्धिं अड्ढतेलसेहि भिक्खुसतेहि। गच्छथ तुम्हे, ताता, खुरभण्डं आदाय नाळियावापकेन अनुघरकं अनुघरकं आहिण्डथ, लोणम्पि, तेलम्पि, तण्डुलम्पि, खादनीयम्पि संहरथ, भगवतो आगतस्स यागुपानं करिस्सामा’’ति। ‘‘एवं, ताता’’ति खो ते दारका तस्स वुड्ढपब्बजितस्स पटिस्सुणित्वा खुरभण्डं आदाय नाळियावापकेन अनुघरकं अनुघरकं आहिण्डन्ति, लोणम्पि, तेलम्पि, तण्डुलम्पि, खादनीयम्पि संहरन्ता। मनुस्सा ते दारके मञ्जुके पटिभानेय्यके पस्सित्वा येपि न कारापेतुकामा तेपि कारापेन्ति, कारापेत्वापि बहुं देन्ति। अथ खो ते दारका बहुं लोणम्पि, तेलम्पि, तण्डुलम्पि, खादनीयम्पि संहरिंसु।
303. Atha kho bhagavā kusinārāyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena ātumā tena cārikaṃ pakkāmi mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhatelasehi bhikkhusatehi. Tena kho pana samayena aññataro vuḍḍhapabbajito ātumāyaṃ paṭivasati nahāpitapubbo. Tassa dve dārakā honti, mañjukā paṭibhāneyyakā, dakkhā pariyodātasippā sake ācariyake nahāpitakamme. Assosi kho so vuḍḍhapabbajito – ‘‘bhagavā kira ātumaṃ āgacchati mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhatelasehi bhikkhusatehī’’ti. Atha kho so vuḍḍhapabbajito te dārake etadavoca – ‘‘bhagavā kira, tātā, ātumaṃ āgacchati mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhatelasehi bhikkhusatehi. Gacchatha tumhe, tātā, khurabhaṇḍaṃ ādāya nāḷiyāvāpakena anugharakaṃ anugharakaṃ āhiṇḍatha, loṇampi, telampi, taṇḍulampi, khādanīyampi saṃharatha, bhagavato āgatassa yāgupānaṃ karissāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, tātā’’ti kho te dārakā tassa vuḍḍhapabbajitassa paṭissuṇitvā khurabhaṇḍaṃ ādāya nāḷiyāvāpakena anugharakaṃ anugharakaṃ āhiṇḍanti, loṇampi, telampi, taṇḍulampi, khādanīyampi saṃharantā. Manussā te dārake mañjuke paṭibhāneyyake passitvā yepi na kārāpetukāmā tepi kārāpenti, kārāpetvāpi bahuṃ denti. Atha kho te dārakā bahuṃ loṇampi, telampi, taṇḍulampi, khādanīyampi saṃhariṃsu.
अथ खो भगवा अनुपुब्बेन चारिकं चरमानो येन आतुमा तदवसरि। तत्र सुदं भगवा आतुमायं विहरति भुसागारे। अथ खो सो वुड्ढपब्बजितो तस्सा रत्तिया अच्चयेन पहूतं यागुं पटियादापेत्वा भगवतो उपनामेसि – ‘‘पटिग्गण्हातु मे, भन्ते, भगवा यागु’’न्ति। जानन्तापि तथागता पुच्छन्ति…पे॰… सावकानं वा सिक्खापदं पञ्ञपेस्सामाति। अथ खो भगवा तं वुड्ढपब्बजितं एतदवोच – ‘‘कुतायं, भिक्खु यागू’’ति? अथ खो सो वुड्ढपब्बजितो भगवतो एतमत्थं आरोचेसि। विगरहि बुद्धो भगवा, ‘‘अननुच्छविकं, मोघपुरिस, अननुलोमिकं अप्पतिरूपं अस्सामणकं अकप्पियं अकरणीयं। कथञ्हि नाम त्वं, मोघपुरिस, पब्बजितो अकप्पिये समादपेस्ससि 1। नेतं, मोघपुरिस, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… विगरहित्वा धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि ‘न, भिक्खवे, पब्बजितेन अकप्पिये समादपेतब्बं, यो समादपेय्य, आपत्ति दुक्कटस्स। न च, भिक्खवे, नहापितपुब्बेन खुरभण्डं परिहरितब्बं। यो परिहरेय्य, आपत्ति दुक्कटस्सा’’’ति।
Atha kho bhagavā anupubbena cārikaṃ caramāno yena ātumā tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā ātumāyaṃ viharati bhusāgāre. Atha kho so vuḍḍhapabbajito tassā rattiyā accayena pahūtaṃ yāguṃ paṭiyādāpetvā bhagavato upanāmesi – ‘‘paṭiggaṇhātu me, bhante, bhagavā yāgu’’nti. Jānantāpi tathāgatā pucchanti…pe… sāvakānaṃ vā sikkhāpadaṃ paññapessāmāti. Atha kho bhagavā taṃ vuḍḍhapabbajitaṃ etadavoca – ‘‘kutāyaṃ, bhikkhu yāgū’’ti? Atha kho so vuḍḍhapabbajito bhagavato etamatthaṃ ārocesi. Vigarahi buddho bhagavā, ‘‘ananucchavikaṃ, moghapurisa, ananulomikaṃ appatirūpaṃ assāmaṇakaṃ akappiyaṃ akaraṇīyaṃ. Kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, pabbajito akappiye samādapessasi 2. Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… vigarahitvā dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi ‘na, bhikkhave, pabbajitena akappiye samādapetabbaṃ, yo samādapeyya, āpatti dukkaṭassa. Na ca, bhikkhave, nahāpitapubbena khurabhaṇḍaṃ pariharitabbaṃ. Yo parihareyya, āpatti dukkaṭassā’’’ti.
अथ खो भगवा आतुमायं यथाभिरन्तं विहरित्वा येन सावत्थि तेन चारिकं पक्कामि। अनुपुब्बेन चारिकं चरमानो येन सावत्थि तदवसरि। तत्र सुदं भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन सावत्थियं बहुं फलखादनीयं उप्पन्नं होति। अथ खो भिक्खूनं एतदहोसि – ‘‘किं नु खो भगवता फलखादनीयं अनुञ्ञातं, किं अननुञ्ञात’’न्ति? भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, सब्बं फलखादनीय’’न्ति।
Atha kho bhagavā ātumāyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena sāvatthi tena cārikaṃ pakkāmi. Anupubbena cārikaṃ caramāno yena sāvatthi tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena sāvatthiyaṃ bahuṃ phalakhādanīyaṃ uppannaṃ hoti. Atha kho bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘kiṃ nu kho bhagavatā phalakhādanīyaṃ anuññātaṃ, kiṃ ananuññāta’’nti? Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, sabbaṃ phalakhādanīya’’nti.
३०४. तेन खो पन समयेन सङ्घिकानि बीजानि पुग्गलिकाय भूमिया रोपियन्ति, पुग्गलिकानि बीजानि सङ्घिकाय भूमिया रोपियन्ति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। सङ्घिकानि, भिक्खवे, बीजानि पुग्गलिकाय भूमिया रोपितानि भागं दत्वा परिभुञ्जितब्बानि। पुग्गलिकानि बीजानि सङ्घिकाय भूमिया रोपितानि भागं दत्वा परिभुञ्जितब्बानीति।
304. Tena kho pana samayena saṅghikāni bījāni puggalikāya bhūmiyā ropiyanti, puggalikāni bījāni saṅghikāya bhūmiyā ropiyanti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Saṅghikāni, bhikkhave, bījāni puggalikāya bhūmiyā ropitāni bhāgaṃ datvā paribhuñjitabbāni. Puggalikāni bījāni saṅghikāya bhūmiyā ropitāni bhāgaṃ datvā paribhuñjitabbānīti.
वुड्ढपब्बजितवत्थु निट्ठितं।
Vuḍḍhapabbajitavatthu niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / रोजमल्लादिवत्थुकथा • Rojamallādivatthukathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / वुड्ढपब्बजितवत्थुकथावण्णना • Vuḍḍhapabbajitavatthukathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / रोजमल्लादिवत्थुकथावण्णना • Rojamallādivatthukathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / १८३. रोजमल्लादिवत्थुकथा • 183. Rojamallādivatthukathā
