| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
වුඩ්‌ඪපබ්‌බජිතවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා
Vuḍḍhapabbajitavatthukathāvaṇṇanā
303. ආතුමාවත්‌ථුම්‌හි අඤ්‌ඤතරො වුඩ්‌ඪපබ්‌බජිතොති සුභද්‌දො නාම අඤ්‌ඤතරො භික්‌ඛු වුඩ්‌ඪකාලෙ පබ්‌බජිතත්‌තා ‘‘වුඩ්‌ඪපබ්‌බජිතො’’ති වුත්‌තො. ද්‌වෙ දාරකාති සාමණෙරභූමියං ඨිතා ද්‌වෙ පුත්‌තා. නාළියාවාපකෙනාති නාළියා චෙව ථවිකාය ච. සංහරිංසූති යස්‌මා මනුස්‌සා තෙ දාරකෙ මඤ්‌ජුභාණිනෙ පටිභානවන්‌තෙ දිස්‌වා කාරෙතුකාමාපි අකාරෙතුකාමාපි කාරෙන්‌තියෙව, කතකාලෙ ච ‘‘කිං ගණ්‌හිස්‌සථ තාතා’’ති පුච්‌ඡන්‌ති. තෙ වදන්‌ති ‘‘න අම්‌හාකං අඤ්‌ඤෙන කෙනචි අත්‌ථො, පිතා පන නො භගවතො ආගතකාලෙ යාගුදානං කාතුකාමො’’ති. තං සුත්‌වා මනුස්‌සා අපරිගණෙත්‌වාව යං තෙ සක්‌කොන්‌ති හරිතුං, සබ්‌බං දෙන්‌ති. යම්‌පි න සක්‌කොන්‌ති, මනුස්‌සෙහි පෙසෙන්‌ති. තස්‌මා තෙ දාරකා බහුං ලොණම්‌පි තෙලම්‌පි සප්‌පිම්‌පි තණ්‌ඩුලම්‌පි ඛාදනීයම්‌පි සංහරිංසු.
303. Ātumāvatthumhi aññataro vuḍḍhapabbajitoti subhaddo nāma aññataro bhikkhu vuḍḍhakāle pabbajitattā ‘‘vuḍḍhapabbajito’’ti vutto. Dve dārakāti sāmaṇerabhūmiyaṃ ṭhitā dve puttā. Nāḷiyāvāpakenāti nāḷiyā ceva thavikāya ca. Saṃhariṃsūti yasmā manussā te dārake mañjubhāṇine paṭibhānavante disvā kāretukāmāpi akāretukāmāpi kārentiyeva, katakāle ca ‘‘kiṃ gaṇhissatha tātā’’ti pucchanti. Te vadanti ‘‘na amhākaṃ aññena kenaci attho, pitā pana no bhagavato āgatakāle yāgudānaṃ kātukāmo’’ti. Taṃ sutvā manussā aparigaṇetvāva yaṃ te sakkonti harituṃ, sabbaṃ denti. Yampi na sakkonti, manussehi pesenti. Tasmā te dārakā bahuṃ loṇampi telampi sappimpi taṇḍulampi khādanīyampi saṃhariṃsu.
ආතුමායං විහරතීති ආතුමං නිස්‌සාය විහරති. භුසාගාරෙති භුසමයෙ අගාරකෙ. තත්‌ථ කිර මහන්‌තං පලාලපුඤ්‌ජං අබ්‌භන්‌තරතො පලාලං නික්‌කඩ්‌ඪිත්‌වා සාලාසදිසං පබ්‌බජිතානං වසනයොග්‌ගට්‌ඨානසදිසං කතං, තදා භගවා තත්‌ථ වසි. අථ භගවති ආතුමං ආගන්‌ත්‌වා භුසාගාරකං පවිට්‌ඨෙ සුභද්‌දො සායන්‌හසමයං ගාමද්‌වාරං ගන්‌ත්‌වා මනුස්‌සෙ ආමන්‌තෙසි ‘‘උපාසකා නාහං තුම්‌හාකං සන්‌තිකා අඤ්‌ඤං කිඤ්‌චි පච්‌චාසීසාමි, මය්‌හං දාරකෙහි ආනීතතෙලාදීනියෙව සඞ්‌ඝස්‌ස පහොන්‌ති, හත්‌ථකම්‌මමත්‌තං මෙ දෙථා’’ති. කිං, භන්‌තෙ, කරොමාති? ‘‘ඉදඤ්‌චිදඤ්‌ච ගණ්‌හථා’’ති සබ්‌බූපකරණානි ගාහෙත්‌වා විහාරෙ උද්‌ධනානි කාරෙත්‌වා එකං කාළකං කාසාවං නිවාසෙත්‌වා තාදිසමෙව පාරුපිත්‌වා ‘‘ඉදං කරොථ, ඉදං කරොථා’’ති සබ්‌බරත්‌තිං විචාරෙන්‌තො සතසහස්‌සං විස්‌සජ්‌ජෙත්‌වා භොජ්‌ජයාගුඤ්‌ච මධුගොළකඤ්‌ච පටියාදාපෙසි. භොජ්‌ජයාගු නාම පඨමං භුඤ්‌ජිත්‌වා පාතබ්‌බයාගු, තත්‌ථ සප්‌පිමධුඵාණිතමච්‌ඡමංසපුප්‌ඵඵලරසාදි යංකිඤ්‌චි ඛාදනීයං නාම, සබ්‌බං පවිසති, කීළිතුකාමානං සීසමක්‌ඛනයොග්‌ගා හොති සුගන්‌ධගන්‌ධා.
Ātumāyaṃ viharatīti ātumaṃ nissāya viharati. Bhusāgāreti bhusamaye agārake. Tattha kira mahantaṃ palālapuñjaṃ abbhantarato palālaṃ nikkaḍḍhitvā sālāsadisaṃ pabbajitānaṃ vasanayoggaṭṭhānasadisaṃ kataṃ, tadā bhagavā tattha vasi. Atha bhagavati ātumaṃ āgantvā bhusāgārakaṃ paviṭṭhe subhaddo sāyanhasamayaṃ gāmadvāraṃ gantvā manusse āmantesi ‘‘upāsakā nāhaṃ tumhākaṃ santikā aññaṃ kiñci paccāsīsāmi, mayhaṃ dārakehi ānītatelādīniyeva saṅghassa pahonti, hatthakammamattaṃ me dethā’’ti. Kiṃ, bhante, karomāti? ‘‘Idañcidañca gaṇhathā’’ti sabbūpakaraṇāni gāhetvā vihāre uddhanāni kāretvā ekaṃ kāḷakaṃ kāsāvaṃ nivāsetvā tādisameva pārupitvā ‘‘idaṃ karotha, idaṃ karothā’’ti sabbarattiṃ vicārento satasahassaṃ vissajjetvā bhojjayāguñca madhugoḷakañca paṭiyādāpesi. Bhojjayāgu nāma paṭhamaṃ bhuñjitvā pātabbayāgu, tattha sappimadhuphāṇitamacchamaṃsapupphaphalarasādi yaṃkiñci khādanīyaṃ nāma, sabbaṃ pavisati, kīḷitukāmānaṃ sīsamakkhanayoggā hoti sugandhagandhā.
අථ භගවා කාලස්‌සෙව සරීරපටිජග්‌ගනං කත්‌වා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝපරිවුතො පිණ්‌ඩාය චරිතුං ආතුමගාමනගරාභිමුඛො පායාසි. මනුස්‌සා තස්‌ස ආරොචෙසුං ‘‘භගවා පිණ්‌ඩාය ගාමං පවිසති, තයා කස්‌ස යාගු පටියාදිතා’’ති. සො යථානිවත්‌ථපාරුතෙහෙව තෙහි කාළකකාසාවෙහි එකෙන හත්‌ථෙන දබ්‌බිඤ්‌ච කටච්‌ඡුඤ්‌ච ගහෙත්‌වා බ්‍රහ්‌මා විය දක්‌ඛිණජාණුමණ්‌ඩලං භූමියං පතිට්‌ඨාපෙත්‌වා වන්‌දිත්‌වා ‘‘පටිග්‌ගණ්‌හාතු මෙ, භන්‌තෙ, භගවා යාගු’’න්‌ති ආහ. තෙන වුත්‌තං ‘‘අථ ඛො සො වුඩ්‌ඪපබ්‌බජිතො තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන බහුතරං යාගුං පටියාදාපෙත්‌වා භගවතො උපනාමෙසී’’ති. ජානන්‌තාපි තථාගතා පුච්‌ඡන්‌තීතිආදි වුත්‌තනයමෙව. කුතායන්‌ති කුතො අයං. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානමෙව.
Atha bhagavā kālasseva sarīrapaṭijagganaṃ katvā bhikkhusaṅghaparivuto piṇḍāya carituṃ ātumagāmanagarābhimukho pāyāsi. Manussā tassa ārocesuṃ ‘‘bhagavā piṇḍāya gāmaṃ pavisati, tayā kassa yāgu paṭiyāditā’’ti. So yathānivatthapāruteheva tehi kāḷakakāsāvehi ekena hatthena dabbiñca kaṭacchuñca gahetvā brahmā viya dakkhiṇajāṇumaṇḍalaṃ bhūmiyaṃ patiṭṭhāpetvā vanditvā ‘‘paṭiggaṇhātu me, bhante, bhagavā yāgu’’nti āha. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho so vuḍḍhapabbajito tassā rattiyā accayena bahutaraṃ yāguṃ paṭiyādāpetvā bhagavato upanāmesī’’ti. Jānantāpi tathāgatā pucchantītiādi vuttanayameva. Kutāyanti kuto ayaṃ. Sesamettha uttānameva.
304. දසභාගං දත්‌වාති දසමභාගං දත්‌වා. තෙනෙවාහ ‘‘දස කොට්‌ඨාසෙ කත්‌වා එකො කොට්‌ඨාසො භූමිසාමිකානං දාතබ්‌බො’’ති.
304.Dasabhāgaṃ datvāti dasamabhāgaṃ datvā. Tenevāha ‘‘dasa koṭṭhāse katvā eko koṭṭhāso bhūmisāmikānaṃ dātabbo’’ti.
වුඩ්‌ඪපබ්‌බජිතවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Vuḍḍhapabbajitavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 184. වුඩ්‌ඪපබ්‌බජිතවත්‌ථු • 184. Vuḍḍhapabbajitavatthu
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / රොජමල්‌ලාදිවත්‌ථුකථා • Rojamallādivatthukathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / රොජමල්‌ලාදිවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Rojamallādivatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 183. රොජමල්‌ලාදිවත්‌ථුකථා • 183. Rojamallādivatthukathā
